همه چیز در مورد آنتی‌بیوتیک‌ها

نوشته  : دكتررضوان خوش‌بين 

  آنتی‌بیوتیک‌ها از جمله داروهایی هستند که در پزشکی جدید بیشترین تجویز را دارند. آنها با کشتن یا آسیب رساندن به باکتری‌ها، بیماری را بهبود می‌بخشند. اولین آنتی‌بیوتیک پنی‌سیلین بود که تصادفا از کشت کپک کشف شد. امروزه 100 نوع مختلف آنتی  بیوتیک برای درمان ناراحتی‌های خفیف و همچنین عفونت‌های خطرناک در اختیار پزشکان قرار دارد.  با اینکه از آنتی‌بیوتیک‌ها برای بیماری‌ها و عفونت‌های مختلفی استفاده می‌شود، اما فقط برای درمان عفونت‌های باکتریایی بايد مصرف شوند. آنتی‌بیوتیک‌ها در برابر عفونت‌های ویروسی مثل سرماخوردگی، آنفولانزا و نیز عفونت‌های قارچی بی‌اثر هستند. پزشک به بهترین نحو می‌تواند تشخیص دهد که آنتی‌بیوتیک برای وضعیت شما مناسب است یا خیر. بيشتر آنتی‌بیوتیک‌ها دو اسم دارند: یکی نام تجاری آنهاست که توسط کارخانه تولیدکننده دارو روی آن گذاشته می‌شود و دیگری نام علمی آن است که ساختار شیمیایی یا طبقه شیمیایی آن را مشخص  می‌کند. ابتدای نام‌های تجاری با حروف بزرگ نوشته می‌شود، ولی در نام‌های علمی یا ژنریک نیازی به این کار نسیت .هر آنتی‌بیوتیک فقط برای برخی عفونت‌های خاص موثر است و پزشک شما به بهترین شکل می‌تواند نیازهای بدن شما را با داروهای موجود مطابقت دهد. همچنین برخی افراد حساسیت‌هایی دارند که استفاده از برخی آنتی‌بیوتیک‌ها را برای آنها ممنوع می‌کند؛ مثل حساسیت به پنی‌سیلین که باعث می‌شود پزشک‌تان برای شما آموکسی سیلین تجویز نکند. در اکثر موارد پزشک آنتی‌بیوتیک را بر اساس علت عفونت انتخاب می‌کند. برای مثال اگر گوش درد داشته باشید، آنتی‌بیوتیکی مناسب تجويز می‌کند که به بهترین صورت بتواند با این باکتری‌ها مبارزه کند. در برخی موارد آزمایشگاه‌ها به پزشک برای انتخاب آنتی‌بیوتیک کمک می‌کنند. برخی تکنیک‌های خاص در تشخیص نوع باکتری عامل عفونت کمک‌كننده هستند. در این بررسی‌ها، نمونه باکتری عفونت شما در آزمایشگاه رشد داده می‌شود که نوع رشد وضعیت ظاهری باكتري در هنگام رشد می‌تواند به تشخیص نوع آن کمک کند. بنابراين فقط پزشک می‌تواند بهترین نوع آنتی‌بیوتیک را بر حسب نیاز انتخاب کند.

خاكريز تغذيه در برابر سرطان

نوشته  : دكتر پرويز دريايي 

انجمن سرطان آمريكا دستورالعملي براي جلوگيري از سرطان با تغذيه و فعاليت بدني ارائه كرده است كه هر پنج سال بازنگري و تغييرات جديدي در آن اعمال مي‌شود. متن حاضر آخرين دستورالعملي است كه در سال 2009 توسط گروهي مشتمل بر بيش از 30 نفر از متخصصين تغذيه و اپيدميولوژي و... با استناد به حدود 200 مقاله ارائه شده و اميدواريم مورد استفاده قرار گيرد.

توصيه‌هاي كلي
داشتن وزن مناسب در طول عمر 
 بين فعاليت بدني و ميزان جذب انرژي بايد تعادل وجود داشته باشد تا از افزايش وزن زياد در زندگي جلوگيري شود.  افراد چاق بايد با كاهش وزن خود حالت ايده‌آل را ايجاد كنند. اضافه وزن و بدتر از آن چاقي، با افزايش خطر بسياري از سرطان‌ها همراه مي‌باشد كه از موارد شايع‌تر مي‌توان به: سرطان روده بزرگ، سرطان پستان پس از يائسگي، سرطان رحم و كليه اشاره كرد.داشتن وزن مناسب: كاهش انرژي دريافتي بدن در حد
50-100 كالري در روز از افزايش تدريجي وزن جلوگيري كرده و كاهش انرژي در حد 500 كالري يا بيشتر باعث كاهش وزن مي‌شود. همچنين فعاليت بدني متوسط تا شديد به‌مدت روزانه60 دقيقه، از افزايش وزن تدريجي جلوگيري مي‌كند و فعاليت بدني متوسط به‌مدت 60 -90 دقيقه در روز باعث كاهش وزن مي‌شود. بهداشتي‌ترين روش براي كاهش جذب انرژي، كاهش مصرف قند، چربي‌هاي اشباع و الكل است كه همگي انرژي زياد و ارزش غذايي ناچيزي دارند. كاهش مصرف غذاها و نوشيدني‌هاي پركالري، پرچربي و حاوي قند زياد، مانند غذاهاي سرخ‌شده، شيريني، كيك، بستني، آب نبات، نوشيدني‌هاي شيرين و جايگزين كردن آنها با سبزيجات، ميوه‌ها، غلات كامل، حبوبات و نوشيدني‌هاي كم‌كالري
(آب‌ميوه‌هاي طبيعي)، باعث كاهش جذب انرژي مي‌شود. بايد توجه داشت كه معمولاً غذاي رستوران‌ها و فست‌فودها چربي زياد و انرژي بالايي دارند و سلامت افراد جوان و بالغ بستگي به خو گرفتن آنها به عادات بهداشتي در دوران كودكي دارد و اين امر لزوم تربيت براي تغذيه سالم را از دوران كودكي بيشتر نشان مي‌دهد. 

انار ياقوت بهشت

نوشته  : دكتر اكبر كوشانفر متخصص كودكان 

طبيب بزرگ، ابوعلي سينا، در كتاب قانون خود نوشته انار از ميوه‌هايي است كه تمامي قسمت‌هاي آن خواص دارويي دارد. گل انار خونريزي را بند آورده، لثه‌ها را تقويت مي‌كند و از پوست درخت انار جهت درمان زخم‌ها و آب انار جهت كم‌خوني، سرفه و بيماري‌هاي التهابي كبد استفاده مي‌شده است. تركيبات انار: 85 درصد از انار را آب و 10 درصد آن را قندهاي ساده تشكيل مي‌دهند. همچنين 5/1 درصد پكتين دارد كه حاوي چند نوع فيتواستروژن است  و براي  دستگاه گوارش مفيد مي‌باشد. انار منبع خوبي از ويتامين‌هاي B9, B2, B1، ويتامين C و K و غني از آنتي‌اكسيدان‌هاي قوي است. نتايج پژوهش‌هاي اپيدميولوژيك نشان مي‌دهد كه مصرف انار و انگور قرمز و سبزيجات حاوي پلي فنوليك، به ميزان قابل توجهي از ميزان مرگ و مير ناشي از بيماري‌هاي قلبي عروقي، سكته‌هاي مغزي و سرطان‌هاي مختلف مي‌كاهند. مواد آنتي‌اكسيدان با تخريب راديكال‌هاي آزاد حاصل از متابوليسم بدن تأثيرات مفيد خود را اعمال مي‌كنند. در سال‌هاي اخير مطالعات فراواني در زمينه تأثير بالقوه آنتي‌اكسيدان‌هاي پلي فنوليك در مجامع علمي مختلف انجام شده كه نتايج آن مزاياي فراوان مصرف ميوه‌هايي را كه داراي رنگدانه قرمز هستند، نشان مي‌دهد. انار، انگور قرمز، توت‌فرنگي از جمله اين ميوه‌ها بشمار مي‌روند و انار به‌دليل داشتن مقادير بالايي از تركيبات پلي‌فنوليك بيشتر مورد توجه قرار گرفته است.

معجزه سلنيوم

نوشته  : مهندس مسعود خبازي 

ریزمغذی‌ها سهم کوچکی از مواد مغذی هر غذا یا ماده غذایی را تشکیل داده و انرژی‌زا نيستند؛ اما وجود آنها برای بسیاری از فعالیت‌های حیاتی بدن و تامین سلامت ضروری است و به دو دسته کلی ویتامین‌ها و عناصر معدنی تقسیم می‌شوند. بدن ما روزانه به مقدار کمی از این مواد مغذی احتیاج دارد (حداکثر 2گرم) و واحد اندازه‌گیری آنها به‌طور عمده میلی‌گرم یا میکرو‌گرم می‌باشد.  این مقاله به اختصار به معرفی عنصرمعدنی سلنيوم و نقش آن در سلامتی بدن می‌پردازد. اصطلاح ریز مغذی به اندازه مولکول شیمیایی آنها ارتباطی ندارد، بلکه براي بيان نیاز تغذیه‌ای به هر یک از آنها به كار مي‌رود و براساس دانش موجود، ویتامین‌های مورد نیاز انسان 13 نوع و عناصر معدنی مورد نیاز حداقل 15 نوع می‌باشد. عناصر معدنی نیز  خود دو دسته هستند: 1- مواد معدنی عمده (عناصر عمده) مانند کلسیم، فسفر که بدن روزانه به مقدار بیشتری از آنها نیاز دارد. 2-  مواد معدنی جزئی (عناصر کم مقدار) مانند آهن، سلنيوم و روی که بدن روزانه به مقدار بسيار كمي از آنها نياز دارد.

سلنيوم(selenium)
سلنيوم یکی ازاملاح معدنی ضروری برای تامین سلامتی است؛ ولی نیاز بدن به آن بسیار اندک است. اين ماده در بدن با پروتئین‌ها ترکیب می‌شود و تولید ماده‌اي به نام سلنوپروتئین می‌کند که يكي از آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی مهم است. خواص آنتی‌اکسیدانی سلنوپروتئین‌ها به پیشگیری از تخریب سلولی ناشی از رادیکال‌های آزاد کمک می‌کند. رادیکال‌های آزاد محصولات فرعی متابولیسم اکسیژن هستند که مي‌توانند موجب پیشرفت بیمارهای مزمن، مانند سرطان و بیماري‌هاي قلبی شوند. سلنوپروتئین‌های دیگر، به تنظیم عملکرد تیروئید کمک می‌کنند. دریافت کافی این عنصر در تقویت دستگاه ایمنی بدن و پیشگیری از بروز برخی از انواع سرطان‌ها نقش دارد. میزان توصیه شده این عنصر برای مردان و زنان 55 میکروگرم در روز است. که به طور معمول با رعایت یک برنامه غذایی کامل تامين مي‌شود. بعضی از مطالعات نشان داده که کمبود دریافت سلنيوم باعث بروز نوع خاصی از عارضه قلبی و نوعی بیماری مي‌شود که با تغییر شکل مفاصل همراه است. کمبود این عنصر در برخی از مناطق کشورما گزارش شده است.

خواص ادويه‌ها

نوشته  : تحریریه دنیای سلامت 

قسمتي از گياه معطر كه مي‌تواند شامل ميوه‌، دانه يا ريشه هر گياه باشد  ادويه ناميده مي‌شود.امروزه ادويه‌هاي نقاط مختلف جهان در تمامي سوپرماركت‌ها و فروشگاه‌هاي مواد غذايي يافت مي‌شود. . و به صورت خرد يا پوره شده براي عطر و طعم خوراك‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد. ادويه‌ها و گياهان معطر علاوه بر اينكه مقداري از ويتامين‌ها و املاح مورد نياز بدن را تأمين مي‌كنند، حاوي آنتي‌اكسيدان‌هايي هستند كه عوامل تخريب‌كننده سلول‌ها (راديكال‌هاي آزاد) را خنثي و موجب افزايش سطح سلامتي بدن مي‌گردد. به همين منظور در هر شماره نشريه دنياي سلامت به معرفي ادويه‌هاي مختلف و موجود در بازار ايران خواهيم پرداخت. چنانچه پيشنهادي در اين مورد داريد مي‌توانيد برايمان از طريق پيامك ارسال، تا در شماره‌هاي آينده به آن بپردازيم.

پودر كاري
كاري، ادويه‌اي است كه معمولاً از آن در آشپزي هند استفاده مي‌شود، ولي امروزه اكثر كشورها از اين ادويه در تهيه غذاهاي مختلف و در پخت غذاهايي كه نياز به ادويه خاص ندارند، استفاده مي‌كنند. پودر كاري اگرچه به صورت يك ادويه مجزا فروخته مي‌شود، ولي تركيبات آن در كشورها و ملل مختلف، متفاوت است؛ اما به طور كلي مي‌توان گفت: مخلوطي است از زردچوبه، دارچين، سير، هل، زيره و گشنيز، عنصر اصلي پودر كاري در تمام كشورها زردچوبه است كه موجب رنگ زيبا و خاصيت فوق‌العاده آن مي‌شود. پودر كاري به دليل وجود كوركومين كه عامل ضدالتهاب و يك آنتي‌اكسيدان قوي است، موجب كاهش التهاب مفاصل مي‌شود. حتي ممكن است اين عنصر ژن ناقل سرطان پستان را غيرفعال كند و روند پيشرفت سرطان پروستات و سرطان روده بزرگ را كاهش دهد. كوركومين تأثير مثبت و چشمگيري در درمان سرطان لوزالمعده دارد. گروهي از پژوهشگران معتقدند كه كوركومين مي‌تواند با سرطان پوست نيز مبارزه و ملانوم سلول‌هاي سرطاني پوست را تخريب كند. به نظر مي‌رسد كه آلزايمر ناشي از پروتئين مغز باشد و كوركومين موجود در پودر كاري از آلزايمر پيشگيري مي‌كند. كاري، حافظه را بهبود مي‌بخشد. در تحقيقي مشخص شد مردان مسني كه پودر كاري را در رژيم غذايي روزانه خود داشتند، به نسبت سايرين در آزمون حافظه موفق‌تر عمل كردند. كاري به درمان بيماري‌هاي مقاربتي، همچون سوزاك و كلاميديا كمك مي‌كنند و مجدداً بايد ذكر كنم كه اين خاصيت نيز ناشي از كوركومين موجود در آن است. همچنين خاصيت آنتي‌اكسيداني دارد و از سلول‌ها در برابر راديكال‌هاي آزاد محافظت مي‌كند. علاوه بر اين، پژوهش‌ها نشان مي‌دهد كه كاري كلسترول را پايين مي‌آورد و از انعقاد خون جلوگيري مي‌كند. اين ادويه تورم و درد ناشي از آن را نيز كاهش مي‌دهد.

عناصر طلايي در بدن

نوشته  : تحریریه دنیای سلامت 

اگرچه در مورد مس زياد بحث نمي‌شود، اما بايد بدانيد كه بدون اين ماده معدني ضروري زنده نخواهيد ماند. مس يكي از مواد مغذي است كه بدن به آن نياز بسيار كمي دارد؛ اما نقش آن در سلامتي به اندازه مواد ديگر است. مس از لحاظ فراواني سومين عنصر در بدن بعد از آهن و روي مي‌باشد كه قبل از هر ماده در كبد ذخيره و سپس با غلظت كمتر وارد مغز، قلب، كليه و عضلات مي‌شود. مس در سوخت و ساز بدن بسيار مؤثر است و نقش مهمي در صحت كار آنزيم‌ها و تقريباً تمام سيستم‌هاي بدن دارد.

منابع غذايي مس
بهترين منبع مس، صدف است و در غذاهاي مختلف از جمله گوشت (به خصوص جگر)، غذاهاي دريايي، لوبيا، آجيل و دانه‌ها يافت مي‌شود. غذا خوردن در ظروف مسي و يا نوشيدن آب از لوله‌هاي مسي نيز مس مورد نياز بدن را تأمين مي‌كند. مكمل‌هاي مس نيز در انواع مختلف همچون «اكسيد مس»، «گلوكونات مس»، «سولفات مس» و املاح اسيدآمينه وجود دارند. اگر غذاهاي حاوي مس براي مدت طولاني در قوطي حلبي ذخيره شوند، مقدار مس آنها كاهش مي‌يابد. دانه كنجد، فندق، كشمش، حبوبات و قارچ سرشار از مس هستند. به افراد توصيه مي‌شود با توجه به سن، روزانه مقدار مشخصي مس مصرف كنند:
نقش مس در سوخت و ساز بدن
 كمك به جذب آهن: كمبود مس در بدن علائمي همچون كم‌خوني و فقر آهن دارد، زيرا مس نقش مهمي در جذب، ذخيره و متابوليسم آهن و تشكيل سلول‌هاي قرمز خون (گلبول‌هاي قرمز) ايفا مي‌كند.
 سلامت تيروئيد: مس در سلامت تيروئيد و توليد هورمون مؤثر است و با كنترل مقدار كلسيم مانع از جذب بيش از حد سلول‌هاي T4 در خون مي‌شود.
 كمك به توليد ملانين: ملانين، تعيين‌كننده رنگ پوست و مو است و مس يكي از مواد مغذي است كه نقش بسيار مهمي در توليد ملانين دارد. 

نوشيدني‌هاي سالم براي لاغر شدن

نوشته  : تحریریه دنیای سلامت 

براي كاهش وزن شايد مؤثرترين كار استفاده از نوشيدني‌هاي سالم به جاي نوشابه‌هاي شيرين و نوشيدني‌هاي انرژ‌ي‌زا باشد. بيشتر مردم نمي‌دانند كه در طول روز چه ميزان كالري از طريق اين نوشابه‌ها و نوشيدني‌هاي پر كالري دريافت مي‌كنند. مثلاً يك فنجان قهوه مُكا حدود 500 كالري دارد. اگر بتوانيد نوشيدني‌هاي سالم را جايگزين نوشيدني‌هاي ناسالم كنيد، به ميزان زيادي از كالري دريافتي روزانه خود مي‌كاهيد و همين مسأله به كاهش وزن كمك مي‌كند. برخي از مهم‌ترين و سالم‌ترين نوشيدني‌ها كه بايد بيشتر از آنها استفاده كنيد تا راحت‌تر وزن خود را كاهش دهيد، عبارتند از:

آب سبزيجات
آب سبزيجات به اندازه آب ميوه‌ها مواد مغذي و املاح دارند؛ اما كالري آنها حدود 50 درصد كمتر است. آب سبزيجات معمولاً سرشار از فيبر هستند و باعث مي‌شوند به مدت طولاني‌تري احساس سيري كنيد و كمتر غذا بخوريد.

 معجون ميوه‌ها
ميوه‌هاي دلخواه خود را انتخاب كرده، آب آنها را بگيريد و با مقداري سرشير و خامه تركيب كنيد. هيچ‌گاه از شكر اضافي براي شيرين‌تر شدن آنها استفاده نكنيد. عسل و يا هر شيرين‌كننده ديگر را نيز به آنها نيفزاييد، چرا كه به اين ترتيب صدها كالري به نوشيدني‌تان اضافه مي‌شود. به عبارت ديگر معجون را از مغازه‌ها و بستني‌فروشي‌ها تهيه نكنيد؛ چرا كه آنها حتماً طعم‌دهنده‌هاي شيرين به معجون‌ها مي‌افزايند. شما بايد خودتان اين كار را انجام دهيد.

تغذيه در طلايي‌ترين دوره رشد

نوشته : انستيتو تحقيقات تغذيه‌اي و صنايع غذايي كشور 

كودكان به دليل رشد و فعاليت نياز به انرژي، پروتئين و مواد مغذي كافي دارند. تغذيه مناسب مي‌تواند موجب رشد كافي و افزايش قدرت يادگيري طي دوران تحصيل گردد.

تغذيه مناسب چيست؟

تغذيه مناسب، داشتن يك برنامه غذايي متعادل، متناسب و متنوع شامل كليه گروه‌هاي اصلي غذايي است كه براي تامين احتياجات غذايي كودكان در سه وعده اصلي و حداقل دو ميان‌وعده توصيه مي‌شود.

گروه‌هاي مختلف غذايي
 گروه نان و غلات   گروه سبزي‌ها  گروه ميوه‌ها  گروه شير و فرآورده‌هاي آن  گروه گوشت، تخم‌مرغ، حبوبات و مغزها (مانند فندق، بادام، پسته و گردو ...).

گروه نان و غلاتاين گروه شامل انواع نان، برنج، ماكاروني، بيسكويت ساده و غلات صبحانه آماده مصرف است كه انرژي و مقداري از پروتئين مورد نياز كودك را تامين مي‌كند. كودكان روزانه بايد حداقل 6 واحد از اين گروه مصرف كنند كه نيمي از آنها از انواع غلات سبوسدار مي‌باشد. هر واحد معادل يك برش نان به اندازه
10 × 10 سانتي‌متر (در مورد نان لواش 3-4 برش)، نصف ليوان ماكاروني يا برنج پخته، يك ليوان غلات آماده (برشتوك) يا سه عدد بيسكويت ساده مي‌باشد.

بيمه بارداري با تغذيه مناسب

 نوشته  : دکتر سلطانعلي محبوب 

يک رژيم غذايي سالم براي بارداري سالم ضروري است. تغذيه مناسب از اين لحاظ اهميت دارد که مادر باردار مي‌تواند از تامين مواد مغذي لازم براي رشد کودک اطمينان حاصل کند.

انرژي
انرژي مورد نياز در افراد مختلف متفاوت است. افزايش نياز به انرژي در سه ماهه اول بارداري 100 کيلوکالري و در سه ماهه دوم و سوم 300 کيلوکالري مي‌باشد.

اسيد فوليک
فولات يا اسيد فوليک براي افزايش حجم خون مادر و کاهش خطر نقص لوله عصبي کودک لازم است. رژيم غذايي به تنهايي قادر به تامين فولات مورد نياز نيست؛ به همين دليل به همه زنان توصيه مي‌شود سه ماه قبل از لقاح تا سه ماه پس از بارداري روزانه 400 ميکروگرم مکمل فولات مصرف کنند.

آهن
آهن براي حفظ سطوح کافي خون جهت رشد جنين و جفت ضروري است. از آنجا که بيشتر زنان به اندازه کافي ذخيره آهن براي تامين نيازها ندارند، معمولا دوز 30 ميلي‌گرم در روز طي سه ماهه دوم و سوم توصيه مي‌شود. مصرف غذاهاي غني از آهن، مانند گوشت قرمز، ماهي، مرغ، ميوه هاي خشک، غلات کامل نان و غلات غني‌شده با آهن نيز مي‌تواند از کم‌خوني فقر آهن پيشگيري کند. 

صبحانه وعده ممتاز

نوشته  : منيره دادخواه 

همه ما بارها اين جمله را شنيده‌‌ايم كه صبحانه مهم‌ترين وعده غذايي است؛ اما بسياري افراد هنوز يا صبحانه نمي‌خورند و يا از مواد غذايي نامناسب براي صبحانه استفاده مي‌كنند. آنها نداشتن وقت كافي و يا چاق شدن و اضافه وزن را بهانه نخوردن صبحانه مي‌آورند. در اين مقاله به شما توضيح خواهيم داد كه خوردن صبحانه نه تنها موجب چاقي نخواهد شد، بلكه در بسياري موارد از اضافه وزن نيز جلوگيري مي‌كند و اين تصور كاملاً نادرست است. اگراين موضوع را در نظر بگيريد كه صبح وقتي از خواب بيدار مي‌شويد، بدن و مغز شما حدود 10-12 ساعت بدون غذا بوده و هيچ ماده غذايي به آن نرسيد است (در مورد كودكان اين ساعات بيشتر است)، متوجه خواهيد شد كه خوردن صبحانه چقدر مهم است. بدن انسان‌ها درست شبيه يك خودرو عمل مي‌كند. همان‌طور كه ماشين براي راه رفتن و حركت كردن نياز به سوخت دارد، بدن انسان نيز براي فعاليت‌هاي روزانه به مواد غذايي نيازمند است و هر چقدر كه بهتر از آن مراقبت شود، فعاليت و كارايي بهتر و طولاني‌تري خواهد داشت. بنابراين هنگام صبح بدن بعد از چندين ساعت بدون غذا ماندن نياز به يك سوختگيري اساسي و مهم به منظور فراهم آوردن مواد مغذي و انرژي لازم دارد. براي فعاليت عملكرد مناسب بدن، مغز پيامي به نقاط مختلف مي‌رساند و آن اندام‌ها با دريافت سيگنال مغز شروع به فعاليت مي‌كنند؛ بنابراين اگر غذاي كافي به مغز نرسد، عملكرد ساير اندام‌هاي بدن تا حد زيادي تحت تأثير قرارخواهد گرفت. مغز براي عملكرد درست و مفيد نياز به دريافت انرژي از طريق گلوكز يا قند خون و ماهيچه‌هاي بدن نيز براي فعاليت فيزيكي نياز به انرژي گلوكز دارند؛ بنابراين براي يك فعاليت سالم و داشتن احساس خوب در طول روز، قند خون بايد به سطح معيني برسد و در آن ميزان ثابت بماند.

20نكته انرژي‌بخش

نوشته : تحریریه دنیای سلامت 

روز خود را با خوردن يك صبحانه مناسب شروع كنيد 
متابوليسم بدن شما به هنگام صبح كند و آهسته است؛ بنابراين نياز به چيزي داريد كه اين كندي را جبران كرده و به سوخت و ساز صبحگاهي بدن‌تان سرعت بدهد. براي اين منظور هيچ‌چيز از صبحانه كاملي كه حاوي پروتئين، چربي و كربوهيدرات‌هاي پيچيده است، مناسب‌تر نيست. اگر هنوز هم به اهميت خوردن صبحانه پي نبرده‌ايد، بهتر است بدانيد كه:  پژوهش‌ها نشان داده‌اند افرادي كه هر روز صبحانه مي‌خورند، چربي كمتري در بدنشان ذخيره مي‌كنند و افرادي كه صبحانه نمي‌خورند، بيشتر چاق مي‌شوند. نخوردن صبحانه همچنين باعث مي‌شود غذاهاي پركالري را بيشتر جذب بدن كنيد. حال انتخاب با خودتان است. اگر تصميم گرفته‌ايد كه از اين به بعد حتماً صبحانه بخوريد، مي‌توانيد از ماست، ميوه‌ها و غلات براي اين وعده غذايي مهم استفاده كنيد.
به عنوان يك صبحانه خوب و كامل مي‌توانيد از اين مواد غذايي استفاده نماييد.
  تخم‌مرغ آبپز (حاوي امگا 3) با يك الي دو تكه نان همراه با كمي توت تازه
  دارچين با شير كم‌چرب و يك تكه سيب  نان تهيه شده از غلات با ماست و ميوه‌هاي تازه   حبوبات با فيبر بالا با موز تكه‌تكه شده و يك قاشق بذر كتان  شير كم‌چرب مقداري نان با پنير خامه‌اي و سه تكه كوچك ماهي سالمون دودي
هر 3- 4 ساعت يكبار سوختگيري كنيد 
سطح قند خون شما هر 4 ساعت يكبار پايين مي‌آيد. پس هر چه فاصله بين هر وعده غذايي‌تان بيشتر شود، بيشتر احساس خالي بودن معده و گرسنگي خواهيد كرد. پژوهش‌ها نشان مي‌دهند افرادي كه وعده‌هاي غذايي بيشتر با حجم كمتر مي‌خورند، مهارت بيشتري در استدلال‌هاي منطقي و درست دارند. نبايد نگران باشيد كه اگر وعده‌هاي غذايي خود را بيشتر كنيد، چاق مي‌شويد. براساس پژوهش‌ها افرادي كه به طور مرتب غذا مي‌خورند، (به خصوص خانم‌ها) نسبت به كساني كه به طور پراكنده غذا مي‌خورند كالري بيشتري دريافت نمي‌كنند.

غذاهاي چربي‌ساز و چربي‌سوز

نوشته  : تحریریه دنیای سلامت 

غذاهاي چربي‌سوز غذاهايي هستند كه بيشتر از مقدار كالري خودشان، موجب سوختن كالري‌ها مي‌شوند. اگر از اين نوع غذاها استفاده نكنيد، به تدريج سوخت و ساز بدن كاهش يافته و سلامتي‌تان به خطر مي‌افتد. اين مواد كاملاً طبيعي هستند و اگر به خوردن آنها عادت كنيد و در كنارش ورزش مستمر داشته باشيد، سوخت و ساز بدن‌تان تقويت شده و كالري بيشتر و در واقع چربي بيشتري سوزانده مي‌شود. با مصرف اين غذاهاي چربي‌سوز تا چندين ساعت پس از ورزش، بدن همچنان به چربي‌سوزي ادامه خواهد داد. هيچ غذاي بدون كالري وجود ندارد و تمامي غذاها هر چند اندك، حاوي كالري هستند؛ اما اين غذاها با سوزاندن كالري مانع از تجمع و رسوب چربي در بخش‌هاي مختلف بدن مي‌شوند. با سالم غذا خوردن و داشتن تغذيه صحيح مي‌توان مقدار دريافت و جذب كالري را كنترل كرد؛ اما براي كاهش وزن و رسيدن به سلامت به سوزاندن كالري نياز داريم. بعضي غذاها به سوزاندن كالري كمك مي‌كنند و (چربي‌سوز) و برخي نيز بلافاصله بعد از خوردن به چربي تبديل مي‌شوند كه به آنها چربي‌‌ساز مي‌گويند. يكي از نكاتي كه براي سوزاندن كالري و رسيدن به وزن مطلوب بايد از آن آگاه باشيم، كالري موادغذايي است. به گفته متخصصان تغذيه و كارشناسان مواد غذايي، غذاهايي كه حاوي مقادير بالايي ويتامين C هستند، به سوزاندن چربي كمك مي‌كنند. برخي از اين مواد عبارتند از: ليمو، پرتقال، گريپ فروت، هندوانه، سيب و همچنين سبزيجاتي همچون كلم بروكلي، كلم، كرفس و هويج. ويتامين C، چربي را رقيق و از توليد و سفت شدن چربي جلوگيري مي‌كند و باعث مي‌شود بدن راحت‌تر چربي‌هاي رقيق و شل را از بين ببرد. برخي از ميوه‌ها مانند سيب، حاوي ماده‌اي به نام پكتين هستند كه چربي جذب شده توسط سلول‌ها را تنظيم مي‌كند. به عبارت ديگر، پكتين جذب مواد آبكي را افزايش مي‌دهد و از رسوب چربي در بدن جلوگيري مي‌‌كند. همچنين آنتي‌اكسيدان موجود در سيب از سندرم متابوليك كه موجب چاقي مي‌‌شود، پيشگيري مي‌كند.

كدو تـنبل نيست!

نوشته  : تحریریه دنیای سلامت 

خواص كدو تنبل 
 يكي از سبزيجات مهم با كالري اندك است (هر 100 گرم، 26 كالري دارد) كه هيچ‌نوع چربي اشباع‌شده و كلسترول ندارد، اما سرشار از فيبر، آنتي‌اكسيدان‌ها، املاح و ويتامين‌هاست.
 كدو تنبل غني از ويتامين A، C و E مي‌باشد.
 منبع خوبي از تركيبات فلاونوئيد پلي‌فنوليك مثل بتاكاروتن و آلفا كاروتن، كرپتوگزانتين، لوتئين، زئاگزانتين است. (كاروتن در بدن تبديل به ويتامين A مي‌شود).
 ســرشار از ويــتامين‌هايB كمپلكس، مثل فوليت‌ها، نياسين، ويتامــين‌هاي B6، تــيامين و اسيدپانتوتنيك است.
 حاوي املاح معدني مثل مس، كلسيم، پتاسيم و فسفر مي‌باشد.
 دانه‌هاي كدو تنبل، بهترين منبع تأمين فيبر و اسيدهاي چرب اشباع‌نشده و مفيد براي قلب هستند.
كدو تنبل را به راحتي مي‌توانيد از سبزي فروشي‌ها تهيه كنيد. هنگام خريد توجه داشته باشيد كه كدو در دستان‌تان سنگين و تو پُر به نظر برسد؛ همچنين پوستي سالم داشته باشد و چروك نباشد. بعد از بريدن كدو تنبل آن را در يخچال نگهداري كنيد. در اين صورت هر بخش را مي‌توانيد تا چند روز نگه داريد. كدو تنبل را بعد از خريد خوب بشوييد، از وسط دو نيم‌كرده و تخم‌‌هاي وسط آن را خارج كنيد و هر بخش را به تكه هاي كوچك‌تر تقسيم نماييد. كدو تنبل را مي‌توان به شكل‌هاي مختلف تهيه و آماده سرو كرد؛ اما بهترين روش، بخار پز كردن آن است. در چين از برگ‌هاي كدو تنبل در سوپ‌ها و سالادها استفاده مي‌‌‌كنند. در برخي كشورها از كدو تنبل در تهية انواع كيك‌ها، پن‌كيك‌ها، شيريني‌ها و ... استفاده مي‌شود. ناگت كدو تنبل نيز در سوپ‌ها و خورشت‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

تغذیه يار غار استخوان‌ها

نوشته  : دكتر محسن توکلی متخصص ارتوپد 

سال‌ها طول می‌کشد تا یک شکستگی كاملاً جوش بخورد. عوامل زیادی در جوش خوردن شکستگی‌ها نقش دارند؛ مانند سن بیمار، نوع استخوان شکسته‌شده، شدت نیرویی که به استخوان وارد شده و آن را شکسته است، آسيب نسج نرم همراه، باز یا بسته بودن شکستگی، وجود عفونت، بیماری‌های زمینه‌ای، تغذیه و داروهای مختلف. یک انسان بالغ با فعالیت فیزیکی متوسط، روزانه به 2500 کالری نیاز دارد که از طریق تغذیه تامین می‌شود. همین انسان در صورتی که دچار چند شکستگی شود، میزان کالری مورد نیاز وی به 6000 کالری افزایش خواهد یافت که باید از طریق تغذیه تامین شود. مطالب زیر در مورد نقش مواد مختلف در جوش خوردن شکستگی‌هاست.

پروتئین‌ها
مهم‌ترین ماده غذایی جهت تامین کالری، پروتئین‌ها می‌باشند. مصرف کم اين‌ماده باعث می‌شود شکستگی ضعیف و  دير جوش بخورد. پروتئین‌ها باعث افزایش جذب کلسیم از روده و نیز جذب کلسیم توسط استخوان می‌گردند. یکی از مهم‌ترین مواد تشکیل‌دهنده پروتئین‌ها در ‌این مورد لیزین نام دارد که در شیر کم‌چرب، ماهی، سویا و مخمرها يافت مي‌شود. بهتر است پروتئین‌ها گیاهی باشد؛ زيرا پروتئین‌های حیوانی، مانند گوشت قرمز، باعث برداشت کلسیم از استخوان و دفع آن از کلیه‌ها می‌شوند. بهترين پروتئین‌های گیاهی به‌این منظور در غلات، لوبیا، و سبزیجات به مقدار زیادی وجود دارند.

غذاي كامل و به صرفه؟!

نوشته  : تحریریه دنیای سلامت 

تخم‌مرغ يكي از مواد غذايي سرشار از پروتئين، ويتامين‌ها و املاح ضروري است كه هضم آن آسان مي‌باشد. به‌طور متوسط يك تخم‌مرغ حدود 70 كيلو كالري انرژي و 7 گرم پروتئين دارد كه از نظر پروتئين مي‌تواند جايگزين 30 گرم گوشت يا دو سوم ليوان شير شود. بيش از نيمي از پروتئين تخم‌مرغ (55 درصد) در سفيده آن قرار دارد كه همه گروه‌هاي سني مي‌توانند آن را مصرف كنند.  اين ماده غذايي منبع خوبي از ويتامين‌هاي گروه B (مانند B12,B6 و اسيد فوليك) و ويتامين‌هاي E,D,A و K مي‌باشد كه به حفظ سلامت دستگاه عصبي، حفظ سلامت و استحكام دندان‌ها و استخوان‌ها و همچنين خونسازي كمك مي‌كند. تخم‌مرغ حاوي املاح لازم براي تامين سلامتي است؛ چرا كه منبع  كلسيم، فسفر، روي، پتاسيم، منيزيم و سلنيوم مي‌باشد و اين املاح براي رشد و سلامت اعصاب، استخوان‌ها و دندان‌ها، سلامت پوست، سيستم ايمني و عضلات لازم‌اند. حدود نيمي از پروتئين و تقريباً تمامي چربي‌هاي تخم‌مرغ در قسمت زرده آن قرار دارد و بيشتر اين مقدار چربي (دو سوم) نيز از نوع غير اشباع و براي فعاليت‌هاي طبيعي مغز و اعصاب ضروري است. همچنين هر عدد تخم‌مرغ حاوي 240 ميلي‌گرم كلسترول مي‌باشد. افراد ديابتي يك عدد در هفته، افرادي كه كلسترول بالا و بيماري قلبي عروقي دارند، دو تا سه عدد در هفته (با نظر متخصص تغذيه) و افراد سالم، چنانچه دريافت گوشت مصرفي را محدود كنند، مي‌توانند روزي يك عدد تخم‌مرغ بخورند.

خواص ادويه‌ها

نوشته  : تحریریه دنیای سلامت 

هميشه عطر غذاها حتي پيش از چشيدن آنها ما را به سمت خود مي‌كشاند. در اغلب موارد اين عطر و بو مربوط به موادي به نام ادويه‌ها مي‌باشد كه در ضمن فوايد بسياري نيز براي سلامتي دارند. در اين خصوص براي آشنايي شما عزيزان در شماره قبل در مورد دارچين و زردچوبه و خواص سلامتي‌بخش آنها صحبت شد. در ادامه، در زمينه زيره و زعفران و فوايد سودمند آنها مطالبي را حضور شما خوانندگان گرامي تقديم مي‌نماييم.

زيره
با طعم زيره سبز و سياه و سفيد آشنا هستيد. زيرا اكثر پودرهاي كاري كه مادران در آشپزي استفاده مي‌كنند، حاوي زيره است. زيره از خانواده چتريان است و در آشپزي شبه قاره هند و برخي مناطق آسيايي، آفريقايي و آمريكاي لاتين، به عنوان يك ادويه مورد استفاده قرار مي‌گيرد. اگر شما نيز جز‌ء كساني هستيد كه فكر مي‌كنند ادويه براي سلامتي ضرر دارد، حتماً نكات زير را در مورد خواص زيره بخوانيد.
 زيره سبز: هضم: زيره با رايحه عالي و تركيب آروماتيك خود، غدد بزاق دهان را فعال مي‌‌كند و با ترشح آب دهان هضم اوليه غذا آسان‌تر مي‌شود. تيمول موجود در زيره نيز صفرا، معده و روده را تحريك مي‌كند و ترشح آنزيم و اسيد را افزايش داده، در نتيجه مرحله دوم هضم نيز به آساني صورت مي‌گيرد. زيره خاصيت ضدنفخ دارد. تركيب زيره و آب ولرم و نعناع، درد معده را تسكين مي‌دهد. 

تغذيه مناسب دوران سالمندي

نوشته  : تحریریه دنیای سلامت 

از ديرباز انسان در جستجوي راه‌هايي براي حفظ سلامتي و افزايش طول عمر بوده است. معمولاً با افزايش سن، يك سري تغييرات فيزيولوژيك در افراد ايجاد مي‌شود كه اين تغييرات با كاهش قدرت بدني، اختلال در سيستم‌هاي ايمني، گوارشي، قلبي- عروقي، عصبي و ... همراه است. داشتن تغذيه صحيح و انجام ورزش‌هاي سبك مثل پياده‌روي، از عوامل مؤثر در حفظ سلامتي و شادابي، به‌ويژه در دوران سالمندي است. 

نكات تغذيه‌اي
برنامه غذايي سالمندان، همانند برنامه‌هاي غذايي گروه‌هاي سني ديگر، بايد شامل تمام گروه‌هاي غذايي و با رعايت سه اصل تنوع، تعادل و تناسب تنظيم گردد.
نياز به انرژي در سالمندان به دليل كم شدن بافت عضلاني و تحرك بدني كاهش مي‌يابد.

گروه نان و غلات
اين گروه شامل انواع نان، به‌خصوص نان سبوسدار، برنج، ماكاروني، سيب‌زميني و ساير غلات مي‌باشد. توصيه مي‌شود سالمندان طبق نياز انرژي و فعاليت بدني، روزانه 6-9 واحد از اين گروه غذايي مصرف كنند. هر واحد از اين گروه برابر با يك برش (به اندازه كف دست بدون انگشتان) معادل 30 گرم از انواع نان (در مورد نان لواش 3-4 كف دست)، نصف ليوان ماكاروني يا برنج پخته و يا يك عدد سيب‌زميني پخته متوسط است.

شيوه تغذيه دركودكان سرطاني

نوشته : تحریریه دنیای سلامت

كودكاني كه مبتلا به سرطان هستند، نياز به رژيم غذايي سالم و مناسبي دارند و شايد خانواده‌ها در چنين موقعيتي، به اين مسأله كمتر اهميت دهند. اما يك تغذيه خوب كه حاوي مواد مغذي لازم است، براي كودكان سرطاني اهميت بسياري دارد. خوردن مناسب‌ترين چيزها، حتي در وضعيتي كه بسيار دشوار است، باعث تقويت بيشتر كودكان بيمار مي‌شود. براي كودكان سرطاني داشتن رژيم غذايي متعادل دشوار است، زيرا بيماري و درمان آن روي اشتهاي آنها تأثير زيادي مي‌گذارد. كودكان دچار حالت تهوع و استفراغ مي‌شوند، دهان‌شان خشك مي‌شود و اغلب دهانشان آفت مي‌زند. علاوه بر اين موارد، نسبت به بسياري از غذاها حساس مي‌شوند، سردي، گرمي، بوها و طعم‌ها آزارشان مي‌دهند، هنگام بلعيدن غذا دچار مشكل مي‌شوند و مثل گذشته قادر به جذب مواد مغذي نخواهند بود. تمام اين موارد خوردن را دچار اشكال مي‌كند، اما شما نبايد كم بياوريد و منصرف شويد؛ بايد با خلاقيت بيشتر راهي بيابيد تا مواد مغذي مورد نياز را به او برسانيد تا در طول دوره درمان ضعيف‌تر نشود.
نيازهاي خاص
تمام كودكان سرطاني نياز به مواد مغذي خاصي دارند؛ بنابراين لازم است از متخصصين تغذيه در اين زمينه كمك بگيريد. اما به طور كلي آنها نياز بيشتري به پروتئين، كربوهيدرات‌ها، چربي‌ها، ويتامين‌ها، املاح و آب دارند.

پروتئين: 
 برخي از متخصصان معتقدند كه كودكان تحت مداواي سرطان در مقايسه با ساير كودكان هم‌سن و سال خود نياز به 50 درصد پروتئين بيشتر دارند تا بدن به رشد، ترميم بافت‌ها، ساخت سلول‌هاي خوني و شارژ مجدد و سيستم دفاعي خود بپردازد. دريافت پروتئين كافي كمك مي‌كند كودك شما سريع‌تر بهبود يابد و عوارض جانبي تشعشعات و شيمي درماني كمتر به او آسيب برساند و از همه مهم‌تر از ابتلا به عفونت‌ها نيز در امان بماند. پنير، تخم‌مرغ، شير، ماست، گوشت، مرغ، ماهي، انواع لوبيا، كره بادام‌زميني، آجيل، عدس و سويا بهترين منابع تأمين پروتئين هستند.

روش‌هاي غذا دادن به ‌نوزاد

نوشته  : دنياي سلامت 

شيردادن به نوزاد، كار زمان‌بري است؛ اما بهترين راه براي برقراري ارتباط بين شما و نوزادتان و لذت بردن از لحظات با هم بودن است. شير مادر تمام آنچه را كه يك نوزاد براي رشد سالم نياز دارد، تأمين مي‌كند. حدود 4-6 ماهگي او تقريباً وزني معادل دو برابر وزن تولدش خواهد داشت و از همان روزها بايد كم‌كم خوردن بعضي غذاهاي جامد را نيز شروع كند تا انرژي مورد نيازش را به‌دست آورد.

مزاياي شير مادر 
شير مادر به سرعت جذب بدن نوزاد و بسيار راحت هضم مي‌شود. مواد زائد بسيار كمي دارد و براي نوزاد از هر شير ديگري مناسب‌تر است. تركيبات موجود در شير مادر همواره مطابق با نيازهاي نوزاد است. مثلاً شيري كه در نخستين روزهاي پس از تولد به نوزادتان مي‌دهيد، با شيري كه در شش ماهگي به او مي‌دهيد، فرق كرده است. در روزهاي نخستين، شير مادر خامه‌اي شكل و كمي زرد رنگ و سرشار از آنتي‌بادي‌ها، ويتامين‌ها و پروتئين‌هاست. اين شير سه تا چهار روز بعد از تولد نوزاد در سينه‌هاي مادر جريان مي‌يابد. هر بار كه به او شير مي‌دهيد، او شروع به دست و پا زدن مي‌كند و بدون هيچ معطلي مي‌خواهد شروع به مكيدن سينه مادر كند. شيري كه در ابتدا از سينه‌هايتان بيرون مي‌تراود، سرشار از لاكتوز است و چربي كمي دارد. وقتي كه تشنگي نوزاد برطرف شد، مكيدن او كُندتر و كُندتر مي‌شود، چرا كه شير كم‌كم چرب‌تر مي‌شود.

بسفايج

در كتب فارسي «بسفايج» و «بسپايك» و در كتب طب سنتي با نامهاي «بسفايج» ، «ثاقب الحجر» و «اضراب الكلب» آمده است در بازار دارويي هند نيز بسفايج گويند . به فرانسوي Polypode vulgaire ، Fougere  douce و Millepieds و به انگليسيCommon  polypody و  Polypody  wall-fern گفته مي شود گياهي است از رستة سرخسها و از خانوادة Polypodiaceae جنس Polypodium نام علمي آن Polypodium vulgare L. مي باشد نام بسفايج در مازندران ( تنكابن ) « دارچماز» است .

مشخصات

گياهي است چند ساله ، برگهاي آن به قطعات كوچك تقسيم شده ، پهنة كلي برگ بيضي مثلثي شكل به طول 25-20 سانتي متر و داراي دمبرگ دراز است قطعات كوچك هر برگ كه بطور متناوب نسبت به رگبرگ اصلي قرار گرفته اند در قسمت قاعده برگ درازتر و به تدريج كه به نوك برگ نزديك مي شوند كوچكتر مي شوند ريشة اين گياه كه ان هم بسفايج ناميده مي شود، ساقة زيرزميني است به رنگ خاكستري مايل به سياه باريك و داراي گره هاي زيادي است و از هر گروه ريشكهاي نازكي بيرون آمده و گياه را در زمين مستقر مي سازد بهترين نوع آن از نظر دارويي داراي طعم قرنفل  كمي شيرين و قابض و گس مي باشد. مغز ريشة تازه آن به رنگ سبز مانند مغز پسته ولي هر چه بيشتر كهنه شود به سرخي وسياهي مي گرايد گياهي است كه در بهار رشد ميكند و در تابستان مي رسدو چون از سرخسهاست يعني از نهان زادان آوند دار است ، طبعاً بي گل است .

وسواس تغذیه‌ای

نوشته  : ندا بهنام‌‌آرا دانشجوی کارشناسي ارشد شهید بهشتی 

شاید شما هم بارها برایتان اتفاق افتاده باشد که در جشن‌ها و میهمانی‌ها به محض اینکه دستتان به سمت میوه و شیرینی رفته، یکی از حاضران کالری ماده مورد نظر را (به صورت درست یا نادرست) با صدای بلند گفته و شما را از مصرف آن ماده برحذر داشته است. گاهی این افراد پا را فراتر از آن نیز نهاده و شروع به پند و اندرز شما در مورد ضررهای احتمالی آن ماده می‌کنند. متأسفانه به تازگی و در چند سال اخیر با افزایش آگاهی مردم، عده زیادی دچار وسواس تغذیه‌ای شده و در حال پرت شدن از آن طرف بام هستند و بدین ترتیب لذت خوردن را که از بزرگ‌ترین لذت‌های بشر است بر خود و دیگران حرام کرده، به گونه‌ای که حتی موقع خوردن موادغذایی مورد نیاز بدن نیز پیوسته عذاب وجدان دارند که مبادا گِرمي ‌بیش از نیاز بدن، از آن ماده استفاده کنند و بدین گونه هم خود و هم اطرافیانشان را دچار استرس کرده و کلافه می‌کنند. این وضعیت در بین زنان بیشتر است، به گونه‌ای که بعد از احوالپرسی شروع به اظهار نظر در مورد وزن و اندام یکدیگر کرده، به یکدیگر القا می‌کنند که او چاق یا لاغر شده و در صورت تشخیص چاقی برای طرف مقابل طومار بالا بلندی تجویز کرده، بخور و نخورهایی توصيه می‌کنند که دیدنی و شنیدنی است، اما اگر متوجه شوند که طرف مقابل وزنش کم شده و کاهش وزن پیدا کرده، شروع به مدح و ثنای او کرده و اعتراف می‌گیرند که بگو چه کار کردی که لاغر شدی؟ 

مضرات رنگ‌های مصنوعی

نوشته : تحريريه دنياي تغذيه 

  رنگ به موازات طعم و مزه وشکل و اندازه یکی از مهم‌ترین خصوصیات حسی مواد غذایی را تشکیل مي‌‌دهد و مصرف کننده ابتدا کیفیت را به وسیله رنگ ارزیابی مي‌‌کند. تجربه به انسان القا نموده است که رنگ با کیفیت و ویژگی‌های حسی رابطه مستقیم دارد. در سال 1856 اولین رنگ سنتتیک (مصنوعی) توسط آقای William heury  تولید شد و با گذر زمان افزودنی‌های رنگی در آمریکا و اروپا در انواع مختلف مواد غذایی شامل کچاپ، خردل، ژله‌‌ها و مشروبات الکلی مورد استفاده قرار گرفت. رنگ‌های سنتزی ترکیبات شیمیایی هستند که در طبیعت وجود نداشته و با استفاده از روش‌های شیمیایی ساخته و سنتز مي‌‌شوند. اغلب این مواد از نظر ایجاد مسمومیت و دیگر اثرات جانبی مورد آزمایش قرار نگرفته بود و هیچ نوع کنترل یا قانونی برای استفاده از آنها وجود نداشت. رنگ‌های مصنوعی به سادگی و ارزانی تولید مي‌‌شد و از نظر خواص رنگ‌آمیزی مقدار کمی از آنها مورد‌نیاز بود، آنها به سادگی مخلوط مي‌‌شدند و برای از بین بردن طعم نامطلوب مواد غذایی مورد استفاده قرار مي‌‌گرفتند. با افزایش سریع استفاده از رنگ‌های شیمیایی اثرات آنها بر کیفیت مواد غذایی و سلامتی مصرف کنندگان مورد توجه قرار گرفت و این امر منجر به وضع قوانین زیادی در سراسر جهان در مورد استفاده از آنها شد و به عنوان مثال در آمریکا استفاده مجاز از رنگ‌های سنتتیک از700 به 7 مورد کاهش یافت.
 
 SUNSET YELLOW  (E110) سان ست يلو
این رنگ که سهم زیادی از مصرف در صنایع غذایی نظیر نوشابه‌سازی‌، اسنک‌، دسرهای غذایی‌، سوپ‌های آماده و... را دارا می‌باشد اثرات جانبی نظیر کهیر ، التهاب و آبریزش بینی ، آلرژی‌ها ، بیش‌فعالی، تومورهای کلیه ، آسیب کروموزومی ، درد شکمی، تهوع، استفراغ‌، سوء‌هاضمه ، بی‌میلی غذا و... را به همراه داشته و در مطالعات انجام گرفته نشان داده شده است که ارتباط زیادی بین مصرف این رنگ و اختلالات رفتاری بیش‌فعالی در کودکان وجود دارد. بر پایه تحقیقات انجام شده آژانس استاندارد غذایی اروپا در سال 2009 تصمیم گرفت تا دریافت روزانه سان‌ست‌یلو را از mg/kg 5/2، به mg/kg 1 کاهش دهد زیرا باعث خارج شدن آمین‌های آروماتیک غیرسولفیده در غلظت‌های 100mg/kg می‌شود که ممکن است همراه با اثرات سرطان‌زایی باشد. همچنین مطالعه دیگری نشان داد که مخلوطی از 4 رنگ سنتزی همراه با نگهدارنده سدیم بنزوات (E211) منجر به افزایش بیش‌فعالی در انسان می‌شود. در 30ژوئن 2010 مرکز علمی علائق عمومی توقف استفاده از سان‌ست‌یلو را درخواست کرد چرا که هیچ کاربردی جهت پیشرفت کیفیت تغذیه‌ای و امنیت غذایی ایجاد نکرده ومشکلات رفتاری در کودکان و احتمالاً سرطان را در افراد ایجاد می‌کند. در 9 سپتامبر 2011 اتحادیه اروپا اعلام کرد که آن‌ها بیشترین غلظت مجاز سان‌‌ست‌یلو را در نوشیدنی‌ها از 50mg/lit به 20mg/lit کاهش می‌دهند.

منبع: دنیای تغذیه  ش 126

رنگ‌هاي طبيعي و فوائد استفاده از آنها در مواد غذايي

نوشته : تحريريه دنياي تغذيه 

با توجه به اينكه رنگ‌هاي طبيعي در واقع عصاره گياهان و يا بخشي از رنگدانه بدن جانوران هستند، داراي خواص و مزاياي مصرف گياهان بوده و مي‌توانند به عنوان غذاهاي عمل‌گرا functional food مورد استفاده قرار گيرند. علاوه بر آن مي‌توانند با درج بر روي بسته‌بندي محصول به عنوان رقابت سالم و دليلي براي سلامتي بيشتر محصول مطرح شوند.
 
كاروتنوئيدها
يك گروه بزرگ از رنگدانه‌هاي محلول در چربي‌اند كه بطور گسترده در گياهان و حيوانات توزيع شده و مسئول رنگ مطلوب بسياري از محصولات مي‌باشند.

وظايف مهم كاروتنوئيدها در بدن
كاروتنوئيدها در بدن به عنوان پيش‌ساز ويتامين‌ها خصوصاً ويتامين A  عمل كرده و نقش بالقوه‌اي در سلامتي انسان با فعاليت‌هايي نظير آنتي‌اكسيدان‌هاي زيستي در حفاظت از سلول‌ها و بافت‌ها در برابر اثرات زيانبار راديكال‌هاي آزاد اكسيژن دارند. فقدان ويتامين‌ها دليل بزرگ مرگ‌وميرهاي نابهنگام ملل در حال توسعه خصوصاً در ميان بچه‌هاست.
آيا مي‌دانيد:
اولين و مهم‌‌ترين عامل بازدارنده در استفاده از رنگ‌هاي طبيعي قيمت بسيار بالاي آن به دليل استخراج رنگ از رنگدانه گياه است.
(مثلا براي توليد 1 كيلوگرم رنگ كاروتن 100 كيلوگرم هويج لازم است)
ميزان مصرف بالاي اين رنگ‌ها نسبت به رنگ‌هاي مصنوعي و تغيير رنگ در اثر عوامل محيطي خصوصاً نور مستقيم (به علت تبديل پيوند ترانس به سيس) از ديگر عوامل عدم استفاده از رنگ‌هاي طبيعي است.
با نگاهي بر تركيبات تشكيل دهنده محصولات مي‌توانيم جهت سلامت جامعه از محصولاتي استفاده نماييم كه با استفاده از رنگ‌هاي طبيعي، فاقد اثرات زيان‌بار رنگ‌هاي مصنوعي نظير مشكلات و ناهنجاري‌هاي رفتاري، بيش‌فعالي، واكنش‌هاي آلرژيك، انواع سرطان‌ها و . . . مي‌باشند.
برخي رنگ‌هاي طبيعي مورد استفاده در صنايع غذايي عبارتند از:
 آنتوسيانين‌ها (E163) : عصاره انگورهاي سياه
 پاپريكا  (E160c): عصاره فلفل قرمز شيرين
 بتاكاروتن (E160a): عصاره هويج
 ليكوپن (E160d): عصاره گوجه‌فرنگي
 آناتو (E160b): عصاره ميوه درخت آناتو
پيشنهاد مي‌شود براي تعيين مقدار دوز مصرفي با متخصص تغذيه مشورت نماييد.

منبع: دنیای تغذیه  ش 126 

برخي رستوران‌ها سرطان به خورد مردم مي‌دهند

نوشته  : تحريريه دنياي تغذيه 

همايش روز جهاني غذا كه با حضور معاون اول رئيس جمهور و وزير بهداشت برگزار شد با انتقادهاي تند معاون اول از وضعيت بهداشت رستوران‌ها و هزينه‌هاي درماني بيمارستان‌ها همراه بود. در اين همايش دكتر رحيمي معاون اول رئيس جمهور ضمن تذكر به متوليان سلامت و مسئولان وزارت بهداشت در خصوص وظايف‌شان در كنترل صحيح بر مديريت بهداشتي رستوران‌ها از عدم رعايت حداقل استانداردهاي بهداشتي درماني عرضه و تهيه غذا به شدت انتقاد كرد و از رئيس سازمان غذا و دارو خواست تا سريعاً‌ به اين مشكلات كه به صورت مستقيم سلامت مردم را هدف گرفته است رسيدگي كند.

      مي‌توان بازرسي را دور زد ولي خدا را هرگز!
رحيمي البته توليدكنندگان سوسيس و كالباس را هم از عتاب‌هاي خود بي‌نصيب نگذاشت و حرف‌هايي زد كه شايد حرف تك‌تك ما باشد و آن هم اين كه اكنون بدترين گوشت‌هاي يخ‌زده را در تهيه سوسيس و كالباس به كار مي‌برند و اگر بخواهند سير قاطي آنها كنند، سيرهاي كپك‌زده را استفاده مي‌كنند. او توليدكنندگان كه برترين آنها در جمع حضور داشتند را خطاب قرار داد و اذعان كرد: نرويد از هندوستان بزهاي پير بخريد يا از گوشت‌هاي مانده در سردخانه، سوسيس و كالباس درست نكنيد و به خورد مردم ندهيد. هر چقدر هم كه بازرسي و رسيدگي را دور بزنيد، اما خدا را كه نمي‌توانيد از معادلات زندگي خود حذف كنيد.

ویژگی‌ها و خواص غذایی قره‌قروت

نوشته : مهندس مسعود خبازی 

قره‌قروت از فرآورده‌های سنتی و محلی ایران است که از جوشاندن آب ماست حاصل از تهیه کشک، دوغ کره و یا آب پنیر به دست مي‌آید. قره‌قروت از جمله مواد اولیه تولید لواشک بوده و هم به عنوان محصولی مجزا و به‌طور مستقیم مورد استفاده قرار مي‌گیرد. این محصول سرشار از اسید لاکتیک بوده و حاوی برخی از ویتامین‌ها به خصوص ویتامین B2 و مواد معدنی مانند کلسیم مي‌باشد.
این فرآورده در غذاهایی چون انواع آش‌ها، عدسی، خوراک مرغ و ... استفاده مي‌شود. در عين حال آنچه اين محصول را براي مصرف‌كننده قابل اهميت مي‌كند، طعم ترشي بسيار خاص آن است كه مي‌تواند انتظار ذائقه‌هاي زيادي را برآورده نماید و خریداران خوبی در بین دختران و خانم‌های جوان دارد. این مقاله به اختصار ویژگی‌های استاندارد و خواص غذایی قره‌قروت را بیان مي‌کند.
 
      تعاریف
دوغ کره: مایعی است که از زدن خامه پس از کره‌گیری باقی مي‌ماند.
آب‌پنیر: آبی است که از انعقاد شیر تازه گاو که پاستوریزه شده با روش‌های متداول به کمک مایه‌پنیر با استفاده از باکتری‌های آغاز‌گر در تهیه پنیر بدست مي‌آید.
آب ماست: بخشی از ماست که هنگام تغلیظ از آن جدا مي‌شود. 

بي‌نظيرترين روغن دنيا

نوشته : آسیه حسن زاده كارشناس ارشد صنايع غذايي 

روغن ماهی از جمله روغن‌های خوراکی است که از انواع ماهی‌ها مثل ماهی تن، ماهی قزل‌آلا، ماهی ساردین و ... گرفته مي‌شود. روغن ماهی سرشار از ویتامین‌هاي D ،A و املاح کلسیم و فسفر و دارای مقدار کمي‌‌آهن، مس و سلنیوم مي‌باشد. عامل اصلی که سبب ایجاد مزیت در روغن ماهی به نسبت سایر روغن‌ها و چربی‌های نباتی و حیوانی مي‌گردد، اين است كه چربی ماهی غني از دو نوع اسید چرب غیر اشباع امگا- 3 به نام‌های DHA و EPA مي‌باشد، البته اسیدهای چرب ضروری دیگری نيز در روغن ماهی وجود دارند كه عبارتند از: اسید آلفالینولنیک و اسید گامالینولنیک كه براي سلامتي بسيار مفيدند. ماهی‌های مختلفی می‌توانند به عنوان منبع تهیه روغن، مورد استفاده قرار بگیرند، مثل ماهی تن، ماهی قزل‌آلا، ماهی کولی، ماهی ساردین و … ، اما در میان انواع مختلف ماهی، به طور معمول روغن ماهی از ماهی‌هایی همچون شاه ماهی، خال مخالی، ساردین، قزل آلا و ماهی تن به دست می‌آید.
همچنين از کبد انواع ماهیان خانواده Gadus مانند کاد، ‌هایليبوت و مانند آنها روغن‌های مرغوبی بدست مي‌آید که سرشار ازویتامین‌هاي A و D است. ویتامین A در شب‌کوری، تقویت سیستم ایمنی، رشد استخوانی و رشد سلول‌های بدن ضروری بوده و ویتامین D در جذب کلسیم و فسفر دخالت دارد و برای رشد استخوان‌ها لازم است.

فرآورده‌هاي سویا و خواص تغذیه‌ای آن

نوشته  : نگین مازوجی کارشناس ارشد تغذیه 

لوبیـای سویا در رده حـبوبـات قـرار دارد و یک گیاه استوایی، بومي‌جنوب شرقی آسیا مي‌باشد و فاقد کلسترول بوده و مقدار اسیدهای چرب اشباع (SFA) در آن پایین است. لوبیای سویا تنها غذای گیاهی مي‌باشد که تمام 8 اسید آمینه ضروری را دارا است. همچنین منبع خوب فیبر، آهن، کلسیم، روی و ویتامین‌های گروه B مي‌باشد و منبع لسیتین یا فسفولیپید است که از لوبیای سویا استخراج شده و در صنایع غذایی بسیار مورد اهمیت است، مثلا باعث ایجاد قوام در مارگارین مي‌گردد. وزن خشک لوبیای سویا از 40 درصد پروتئین، 20 درصد روغن، 35 درصد کربوهیدرات و 5‌درصد خاکستر تشکیل شده است. لوبیای سویا ارزان‌ترین و کامل‌ترین منبع پروتئین محسوب می‌گردد. سویا مي‌تواند جانشین پروتیئن حیوانی بویژه در رژیم غذایی گیاهخواران گردد. به طور کلی محصولات سویا را مي‌‌توان به دو دسته بزرگ محصولات تخمیری و غیر تخمیری تقسیم کرد. لوبیای سبز سویا، تنقلات سویا مثل آجیل سویا، جوانه‌‌ها، شیر سویا و تافو از جمله محصولات غیر تخمیری سویا هستند؛ در حالی که محصولاتی از قبیل سس سویا، تمپه، میسو، ناتو و تافوی تخمیری از دسته محصولات تخمیری سویا به حساب مي‌‌آیند که در حال حاضر در بازارهای ایران آجیل سویا، شیر سویا، سس سویا و روغن سویا رواج دارد.
 
      شیر سویا
شير سويا از غذاهای سنتی در آسیا محسوب مي‌شود که از خیساندن لوبیای خشک سویا و آسیاب کردن آن بدست مي‌آید. پروتئین موجود در شیر سویا به همان میزان پروتئین شیر گاو و حدود 5/3 درصد مي‌باشد، اگرچه دارای پروفایل آمینواسیدی متفاوتی است

7 دستورالعمل ساده برای داشتن استخوان‌های قوی

نوشته  : توحید روزی طلب کارشناس ارشد علوم بهداشتی در تغذیه 

برای اینکه استخوان‌های قوی‌تری داشته باشید، این دستورالعمل‌های ساده را بکار ببرید:
1- استخوان‌های قوی‌تر با محصولات بدون لاکتوز
بدن ما قند شیر لاکتوز را با کمک آنزیم خاصی بنام لاکتاز هضم مي‌نماید، در کسانی که عدم تحمل به لاکتوز دارند، فعالیت این آنزیم کم است یا فعالیتی ندارد، اجازه ندهید عدم تحمل به لاکتوز مانع از دریافت کلسیم و ویتامين D در شما و باعث کاهش چگالی استخوانی شما گردد. اگر شما عدم تحمل به شیر گاو دارید مي‌توانید از ماست کم چرب، پنیر کم نمک و یا از شیرهای بدون لاکتوز استفاده نمایید.
2- استفاده از آجیل‌ها برای قوی نگه داشتن استخوان‌ها
در حالیکه فراورده‌های لبنی بیشترین مقدار کلسیم را برای بدن فراهم مي‌کنند، بعضی از آجیل‌ها و دانه‌ها منبع خوبی از مواد معدنی مي‌باشند. به طور مثال 30گرم از بادام، دانه کنجد، دانه آفتابگردان به ترتیب حاوی 75 ميلی‌گرم، 37 ميلی‌گرم و 33 ميلی‌گرم کلسیم مي‌باشد.
3- منابع بتاکاروتن برای استخوان‌های قوی‌تر
به طور معمول دو نوع منبع ویتامين A وجود دارد، یا رتینول در منابع حیوانی مثل کبد؛ یا بتاکاروتن، ترکیبی که در برگ‌های سبز و سبزیجات نارنجی رنگ یافت مي‌شود. مطالعات نشان مي‌دهد دریافت بیش از حد ویتامين A به فرم رتینول با افزایش خطر شکستگی استخوانی مرتبط است، اما افزایش دریافت بتاکاروتن خطر شکستگی استخوانی را افزایش نمي‌دهد. نیازهای ويتامين A خود را با مصرف منابع مختلف ميوه و سبزیجات غنی از بتاکاروتن تامين نمایید، مثل هویج، سیب زمينی و طالبی و کلم براکلی.

ویتامین‌‌ها و املاح رافع خستگی

نوشته  : سعيده نوباوه 

خستگی یکی از آن آفت‌‌هایی است که اکثر ما مجبوریم با آن کنار بیاییم. از آن جایی‌که علائم این مشکل چندان آشکار نیست، افراد برای مبارزه با آن اقدام خاصی نمي‌کنند، اما در عین حال بخش اعظمي‌از لذت‌‌های زندگی خود را به دلیل ضعف و خستگی جسمانی از دست مي‌دهند. احساس بی‌حالی و کمبود انرژی هنگام برخاستن از خواب، خستگی هنگامي‌که در جامعه مشغول به فعالیت هستید، بی‌رمقی هنگام دیدن فیلم‌‌ها یا خواندن کتاب‌‌ها و بسیاری از فعالیت‌‌های دیگر از مصادیق این مشکل هستند. این یک واقعیت در رابطه با خستگی و بی‌حالی است و افرادی که دچار این مشکل هستند مي‌دانند که تاثیرات آن بر زندگی‌شان تا چه حد جدی و ناخوشایند است.
علل بالقوه زیادی برای این مشکل ذکر شده است، طیف وسیع آنها شامل علل روانی تا انواع بیماری‌‌های جسمانی مي‌شود. از میان این علل، گاه احساس خستگی به دلیل کمبود برخی ویتامین‌‌ها و املاح ایجاد مي‌شود و یا حتی اگر علت ایجاد آن کمبود این مواد نباشد، مي‌توان این مشکل را با افزایش ویتامین و املاح دریافتی رفع کرد. در این قسمت به چند راه اشاره مي‌کنیم که از طریق آنها مي‌توان با مصرف ویتامین‌‌ها و املاح انرژی بدن را افزایش داد.
 
      آهن
کم‌خونی شرایطی است که در آن میزان آهن موجود در خون فرد کاهش یافته است. از آنجا که خون برای ایجاد گلبول‌‌های قرمز، که اکسیژن را در بدن حمل و جا به جا مي‌کنند، بسیار لازم است، این شرایط (كم خوني) منجر به کمبود اکسیژن و در نهایت کمبود انرژی مي‌شود (مخصوصا انرژی هوازی). در نتیجه افزایش مصرف آهن به شما اکسیژن و نهایتا انرژی بیشتری مي‌دهد.

برگه‌ها؛ جايگزين خوب هله هوله‌ها

نوشته  : سالومه خدامی زير نظر دکتر سعید حسینی 

میوه‌های خشک یا برگه‌ها همان میوه‌های تازه‌ای هستند که به دو صورت خشک می‌شوند: طبیعی و یا با دستگاه (صنعتی). کشمش، خرما و آلو خشک نمونه‌هایی از این محصولات هستند. سایر میوه‌هایی که مي‌توان آنها را خشک کرد شامل: سیب، زردآلو، موز، توت، کیوی، انجیر، انبه، هلو، گلابی، آناناس، توت‌فرنگی، خرمالو و  همچنين گوجه‌فرنگی است. میوه‌های خشک را مي‌توان برای مدت زمان طولانی نگهداری کرد، بنابراین این محصولات جایگزین مناسبی برای میوه تازه در خارج از فصل آن مي‌باشد، مثل مصرف آلو یا آلبالو خشک در زمستان. همچنین مي‌توان از این محصولات برای مصرف در شرایط خاص مثل ورزش‌هایی مانند كوهنوردی كه امكان حمل وزن زیاد بار وجود ندارد نیز استفاده کرد. میوه‌های خشک و آجیل، هر چند از نظر اندازه کوچک هستند، ولی بسیار مقوی مي‌باشند و اثرات درمانی زیادی دارند. میوه‌های خشک منبع غنی ویتامین‌های A، B1، B2، B3، B6 و پانتوتنیک اسید و نیز املاحی مثل کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم، سدیم، مس و منگنز هستند، به راحتی هضم مي‌شوند و باعث تصفیه خون و پاکسازی معده و روده مي‌گردند. به دلیل وجود همین خواص است که میوه‌های خشک و برگه‌ها را مي‌توان به عنوان یکی از میان وعده‌های سالم، مغذی و مفید برای تمام گروه‌های سنی معرفی کرده و می‌توانند جایگزین خوبی برای چیپس و پفک به خصوص در کودکان باشند.

ساندويچ بخورم يا نخورم؟

نوشته  : برليانت بزرگمهر 

ساندويچ يكي از رايج‌ترين و ساده‌ترين غذاهاي معمول در كشورمان است. اين غذاي متنوع، به خصوص در بين كودكان و نوجوانان طرفداران زيادي دارد. به طوري كه امروزه غذاي اصلي آنان را در اكثر اوقات هفته ساندويچ تشكيل مي‌دهد. حتي گاه مشاهده مي‌كنيم كه در تمام روزهاي هفته نوجوانان و جوانان از ساندويچ به عنوان غذاي اصلي استفاده مي‌كنند، سوالي كه در اينجا مطرح مي‌شود آن است كه آيا اين كار صحيح است؟ و آيا اختصاص غذاي يك فرد به ساندويچ مي‌تواند نيازهاي تغذيه‌اي او را تأمين كند؟ آيا اصولاً خوردن ساندويچ از نظر تغذيه و سلامت انسان كار صحيحي است؟ پاسخ به اين سوال كار آساني نيست و نياز به بحث و بررسي مفصل و دقيق داشته و ابعاد وسيعي را در بر مي‌گيرد. ساندويچ چنانچه به طرز صحيح آماده‌سازي، طبخ و تهيه شود، مي‌تواند جزء غذاهاي مفيد محسوب شده و به تأمين نيازهاي تغذيه‌اي شخص كمك كند، البته انتخاب نوع ساندويچ نيز بسيار مهم است، گاه ممكن است برخي افراد انواعي از ساندويچ را انتخاب كنند كه براي سلامت‌شان مفيد نباشد و آنان را مبتلا به پاره‌اي عوارض و اختلالات بنمايد.  در بررسي علل گرايش زياد افراد به ساندويچ مي‌بينيم كه ساندويچ‌ها اكثراً خوشمزه و باب طبع مردم هستند و از آنجايي كه طعم و مزه غذا مهم‌ترين عامل در انتخاب غذا است، بنابراين اشخاص اكثراً تمايل زيادي به مصرف ساندويچ نشان مي‌دهند. انواع ساندويچ به آساني در دسترس همگان است و در اكثر رستوران‌ها و دكه‌هاي فروش مواد غذايي به راحتي يافت مي‌شوند. تهيه ساندويچ‌ها در منزل آسان است و براي همه افراد قابل طبخ و آماده‌سازي است. خوردن ساندويچ آسان است و نياز به تجهيزات مختلف ندارد. انواع ساندويچ بسيار متنوع بوده و آزادي بيشتري جهت انتخاب غذا براي افراد فراهم مي‌كند. به دلايل فوق، گرايش افراد نسبت به مصرف ساندويچ زياد است، به خصوص چون گروه كودك و نوجوان علاقه فراواني به مصرف آن نشان مي‌دهند، لذا لازم است توجه بيشتري به اين دسته از غذاها مبذول شده و روش‌هاي صحيح انتخاب، آماده‌سازي و تهيه آن مورد دقت و توجه زيادي قرار گيرد. 

تغذيه و کم‌خونی داسی‌شکل

نوشته  : ثريا ابراهيم پور دانشجوي كارشناسي ارشد 

کم‌خونی داسی‌شکل یک بیماری ارثی است که در آن گلبول‌های قرمز خون از حالت طبیعی گرد، تغییر شکل داده و بصورت داسی‌شکل در می‌آیند. براساس تخمین، بیش از ۷۲ هزار نفر در ایالات متحده به این بیماری مبتلا هستند. میلیون‌ها نفر در سراسر جهان از عوارض بیماری سلول داسی‌شكل رنج می‌برند. گلبول قرمز طبیعی، صاف و گرد است و به‌راحتی از مویرگ‌های خونی عبور مي‌کند، ولی گلبول‌های قرمز داسی‌شکل تمایل دارند در کنار یکدیگر قرار بگیرند، بنابراین به‌راحتی از مویرگ‌های خونی عبور نمی‌کنند و باعث توقف جریان خون حمل‌کننده اکسیژن می‌گردند. بر‌خلاف گلبول قرمز طبیعی که بیش از 120 روز زنده مي‌ماند، گلبول‌های داسی بعد از 10 تا 20 روز از بین می‌روند. نتیجه این تغییر شکل، افت کارایی گلبول‌های قرمز بوده و در طی یک دوره مزمن موجب بروز کم‌خونی می‌گردد.
     علل بیماری
بیماری کم‌خونی داسی‌شکل یک بیماری ارثی است که توسط یک جهش ژنتیکی در جفت کروموزوم 11 که حاوی ژن‌های مسئول تولید هموگلوبین طبیعی می‌باشد؛ ایجاد می‌گردد. یک جهش یا اشتباه در این ژن‌ها منجر به بروز بیماری داسی‌شکل می‌شود. کودکی که جهش ژنتیکی را از هر دو والدین به ارث می‌برد، به بیماری سلول داسی‌شکل مبتلا خواهد شد. کودکی که جهش را از یکی از والدین به ارث می‌برد، حامل صفت سلول داسی‌شکل خواهد بود و می‌تواند آن را به فرزندانش منتقل سازد.
 
     تشخیص بیماری
این بیماری معمولا در پایان سال اول تولد تشخیص داده می‌شود. علاوه بر شرح حال کامل پزشکی فرد و معاینه بدنی، روش‌های تشخیصی بیماری سلول داسی‌شکل عبارتند از: آزمایش‌های خونی و دیگر روش‌های ارزیابی. هم‌اکنون غربالگری آزمایش خون نوزادان، به منظور شروع هرچه سریع‌تر درمان صورت می‌گیرد. الکتروفورز هموگلوبین یک آزمایش خونی است که در تشخیص افراد حامل صفت داسی‌شکل و یا هر بیماری همراه با سلول داسی‌شکل، کمک مي‌کند.

نان‌های رژیمي‌ چقدر رژیمي‌اند؟!

نوشته  : آذین کریم زاده كارشناس ارشد تغذيه 

این روزها نان‌های رژیمي‌ تهیه شده از آرد‌های مختلف و با مخلفاتی مثل سبزیجات معطر و شوید، زیره، شاه‌دانه، کنجد و دانه آفتابگردان سوپرمارکت‌ها را تسخیر کرده‌اند. معمولاً واژه رژیمي ‌در ذهن مردم برابر با کم کالری است و نشان مي‌دهد ماده غذایی مذکور به لاغری کمک مي‌کند و یا حداقل از چاقی بیشتر جلوگیری مي‌کند. غافل از اینکه این نان‌ها از نظر مقدار انرژی که در بدن تولید مي‌کنند مانند سایر نان‌ها هستند، اما از نظر مواد مغذی ویژگی‌هایی دارند که آنها را برای یک گروه خاص، مناسب مي‌سازند.
      نان مناسب خود را انتخاب کنید
هر چند نان‌های رژیمي ‌از نظر مقدار انرژی همانند سایر نان‌ها هستند، اما شما باید با توجه به نوع بیماری و یا مشکل‌تان، نان مناسب خود را انتخاب کنید؛ نان‌های کم سدیم و کم نمک برای افرادی که به فشارخون بالا مبتلا هستند مناسبند، و نان جو به کاهش کلسترول و چربی‌های مضر خون کمک کرده و برای افرادی که از چربی خون بالا رنج مي‌برند مناسب است؛ نان‌های حاوی سبوس به علت محتوای بالای فیبر و تاثیر مثبت آن بر قند خون، به تنظیم قند خون افراد دیابتی کمک مي‌کنند، بنابراین در انتخاب نان رژیمي ‌با توجه به نوع بیماری‌تان تصمیم بگیرید و به یاد داشته باشید شوید، زنجبیل و یا سایر سبزیجاتی که به این نان‌ها اضافه مي‌کنند تاثیر چندانی بر چربی خون شما ندارند چراکه این نان‌ها تنها مقادیر جزئی از این موادغذایی را وارد بدن شما مي‌کنند که ماده غذایی با این مقدار، قادر به اثربخشی نیست و این مواد نقش تزئینی و تا حدی تلقینی داشته و جز بالا بردن قیمت نان تاثیر دیگری ندارند. همیشه به خاطر داشته باشید واژه رژیمي ‌برای نان‌ها باعث نمي‌شود شما مجاز باشید تا هر مقدار از این نان‌ها را بدون ترس از افزایش وزن و چاق شدن مصرف کنید و تنها به این معنی است که این نان‌ها به سلامتی شما کمک مي‌کنند. ممکن است با نان‌هایی که حاوی دانه آفتابگردان، کنجد و شاه‌دانه هستند مواجه شده باشید. این نان‌ها حاوی مقادیر زیادی ویتامین‌های گروه B و اسیدهای چرب مفیدی هستند که برای کودکان در حال رشد، افراد دچار لاغری و کمبود وزن و بیماران سوءتغذیه‌ای بسیار مناسب مي‌باشند، چراکه نه تنها به علت داشتن دانه‌های چرب انرژی بیشتری را وارد بدن مي‌کنند، بلکه تراکم بالایی از موادمغذی مورد نیاز بدن را نیز دارا هستند. 

غذاهای تنظیم کننده سوخت و ساز بدن

نوشته  : زهرا گرجي دانشجوي کارشناسي ارشد تغذیه 

بدن از کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌های موجود در رژیم غذایی انرژی تولید می‌کند. به مراحلی که بدن برای استفاده از غذا جهت تولید انرژی طی می‌کند، متابولیسم گویند. متابولیسم یا سوخت و ساز بدن در بعضی افراد بطور ژنتیکی بالا می‌باشد و در بعضی افراد پایین است که می‌تواند به دليل عواملی مانند ورزش نکردن و کمبود فعالیت بدنی و وضعیت هورمونی (برای مثال در کم‌کاری تیرویید کاهش مصرف انرژی صورت می‌گیرد و در پرکاری تیرویید افزایش مصرف انرژی صورت می‌گیرد) باشد. وزن بدن نمایانگر کفایت یا عدم کفایت انرژی است و اضافه وزن نشانه عدم تعادل بین دریافت انرژی و مصرف انرژی در بدن مي‌باشد.
بدن انسان انرژی را به سه شکل مصرف می‌کند که عبارتند از:
1. متابولیسم پایه (60 تا70 درصد انرژی حاصل از مواد غذایی صرف این متابولیسم مي‌شود).
2. فعالیت بدنی (15تا30 درصد انرژی حاصل از غذا صرف فعالیت بدن مي‌شود). یکی از روش‌های مصرف انرژی در بدن گرما‌زایی ناشی از فعالیت مي‌باشد،‌ فعالیت جسمي ‌متغیرترین جزء جهت مصرف انرژی مي‌باشد که ممکن است از 100 کیلوکالری در یک روز توسط یک فرد با فعالیت کم تا 3000 کیلوکالری در روز توسط یک فرد خیلی فعال متغیر باشد، بنابراین هفته‌ای 3 تا 4 بار و هر بار به مدت یک ساعت ورزش کنید تا متابولیسم یا سوخت و ساز بدنتان را افزایش دهید.
 3. انرژی حرارتی حاصل از غذا یا TEF (عبارت است از افزایش مصرف انرژی ناشی از مصرف غذا، به طوری که 10 درصد انرژی حاصله صرف دریافت و هضم غذا مي‌شود). انرژی حرارتی حاصل از غذا با ترکیب رژیم غذایی تغییر می‌کند، به طوری که گروهی از مواد غذایی سبب افزایش متابولیسم مي‌شوند، با شناختن این مواد غذایی و بکارگیری آنها در رژیم غذایی‌تان مي‌توانید سوخت و ساز را در بدنتان افزایش دهید و به این ترتیب به کاهش وزن، تناسب اندام و سلامتی‌تان کمک کنید.

كاهش فشار خون با "ماست"

نوشته : دکتر مجید حاجی فرجی 

مطالعات جدید پیشنهاد مي‌کنند که افزودن ماست کم چرب به رژیم غذایی خطر پرفشاری خون را كاهش مي‌دهد. پرفشاری خون اختلالی است که در آن فشارخون در شریان‌ها به طور مزمن افزایش مي‌یابد. با هر ضربان، قلب خون را از راه شریان‌ها به باقی بدن پمپ مي‌کند. فشارخون نشان مي‌دهد زمانی که قلب مي‌تپد خون با چه قدرتی به دیواره شریان‌ها فشار وارد مي‌آورد. اگر فشارخون بسیار بالا باشد قلب باید سخت‌تر کار کند و این امر مي‌تواند باعث مشکلات ارگانی و بیماری‌هایی مانند مشکلات قلبی، سکته یا نارسایی کلیوی شود.
      فشار خون
زمانی که فشارخون فرد اندازه‌گیری مي‌شود دو عدد گزارش مي‌گردد. برای مثال 120 بر 80 که به صورت 80/120 نوشته مي‌شود. ممکن است یکی یا هردوی این اعداد بالاتر از حد طبیعی باشند. عدد بالایی فشارخون سیستولی و عدد زیرین فشارخون دیاستولی نامیده مي‌شود. زمانی که فشارخون شما کمتر از 80/120 باشد طبیعی و زمانی که بالاتر از 90/140 باشد پرفشاری خون تلقی مي‌گردد. اگر فشارخون فردی بین این دو محدوده باشد مستعد ابتلا به پرفشاری است. فشارخون بالا ممکن است تا مدت‌ها تشخیص داده نشود. پرفشاری خون درمان نشده به شریان‌های شما آسیب مي‌رساند. تکه‌هایی از زخم‌هاي ایجاد شده در شریان‌ها مي‌توانند در جریان خون حرکت کرده و باعث انسداد عروق شوند.  در بسیاری از موارد، بیماران علائم خاصی را نشان نمي‌دهند. حتی ممکن است بدون اینکه بدانند مبتلا به پرفشاری خون هستند دچار پیامدهای بد آن شوند. شرایطی مانند خونریزی داخلی، بیماری مزمن کلیوی، مشکل قلبی، سکته و مشکل دید از عوارض پرفشاری خون کنترل نشده هستند.  عواملی مانند چاقی، استرس، مصرف زیاد نمک، سابقه خانوادگی پرفشاری خون، دیابت، سیگار، کمبود ویتامین D، مصرف کم کلسیم، پتاسیم و منیزیم مي‌توانند شما را به این بیماری مستعد کنند. امروزه مطالعات زیادی در زمینه عوامل رژیمي ‌مهم در کاهش خطر ابتلا به پرفشاری خون انجام شده است. یکی از مواد غذایی مهمي ‌که به نظر مي‌رسد در کاهش خطر این بیماری نقش داشته باشد ماست کم چرب است. اطلاعات جدید از تحقیقات 2012 انجمن قلب امریکا حاکی از این است افرادی که برای مدت طولانی ماست مصرف مي‌کنند، فشارخون سیستولی کمتری داشته و خطر پرفشاری خون در آنها کمتر است.