نگاه متخصص تغذيه ورژيم?درماني/ دكتر محمدحسن انتظاري
استاديار دانشکده تغذيه و علوم غذايي دانشگاه علوم پزشکي اصفهان
استاديار دانشکده تغذيه و علوم غذايي دانشگاه علوم پزشکي اصفهان
پيش از آنكه بخواهيم نقش غذا و مواد غذايي را در رشد انسان بهخصوص كودك، بررسي كنيم، بهتر است تعريفي از آن داشته باشيم...
به
مجموعه بهرهمنديهاي انسان در بعد جسمي و رواني از طبيعيات و معنويات که
از راههاي گوناگون تامين ميشود، غذا گفته ميشود. اين يك تعريف جامع و
كلي است. موادمغذي انرژيزا را هم ميتوان به 3 گروه كربوهيدراتها،
پروتئين و چربيها تقسيم كرد. غذا در توليد انرژي و حرارت در بدن و ترميم و
بازسازي سلولهاي آن و تامين رشد و تنظيم واكنشهاي بيوشيميايي بدن نقش
مهمي دارد. دوران كودكي و دوران نوجواني، مهمترين دورههاي رشد انسان است و
هر نوع كوتاهي در برنامه غذايي ميتواند لطمههاي جبرانناپذيري به فرد
بزند. يكي از مواد مورد نياز بدن، بهخصوص در دوران كودكي و نوجواني،
پروتئين است. از آنجا كه اين ماده غذايي در دوران رشد نقش بسزايي در
سريعترشدن رشد و افزايش حجم عضلات دارد، وجود آن در برنامه غذايي ضروري
است. پروتئينهاي حيواني در تخممرغ، گوشت، پنير، شير و پروتئينهاي گياهي
در غلات و حبوبات وجود دارد. سبزيها و ميوهها، انواع گوشت، حبوبات،
لبنيات و غلات تامينكننده رشد كودك هستند و هيچ جايگزيني براي آن نميتوان
در نظر گرفت. شرايط اقتصادي امروز و تغييرات بهوجود آمده در بازار ارز
روي بسياري از كالاهاي مورد نياز مردم تاثير گذاشته است و باعث شده
خانوادههاي كمدرآمد تغييرات اساسي در برنامه غذايي خود بدهند كه در بعضي
مواقع اين تغييرات خطرساز است. بنا بر گفتههاي برخي مسوولان، نوسانات نرخ
ارز نبايد تاثيري روي مواد اوليه و كالاهاي اساسي از جمله غذا و دارو داشته
باشد، اما عملا اين نكته در خريدوفروش رعايت نميشود و هر روز شاهد بالا
رفتن قيمت اجناس هستيم. گنجاندن برخي مواد در برنامه غذايي واجب و ضروري
است و هيچ تغييري در آن نميتوان ايجاد كرد. پروتئين و لبنيات از
موادغذايياي هستند كه هيچ جايگزيني براي آنها وجود ندارد و نميتوان
حذفشان كرد. در سنين بزرگسالي، شايد بتوان حبوبات را جايگزين گروههاي
گوشتي كرد اما در سنين كودكي و بلوغ، استفاده از پروتئين و لبنيات ضروري
است و حذف آنها از برنامه غذايي خطرساز خواهد بود.