فوایدشیرخشت و ترنجبین
شیرخشت صمغ درختی است که در بعضی نواحی زمین می روید، طول این درخت تا سه متر می رسد و از چوب آن عصا درست می کنند. بهترین نوع شیرخشت آن است که قطعات آن درشت، سفید، شیرین و خالص بوده و چون در دهان گذاشته شود، زود حل شده و دهان و زبان را شیرین و خنک کند. شیرینی خاصی است غیر از شیرینی شکر و عسل. باید توجه کرد که این صمغ آلوده نباشد و پاک و خالص بوده و با گرد و غبار و خاشاک مخلوط نشده باشد. دارای دکستروز ساکارز، مانیت (همان ماده شیرین که به میزان 50 – 40% وجود دارد) و نشاسته است. همچنین دارای ویتامینهای مختلف مخصوصاً ویتامین D می باشد.ترنجبین صمغی است که بر شاخه و برگ گیاهی خاردار به نام ((خارشتر)) (ALKAGI) پیدا می شود. این شاخه ها و برگها را که دارای صمغند جمع آوری کرده و در آب شستشو می دهند، سپس آن آب را می جوشانند تا بخار شود و ترنجبین به صورت بلورهایی متبلور گردد. ترنجبین که یک مادۀ قندی طبیعی است علاوه بر خواص طبی و درمانی برای شیرین کردن داروها به کار می رود و به مراتب بهتر از قند می باشد.دستور مصرف شیرخشت: پنج گرم از دارو را در یک استکان کوچک آب داغ حل کرده و میل نمایید.دستور مصرف ترنجبین: برای کودکان بر حسب سن، یک قاشق مرباخوری تا غذا خوری از ترنجبین را در یک استکان آب جوش ریخته و به هم بزنید و میل نمایید، برای بزرگسالان 7 الی 10 مثقال ترنجبین را در یک لیوان آب جوش ریخته و میل کنید.
خواص مشترک شیرخشت و ترنجبین
1- خاصیت ضد عفونی کننده دارند و میکروبها را از بین می برند.
2- به مقدار کم ملین و به مقدار زیاد مسهل هستند ولی اسهال آنها با سایر مسهل ها فرق دارد. معده را پاک می کنند بدون آنکه ایجاد یبوست نمایند. ضمناً اخلاط سوخته و صفرا را نیز دفع می کنند.
3- حرارت و تب بدن را از طریق افزایش ترشحات بدن کاهش می دهند.
4- خوردن آب هندوانه و آب لیمو شیرین همراه شیرخشت و ترنجبین برای درمان زردی مفید است.
5- مقوی کبد، معده، کلیه و روده ها هستند.
6- چنانچه شیر جوشیده را با شیرخشت و ترنجبین مخلوط و شیرین کرده و آن را به صورت بمالید جهت طراوت گونه بسیار موثر است.
7- به سبب داشتن املاح زیاد و کلسیم برای معالجه و پیشگیری نرمی استخوان اثری نیکو و مؤثر دارند.
8- برای شیرین کردن داروها حتماً از این دو گیاه استفاده کنید.www.zibaweb.com
9- شیرینی این دو نه تنها برای دندان مضر نیست بلکه از کرم خوردگی و پوسیدگی دندانها جلوگیری می کند.
10- برای رفع علائم ناشی از سرماخوردگی از قبیل سینه و درد سینه پهلو خصوصاً در فصل زمستان توصیه می شود صبحانه یک لیوان شیر که با ترنجبین شیرین شده باشد بنوشید.
11- وجود قند در ترنجبین و شیرخشت برای مبتلایان به مرض قند مضر نمی باشد.
12- اگر می خواهید اطفال شما رشد کامل نمایند تا می توانید شیرخشت و ترنجبین به آنها بدهید. مخصوصاً به اطفال شیرخوار به جای شربت قند، شربتی از این دو به آنها بدهید تا استخوانبندی آنها محکم شده و زود دندان در آورند.
13- ترنجبین باعث لینت مزاج شده و جهت صفرا و رفع سرفه و استفراغ مفید می باشد. به عنوان ملین و مسهل نیز می توان از آن بخصوص برای بچه ها و افراد مسن استفاده نمود.
14- همچنین حرارت درونی، خارش بدن، ناراحتی های ادراری را بر طرف کرده و تب بُر نیز می باشد.
15- شیرخشت مقوی کبد و امعاء و احشاء بوده و سرفه، تنگی نفس، برونشیت و خشونت حلق و شش را بر طرف می کند و چنانچه با ماءالشعیر خورده شود بهتر است.
16- شیرخشت در افراد گرم مزاج که تب دارند خاصیت تب بری دارد. در تبهای عفونی مشکوک نیز به صورت مسهل مورد استفاده قرار می گیرد.
17- برای درمان تبهای شدید و حرارتی نیز توصیه می شود هندوانه به همراه شیرخشت مصرف شود.
18- همچنین شیرخشت برای بسیاری از امراضی که از حرارت و گرمی باشد، از قبیل حصبه و ... سودمند است.
19- در تبهای حاد، آبله مرغان، انواع حصبه و اسهال خونی، بواسیر و پیدا شدن خون در ادرار، از خوردن ترنجبین خودداری کرده و به جای آن شیرخشت میل نمایید.
خواص مشترک شیرخشت و ترنجبین
1- خاصیت ضد عفونی کننده دارند و میکروبها را از بین می برند.
2- به مقدار کم ملین و به مقدار زیاد مسهل هستند ولی اسهال آنها با سایر مسهل ها فرق دارد. معده را پاک می کنند بدون آنکه ایجاد یبوست نمایند. ضمناً اخلاط سوخته و صفرا را نیز دفع می کنند.
3- حرارت و تب بدن را از طریق افزایش ترشحات بدن کاهش می دهند.
4- خوردن آب هندوانه و آب لیمو شیرین همراه شیرخشت و ترنجبین برای درمان زردی مفید است.
5- مقوی کبد، معده، کلیه و روده ها هستند.
6- چنانچه شیر جوشیده را با شیرخشت و ترنجبین مخلوط و شیرین کرده و آن را به صورت بمالید جهت طراوت گونه بسیار موثر است.
7- به سبب داشتن املاح زیاد و کلسیم برای معالجه و پیشگیری نرمی استخوان اثری نیکو و مؤثر دارند.
8- برای شیرین کردن داروها حتماً از این دو گیاه استفاده کنید.www.zibaweb.com
9- شیرینی این دو نه تنها برای دندان مضر نیست بلکه از کرم خوردگی و پوسیدگی دندانها جلوگیری می کند.
10- برای رفع علائم ناشی از سرماخوردگی از قبیل سینه و درد سینه پهلو خصوصاً در فصل زمستان توصیه می شود صبحانه یک لیوان شیر که با ترنجبین شیرین شده باشد بنوشید.
11- وجود قند در ترنجبین و شیرخشت برای مبتلایان به مرض قند مضر نمی باشد.
12- اگر می خواهید اطفال شما رشد کامل نمایند تا می توانید شیرخشت و ترنجبین به آنها بدهید. مخصوصاً به اطفال شیرخوار به جای شربت قند، شربتی از این دو به آنها بدهید تا استخوانبندی آنها محکم شده و زود دندان در آورند.
13- ترنجبین باعث لینت مزاج شده و جهت صفرا و رفع سرفه و استفراغ مفید می باشد. به عنوان ملین و مسهل نیز می توان از آن بخصوص برای بچه ها و افراد مسن استفاده نمود.
14- همچنین حرارت درونی، خارش بدن، ناراحتی های ادراری را بر طرف کرده و تب بُر نیز می باشد.
15- شیرخشت مقوی کبد و امعاء و احشاء بوده و سرفه، تنگی نفس، برونشیت و خشونت حلق و شش را بر طرف می کند و چنانچه با ماءالشعیر خورده شود بهتر است.
16- شیرخشت در افراد گرم مزاج که تب دارند خاصیت تب بری دارد. در تبهای عفونی مشکوک نیز به صورت مسهل مورد استفاده قرار می گیرد.
17- برای درمان تبهای شدید و حرارتی نیز توصیه می شود هندوانه به همراه شیرخشت مصرف شود.
18- همچنین شیرخشت برای بسیاری از امراضی که از حرارت و گرمی باشد، از قبیل حصبه و ... سودمند است.
19- در تبهای حاد، آبله مرغان، انواع حصبه و اسهال خونی، بواسیر و پیدا شدن خون در ادرار، از خوردن ترنجبین خودداری کرده و به جای آن شیرخشت میل نمایید.
تهیه و تنظیم: محبوبه بهرام مصیری
منبع: مجله ی روزهای زندگی – سال دهم – شماره دویست و بیست و یک