تغذیه درمانی در بيماري سنگ‌ کلیه

نوشته  : دکتر رضا امانی متخصص تغذيه و فاطمه مفیدی

نفرولیتیازیس یا وجود سنگ در کلیه یک مشکل سلامتی در حال افزایش است، به طوری که شیوع آن در امریکا از سال 1988 تا 1994 یعنی در طی 6 سال از 8/3 درصد به 2/5 درصد افزایش پیدا کرد. این مشکل عمومأ بین 30 تا 50 سالگی رخ می‌دهد و شیوع آن در مردان 3 برابر بیشتر از زنان است. همچنین اگر سابقه ارثی سنگ کلیه در خانواده وجود داشته باشد، احتمال ایجاد این عارضه بیشتر می‌شود. در ضمن این مشکل در سفید پوستان شایع‌تر است. از لحاظ نوع سنگ، سنگ‌های کلسیمی شایع‌ترین نوع سنگ‌ها هستند در حالیکه سنگ‏های سیستئینی از کمترین شیوع برخوردارند( این میزان 60 درصد در مقابل 1 درصد است). سنگ‌های اسید اوریکی و استروئیتی هم در این بین از شیوعی برابر با  5-10 درصد برخوردارند. بعد از کنترل پزشکی بیمار به منظور پیشگیری و کاهش عوامل خطر تشکیل دوباره سنگ، از لحاظ تغییرات مناسب رژیم و مایعات دریافتی باید تحت مشاوره تغذیه‌ای قرار بگیرد. همچنین ارزیابی ادرار 24 ساعته، جهت تعیین میزان اثر بخشی رژیم ضروری است.

اگزالات
اگر دفع روزانه اگزالات در ادرار بیش از 40 میلی گرم در روز باشد، فرد به هیپراگزالوریا که نقش مهمی در تشکیل سنگ‌های کلیوی بر عهده دارد، مبتلا است چنانکه دیده شده در بیش از 50 درصد افرادی که در آنها تولید دوباره سنگ اتفاق افتاده این عارضه وجود داشته است.

گياهان دارويي ضد آلرژي

نوشته : دكتر محمدحسين صالحي سورمقي 

افراد زيادي در جهان داراي حساسيت (آلرژي)‌هاي مختلفي هستند كه از مواد بسياری ناشی می‌شود كه در اطرافشان وجود دارد. يكي از گسترده‌ترين انواع حساسیت مربوط به گرده‌هاي گياهان، به‌خصوص در فصل بهار است كه با توجه به فصل گرده‌افشاني و وجود بادهاي فصلي در هوا پراكنده شده و باعث حساسیت می‌شود. گرچه بسياري از افراد بايد زير نظر پزشك از داروهاي ضدحساسيت استفاده نمايند، ولي بعضي از گياهان كه به صورت غذا و يا دارو مورد استفاده قرار می‌گیرند، داراي خاصيت ضدحساسيت بوده و مي‌توانند در كاهش علائم و عوارض حساسيت‌ها نقش داشته باشند. در زير به چند مورد از آنها اشاره مي‌شود:

انگور
ميوه‌اي شناخته‌شده با اثرات متعدد و بسيار ارزشمند است که از خواص مهم آن مي‌توان اثرات آنتي‌اكسيدان، كاهش‌دهنده چربي خون، محرك ايمني بدن، ضدچسبندگي پلاكت‌ها (رقيق كردن خون)، خلط‌آور، ضد آسم، ضد تصلب شرائين و ده‌ها خاصيت ديگر از جمله ضدحساسيت را نام برد. گرچه انگور داراي انواع فراوان است، ولي همه آنها خاصيت ضدحساسيتی دارند. البته خواص انگورهاي رنگي (قرمز و سياه) در اثرات ضدسرطان و آنتي‌اكسيدان و ضد شكنندگي عروق موئينه بيشتر از انگورهاي سبزرنگ است.

بادرنجبويه
گياهي از خانواده نعنا و به نام مليس در جهان مشهور است. قسمت مورد استفاده گیاه برگ‌هاي آن است كه داراي عطري ملايم و مطبوع می‌باشد. از خواص آن می‌توان به اثرات ضدنفخ، ضددرد، ضداسپاسم (ضد دل‌درد)، آرامبخش، خواب‌آور، ضدويروس تبخال، كاهش تب، مقوي معده و ضدحساسيت اشاره کرد. مصرف آن مي‌تواند به صورت دم‌كرده روزي يك يا دو نوبت و هر نوبت 5 گرم از گياه خشك باشد. 

قهوه تلخ

نوشته : دکتر کوروش جعفریان 

قهوه يكي از مفيدترين نوشيدني‌هاي جهان است. كافئين موجود در قهوه، چاي، شكلات و برخي نوشيدني‌ها اثرات متعددي در بدن دارند. مطالعات اخير حكايت از ارتباط معكوس مصرف قهوه با خطر بسياري از بيماري‌هاي مزمن نظير ديابت نوع 2، پاركينسون و كبد چرب ناشي از الكل دارد. مصرف معتدل قهوه براي بيشتر افراد بجز زنان باردار، افراد مسن و بيماران قلبي – عروقي بي‌خطر است.

افزايش هوشياري
قهوه علاوه بر كافئين، حاوي مواد مغذي ديگر نظير آنتي‌اكسيدان‌ها، منيزيم، پتاسيم و نياسين مي‌باشد. اگر چه قهوه تا حدودي اعتيادآور است، اما سازمان غذا و داروي امريكا (FDA)مصرف قهوه را بي‌خطر مي‌داند. قهوه مي‌تواند با تأثير بر سيستم عصبي مركزي باعث افزايش هوشياري و كاهش خستگي گردد. قهوه به سرعت در بدن جذب و بالاترين ميزان قهوه در سرم پس از 90 دقيقه مشاهده مي‌شود.

عوارض مصرف
مصرف بيش از اندازه قهوه مي‌تواند عوارض نامطلوبي داشته باشد. مصرف بيش از دو تا سه ليوان قهوه به‌طور متوالي مي‌تواند باعث بي‌خوابي، تشويش و اضطراب و ناراحتي‌هاي گوارشي گردد. از سوي ديگر  عدم مصرف قهوه در كساني كه عادت به مصرف آن دارند، مي‌تواند موجب سردرد، سرگيجه، افسردگي و بي‌قراري ‌شود. قهوه حاوي كافئين و يا حتي فاقد كافئين مي‌تواند باعث تشديد علائم زخم معده، سوزش سردل و يا  ناراحتي‌هاي مري گردد. افراد مسني كه داراي ذخاير پايين كلسيم يا ويتامينD هستند، در صورت مصرف زياد كافئين در معرض خطر شكستگي استخوان لگن قرار مي‌گيرند. مصرف قهوه در افرادي كه به مصرف آن عادت ندارند، ممكن است باعث افزايش فشار خون به اندازه 10 ميلي‌متر جيوه گردد كه اين اثر با مصرف مداوم قهوه تا حدودي كاهش پيدا مي‌كند.

نقش ریز مغذی‌ها در سلامت

نوشته : مهندس مسعود خبازي 

ریزمغذی‌ها سهم کوچکی از مواد مغذی هر غذا یا ماده غذایی را تشکیل داده وانرژی‌زا نيستند؛ زيرا وجود آنها برای بسیاری از فعالیت‌های حیاتی بدن وتامین سلامت ضروری است که به دو دسته کلی؛ ویتامین‌ها و عناصر معدنی تقسیم می‌شوند. در این قسمت به اختصار  در مورد دو ریز مغذی (معدنی ) «مس و روی» و نقش آنها در سلامت بدن مي‌پردازيم.

مس
مس از عناصر معدنی است که دریافت ميزان كمي از آن برای انجام فعالیت‌های حیاتی  بدن ضروری مي‌باشد. این عنصر جزء ساختمان بسیاری از آنزیم‌های مهم بدن بوده ودر صورت کمبود دریافت آن، ساخت و فعالیت این ترکیبات شیمیایی دچار اختلال می‌گردد. دسته‌ای از این آنزیم‌ها خاصیت آنتی‌اکسیدانی داشته و سلول‌های بدن را در برابر تخریب رادیکال‌های آزاد حفاظت می‌كنند. گروهی دیگر در تولید رنگدانه ملانین (که در ایجاد رنگ طبیعی پوست ومو نقش دارد) موثر هستند و تعدادی از این آنزیم‌ها به ساخت پروتئین‌های بافت پیوندی، مثل کلاژن والاستین کمک می‌کنند. یکی از نقش‌های مهم مس، تاثیر آن در متابولیسم آهن در بدن است. کمبود دریافت مس، باعث تجمع آهن در کبد شده و سبب ایجاد بیماری می‌شود. از کل مس دریافتی از رژیم غذایی روزانه حدود 50 درصد آن جذب می‌شود. دریافت زیاد و بی‌رویه مکمل‌های دارویی آهن و روی باعث ایجاد اختلال در جذب مس می‌گردد.

تغذيه در سال دوم زندگي

نوشته : دكتر منصور بهرامي 

در سال دوم زندگي، تغييرات قابل توجهي در كودك رخ مي‌دهد. ديگر شير غذاي اصلي نيست و فقط يك سوم كالري مورد نياز كودك با آن تأمين مي‌شود. رشد كودك كند و نيازهاي تغذيه‌اي و اشتهاي او كمتر مي‌شود. بهتر است غذاي اصلي كودك همان غذاي خانواده باشد. حس استقلال طلبي و مسائل روحي كودك به توجه كافي والدين نياز دارد. بسياري از مادران در سال دوم زندگي نگراني بسياري در مورد نحوه تغذيه كودك خود دارند كه بايد با دقت و حوصله پزشكان كودكان، برطرف شود. در نوشتار زير كوشش شده تا بخشي از مسائل مربوط به تغذيه در سال دوم عمر مورد بحث قرار گيرد.
رژيم غذايي كودكان يك سال و بيشتر بايد به گونه‌اي باشد كه موارد زير را تأمين كند:

1) انرژي لازم براي فعاليت بدني
2) تكامل سريع مغز
3) تكامل سيستم ايمني
4) رشد قدي و وزني

نكات مهم در تغذيه كودكان 1-2 ساله
در اين سن و سال‌هاي بعد:

غذاهايي كه گرسنگي را مهار مي‌كند

نوشته : تحريريه دنياي سلامت 

غذاهاي فيبر و آبدار مثل ميوه‌جات و سبزيجات را اصطلاحاً غذاهاي با حجم بالا مي‌گويند كه با خوردن مقدار كمي از آنها بخش عمده‌اي از معده پر مي‌شود. دكتر بارابارا رولز، دكتر و محقق دانشگاه ايالتي پنسيلوانيا با توجه به تحقيق گسترده‌اي كه در غذاهاي پر حجم انجام داده، معتقد است كه اگر در طول روز به مقدار زياد غذاهاي پر حجم و البته كم كالري ميل كنيد، تا كالري كمتري دريافت كنيد. در واقع رژيم غذايي دكتر رولز بر دو استراتژي ساده، استوار است. او به تمامي بيماران خود توصيه مي‌كند كه براي لاغري قبل از غذا، يك كاسه سوپ و يا سالاد بخورند تا حجم معده آنها پر شود و غذاي كمتري بخورند و يا اينكه غذاي اصلي خود را با آب و يا غذاهاي فيبردار پر كنند (البته نه به حدي كه مزه غذاي آنها كاملاً از بين برود). با اين دو روش كالري كمتري جذب خواهند كرد.

غذاهاي حاوي آب و فيبر
غذاهاي حاوي آب و فيبر علاوه بر اينكه كالري كمتري دارند، موجب حجيم شدن و كش آمدن معده مي‌شود مدت بيشتري طول مي‌كشيد تا غذاي داخل معده خالي شود و همچنين از لحاظ رواني، وقتي يك ظرف بزرگ سالاد را مي‌بينيد، احساس سيري خواهيد كرد. بهترين بخش اين موضوع آن است كه با مصرف غذاهاي كم كالري بدون اينكه رژيم غذايي سختي بگيريد، چندين كيلو از وزن خود را كم مي‌كنيد. بيشتر افرادي كه رژيم مي‌گيرند، بعد از مدت كوتاهي احساس گرسنگي شديد مي‌كنند و چند روز بعد هم خسته شده و رژيم خود را كنار مي‌گذارند. اما با اين روش، از آنجا كه حجم غذايي كه مي‌خوريد زياد و البته كم‌كالري است،

كلسيم و آهن؛ دو يار و غار سلامت

نوشته : تحريريه دنياي سلامت 

در ميان تمامي مزاياي كلسيم آنچه بيش از همه اهميت دارد، حفظ سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها و پيشگيري از سرطان بزرگ و كاهش احتمال چاقي است. همه ما از بدو تولد تا زمان پيري به كلسيم نياز داريم، در دوران نوزادي، كلسيم براي رشد استخوان و دندان‌ها مورد نياز است و در دوران جواني و حتي پيري نيز استخوان‌ها به كلسيم نيازمندند. در دوران جواني براي تقويت استخوان‌ها و در دوران پيري براي جلوگيري از تضعيف استخوان‌ها. به‌دليل تنوع بسيار زياد مواد غذايي، بيشتر ما، مصرف غذاهاي سرشار از كلسيم، همچون محصولات لبني را فراموش مي‌كنيم و با كمبود كلسيم مواجه مي‌شويم. تحقيقات نشان مي‌دهند كه تعداد افراد دچار كمبود كلسيم، روز به روز در حال افزايش است، به ويژه در خانم‌ها كه معمولاً به دليل رژيم‌هاي لاغري، مصرف كلسيم را فراموش مي‌كنند و اغلب به پوكي استخوان مبتلا مي‌شوند. بنابراين در دوران جواني مصرف كلسيم، ويتامين، منيزيم، ويتامين D و K از ضروريات رژيم غذايي است. اين ماده در استخوان‌ها و دندان‌ها، ذخيره مي‌شود و مقادير كمي از آن نيز در سيستم گردش خون وجود دارد كه مانع از خونريزي‌هاي شديد و خطرناك مي‌گردد. كلسيم در شير و محصولات لبني مانند پنير و ماست و ... وجود دارد و علاوه بر آن آجيل، ماهي، سالمون، دانه‌ها و حبوبات نيز منابع خوبي از كلسيم هستند. تصور عموم بر اين است كه شير بزرگ‌ترين منبع كلسيم مي‌باشد؛ در حالي كه كلم بروكلي غني‌ترين منبع كلسيم است و ميزان كلسيم شير با بسياري از منابع ديگر كلسيم، تقريباً مشابه است. ماهي آزاد و آب پرتقال، غلات، نخود سبز، اسفناج و سبزيجات برگ سبز و بادام از منابع كلسيم هستند.

مزاياي كلسيم
 تقويت استخوان: كلسيم، با تقويت ستون فقرات موجب كاهش كمر درد و شكل‌گيري صحيح ستون فقرات و همچنين كاهش ورم مفاصل و پوكي استخوان و بسياري از مشكلات اسكلتي مي‌شود.

مواد مغذي‌ كه هر خانمي نياز دارد

نوشته : تحريريه دنياي سلامت 

معمولاً در دهه نخست زندگي، والدين فرق زيادي بين تغذيه دختر و پسر خود نمي‌گذارند؛ اما با ورود به دهه دوم و سوم، اين قصه كمي تغيير مي‌كند و برخي تغييرات در برنامه غذايي دخترها به وجود مي‌آيد كه ارتباط كاملي با نيازهاي آنها و تغييراتي كه از نظر فيزيكي تجربه مي‌كنند، دارد. برخي از اين نيازها حتي تا آخرين روز زندگي نيز ادامه مي‌يابد. براي آنكه از سلامت كامل برخوردار باشيد و همواره پر انرژي بمانيد، بايد به اين نيازها توجه كرده و با مصرف ويتامين‌ها و املاح مورد نياز، آنها را تأمين كنيد.
دوران بارداري و بعد از زايمان (آهن و اسيدفوليك)
 
اگر در اين دوران هميشه احساس خستگي مي‌كنيد، ممكن است به اندازه كافي آهن دريافت نمي‌كنيد. خانم‌ها در طول دوران بارداري و شيردهي نياز به آهن بيشتري دارند. بعد از زايمان وقتي كه قاعدگي‌ها مجدداً شروع شود، هر ماه مقداري خون از دست مي‌دهند. در طول دوران بارداري نيز به آهن بيشتري احتياج دارند و گاه اين نياز تا آخر عمر ادامه مي‌يابد. خانم‌هايي كه قاعدگي‌هاي منظم ولي خونريزي‌هاي بسيار سنگين دارند، بيشتر از ديگران در معرض كمبود آهن هستند. اگر در دوران بارداري كم‌خوني داشته باشيد، جنين داخل رحم به اندازه نيازش آهن دريافت نخواهد كرد.

مواد غذايي پرخطر را بشناسيد

نوشته : دکتر احمد رضا درستی 

سبزيجات پر برگ
 اگر چه سبزيجات پر برگ همچون اسفناج و كاهو و امثالهم داراي خواص تغذيه‌اي بي‌شماري هستند، ولي در رتبه اول پر خطرترين مواد غذايي نيز جاي دارند. با توجه به يافته‌هاي اين سازمان، در بين سال‌هاي 1990 تا 2009، 24 درصد از بيماري‌هاي ناشي از مواد غذايي به دليل مصرف اين سبزيجات بوده است. سارا كلاين، كارشناس ايمني مواد غذايي در مركز علوم منافع عمومي معتقد است كه اين سبزيجات در مزارع بزرگي رشد و پرورش مي‌يابند كه احتمال ابتلا به آلودگي اشرشيا وجود دارد. اين آلودگي‌ها مي‌تواند از طريق كود حيوانات و يا آب آلوده به درون گياه نيز نفوذ كند. دكتر سارا كلاين توصيه مي‌كند كه به جاي خريد سبزي‌هاي بسته‌بندي شده و آماده خودتان شخصاً اين سبزيجات را خريداری و آنها را به دقت تميز و ضد عفوني كنيد.

 ماهي‌ها و تن‌ها
در مورد خطر ناشي از مقدار زياد جيوه در ماهي‌ها به‌طور گسترده‌اي در رسانه‌ها تبليغ مي‌شود. اما به بيماري‌هاي ناشي از مواد غذايي كمتر اشاره مي‌شود؛ در حالي كه به گزارش CSPI ماهي‌ها، سومين عامل بيماري‌هاي ناشي از مواد غذايي هستند كه در سال‌هاي 1990-2009، 2341 مورد از موارد گزارش شده را شامل مي ‌شده اند. آلودگي‌ ماهي‌ها مربوط به نوعي سم به نام «Scombrotoxin» است. در صورتي كه ماهي پس از صيد طي مراحل حمل و نقل و يا فرآيند شدن در جاي خنك نگهداري نشود، شرايط براي ايجاد اين سم مهيا مي‌گردد. دكتر شويل معتقد است كه حتي با پخت و پز ماهي در شرايط مناسب، اين سم از بين نخواهد رفت. براي كاهش خطر، تنها راه، خريد صحيح است. ماهي را از مكان‌هاي معتبر بخريد كه مطمئن هستيد تازه بوده و در دماي 40 درجه و يا كمتر نگهداري شده است. ماهي تن خام ذخيره شده نيز قبل از پخت و پز بايد در دماي پايين ومناسب نگهداري شود.

همه خوبيهاي زعفران براي سلامت

نوشته  : دکتر محمد حسين صالحي سورمقي 

زعفران به عنوان طعم دهنده در غذا و برای رنگ كردن پارچه در کشورهای در حال توسعه و توسط صنعتگران به مقدار زیاد استفاده می‌شود. در فرهنگ عامه، زعفران به عنوان مسکن، خلط آور، محرک جنسی و معرق کاربرد دارد. در گزارش‌های داستان گونه مربوط به مناطق استوایی آسیا، از خمیری نام برده شده که مخلوطی از زعفران و چوب صندل است و این خمیر امروزه همچون گذشته به صورت مرهمی آرامش بخش برای پوست‌های خشک مصرف می‌شود.

منبع جغرافيايي
زعفران يكي از گياهاني است كه از قديم توسط بشر كشت مي شده است. به احتمال زياد بومي جنوب غرب آسيا و جنوب اروپاست. در حال حاضر بيشتر از كشت گاه‌هاي جنوب غرب اسپانيا و شمال شرق ايران صادر مي‌شود. در تجارت محصول، گونه‌هاي متعددي از آن از جمله «Crocus naturalis» و «Crocus electus» عرضه مي‌شود.

گياه شناسي
زعفران گياهي كوچك و چندساله به ارتفاع 10-30 سانتي متر و پيازدار است كه پياز آن تقريباً كروي و پوشيده از غشاء‌هاي نازك قهوه‌اي مي‌باشد. از وسط پياز و يا قاعده ساقه، تعدادي برگ باريك و دراز خارج مي‌شوند. وسط برگ‌ها، ساقه گلداري وجود دارد كه به يك تا سه گل منتهي مي‌شود. گل‌ها بسيار زيبا و داراي شش گلبرگ بنفش رنگ هستند كه ممكن است در بعضي واريته‌ها به رنگ گلي يا ارغواني باشند. گل‌ها داراي سه پرچم و يك مادگي منتهي به كلاله سه شاخه به رنگ قرمز متمايل به نارنجي است.

ترش و شيرين‌هاي انواع چاشني!

نوشته : تحریریه دنیای سلامت 

چاشني‌هايي مانند آبليمو، آبغوره، آب نارنج و سرکه از گذشته تاکنون به عنوان بهترين طعم‌دهنده‌ها در انواع سالاد و غذاي ما ايراني‌ها، مورد استفاده قرار مي‌گرفته‌اند.  اين روزها که انواع چاشني‌ها به صورت صنعتي وارد بازار مواد غذايي شده‌اند، حرف و حديث‌هاي زيادي در موردشان وجود دارد؛ مثلا اينکه آبليموهاي صنعتي از جوهر ليمو تهيه و سرکه از ترکيب خوراکي‌هاي اسيدي مختلف در کارخانه‌ها توليد مي‌شود و... در اين باره با دکتر محمدحسين عزيزي، متخصص صنايع غذايي و مديرگروه صنايع غذايي دانشگاه تربيت مدرس گفت‌وگو كرده‌ايم تا ما را با روند توليد اين چاشني‌ها بيشتر آشنا كنند.

روند توليد آبليمو در كارخانه به چه صورت مي‌باشد؟
معمولا آبليمو در کارخانه‌ها از فشردن ليموهاي کوچک تهيه مي‌شود. اين ليموها پس از جمع‌آوري، ابتدا شسته مي‌شوند تا گرد و غبار و آلودگي‌هاي آنها از بين برود. سپس شاخ‌ و برگ‌هاي‌شان را جدا مي‌کنند و بعد از پاک کردن، برش و حرارت، آماده آبگيري مي‌‌شوند.

چرا ليموها را پيش از آبگيري حرارت مي‌دهند؟
با اين كار هم بافت ليموها نرم و در نتيجه آب آنها بهتر گرفته مي‌شود و هم آنزيم‌هاي موجود در ليموها در اثر حرارت، غيرفعال مي‌شوند. به علاوه، حرارت مي‌تواند تا حدي باعث پاستوريزه‌شدن و از بين رفتن ميکروب‌ها و آلودگي‌هاي موجود در پوست ليمو يا محيط شود.

مزاج‌ فصل‌ها

نوشته  : دكتر محمود خدادوست دستيار دكتراي تخصصي طب سنتي ايران 

ايجاد فصول از رحمت رحمانيه حق متعال است. فوايد و حكمت‌هاي بيشماري بر تغييرات فصول چهارگانه است كه نه تنها براي حيات انسان‌ها، بلكه براي حيات همه موجودات ضروري است. اين تغييرات قطعا با تاثيراتي همراه است كه اين تاثيرات، آمادگي ما را جهت مقابله با آن فراهم مي‌كند.

فصل بهار
بيشتر پزشكان، فصل بهار را معتدل‌ترين فصل‌ها مي‌دانند؛ هم از نظر سرما و گرما و هم از نظر خشكي و تري. در اين فصل، آدمي از سرماي زمستان به هواي معتدل بهار منتقل مي‌شود و لذا بايد متوجه اين تغييرات آب و هوايي باشد؛ به ويژه اينكه بعد از بهار، فصل تابستان در راه است. «هنگامي كه بهار به مزاج اصلي خود باشد، برترين فصل‌ها است؛ زيرا مناسب مزاج خون و روح است. طبيعت فصل بهار معتدل است؛ اما ميل به حرارت ملايم و رطوبت دارد. اين فصل، به جهت آنكه خون را به اعتدال به سوي پوست جذب مي‌كند. قرمز كننده رنگ رخسار است؛ اما همانند هواي تابستان تحليل برنده نيست. بهار امراض مزمن را به هيجان وا مي‌دارد. به اين بيان كه خلط‌هاي راكد را جاري مي‌كند و چيزي جز همانند فصد (خون‌گيري) و دفع مواد زائد و كم كردن طعام و زياد نوشيدن مايعات و شربت‌هاي خنك، موجب خلاصي از امراض اين فصل نيست. 

تدابير فصل بهار
 در اوايل فصل بهار به فصد (خون‌گيري) و اسهال و به ويژه قي كردن مبادرت نمايد تا ماده در بدن كمتر شود.  نبايد از انواع گوشت و نوشيدني‌هايي كه گرمي بخش و سيار رطوبت‌زا هستند، مصرف نمود.  غذا بايد نرم، سبك و سريع هضم شود.  هر بامداد پيش از خوردن غذا، بايد كمي ورزش كرد.  ورزش بايد در فصل بهار بيشتر از ايام تابستان انجام شود.  معده را نبايد از غذا پر كرد؛ بلكه بايد غذا را كم و سبك ميل كرد و از دو فصل ديگر، كمتر غذا خورد.  نوشيدني‌ها (چون آب غوره و آب انار و سكنجبين) گرما، خوب و پسنديده است.  بايد از غذاهاي گرم و تلخ و تند و شور پرهيز شود.

سايه‌روشن‌هاي افزودني‌هاي غذايي

نوشته  : تحریریه دنیای سلامت 

افزودني‌هاي غذايي، تركيبات شيميايي طبيعي و يا مصنوعي هستند كه به غذاها، به منظور حفظ عطر و يا افزايش طعم و كيفيت آنها اضافه مي‌شوند. بعضي از افزودني‌هاي غذايي قرن‌هاست مورد استفاده قرار مي‌گيرند. به‌عنوان مثال، توليد ترشي‌ها، سركه و يا نمك سود كردن انواع گوشت‌ها. با افزايش توليد غذاهاي فرآوري شده در نيمه دوم قرن بيستم، افزودني‌هاي بيشتري هم به شكل طبيعي و هم مصنوعي معرفي شدند. تمامي افزودني‌هاي شناخته شده و مورد تائيد مراجع معتبر بين‌المللي داراي يك كد شناسايي هستند. افزودني‌هاي غذايي در گروه‌هاي مختلفي تعريف شده‌اند:

افزودنی‌های خوب يا مفيد
 آنتی‌اکسيدان‌ها: تركيباتي هستند كه از اكسيداسيون مواد غذايي جلوگيري مي‌كنند و از اثرات مخرب اكسيژن هوا بر مواد غذايي مي‌كاهند يكي از آنتي‌اكسيدان‌هاي مهم ويتامين C مي‌باشد. آنتی‌اکسيدان‌ها مواد شيميايی‌ای هستند که به طور طبيعی در رنگدانه ميوه‌ها و سبزيجات يافت مي‌شوند و اثر قابل توجهی در جلوگيری و حتی بهبود يک سری از بيماری‌ها دارند؛ به‌عنوان مثال ليکوپن که به‌طور طبيعی در گوجه‌فرنگی وجود دارد، از جمله مواد آنتی‌اکسيدانی‌ است که می‌توان به مواد غذايی اضافه کرد. با افزودن آنتی‌اکسيدان‌ها به غذاها، عملکرد سالم مواد غذايی بيشتر می‌شود.
 اسيدهای چرب ضروری امگا 3: از جمله اسيدهای چرب ضروری است که برای عملکرد طبيعی سيستم عصبی ضروری است و باعث بهبود عملکرد قلب می‌شود. کودکان امگا 3 را برای تکامل مغز و چشم نياز دارند؛ برای همين معمولا به غذاهای تکميلی کودکان اضافه می‌شود.
 فيبر: فيبر از اجزای اصلی تشکيل دهنده غذاهای گياهی است كه برای عملکرد طبيعی سيستم گوارشی لازم است. يک سری از فيبرها کاهش دهنده کلسترول و ساير چربی‌ها هستند که به کاهش خطر بيماری‌های قلب و عروق کمک می‌کنند.

بي‌گناهي غذا در برخي از چاقي‌ها

نوشته  : تحریریه دنیای سلامت

كاملاً مشخص است كه يك رژيم غذايي پر كالري شامل غذاهاي سرخ شده، دسر، نوشيدني‌هاي شيرين، كيك و ... منجر به افزايش وزن مي‌شود. در واقع، وقتي كالري دريافتي فرد از مقدار كالري كه در طول روز مي‌سوزاند، بيشتر باشد، دچار اضافه وزن خواهد شد. اما وقتي كه رژيم غذايي فرد كاملاً سالم است و به‌طور مرتب هم ورزش مي‌كند، علت اضافه وزن چيست؟ در اين مورد علاوه بر كنترل كالري دريافتي و انجام فعاليت جسماني مناسب، نكات ديگري نيز وجود دارد كه منجر به اضافه وزن مي‌شود و بايد به آنها نيز توجه داشت. با افسردگي زندگي نكنيد. علائم افسردگي را مي‌توان از غم ، اندوه ، نااميدي و سردرد تشخيص داد. مسأله افزايش وزن بسيار پيچيده است و عوامل زيادي مي‌توانند روي وزن تاثير بگذارند. دكتر ميشل مي، نويسنده كتاب «آيا من گرسنه هستم» معتقد است كه علت اضافه وزن فقط يك عامل نيست و در اغلب موارد، تركيبي از دلايل مختلف باعث افزايش وزن مي‌شود. افسردگي را از خود دور كنيد و به دنبال راه چاره باشيد، در اينجا به پنج دليل اضافه وزن اشاره خواهيم كرد:

كمبود خواب
دكتر ميشل معتقد است، بدن زماني به خوبي فعاليت مي‌كند كه استراحت كافي داشته باشد. هنگامي كه خواب كافي نداريد، بدن شما دچار استرس فيزيولوژيكي و بيوشيميايي و مستعد ذخيره چربي مي‌شود. وقتي خسته هستيد، نمي‌توانيد استرس را تحمل كنيد و سعي مي‌كنيد با خوردن غذا با آن مكانيسم مقابله كنيد. علاوه بر اين، وقتي شب دير به رختخواب مي‌رويد، ممكن است در آن ساعات، كالري بيشتري دريافت كنيد و در ساعات بيداري خود غذا بخوريد. برخي از مردم تصور مي‌كنند كه با غذا خوردن مي‌توانند راحت‌تر به خواب بروند؛

نقش ریز مغذی‌ها در سلامت

نوشته: مهندس مسعود خبازی 

 ریزمغذی‌ها سهم کوچکی از مواد مغذی هر غذا یا ماده غذایی را تشکیل داده و انرژی‌زا نيستند؛ اما وجودشان برای بسیاری از فعالیت‌های حیاتی بدن و تامین سلامت ضروری است. آنها به دو دسته کلی؛ ویتامین‌ها وعناصر معدنی تقسیم‌بندی می‌شوند. در این قسمت به معرفی و نقش دو ریز مغذی معدنی به نام فلوئور و منیزیم در سلامت بدن  مي‌پردازيم.

فلوئور
فلوئور در گروه مواد معدنی جزئی قرار مي‌گيرد (نیاز بدن به آن بسيار کم است)؛ اما وجود آن برای بدن ضروری است. از همین مقدار بسیار کم، حدود 99 درصد آن در دندان‌ها و استخوان‌ها یافت می‌شود. فلوئور در رشد و حفظ سلامت دندان‌هاي (شیری و دائمی) و استخوان‌ها نقش بسزایی دارد . این ماده معدنی به همراه کلسیم وفسفر ترکیبی به نام فلوروآپاتیت ایجاد مي‌كند که در برابر اسید‌ها و باکتری‌ها بسیار مقاوم‌تر از کریستال‌های استخوانی (یعنی همان هیدروکسی آپاتیت) است. در بسياري از جوامع با اضافه کردن مقدار معینی فلوئور به آب آشامیدنی و فرآورده‌هایی مانند خمیر دندان و دهان‌شویه‌ها نیاز به آن برطرف می‌گردد. جذب فلوئور هم به طور مستقیم (از طریق دندان‌ها و لثه‌ها) و هم در دستگاه گوارش از راه جذب روده‌ای مواد غذایی گوارش شده صورت مي‌گيرد. در افرادی که فقط از آب‌های تصفیه و بسته‌بندی بطری‌ها استفاده می‌کنند، ممكن است کمبود فلوئور بروز كند كه از نشانه‌های آن، افزایش ابتلا به پوسیدگی‌‌هاي دنداني است. مقدار فلوئوری که به آب آشامیدنی اضافه می‌شود، برای تأمين نیاز بدن کافی است؛ اما در صورت نياز مي‌توان مکمل‌های فلوئور را با تجويز دندانپزشك و پزشك مصرف كرد.

تغذیه و رابطه گروه‌هاي خوني با بيماري‌ها

نوشته  : دكتر الهام اميرآذر 

آنچه در زير مي‌خوانيد نتايج بررسي‌هاي متخصصين و انديشمندان در زمينه طب سنتي مي‌باشد و لزوماً نمي‌توان به آنها استناد و با آنها طبابت كرد.  همه ما مي‌دانيم كه چند نوع گروه خوني در ميان انسان‌ها وجود دارد، ولي آيا تا به حال فكر كرده‌ايد كه چه غذاهايي براي هر گروه خوني مناسب‌تر است؟ و هر گروه خوني با چه طبع‌هايي از نظر طب سنتي در ارتباط است؟ هر گروه خوني بيشتر مستعد ابتلا به چه بيماري‌هايي است؟ بيشترين گروه خوني موجود در دنيا O و كمترين گروه خوني AB است. بعضي نويسندگان معتقدند كه ابتدا تنها گروه خوني O در ميان انسان‌ها وجود داشته است و به مرور زمان گروه‌هاي خوني ديگر (به تناسب ازدياد جمعيت و پيدايش شهرنشيني و تغييرات هوا و ...) مثل A، B و نهايتاً AB اضافه گرديده‌اند.

طبع‌ها و گروه‌هاي خوني 
از نظر طبايع به نظر مي‌رسد كه گروه خوني AB,O در گروه خوني گرم و دو گروه خوني B و A سرد هستند (البته اين مطالب در حد فرضيه هستند توسط بعضي پژوهشگران بيان شده‌اند؛ لذا نمي‌توان به آنها استناد كرد). در يك بررسي اجمالي، گروه خوني O معادل طبع دم در طب سنتي، B طب بلغم، A معادل طبع سودا و AB معادل طبع صفرا بيان شده‌اند. در بررسي ديگري از نظر غلظت خون AB,A نسبت به B,O از غلظت بالاتري برخوردار بوده‌اند.

سـپـر غذايي در برابر آلزايمر

نوشته : انجمن آلزايمر ايران 

مغز انسان از مهم‌ترين ارگان‌هاي حياتي است كه نقش مهمي در سلامت كل بدن دارد. اگر چه اغلب افراد به سلامت آن كمتر توجه مي‌كنند اما مغز مثل ساير بخش‌هاي بدن با افزايش سن و روند پيري تغيير كرده و دچار تحليل و فرسودگي مي‌شود، اگر براي حفظ و مراقبت آن در طول زندگي كاري نكنيم، ممكن است رو به زوال برود. بيماري آلزايمر يكي از شايع‌ترين موارد «زوال مغز» است. از آنجايي كه وزاثت و پيري عوامل اصلي بروز اين بيماري مي‌باشد، راهي براي پيشگيري قطعي از آن  وجود ندارد؛ اما با تغيير شيوه زندگي مي‌توان عوامل خطر را كم كرد و در جهت حفظ سلامت مغز گام برداشت.

ده راهكار پيشگيرانه
تغذيه سالم، فعاليت‌هاي ذهني، فعاليت‌هاي اجتماعي، فعاليت‌هاي جسمي، آرامش روحي و رواني، جلوگيري از هر گونه ضربه به سر، پيشگيري و درمان بموقع بيماري‌ها، كنترل آلاينده‌ها، سبك زندگي سالم، معاينات دوره‌اي. با توجه به اهميت تغذيه مناسب در خصوص پيشگيري از بيماري آلزايمر در اين شماره از نشريه به نقش  تغذيه در آن خواهيم پرداخت. در شماره‌هاي آينده‌ نيز به بررسي ساير راهكار‌ها مي‌پردازيم.

نقش اصلي تغذيه
متاسفانه شيوه جديد زندگي ما آميخته با سرعت و راحتي شده است اينكه به سراغ غذاهاي حاضري و آماده بيرون برويم و يا غذايي را از فريزر در آورده و در مايكروويو سريع آماده كنيم به مراتب آسان‌تر از تهيه يك غذاي سالم و تازه است. اما نبايد فراموش كرد كه پاداش خوردن غذاهاي سالم در درازمدت داشتن اندامي متناسب، قلبي سالم و ذهني شفاف خواهد بود. پس بهتر است در تدارك يك برنامه غذايي متعادل و محتوي انواع مواد مفيد براي سلامتي و فعاليت مغز از گروه‌هاي غذايي مختلف باشيم.

گياهان دارويي موثر

نوشته : دكتر محمدحسين صالحي سورمقي 

آقاي دكتر صالحي سورمقي برخي گياهان، ميوه‌ها و سبزيجات مفيد براي پيشگيري، درمان و بهبود  سريع‌تر آنفلوانزا و سرماخوردگي را به شما معرفي مي‌نمايند و طريقه مصرف آنها را آموزش مي‌دهند.

مركبات
استفاده از مركبات در تمام فصول و به‌خصوص در فصل زمستان يكي از توصيه‌هاي مفيد است. مركبات با داشتن ويتامين C قابل ملاحظه و تركيباتي به نام فلاوونوئيدها مي‌توانند مقاومت و ايمني بدن را در مقابله با ميكروب و ويروس‌ها افزايش دهند و در جلوگيري از سرماخوردگي و تسريع درمان آن نقش مهمي داشته باشند. همچنين مصرف آبليمو يا مخلوط عسل و آبليمو در درمان سرماخوردگي، به ويژه براي بهبود سرفه و جلوگيري از خشونت صدا مفيد است.

خواص شلغم
متاسفانه مردم از ارزش واقعي شلغم و خواص آن اطلاع كافي ندارند. در اينجا به شيوع سرماخوردگي به‌طور خلاصه در مورد اين گياه صحبت مي‌كنيم. شلغم گياهي است دو ساله با ريشه متورم كه مورد استفاده قرار مي‌گيرد. شلغم داراي واريته‌هاي گوناگون و به رنگ‌هاي سفيد، سفيد با لكه‌هاي گلي يا بنفش، سبز، زرد و يا گلي مايل به قرمز است. اين گياه بومي غرب آسياست و قرن‌هاست به‌عنوان خوراك دام و انسان مصرف مي‌شود و قبل از پيدايش سيب‌زميني يكي از محصولات عمده خوراكي مردم اروپا بوده است. در طب سنتي آسيا عقيده بر اين بود كه خوردن شلغم باعث افزايش انرژي و سلامت خون مي‌شود. از ديگر خواص شلغم مي‌توان به رفع مشكلات دستگاه ادراري، كاهش اسيد اوريك و تا حدي درمان نقرس، دفع سنگ كليه، مشكلات تنفسي، مانند احتقان بيني، برونشيت، سرفه، زكام و سل اشاره كرد. از عصاره (آب) شلغم به صورت خوراكي مي‌توان استفاده نمود.

خواص ادويه‌ها

نوشته : تحریریه دنیای سلامت 

ادويه‌ها نه تنها، حس چشايي ما را برمي‌انگيزند، بلكه حاوي مواد مغذي، معدني، آنتي‌اكسيدان‌ها و ويتامين‌هايي هستند كه براي سلامت بدن بسيار ضروري است. قرن‌هاست كه در تهيه خوراك‌ها از ادويه‌ها استفاده مي‌شود و امروز آنها به بخشي از زندگي ما تبديل شده‌ و در سراسر دنيا استفاده مي‌شوند.
 
برگ بو
برگ‌هاي خشك برگ بو، از زمان‌هاي بسيار قديم مصارف دارويي و آشپزي داشته و به دليل داشتن عطر برگ‌ها، يكي از مواد ضروري بسياري از غذاها به حساب مي‌آمد. به لحاظ گياه‌شناسي، اين گياه متعلق به خانواده «Lauraceae» و زادگاه آن خليج لورل در آسياي صغير است؛ ولي به تدريج به سراسر مديترانه و آسيا نيز گسترش يافت. گل‌هاي ستاره‌اي شكل زرد و سفيد رنگي مي‌دهد كه به تدريج ارغواني تيره مي‌شوند و به صورت تك‌تخم شكل مي‌گيرند. برگ‌هاي چرمي تيره و براق اين گياه 5/7-10 سانتيمتر طول دارند و تقريباً ضخيم هستند. وقتي اين برگ‌ها از وسط نصف مي‌شوند عطر شيرين آنها به مشام مي‌رسد و وقتي آنها را خشك مي‌كنيد، به شدت معطر مي‌شوند. از ميوه‌هاي خشك اين گياه نيز به عنوان چاشني مي‌توان استفاده كرد.
 خواص پزشكي برگ بو:  يونانيان و رومي‌ها در بسياري از غذاهاي خود از برگ بو استفاده مي‌كردند و آن را نمادصلح و حفاظت مي‌دانستند.   اين ادويه‌ حاوي تركيبات فراواني از جمله مواد معدني و ويتامين‌هاست كه براي سلامت بسيار مفيد است.

مزاج شناسي در طب سنتي ايران

نوشته  : دكتر محمود خدادوست 

تمام جنبه‌هاي زندگي ما تحت تأثير طبيعت بدنمان قرار دارد. نوع غذايي كه مي‌خوريم مي‌تواند تأثيرات بسيار مهمي بر تمامي اعضاي بدن ما داشته باشد. بنابراين براي داشتن زندگي سالم و طبيعي، وزن مناسب و آرامش روحي، همه ما نيازمند به شناختن مزاج يا طبيعت خود هستيم. در شماره پيشين نشريه در مورد تشخيص مزاج‌ها و خصوصيات آنها و  روش صحيح زندگي بحث كرديم در اين شماره در ادامه مطالب پيش، به معرفي مزاج‌هاي ديگر خواهيم پرداخت. اميدواريم مفيد و سودمند واقع شود.

تركيب عناصر
روش زندگي صحيح:   در هواي سرد، خود را گرم و در هواي گرم، خود را سرد نگه‌دارند.  تقريباً از مقادير مساوي ميوه‌، سبزيجات و گوشت استفاده كنند. غذاهاي دريايي براي آنها سودمند است.  حدود 15-30 دقيقه به پياده‌روي يا دويدن صبحگاهي بپردازد.  6-7 ساعت خواب شبانه داشته باشند. براي همه افراد زود خوابيدن و زود بيدار شدن خوب است؛ ولي افراد داراي مزاج گرم و تر، حتي‌المقدور اين دستور را اجرا كنند. در تابستان نيم‌ساعت استراحت يا چرت بعد از غذا بسيار مفيد است. سعي كند بيشتر از 8 ساعت نخوابد.  از غذاهايي با فيبر بالا استفاده كنند تا اجابت مزاج طبيعي داشته باشند.  حجامت براي اين افراد عالي است و بهتر است اين كار در فصل بهار انجام شود.  از هوا، محيط، فعاليت‌ها و حالات رواني افزايش دهنده گرمي و تري پرهيز كنند. به خصوص در هواي مرطوب، فعاليت زياد و ورزش‌هاي سخت براي آنها مفيد نيست.  نگراني، خشم و هيجان بيش از اندازه نداشته باشد.  از مصرف مستمر يا افراط در مصرف مواد گرم و تر بپرهيزد.

تغذيه و خلق و خوي

نوشته  : تحریریه دنیای سلامت 

غذاهاي خوب به ما احساس اميدواري مي‌دهند و همه ما نياز به خوردن اين نوع غذاها داريم؛ اما در ابتدا بايد رابطه بين غذايي كه مي‌خوريم و تغييري كه در رفتارمان حاصل مي‌شود را بدانيم و اينكه عملكرد مغز چه تغييري مي‌كند. مغز ما توسط برخي مواد شيميايي كه از تك‌تك سلول‌هاي عصبي عبور مي‌كنند با ساير قسمت‌هاي بدن ارتباط برقرار مي‌كند. اين مواد شيميايي را انتقال دهنده‌هاي عصبي مي‌نامند و از غذاهايي كه مي‌خوريم به وجود مي‌آيند. انتقال دهنده‌هاي بسياري تحت تأثير رژيم غذايي و آنچه مي‌خوريم، هستند و سروتونين، نوارپينفرين و دپامين نام دارند. دپامين و نوراپينفرين مواد شيميايي هوشياري هستند كه به ما كمك مي‌كنند تا فكر كنيم و خيلي سريع واكنش نشان دهيم. سروتونين يك ماده شيميايي آرامبخش است كه استرس و اضطراب را از بين مي‌برد.

غذاهايي كه شما را بيدار نگه مي‌دارند
 ليمو: ليموها كاربرد زيادي دارند؛ از درمان آسم گرفته تا تحريك كبد. براي آنكه به كمك ليمو سر حال و به عبارتي دوباره شارژ شويد، كافي است فقط كمي آن‌را بو كنيد و يا چند قطره از آب آن را بنوشيد تا به شما حس سرزندگي و نشاط دهد. به خاطر همين ويژگي است كه در بيشتر خوشبو كننده‌ها از اسانس ليمو استفاده مي‌شود.
 بروكلي: اين سبزي حاوي «بورون» است كه باعث ايجاد هماهنگي بين چشم و دست و توجه و تمركز مي‌شود. غذاهايي كه سرشار از بورون هستند، استخوان‌ها را محكم نگاه مي‌دارند و قند خون را تنظيم مي‌كنند.
 سيب: سيب از ذهن محافظت و متعاقباً از زوال حافظه جلوگيري مي‌كند. سيب تقريباً تأثيري مشابه كافئين دارد.

خوب بخور؛خوب ببين!

نوشته  : سعيده نوباوه وطن 

سیاهی رفتن و ضعیف شدن چشم ناشی از افزایش سن و تغییر و تحول در ماکیولا (قسمت کوچکی از شبکیه چشم) مي‌باشد. مطالعات نشان داده‌اند، بيشتر مشکلات بینایی در افراد بالاي 50 سال، مربوط به همین تغییرات است. آب مروارید نیز از مشکلات شایعی است که نشانه آن تار شدن قسمتی از دید مي‌باشد. پژوهش‌هاي اخير نشان می‌دهند یک رژیم غذایی سالم تا چه حد در سلامت بینایی افراد موثر است.

لوتین و زاکسانتین
تا به حال بیش از 600 کاروتنوئيد، (نوعي از آنتی‌اکسیدان‌ها) شناسایی شده‌اند؛ اما فقط  لوتین و زاکسانتین، به میزان قابل توجهی در شبکیه چشم جمع می‌شوند. این كاروتنوئيدها با جلوگیری از ورود اشعه‌های خطرناک نور از چشم‌ها مراقبت مي‌كنند. بیشتر افراد اين مواد مغذی را به میزان لازم مصرف نمي‌كنند. مصرف روزانه 10 ميلي‌گرم لوتین و 2 ميلي‌گرم زاکسانتین توصیه شده است كه به بهبود سلامت چشم‌ها کمک مي‌كند. با خوردن برگ‌های سبز، مثل اسفناج و کلم پیچ، ذرت، تخم‌مرغ و پرتقال از چشم‌هاي‌تان محافظت کنید. فراموش نکنید لوتین و زاکسانتین دو ماده محلول در چربی هستند و اگر در کنار چربی‌های سالم، مثل روغن زیتون استفاده شوند، جذب آنها افزایش مي‌يابد.

خواص سيرابي

نوشته  : دكتر احمدرضا درستي 

سيرابي، مخاط معده گاو يا گوسفند است كه در بيشتر كشورها مورد استفاده قرار مي‌گيرد و خورده مي‌شود؛ چرا كه خواص تغذيه‌اي بي‌شماري دارد. مثلاً براي تهيه سوپ «menudo» در آمريكاي لاتين و يا سوپ فرانسوي سيرابي، از سيرابي گاو يا گوسفند استفاده مي‌گردد. سيرابي براساس نوع بافت به انواع مختلف طبقه‌بندي و نامگذاري مي‌شود؛ مثل بافت لانه‌زنبوري يا بافت صاف. بيشتر سيرابي‌هاي تازه‌اي كه در فروشگاه‌ها فروخته مي‌شود، سفيد رنگ است.

كلسيم
در هر 92 گرم سيرابي، حدود 81 ميلي‌گرم كلسيم وجود دارد كه 8 درصد نياز روزانه بدن به كلسيم مي‌باشد. FAO مقدار مورد نياز روزانه به كلسيم را 1000 ميلي‌گرم تعيين كرده است. كلسيم يكي از مواد معدني و ساختاري مهم در حفظ سلامت استخوان‌ها و دندان‌هاست كه به همراه منيزيم، به انقباض عضلات بدن كمك مي‌كند و موجب آرامش فرد مي‌شود.

پروتئين و چربي
در هر 92 گرم سيرابي، 7/11 گرم پروتئين وجود دارد كه در واقع 18 درصد از نياز روزانه بدن به پروتئين است. همين مقدار سيرابي حاوي 4 گرم چربي و 4/1 گرم چربي اشباع شده مي‌باشد. در واقع، پروتئين و چربي موجود در سيرابي تقريباً به اندازه نيمي از پروتئين و چربي موجود در گوشت گاو و مرغ است. با گنجاندن سيرابي در وعده‌هاي غذايي خود مي‌توانيد مصرف چربي را در رژيم غذايي خود كاهش دهيد.

غذاهاي اعتيادآور

نوشته : تحریریه دنیای سلامت 

در حالي كه همه ما از خطرات مصرف، داروها، سيگار و ساير موادمخدر آگاهيم، نمي‌دانيم اعتياد به غذاهايي كه به شدت به آنها علاقه داريم نيز مي‌تواند بسيار خطرناك باشد؛ از تغييرات مهمي كه در مواد شيميايي مغز ايجاد مي‌كنند تا افزايش ميل به خوردن بيشتر آنها. برخي از اعتيادآورترين مواد غذايي عبارتند از:
 
شكلات كاكائويي
افراد زيادي هستند كه ادعا مي‌كنند شكلات‌خور هستند؛ اما آنها در واقع به خوردن شكلات اعتياد دارند؛ زيرا در شكلات كاكائويي تركيبات شيميايي مثل تئوبرومين، فنيتيلامين، آنانداميد و تريپتوفان وجود دارد كه ايجاد لذت مي‌كنند؛ چيزي شبيه تأثيري كه داروها روي مغز دارند. در ضمن شكلات كاكائويي حاوي آلكالوئيد است و اين ماده در الكل نيز وجود دارد. پژوهش‌هاي بسياري نشان مي‌دهند كه مواد شيميايي موجود در شكلات‌هاي كاكائويي در ساير مواد غذايي نيز وجود دارند؛ ولي ممكن است هوس خوردن‌شان به سر شما نزند. مواد شيميايي موجود در شكلات آنقدر زياد نيست كه منجر به اعتياد شود. از طرفي شكلات‌هاي كاكائويي در تمام دنيا بيشترين طرفدار را هم به دلايل رواني و هم اعتياد جسمي دارند.

برگرها و ساير گوشت‌هاي فرآوري شده
تا به حال تحقيقات زيادي در مورد گوشت‌هاي فرآوري شده و مضرات آنها به عمل آمده است كه نشان مي‌دهند غذاهاي بي‌ارزش فرآوري شده كه بسيار هم چرب هستند (مثل برگرها)، واقعاً اعتيادآورند. تركيبات چربي، نمك و شكر موجود در اين مواد غذايي باعث مي‌شود كه هوس خوردن آنها را كنيم. بررسي‌هايي كه روي موش‌هاي آزمايشگاهي انجام شد، نشان داد پاسخ مغز به اين دسته از غذاها و گوشت‌هاي فرآوري شده چرب، همان پاسخي است كه مغز هنگام مصرف كوكائين و هروئين از خود نشان مي‌دهد. اين گوشت‌ها نيز همانند شكلات، پنير و شكر باعث آزاد شدن ماده‌اي شبيه اُپي‌ايت در حين گوارش مي‌شوند و به همين دليل است كه هوس خوردنشان را مي‌كنيم.

هله‌هووله خورها بخوانند...

نوشته : دكتر الهام اميرآذر 

خشم و تمايل به خوردن
اولاً بدانيد كه اين وضعيت به احتمال قوي ريشه در حالت روحي شما دارد. اگر دقت كنيد، زماني كه اضطراب يا خشم فرو خورده داريد، تمايل شما به خوردن افزايش مي‌يابد؛ چرا كه خوردن شيريني باعث ترشح موادي مي‌شود كه آرامش آني ولي گذرا ايجاد نموده و از طرفي شما را وابسته و معتاد مي‌كند. پس اولين قدم تكنيك‌هاي آرام‌بخش، طب سوزني، مشاوره درماني، يوگا، كلاس‌هاي خودشناسي و بالاخره ارتقاي دانش كردن مي‌باشد.

گرسنگي و افت قندخون 
هرگز نگذاريد گرسنگي بر شما غلبه كند؛ چرا كه در اين صورت قند خون شما افت مي‌كند و تمايل به خوردن چيزي پيدا مي‌كنيد كه قند خون‌تان را بالا ببرد؛ بنابراين به دنبال شيريني‌جات يا غذاهاي پركالري مي‌گرديد. پس حتماً بين صبحانه و ناهار و بين ناهار و شام ميان‌وعده (شامل ميوه‌هاي فصل، سالاد ميوه، عسل و ...) ميل كنيد.

نوشيدني‌ها و مواد مغذي
 هر وقت تمايل زياد به شيريني داريد، مي‌توانيد از نوشيدني‌هاي شيرين (با شيريني‌هاي طبيعي) و يا شيريني‌هاي طبيعي بخوريد. خوردن شيريني‌هاي طبيعي با شير و پنير بسيار مفيد است. مثال‌هاي زير را امتحان كنيد.  دو عدد ميوه فصل مثل هلو، زردآلو، توت‌فرنگي، سيب، آناناس و ... را با كمي شير و 1 قاشق عسل طبيعي ميكس كنيد؛ خواهيد ديد كه نوشيدني لذيدي به دست مي‌آيد كه هم آرام‌بخش و مقوي است و هم بسيار سالم‌تر از نوشابه، بستني، شير كاكائو و ... است. 

9روش براي دستيابي به عادت خوب غذايي

نوشته : تحریریه دنیای سلامت 

عادت‌هاي غذا خوردن از رفتارهايي هستند كه ما آنها را مي‌آموزيم و ذاتي نيستند، بنابراين تمام عاداتي كه كودكان در دوران كودكي خود به دست مي‌آورند، تا بزرگسالي و حتي تا آخرين لحظه زندگي همراه آنهاست. سال‌هاست كه مردم مواد غذايي بسته‌بندي و فريز شده را به جاي مواد غذايي تازه مورد استفاده قرار مي‌دهند. آنها بسيار كمتر از گذشته مواد غذايي سالم و تازه مصرف مي‌كنند؛ چرا كه تهيه آنها بسيار زمان بر است و غذاهاي فرآوري شده، بسته‌بندي شده و فريز شده به راحتي در دسترس قرار دارند. بسياري از پدر و مادرها مي‌دانند كه بايد به كودكان خود غذاهاي سالم‌تري بدهند؛ اما به دلايل مختلف، راه آسان‌تر را انتخاب مي‌كنند. براي بهبود عادت‌هاي غذا خوردن كودكان از كجا بايد شروع كرد و چگونه مي‌توان يك برنامه غذايي متعادل و متناسب براي آنها و ساير افراد خانواده در نظر گرفت تا در طولاني‌مدت به سلامت آنها كمك كند؟

براي آنها يك الگوي خوب باشيد
اغلب پدر و مادرها شكايت دارند كه كودكان‌شان از خوردن غذاهاي سالم خودداري مي‌كنند. آنها در جستجوي قطره يا دارويي معجزه آسا هستند تا تمام كمبودهاي‌شان را جبران كند! اكثر ما به خوردن غذاهاي آماده عادت كرده‌ايم، تا جايي‌كه حتي فراموش‌مان شده چه غذايي سالم و خوب است. كابينت‌ها و يخچال‌هاي‌مان را از انواع غذاهاي كنسروي و نوشابه‌ها پُر مي‌كنيم و توقع داريم كودكان‌مان عادات غذا خوردن سالمي داشته باشند! براي آنكه بتوانيم الگوي خوبي براي فرزندانمان باشيم، بايد ابتدا سطح آگاهي و دانش خود را افزايش دهيم.

تأثير شیرین‌کننده‌ها بر سلامت

نوشته : دکتر سیدمحسن خوش نیت نیکو و مهدیه آخوندان 

تمایل انسان به طعم شیرین امری ذاتی است که سبب شده انسان در طول تاریخ متناسب با شرایط برای یافتن منابع جدید شیرین کننده تلاش کند. ترکیبات گوناگونی از جمله قندها و ترکیبات غیرقندی سبب ایجاد طعم شیرین می‌شوند. قدرت شیرین کنندگی این مواد، تحت تاثیر خصوصیات مختلف غذاها از جمله شکل فیزیکی غذا، وجود طعم‌های دیگر در غذا و دمای غذا قرار می‌گیرد. تمایل به شیرینی در میان افراد تحت تاثیر برخی عوامل مانند ژنتیک، میزان مواجهه با شیرینی‌ها در کودکی، سیری یا گرسنگی و عادت به طعم شیرین متفاوت است.  

  

مصرف شیرین‌کننده‌ها و سلامتی
همواره ایمنی مصرف شیرین‌کننده‌های مغذی و غیرمغذی و اثرات آنها بر سلامتی موجب نگرانی مصرف کنندگان و متخصصین بوده است. کودکان به دلیل اندازه کوچک بدنشان و مصرف زیاد مواد غذایی نسبت به بزرگسالان، بیشترین میزان شیرین‌کننده‌های مغذی و غیر مغذی را برای هر کیلوگرم وزن بدن در روز دریافت می‌کنند. با این وجود مصرف شیرین‌کننده‌های مغذی در کودکان بی‌خطر تشخیص داده شده است. مصرف فروکتوز که هم به شکل طبیعی در آبمیوه‌ها وجود دارد و هم به عنوان شیرین کننده به  نوشیدنی‌ها افزوده می‌گردد، به دلیل جذب ناقص آن ممکن است سبب سوءجذب شود. به علاوه مصرف مقادیر بسیار زیاد در کودکان ممکن است سبب اسهال شود. اگرچه دریافت شیرین‌کننده‌های غیر مغذی در کودکان به میزان قابل قبول بی‌خطر گزارش شده است، به دلیل مطالعات اندکی که در زمینه اثر مصرف این شیرین‌کننده‌ها در کودکان انجام گرفته ، بهتر است دریافت کودکان کمتر از میزان مجاز باشد. مصرف شیرین‌کننده‌های مغذی در بارداری بلامانع اعلام شده است. همچنین به نظر می‌رسد مصرف شیرین‌کننده‌های غیر مغذی نیز در طول بارداری در محدوده مجاز، ایمن باشد.

شیرین‌کننده‌های مغذی سوکروز و فروکتوز: شیرین‌کننده‌های اولیه‌ای هستند که به طور طبیعی در غذاها وجود دارند یا به آنها اضافه می‌شوند. این مواد علاوه بر طعم شیرین بر جنبه‌های دیگر غذاها از جمله خواص فیزیکی (تبلور، درجه غلظت) و خواص میکروبی ( نگهدارندگی، تخمیر) و خواص شیمیایی (کاراملی شدن، خواص آنتی اکسیدانی) اثر دارند. این شیرین‌کننده‌ها حتی در مقادیری بیش از میزان توصیه شده سبب عوارض گوارشی و اسهال نمی‌شوند.

 سوکروز: همان شکر معمولی است و از دو نوع قند ساده (فروکتوز و گلوکز) تشکیل شده است و از نیشکر یا چغندر قند تولید می‌شود. ملاس نیز نوعی شکر است که بسیار کم تصفیه شده است. هر گرم از این ماده 4 کیلوکالری انرژی تولید می‌کند.

 فروکتوز: قند ساده‌ای است که به طور طبیعی در میوه‌ها یافت می‌شود و یا به برخی غذاها و نوشیدنی‌ها افزوده می‌شود. به دلیل شیرینی زیاد، هزینه پایین و خواصي همچون افزایش رنگ، طعم و پایداری مواد غذایی در برخی غذاها از فروکتوز به جای شکر استفاده می‌کنند. همچنین فروکتوز بر خواص شیرین کنندگی شکر و دیگر شیرین‌کننده‌های غیر مغذی اثر هم افزایی دارد.  شیرین‌کننده‌های مغذی در اغلب افراد به راحتی هضم و جذب می‌شوند. با این حال میزان هضم و جذب فروکتوز کمتر از قند ساده و بیشتر از شیرین‌کننده‌های به دست آمده از قند است. براساس هرم راهنمای غذایی توصیه شده است که میزان 6-10 درصد انرژی مورد نیاز روزانه از شکر افزوده شده به غذاها تامین شود. جهت توصیه میزان مصرف قند و شکر برای هر فرد، متخصصان تغذیه باید میزان وضعیت سلامت، نیاز به انرژی روزانه و کل غذاهای دریافتی در طول روز  هر فرد را مورد بررسی قرار دهند.

شیرین‌کننده‌های  غیرمغذیشیرین کننده غیر مغذی در ابتدا به دلیل هزینه‌های پایین تولید و کمبود شکر تولید شدند و سپس با گسترش غذاهای آماده و نوشیدنی‌ها و به دنبال آن افزایش چاقی و بیماری‌های مزمن (دیابت و بیماری‌های قلبی و عروقی)، به عنوان یک ابزار رژیمی مورد استقبال قرار گرفت. شیرین‌کننده‌های غیر مغذی را شیرین‌کننده‌های قوی، شیرین‌کننده مصنوعی و یا رژیمی نیز می‌نامند. شیرین‌کننده‌های غیرمغذی لذت بردن از طعم شیرین با دریافت انرژی به میزان کم یا بدون دریافت انرژی و بدون افزایش قندخون را میسر می‌سازند. این دسته از شیرین‌کننده‌ها به کنترل وزن و قند خون و پیشگيری از پوسیدگی‌های دندان کمک می‌کند. امروزه شیرین‌کننده‌های غیر مغذی در طیف متنوعی از غذاها و نوشیدنی‌ها، تحت عنوان غذاهای رژیمی از جمله آبمیوه‌ها و نوشابه‌ها، آدامس، ژله، شکلات، برخی نان‌ها و شیرینی‌ها و بستنی به کار می‌روند. سازمان غذا آسه سولفام k، آسپارتام، نئوتام، سوکرالوز و ساخارین را به عنوان افزودنی به مواد غذایی مورد تایید قرار داده است. 
 آسه سولفام k: این شیرین کننده 200 برابر شیرین تر از شکر معمولی است. مطالعات نشان می‌دهد که 95% از آسه سولفام k مصرف شده، بدون تغییر در ادرار دفع می‌شود، بنابراین انرژی تولید نمی‌کند. این ترکیب در برابر حرارت و پخت و پز نیز مقاوم است و مصرف روزانه تا 15 میلی‌گرم برای هر کیلوگرم وزن بدن بلامانع است. میزان توصیه شده برای مصرف کودکان کمتر از این میزان (3-9 میلی‌گرم برای هر کیلوگرم وزن بدن در روز) تخمین زده شده است. با این وجود میزان آسه سولفام k اضافه شده به غذا به دلیل قدرت شیرین کنندگی زیاد و استفاده از آن در ترکیب با شیرین‌کننده‌های دیگر بسیار کمتر از میزان توصیه شده است.
 آسپارتام:  این ترکیب 160-200 برابر شیرین تر از شکر معمولی است و یک بسته 35-40 میلی‌گرمی آسپارتام معادل 2 قاشق مربا خوری شیرینی ایجاد می‌کند. از تجزیه آسپارتام موادی حاصل می شود که به طور معمول و در مقادیر بیشتر از رژیم غذایی روزانه وارد بدن می‌شوند. همچنین هر گرم از این شیرین کننده 4 کیلوکالری انرژی تولید می‌کند که با توجه به قدرت شیرین کنندگی زیاد و مقدار بسیار کم مصرفی آن در مواد غذایی، می‌توان از انرژی تولید شده صرف نظر کرد. سازمان غذا مصرف 50 میلی‌گرم آسپارتام برای هر کیلوگرم وزن بدن در روز را مجاز اعلام کرده است. افراد مبتلا به بیماری فنیل کتون اوری (PKU) نباید از آسپارتام استفاده کنند، زیرا تجزیه آسپارتام سبب افزایش غلظت مواد مضر در خون این بیماران می‌شود. بررسی‌های انجام شده ارتباطی میان آسپارتام با سرطان یا بیماری‌های عصبی- رفتاری نشان نداده است.
 نئوتام: ساختاری مشابه آسپارتام دارد. قدرت شیرین‌کنندگی نئوتام 13000 تا 7000 برابر شکر است. این ماده کمی در روده کوچک جذب می‌شود و از طریق ادرار و مدفوع دفع می‌شود و در بدن تجمع نمی‌یابد. استفاده از این ماده برای بیماران مبتلا به فنیل کتون اوری تولید مشکل نمی‌کند. میزان مجاز مصرف نئوتام در بزرگسالان 1/0 میلی‌گرم برای هر کیلوگرم وزن بدن در روز، برای کودکان 2 ساله و 5 ساله به ترتیب 05/0 و17/0 میلی‌گرم برای هر کیلوگرم وزن بدن در روز است. این شیرین کننده طعم شیرین خالص بدون طعم تلخی و فلزی ایجاد می‌کند و در دسرهای یخ زده، آدامس‌ها، شیرینی‌ها، فراورده‌های نانوایی، سس‌ها و غلات صبحانه به کار می‌رود. 

 ساخارین: قدرت شیرین‌کنندگی ساخارین
200- 700 برابر شکر است و بیشترین و ارزان‌ترین شیرین‌کننده قوی مصرفی در جهان است. به این دلیل که در بدن انسان هضم و جذب نمی‌شود، تولید انرژی نیز نمی‌کند. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که این ماده سرطان زا نمی‌باشد. ساخارین در غذاها، نوشیدنی‌ها، آدامس‌ها و محصولات آرایشی و دارویی به کار می‌رود. میزان مجاز مصرف ساخارین 5 میلی‌گرم برای هر کیلوگرم وزن بدن در روز توصیه شده است.
 سوکرالوز: این ماده 600 برابر شکر شیرین است. سوکرالوز در بدن به میزان کمی جذب می‌شود
 (11-27درصد) و به شکل دست نخورده از ادرار و مدفوع دفع می‌گردد. میزان مجاز مصرف سوکرالوز
5 میلی‌گرم برای هر کیلوگرم وزن بدن در روز تعیین شده است. این شیرین کننده نیز در برابر حرارت مقاوم بوده و در بسیاری از غذاها، فراورده‌های نانوایی و شیرینی‌پزی، دسرها و نوشیدنی‌ها کاربرد دارد.
 

چاقی

دریافت زیاد انرژی سبب عدم تعادل انرژی در بدن و تجمع چربی و چاقی می‌شود. مصرف زیاد غذاها و نوشیدنی‌های حاوی شکر سبب افزایش نگرانی در مورد اضافه وزن و چاقی شده است. در مطالعات انجام شده ارتباط مستقیمی میان دریافت شیرین‌کننده‌ها و افزایش خطر چاقی دیده نشده است. با این وجود، این فرضیه وجود دارد که فروکتوز از طریق کاهش حس سیری، دریافت انرژی و چاقی را افزایش می‌دهد. شیرین‌کننده‌های غیرمغذی با ایجاد طعم شیرین و خوشایندتر کردن طعم غذاهای رژیمی می‌توانند در کنترل وزن موثر باشند. جایگزینی شیرین‌کننده‌های مصنوعی به جای شکر در رژیم غذایی افرادی که عادت به مصرف روزانه مقادیر بالای شکر و غذاها و نوشیدنی‌های شیرین دارند، سبب کاهش انرژی دریافتی و در نتیجه کاهش وزن متوسط در این افراد می‌شوند. همچنین استفاده از این شیرین‌کننده‌ها به همراه یک برنامه کنترل وزن دقیق و همه جانبه (رژیم کاهش وزن، افزایش فعالیت بدنی و ...) به مرحله حفظ وزن پس از کاهش وزن کمک می‌کند. حال سوال این است که آیا ممکن است مصرف غذاها و نوشیدنی‌های حاوی شیرین‌کننده‌ها از طریق اثر بر اشتها، دریافت انرژی و مکانیسم‌های تنظیم انرژی در بدن خطر چاقی را افزایش دهد؟ بنابراین به نظر می‌رسد افرادی که تمایل به کاهش وزن دارند، باید در کنار یک برنامه کاهش وزن صحیح و منطقی شامل رژیم غذایی متعادل و ورزش از شیرین‌کننده‌ها استفاده کنند و با مصرف غذاهای حاوی شیرین‌کننده‌های مصنوعی، بخش بیشتری از انرژی مصرفی خود را به غذاهای غنی از مواد مغذی اختصاص داده و کیفیت رژیم غذایی خود را بهبود دهند.

افزایش چربی خون
فروکتوز و سوکروز به عنوان شیرین‌کننده‌های مغذی سبب افزایش چربی‌های خون می‌شوند. در مطالعه رژیم‌های دارای مقادیر زیاد این شیرین‌کننده‌ها (به ویژه اگر رژیم غذایی دارای چربی کمی باشد)، افزایش تری‌گلیسيرید مشاهده شده است. برخی مطالعات نیز افزایش کلسترول LDL را نشان داده‌اند. فروکتوز بیش از سوکروز سبب افزایش چربی‌های خون می‌شود. مصرف شکر با میزان کلسترول HDL رابطه عکس دارد.

پوسیدگی دندان
هر چند که پوسیدگی دندان به عواملی چون بهداشت دهان و میزان فلوئور دریافتی از آب، خمیردندان‌ها و ژله‌ فلوئوردار بستگی دارد، مشاهده شده است که خطر پوسیدگی دندان با مصرف شیرین‌کننده‌های مغذی افزایش می‌یابد. مصرف آدامس‌های حاوی شیرین‌کننده‌های به دست آمده از قند به خصوص آدامس‌های دارای زایلتول خطر پوسیدگی دندان را در کودکان کاهش می‌دهد. شیرین‌کننده‌های غیرمغذی سبب پوسیدگی دندان نمی‌شوند.

منبع: دنیای سلامت  ش 76

معجره ويـتامين C

نوشته : تحریریه دنیای سلامت 

ويتامين C يكي از سالم‌ترين و مؤثرترين مواد مغذي است و برعكس تفكر عموم فقط براي درمان سرماخوردگي نبايد از آن استفاده كرد. مزاياي بيشتر ويتامين C شامل محافظت از بدن شما در برابر نارسايي‌هاي سيستم دفاعي بدن، بيماري‌ قلبي- عروقي، مشكلات و بيماري دوران جيني، بيماري‌هاي چشم و چين و چروك‌هاي پوست است. ويتامين C مورد توجه بسياري پزشكان و دانشمندان است چرا كه اين ويتامين خواص خوب بي‌شماري دارد. هر چه از اين ويتامين در خون‌تان بيشتر وجود داشته باشد، از سلامت بيشتري برخوردار خواهيد بود. دانشمندان هر چه بيشتر در مورد ويتامين C تحقيق مي‌كنند، بيشتر در مورد تأثير آن در سلامت و جلوگيري از بيماري قلبي- عروقي، سرطان، سكته و بيماري‌هاي چشم و تقويت سيستم دفاعي مطمئن مي‌شوند.

نقش ويتامين C در بدن
ويتامين C را به نام اسيد اسكوربيك نيز مي‌شناسند. اسيد اسكوربيك براي رشد و ترميم بافت‌هاي بدن ضروري است. در اكثر عمليات‌هاي بدن مثل شكل‌گيري كلاژن، جذب آهن، سيستم دفاعي، بهبود زخم‌ها و حفظ و نگهداري غضروف، استخوان‌ها و دندان‌ها، ويتامين C نقش عمده اي دارد. ويتامين C يكي از آنتي‌اكسيدان‌هاي مهم است كه قابليت مقابله با راديكال‌هاي آزاد را دارد. راديكال‌هاي آزاد باعث بروز برخي بيماري‌ها مثل سرطان، بيماري‌هاي قلبي و آرتروز مي‌شوند. هيچ‌گاه نگران آن نباشيد كه ميزان ويتامين C جذب شده بيش از حد معين باشد زيرا ويتامين C اضافه در بدن ذخيره نمي‌شود اما با وجود اين بهتر است هر روز بيش از دو هزار ميلي‌گرم ويتامين C دريافت نكنيد تا به اسهال و ناراحتي‌هاي معده دچار نشويد. ويتامين به هر دو شكل مصرف غذايي و استفاده از قرص‌هاي ويتامين C جذب بدن مي‌شود و باعث افزايش جذب آهن مي‌شود مخصوصاً اگر هر دو با هم مصرف شوند.

توصيه‌هاي غذايي(براي سرماخوردگي)

نوشته  : سالومه آرمين 

با توجه به آغاز فصل سرما و شيوع بيمار‌ي‌هاي مربوط به آن شاهد مراجعه افراد زيادي به كلينك‌ها براي سرماخوردگي‌ها هستيم اما بايد توجه داشت كه راهكارهايي براي پيشگيري از بروز اين قبيل بيماري‌ها وجود دارد كه يكي از اين راهكارها رعايت اصول تغذيه صحيح براي تقويت سيستم ايمني در اين فصول مي‌باشد كه در اينجا به بيان مطالبي  از سوي خانم سالومه آرمين در زمينه نقش تغذيه و مواد غذايي در پيشگيري و بهبود سرماخوردگي و آنفلوانزا اشاره خواهيم داشت.

قرص‌هاي مكيدني روي
در كارآزمايي‌هاي باليني مختلف نشان داده شده است كه قرص‌هاي مكيدني روي سبب بهبود علائم سرماخوردگي مي‌شوند. علي‌رغم اين نتايج مثبت و تئوري‌هاي احتمالي اثرات مفيد روي از مقابله با ويروس‌هاي سرماخوردگي حمله‌كننده به لايه‌هاي پوششي سطحي حفره‌ بيني تا بهبود عملكرد سيستم ايمني و اعمال ضدالتهابي بدون اثر بوده و حتي تعداد مشابهي از تحقيقات نيز نشان مي‌دهند كه قرص‌هاي مكيدني روي هيچ اثري بر علائم سرماخوردگي ندارند. بنابراين افراد بايد در اين زمينه به توصيه‌هاي پزشك خود عمل كنند. به علاوه بايد توجه كرد كه دريافت مقادير بالاي 150 ميلي‌گرم روي در روز مي‌تواند امكان ابتلا به عفونت را افزايش دهد. قبل از اقدام به هر نوع درماني، به توصيه‌هاي پزشك خود عمل كنيد. قرص سير يا كپسول‌هاي حاوي عصاره‌ي سير ممكن است به پيشگيري از سرماخوردگي كمك كند. علت اين تأثير، خواص ضدويروسي ماده‌ مغذي گياهي آليسين است.

سونامي چاقي در ايـران و جهان

نوشته  : تحریریه دنیای سلامت 

چاقي همچنان يكي از موضوعاتي است كه در رسانه‌هاي اغلب كشورها از جمله آمريكا بسيار به آن پرداخته مي‌شود و گفته مي‌شود كه شيوع اغلب بيماري‌ها به علت چاقي است. اروپايي‌ها و آمريكايي‌ها معمولاً بيرون از خانه غذا مي‌خورند و انتخاب‌هاي درستي براي وعده‌هاي غذايي خود ندارند و مهم‌تر از آن فعاليت بدني آنان روز به روز كم‌تر شده است و در نتيجه غذاهاي پركالري كه روزانه ميل مي‌كنند، همه انرژي دريافتي‌شان به مصرف نمي‌رسد. واقعيت اين است كه وقتي صحبت از انتخاب متعادل، متناسب و متنوع مواد غذايي به ميان آورده مي‌شود (دربسياري از افرادي كه غذاي خود را بيرون از خانه ميل مي‌كنند)، هيچ كدام از اين توصيه‌ها تحقق پيدا نمي‌كنند لذا به تدريج نه تنها دچار افزايش وزن و چاقي مي‌گردند، بلكه اين عوارض مي‌توانند زمينه ‌ بروز بسياري از بيماري‌ها را نيز در آنها ايجاد كنند و هر فردي (خانم‌ها، آقايان و يا حتي بچه‌ها) را بدون توجه به سن، نژاد، مذهب و يا منطقه جغرافيايي تحت تأثير قرار دهند. ساده‌ترين وسيله جهت تعيين ميزان اضافه وزن يا چاقي محاسبه BMI مي باشد (كه از حاصل تقسيم وزن به كيلو‌گرم، صبح ناشتا بعد از تخليه مثانه و روده به مجذور قد به متر به دست مي‌آيد). با توجه به اهميت گسترش چاقي در جهان و عوارض ناشي از آن و اينكه هم اكنون بسياري از افراد با اين معضل دست و پنجه نرم مي‌كنند، مصاحبه‌اي با دكتر سيدضياءالدين مظهري، متخصص تغذيه ترتيب داديم كه توجه شما عزيزان را به آن جلب مي‌كنيم.

مي‌توان لاغر شد اگر...

نوشته  : تحریریه دنیای سلامت 

با توجه به تبليغات مختلف در اين زمينه بله كار آساني است؛ فقط بايد چند عدد قرص بخوريد. فلان رژيم غذايي را دنبال كنيد و يا از برخي تجهيزات موجود استفاده نماييد. ولي حقيقت چيزي ديگري است؛ چرا كه ما بيليون‌ها دلار صرف كاهش وزن مي‌‌كنيم، اما باز هم چاق و سنگين وزن هستيم. پس كاهش وزن كار ساده‌اي نيست.
مشكلات پيچيده، راه‌حل‌هاي ساده

كاهش وزن به ساده‌ترين شكل ممكن يعني سوزاندن كالري زياد و مصرف كالري اندك. يعني اينكه بايد آب را جايگزين برخي نوشيدني‌ها و نوشابه‌ها كنيم، به جاي برخي غذاهاي پركالري، سبزيجات تازه بخوريم و هر روز 20 دقيقه پياده‌روي كنيم. بله به همين سادگي است كه گفته شد. اما چرا با اين همه سادگي باز هم انجام آن تا اين اندازه دشوار است و چرا نتيجه دلخواه را به دست نمي‌آوريم.
 
نگرش و طرز فكر شما
اگر كاهش وزن براي شما فقط به اين منظور است كه از قافله عقب نمانيد و جوانب مهم وزن ايده‌آل و سلامت بيشتر برايتان چندان اهميتي ندارد. اين كار براي‌تان دشوار خواهد شد. كاهش وزن يك هدف بسيار مهم است و اگر شما چنين نگرشي در مورد آن داشته باشيد، در صورت نتيجه نگرفتن، در مدتي كوتاه دلسرد مي‌شويد و ديگر برنامه‌هاي خود را براي كاهش وزن ادامه نمي‌دهيد. پس براي رسيدن به اين هدف مهم بايد انگيزه‌هاي خود را بزرگ‌تر و قوي‌تر كنيد و دلايل بيشتر و مهم‌تري براي كاهش وزن داشته باشيد؛ دلايلي كه شما را در رسيدن به هدف‌تان راسخ‌تر و مصمم‌تر كند.

10 ماده غذايي مفيد براي كاهش فشار خون

نوشته : تحریریه دنیای سلامت 

فشار خون بالا يك وضعيت پزشكي است كه مي‌تواند در اثر استرس بيش از حد، چاقي، مصرف بالاي نمك، ديابت و غيره ايجاد شود. احتمال بروز بيماري‌هاي قلبي عروقي، مانند سكته قلبي، نارسايي قلبي و اختلالات كليه با داشتن فشار خون بالا افزايش مي‌يابد. در فهرست زير به ده ماده غذايي كه در پايين آمدن فشار خون موثرند، اشاره شده است:
اين سبزي حاوي ويتامين‌، منيزيم، فولات، آهن و ويتامين C مي‌باشد و بسيار براي بدن مفيد است. حتي اگر آن را دوست نداريد. مواد مغذي اين سبزي را در رژيم غذايي روزانه خود بگنجانيد.

 سرشار از پتاسيم و شايد مهم‌ترين ماده مغذي براي كاهش فشار خون بالاست. مصرف يك عدد موز در روز شما را از فشار خون بالا دور نگه مي‌دارد.

اين ميوه سرشار از پتاسيم و ويتامين C بوده و به كاهش فشار خون كمك مي‌كند. كيوي همچنين آنتي‌اكسيداني به نام لوتئين دارد كه سيستم حفاظتي بدن را تقويت مي‌كند.

سير معجزه مي‌كند؛ زيرا داراي خواص متعددي است كه از لخته و ضخيم شدن رگ‌هاي خوني جلوگيري كرده و همچنين به آساني با عوارض ناشي از فشار خون بالا مبارزه مي‌كند.

كرفس حاوي موادي است كه به آن ساليدس (Pthalides) مي‌گويند و موجب آرام و گشاد شدن ماهيچه‌هاي اطراف رگ‌ها مي‌شود. با گشاد شدن رگ‌ها خون با فشار كمتري حركت مي‌كند و فشار خون پايين مي‌آيد. علاوه بر آن، كرفس بسيار آرام‌بخش است و اگر مستعد ابتلا به استرس هستيد، مصرف آن توصيه مي‌گردد.

بهداشت نمک طعام

نوشته  : مهندس مسعود خبازي 

نمک طعام نامی است عام که به کلرور سدیم اطلاق می‌شود.‌این ماده به صورت بلور‌های سفید مکعبی شکل یا دانه‌های ریز یا پودر شورمزه بدون بوست، که عمدتا از کلرور سدیم با فرمول شیمیایی NaCL تشکیل شده است. میزان مصرف نمک به طور متوسط روزانه 10گرم است(میزان توصیه شده کمتر از 6 گرم در روز می‌باشد). از نمک در قرآن با نام شوری نام برده شده است. در احادیث هم توصیه شده که قبل از شروع غذا  مقدار کمی نمک مصرف  کنید. با توجه به میزان بالای نمک دریافتی روزانه افراد که از طریق رژیم غذایی معمولی همراه با مواد غذایی اصلی وکنسروی،حین آشپزی وسر سفره وارد بدن می‌شود و همچنین به دلیل کاربرد فراوان  آن در صنایع مختلف غذایی،کیفیت وسلامت نمک طعام اهمیت بسياري دارد.
نمک طعام در طبیعت به وفور به صورت جامد (معادن سنگ نمک وذخایرزیر زمینی نمک) ویا محلول در آب دریا وجود دارد. در ‌ایران معادن نمک در نواحی مختلف موجود است که اغلب به صورت کوه‌های نمک دیده می‌شود وگاهی رگه‌های ضخیم نمک در آنها به چند کیلومتر می‌رسد. انواع نمک طعام شامل نمک سفره، نمک آشپزخانه ونمک مورد مصرف در صنایع غذایی می‌باشد. در کارخانه، نمک‌های بدست آمده از منابع مختلف آبی و معدنی طی مراحل خاص تصفیه وسپس در صورت لزوم  ید دار می‌شوند. در چنین فرایندی درجه خلوص نمک افزایش یافته و ناخالصی‌های فیزیکی و شیمیایی موجود در آن، بخصوص سولفات‌ها وفلزات سنگین نظیر مس، جیوه، ارسنیک و سرب، به طور کلی حذف‌شده و یا به حداقل می‌رسند و سپس در بسته‌بندی‌های مختلف به بازار عرضه می‌گردند.

حساسيت‌هاي ناشي از غذا

نوشته : تحریریه دنیای سلامت 

برخي افراد دچار حساسيت‌هاي غذايي و يا عدم تحمل بعضي مواد غذايي هستند. بيشتر مردم وقتي بدن‌شان نسبت به غذايي كه مي‌خورند واكنش نشان مي‌دهد، احساس مي‌كنند به آن ماده غذايي حساسيت دارند. در واقع فقط 3 درصد از بزرگسالان و 6 تا 8 درصد كودكان به مواد غذايي حساسيت دارند. حساسيت غذايي پاسخ غير طبيعي سيستم ايمني بدن به برخي مواد غذايي است كه با يك نشانه بروز مي‌كند. عدم تحمل غذا (مانند عدم تحمل لاكتوز شير)، واكنش‌هاي غذايي است، نه آلرژي غذايي. عدم تحمل غذا يك پاسخ غير طبيعي به موادي است كه نشانه‌هاي آن مي‌تواند شبيه حساسيت باشد؛ اما نسبت به حساسيت، شايع‌تر است و در انواع مختلف بيماري‌ها ممكن است به‌وجود آيد. حساسيت‌هاي غذايي بايد شناسايي و درمان شوند؛ زيرا در صورت شديد بودن ممكن است فرد به بيماري‌هاي ديگري نيز مبتلا شود. در موارد نادري حساسيت غذايي حتي منجر به مرگ شده است.

شايع‌ترين مواد غذايي حساسيت‌زا
در بزرگسالان، شايع‌ترين موادي كه باعث واكنش‌هاي آلرژيك مي‌شوند، عبارتند از: صدف، ميگو، ماهي، تخم‌مرغ و بادام‌زميني. در افرادي كه شديداً به يك ماده غذايي خاص آلرژي دارند، حتي خوردن مقدار كمي از ماده حساسيت‌زا مانند بادام‌زميني نيز واكنش آلرژيكي ايجاد مي‌كند؛ ولي افرادي كه حساسيت كمتري دارند، مي‌توانند مقادير كمي از آن ماده را تحمل و آن‌را مصرف كنند؛ بدون اينكه بدن‌شان واكنش آلرژيكي از خود نشان دهد. شايع‌ترين مواد غذايي حساسيت‌زا در كودكان عبارتند از: شير، گوجه‌فرنگي، توت‌فرنگي، بادام‌زميني، تخم‌مرغ، ماهي و ميگو.

خواص ادويه‌ها

نوشته : تحریریه دنیای سلامت 

قسمتي از گياه معطر كه مي‌تواند شامل ميوه‌، دانه يا ريشه هر گياه باشد  ادويه ناميده مي‌شود.امروزه ادويه‌هاي نقاط مختلف جهان در تمامي سوپرماركت‌ها و فروشگاه‌هاي مواد غذايي يافت مي‌شود. . و به صورت خرد يا پودر شده براي عطر و طعم خوراك‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد. ادويه‌ها و گياهان معطر علاوه بر اينكه مقداري از ويتامين‌ها و املاح مورد نياز بدن را تأمين مي‌كنند، حاوي آنتي‌اكسيدان‌هايي هستند كه عوامل تخريب‌كننده سلول‌ها (راديكال‌هاي آزاد) را خنثي و موجب افزايش سطح سلامتي بدن مي‌گردد. به همين منظور در هر شماره نشريه دنياي سلامت به معرفي ادويه‌هاي مختلف و موجود در بازار ايران خواهيم پرداخت. چنانچه پيشنهادي در اين مورد داريد مي‌توانيد برايمان از طريق پيامك ارسال، تا در شماره‌هاي آينده به آن بپردازيم.

نعناع
نعناع از برگ‌هاي خشك‌شده گياه نعناع تهيه مي‌شود. به دليل عطر و طعم نعناع از آن در قنادي‌ها و تهيه شامپو و صابون استفاده مي‌شود. نعناع احساس خنكي را براي پوست به ارمغان مي‌آورد و در بسياري از صنايع غذايي و دارويي و گياهي از پودر نعناع استفاده مي‌شود. در دوران باستان با برگ و پودر نعناع ناراحتي‌هاي معده را درمان مي‌كردند و از همان زمان افراد بسياري در پي يافتن خواص دارويي آن هستند. پودر نعناع بسيار معطر و ضدنفخ است و اثر خنك‌كنندگي دارد و مي‌توان از آن به عنوان يك عامل ضدعفوني‌كننده استفاده كرد. همچنين ضدانگل، ضددرد و غني از ويتامين A، C، فيبر، مواد معدني، آهن، كلسيم و منيزيم است و اسهال، قولنج، نفخ شكم، سوءهاضمه و سوزش سردل را بهبود مي‌بخشد. عملكرد روده را بهبود و سندرم روده را درمان مي‌كند و از هجوم نوعي كرم روده و اسپاسم كولون جلوگيري مي‌كند. جريان صفرا را بهبود بخشيده و ناراحتي‌هاي ناشي از تهوع، سردرد و ميگرن و سرماخوردگي، آنفلوانزا و مشكلات سيستم‌هاي تنفسي را كاهش مي‌دهد و عفونت‌هاي قارچي همچون عفونت پاي ورزشكاران را درمان مي‌كند. فيتوكميكال‌هاي موجود در آن، خطر ابتلا به سرطان را كاهش مي‌دهد و سلول‌هاي سرطاني را از بين مي‌برد.

فوايد روغـن نارگيل

نوشته  : تحریریه دنیای سلامت 

روغن نارگيل خواص بي‌شماري دارد كه از جمله آنها مي‌توان به مراقبت از مو، پوست، كاهش استرس، تنظيم كلسترول خون، كاهش وزن، افزايش ايمني و عملكرد صحيح سيستم گوارش و سوخت و ساز بدن، دفع مشكلات كليوي و بيماري‌هاي قلبي، كاهش فشار خون، بهبود ديابت، ايدز و سرطان اشاره كرد. اين خواص به‌دليل وجود اسيد لوريك، اسيد كاپريك و اسيد كاپريليك مي‌باشد و به‌طور كلي مي‌توان گفت روغن نارگيل، خاصيت ضد ميكروبي، آنتي‌اكسيداني، ضد قارچي و آنتي باكتريايي دارد و بسيار آرام‌بخش است. بدن انسان، اسيد لوريك را به مونولادين تبديل مي‌كند كه پژوهشگران معتقدند مونولارين با ويروس‌ها و باكتري‌هايي كه موجب بيماري‌هايي همچون تبخال، آنفولانزا و ويروس سيتومگان و حتي HIV مي‌شود، مبارزه مي‌كند و آنها را از بين مي‌برد. همچنين موجب از بين رفتن باكتري‌هاي مضري همچون ايستريا و هليكوباكتروژيارديا نيز مي‌شود. اگر چه روغن نارگيل خواص بي‌شماري دارد؛ ولي چگونگي عملكرد و مكانيسم آن به‌طور دقيق مشخص نيست. در هند از اين روغن به‌عنوان يك دارو استفاده مي‌كنند.

تاريخچه استفاده از روغن نارگيل
قرن‌هاست كشورهايي همچون هند، اندونزي، فيليپين، جاوا، سريلانكا و برخي كشورهاي آمريكاي لاتين از اين روغن استفاده مي‌كنند و در حال حاضر، با توجه به پيشرفت علم و افزايش اطلاعات افراد از خواص روغن نارگيل، استفاده از آن در سراسر جهان رواج يافته است و بسياري از كارخانجات، لوازم آرايشي و بهداشتي خود را از اين روغن تهيه مي‌كنند. حتي روغن آن با رايحه‌ها و عصاره گياهان مختلف به بازار ارائه شده است تا مشتريان تنوع و حق انتخاب بيشتري داشته باشد.