 Alhagi Persarum
نام محلی : خارآدور
نامهای متداول: فارسی: . ترنجبین یا ترانگبین یا ترنگبین ؛ عربی: ترنجبین
شرح گیاه
درختچهای کوچک و گسترده روی زمین که بلندی آن از نیم متر تا یک متر و خاردار است و کرکهای تیزی دارد. غلاف میوهی آن کرکدار، کمی ضخیم و خمیده و اسفنجی است و تخمدان آن پوشیده از تارهای ابریشمی است. میوهای بندبند با ظاهری منظم دارد که ریشهی آن بسیار عمیق میشود تا به آب برسد. دانه های آن در ابعاد ارزن و به رنگ سرخ است. از این گیاه مادهی قندی به نام «ترنجبین» به خارج ترشح می شود.
ترکیبات شیمیایی: طی تحقیقات انجام شده، ترنجبین دارای مله زیتور می باشد. بررسیهای جدیدتری نشان میدهد که مادهی قندی ترنجبین برخلاف آنچه که ذکر شد فقط ساکارز می باشد. مله زیتورتری ، ساکاریدی است که از دو مولکول گلوکز و یک مولکول فروکتوز تشکیل یافته است.
مصارف محلی : جهت درمان ناراحتی های کلیوی و کم کاری کبد و دفع سنگ کلیه مصرف می شود.
خواص مهم دارویی و مصارف گیاه: خاصیت ضدعفونی کنندگی خوبی دارد و میکروبها را از بین میبرد، به همین دلیل برای درمان بیماریهای عفونی مفید است.
ترنجبین در طبابتهای ایرانی مصرف فراوان داشته، برای شیرین کردن داروها به کار میرود. جوشاندهی آن معرق است. مالیدن روغن برگهای آن برای روماتیسم بسیار سودمند است و مالیدن گلهای آن برای بواسیر مفید. عرق گیاه ترنجبین اگر مدتی با ملایمت خورده شود برای سنگ کلیه و مثانه تا حدودی مؤثر است. از دانهی گردهی این گیاه می توان در بررسیهای پزشکی جهت مشخص کردن و تست آلرژی و تهیهی واکسن ضد آلرژی استفاده کرد.
*ملین و مسهل است. دوز مصرفی ترنجبین به عنوان ملین بر حسب سن بیمار بین 10 تا 70 گرم است که با کمی آب مصرف می شود. این گیاه اگر به مقدار کم خورده شود، ملین و اگر به مقدار زیاد مصرف شود، مسهل است.
در تسکین سرفه و درد سینه موثر است.
برای تسکین عطش و تب مفید است.
خاصیت ضدعفونی کنندگی خوبی دارد و میکروبها را از بین میبرد، به همین دلیل برای درمان بیماریهای عفونی مفید است.
خوردن ترنجبین با آب پنیر برای اخراج اخلاط سوخته، با ماءالشعیر برای دفع اخلاط گرم، با کره برای باز کردن ادرار (در مواردی که ترشح ادرار بند می آید) مفید است.
اگر ترنجبین با آب زیره خورده شود، برای دفع صدای شکم که با تب خفیفی توام باشد، نافع است.
احتیاط کنید
بیماران مبتلا به حصبه، اسهال خونی، بواسیر، خون ادراری و آبله از خوردن ترنجبین خودداری کنند.
ترنجبین برای طحال و اشخاص گرممزاج مضر است.
تهیه آب ترنجبین
برای تهیه آب ترنجبین، مقداری ترنجبین را در آب جوش حل میکنند. سپس مایع صاف روی آن را برمیدارند و می گذارند قدری بماند تا مواد خارجی آن ته نشین شود. حالا مایع صاف شده روی آن، آمادهی خوردن است.
آب ترنجبین اگر صبح ناشتا خورده شود، موثرتر است. مقدار خوراکی معمول آن 12 تا 35 گرم است.
خواص مشترک شیرخشت و ترنجبین
خاصیت ضدعفونی کننده دارند و میکروبها را از بین میبرند.
حرارت و تب بدن را از طریق افزایش ترشحات بدن کاهش می دهند.
خوردن آب هندوانه و آب لیموی شیرین همراه شیرخشت و ترنجبین، برای درمان «زردی» مفید است.
مقوی کبد، معده، کلیه و رودهها است.
چنانچه شیر جوشیده را با شیرخشت و ترنجبین مخلوط و شیرین کرده، آن را به صورت بمالید، جهت طراوت گونه بسیار موثر است.
به سبب داشتن املاح زیاد و کلسیم، برای معالجه و پیشگیری از نرمی استخوان اثری نیکو دارد.
برای شیرین کردن داروها حتماً از این دو گیاه استفاده کنید.
شیرینی این دو نه تنها برای دندان مضر نیست بلکه از کرمخوردگی و پوسیدگی دندانها جلوگیری میکند.
برای رفع علائم ناشی از سرماخوردگی از قبیل سینه درد و سینه پهلو، خصوصاً در فصل زمستان توصیه می شود که صبحانه یک لیوان شیر که با ترنجبین شیرین شده باشد بنوشید.
وجود قند در ترنجبین و شیرخشت، برای مبتلایان به «مرض قند» مضر نمیباشد.
12- اگر میخواهید اطفال شما رشد کاملی داشته باشند، شیرخشت و ترنجبین به آنها بدهید. مخصوصاً به اطفال شیرخوار به جای شربت قند، شربتی از این دو به آنها بدهید تا استخوانبندی آنها محکم شده و زود دندان درآورند.
13- ترنجبین باعث لینت مزاج شده و جهت صفرا و رفع سرفه و استفراغ مفید است.
14-همچنین حرارت درونی، خارش بدن و ناراحتی های ادراری را بر طرف میکند و تب بُر است.
15-شیرخشت مقوی کبد و امعاء و احشاء بوده، سرفه، تنگی نفس، برونشیت و خشونت حلق و شش را بر طرف میکند و چنانچه با ماءالشعیر خورده شود، بهتر است.
16-شیرخشت در افراد گرممزاج که تب دارند خاصیت تب بری دارد. در تبهای عفونی مشکوک نیز به صورت مسهل مورد استفاده قرار میگیرد.
17- برای درمان تبهای شدید و حرارتی نیز توصیه میشود هندوانه به همراه شیرخشت مصرف شود.
18- همچنین شیرخشت برای بسیاری از امراضی که از حرارت و گرمی باشد، از قبیل حصبه و ... سودمند است.
19-در تبهای حاد، آبلهمرغان، انواع حصبه و اسهال خونی، بواسیر و دیده شدن خون در ادرار، از خوردن ترنجبین خودداری کرده و به جای آن شیرخشت میل نمایید.
روش کشت گیاه
بهره برداری از پآیههای خودروی گیاه نیازها را تأمین می کند، لیکن در صورت نیاز، تکثیر آن از طریق دانه است که برای این کار، دانهی گونههای شناخته شده را که ترنجبین تولید میکند، از ماه اسفند یا فروردین در زمین مورد نظر میکارند.
زمان و روش استحصال
در اواخر تابستان معمولاً ساقههای خشک شدهی گیاه را - که دارای این ماده، به صورت قطرات خشک شده است - جمع آوری کرده، بر روی پارچهای میگسترانند و تکان میدهند. با این عمل ترشحات خشک شدهی گیاه به صورت قطعات بسیار کوچک به دست میاید.
| 
