آيا گلايسميك ايندكس مقياس خوبي است؟

بسياري از كتابهاي تغذيه اي ليستي از غذاها را به همراه گلايسميك ايندكس شان ارائه مي دهند و به شما توصيه مي كنند كه از مصرف غذاهايي كه داراي گلايسميك ايندكس بالا هستند خودداري نماييد.

بعد از مصرف غذاها قند خون افزايش مي يابد در اين ميان شكر خالص بيش از تمام انواع مواد غذايي موجب افزايش قند خون ميشود. گلايسمسك ايندكس در اصل نسبت بين مقدار افزايش قند خون در اثر مصرف يك غذا به مقدار افزايش قند خون در اثر مصرف مصرف شكر معمولي است.

غذاهايي كه كربوهيدرات موجود در آنها آرام‎ آرام شكسته و جذب شده و وارد جريان خون مي شود و از افزايش ناگهاني قند خون جلوگيري مينمايند داراي گلايسميك ايندكس پايين تر و غذاهايي كه قند موجود در آنها سريع تر وارد جريان خون شده  و موجب افزايش ناگهاني قند خون ميگردند داراي گلايسميك ايندكس بالاتري هستند. اكثر دانه هاي غلات و حبوبات كامل و سبزيجات غير نشاسته اي داراي گلايسميك ايندكس پاييني هستند و بر عكس شكر، غلات و آردهاي تصفيه شده ، سبزيجات ريشه اي و نشاسته اي و ميوه ها داراي گلايسميك ايندكس بالايي هستند.

نگاه كردن به جدول گلايسميك ايندكس خالي از لطف هم نيست. مثلا هويج داراي گلايسميك ايندكسي در حد شكر است. با توجه به اينگونه تناقضات دانشمندان فرمول ديگري را براي دسته بندي مواد غذايي در نظر گرفتند بنام گلايسميك لود Glycemic Load.

براي بدست آوردن گلايسميك لود يك غذا بايد مقدار كربوهيدرات موجود در يك واحد از يك ماده غذايي را در گلايسميك ايندكس آن ضرب نماييد.

مصرف زياد چربي براي ديابتي ها مضر است

افراد ديابتي مجبورند مصرف كربوهيدرات هاي تصفيه شده را در رژيم غذايي شان كاهش دهند.

تحقيقي كه در دانشگاه كمبريج انجام شده است نشان مي دهد كه افراد ديابتي همچنين موظفند مصرف چربيي هاي موجود در رژيم غذايي خود را كاهش دهند.

بعد از صرف غذا قند خون افزايش مي يابد. در صورتي كه قند خون بيش از اندازه افزايش يابد قند اضافي به ديواره سلولها چسبيده و سرانجام تبديل به ماده اي سمي بنام سوربيتول مي شود. اين ماده سمي با آسيب به سلولها ميتواند منجر به حملات قلبي و مغزي و نابينايي و ناشنوايي، نارسايي هاي كليوي ، ناتواني جنسي و ديگر عوارض ديابت ميشود.

آزمايش HbA1c نشان ميدهد كه چه مقدار قند به ديواره سلولها چسبيده است. مقادير بالا در اين تست نشانگر مصرف زياده از حد مواد قندي و كربوهيدرات هاي پيچيده از دو هفته قبل تا روز انجام آزمايش ميباشد.

تحقيق انجام شده همچنين نشان ميدهد كه مقادير اين آزمايش به واسطه مصرف مقادير زياد چربي نيز افزايش مي يابد. علت چيست؟

نحوه عملكرد انسولين اينگونه است كه  با تاثير بر روي گيرنده هاي سلولي موجب افزايش ميزان ورود قند به درون سلولهاي بدن مي شود. مصرف مقادير زياد چربي ها منجر به چرخش اين گيرنده ها به درون سلول شده و منجر به كاهش اثر انسولين ميشود، لذا ديابتي ها بايد در مصرف چربي ها به همراه وعده هاي غذايي كمي دقت به خرج دهند.

تحقيقي كه در دانشگاه كمبريج انجام شده است نشان مي دهد كه افراد ديابتي همچنين موظفند مصرف چربيي هاي موجود در رژيم غذايي خود را كاهش دهند.

وعده هاي هنگام غروب و بالا رفتن قند خون

مهمترين زمان ورزش كردن براي ديابتي ها بعد از صرف وعده غذايي غروب فرا مي رسد. وقتي كه شما غذا ميخوريد ميزان قند خونتان افزايش مي يابد و مهمترين زمان ورزش كردن براي ديابتي ها بعد از صرف وعده غذايي غروب فرا مي رسد. وقتي كه شما غذا ميخوريد ميزان قند خونتان افزايش مي يابد و ميزان اين افزايش براي وعده هاي هنگام غروب بيشتر از وعده هاي هنگام صبح است. قندي كه شما ميخوريد در بافتهاي ماهيچه اي و كبدي و دستگاه گردش خون ذخيره ميگردد و اگر شما بتوانيد با ورزش كردن مقدار قند ذخيره شده در بافتهاي ماهيچه اي را بسوزانيد بعد از صرف غذا بجاي اينكه قند اضافي در خون باقي بماند وارد بافت ماهيچه اي شده و از افزايش سريع قند خون جلوگيري به عمل مي آورد. از آنجايي كه اكثر مردم در صبح بيشتر از زمان عصر و شب فعاليت ميكنند و مقداري از ذخاير ماهيچه اي را كاهش ميدهند لذا در هنگام صبح ميزان افزايش قند خون نسبت به هنگام عصر و شب كمتر است. لذا ميتوان نتيجه گيري كرد كه يك فعاليت سبك بعد از وعده هاي هنگام صبح و عصر بسياري از مشكلات ديابتي ها را حل ميكند.

منبع: تغذیه ودیابت

ديابت بر اثر تغذيه نامناسب

پيشرفت شغلي و کاري در مردان 35تا 70سال اغلب مهمتر از تغذيه سالم و درست ، ورزش ، داشتن وزن مناسب و تناسب اندام است .

اين موضوع بيشتر در مرداني صدق مي کند که مي بايست بهتر از هر کس ديگري اهميت تغذيه درست با ورزش و... را بدانند؛ يعني کساني که در مراکز درماني و پزشکي مشغول به کار هستند. دانشمندان امريکايي در يک بررسي و مطالعه نشان داده اند که عواملي مانند تغذيه ، ورزش و... تاثير مستقيمي در ميزان ابتلاي افراد به بيماري ديابت دارد. در اين بررسي ، عادت هاي غذايي بيش از 40هزار مرد 40تا 75سال مورد پرسش قرار گرفت . همه شرکت کنندگان در اين بررسي ، در مراکز درماني و پزشکي مشغول به کار بودند و در آغاز بررسي هيچ گونه بيماري قلبي ، عروقي ، ديابت و سرطان نداشتند. با توجه به نتايج پرسش و پاسخها، دانشمندان دو گروه مختلف از مردان را طبقه بندي کردند. گروه اول سبزي ، ميوه ، ماهي ، مرغ و غلات و گروه دوم گوشت قرمز، کنسرو ماهي ، سيب زميني سرخ شده و ديگر محصولات پرچربي ، غلات شيرين شده ، شيريني و دسر به مقدار زياد مصرف مي کردند. 12سال بعد، دانشمندان اين مردان را دوباره آزمايش کردند تا خطر ابتلا به بيماري ديابت را مشخص کنند؛ بعلاوه آنها عواملي مانند وضع جسماني فرد، حرکات بدني و سيگار کشيدن را هم در نظر گرفتند. نتايج بدين ترتيب بود: خطر ابتلا به ديابت در مرداني که از تغذيه و روش زندگي سالم و درست بهره مي بردند، به مراتب کمتر از حد معمولي بود؛ اما در مرداني که تغذيه و روش زندگي شان نادرست بود، اين خطر تا 2برابر حتي بيشتر افزايش مي يافت . در افرادي که در آنها اضافه وزن و کمبود حرکات بدني ديده مي شد، خطر ابتلا به بيماري ديابت از نوع دوم ، به مراتب بالا بود. بررسي و مطالعات صورت گرفته ثابت مي کند که عادتهاي غذايي ، تاثير روشن و مشخصي در ميزان ابتلاي افراد به بيماري ديابت از نوع دوم دارد. 

منبع: تغذیه و دیابت

تاثیر ورزش بر کنترل قند خون و توده بدنی

سالهای طولانی است که ورزش به همراه رژیم غذایی و درمان دارویی به عنوان سه رکن اساسی در درمان و بهبود دیابت نوع 2 شناخته شده است.

انجام فعالیت های روزانه موجب میگردد از عوارض دیابت کاسته شود این امر در کنار بی هزینه بودن و نداشتن عوارض درمانی و دارویی موجب میگردد که تحرک بدنی و انجام کامل فعایت های روزانه بیشتر در معرض توجه قرار بگیرد.

همانطور که میدانید دو هدف عمده در مورد بیماران دیابتی کاهش میزان قند خون و توده چربی بدنشان و به عبارتی کاستن از وزنشان است.  چاقی و خصوصا چاقی شکمی اصولا به مقاومت نسبت به انسولین و بالارفتن میزان انسولین بدن و بالا رفتن میزان قند خون و افزایش فشار خون و افزایش چربی خون و ... همراه است.چربی خون بالا که از عوارض مستقیم چاقی است میتواند در دراز مدت موجب بروز آسیب در بافت هایی نظیر کلیه و چشم ها و اعصاب و کبد و رگ ها گردد.

تحقیقاتی که راجع به نقش حرکات ورزشی در دیابتی ها انجام شده است نشان میدهد که انجام حرکات ورزشی میتواند موجب کاهش قند خون شان گردد سوالی که پیش می آید این است که آیا انجام حرکات شدید ورزشی یا انجام طولانی مدت حرکات ورزشی هم برای دیابتی ها مفید است؟ و جواب ما این است. خیر . انجام حرکات ورزشی در دراز مدت و بصورت شدید علاوه بر آن که میتواند موجب بروز افت قند خون گردد حتی در حالت کنترل شده هم توصیه نمی شود زیرا نهایتا همان تاثیری را بر بدن میگذارد که قند خون کنترل نشده میتواند بر بدن یک فرد دیابتی بگذارد.

لذا توصیه ما به دیابتی ها این است که اولا ورزش های آرام و سبک را انجام دهند و ثانیا سعی کنند مثلا به جای یک بار ورزش در و به مدت نیم ساعت آنرا به سه بار و هر بار به مدت 10 دقیقه تغییر دهند. حرکات ورزشی آرام بهتر است یک ربع تا نیم ساعت پس از وعده های بزرگ غذایی مانند ناهار و شام صورت گیرد و نهایتا اینکه دوست عزیز انجام حرکات ورزشی هنگان غروب و شب برای شما بهتر از انجام حرکات ورزشی هنگام صبح است. 

منبع: تغذیه و دیابت

واقعا چه رژيم غذايي براي ديابتي ها مفيد است؟

در مورد رژیم غذایی افراد دیابتی به شما حق میدهم اگر سر در گم باشید متاسفانه در این زمینه اطلاعات کم نزد پزشکان متخصص و کادر واحد های درمانی کشور موجود است.

خود من هم در دو یا سه جایی که تا به حال در انها به عنوان مسئول تغذیه کار خود را آغاز نموده ام شاهد هستم که از یک رژیم غذایی مربوط به دو دهه قبل و بر پایه اطلاعاتی که هم اکنون مورد قبول علم تغذیه نیست استفاده میشود. و حتی پس از اطلاع رسانی در این زمینه باز هم مشاهده میکنم ترس از تغییر رژیم هنوز ها در پرسنل و پزشکان وجود دارد.حقیقت در مورد بیماران دیابتی این است که بدن این افراد تحمل میزان بالای قند خون را ندارد و به همین جهت باید وعده ها ی غذایی انها را بصورتی تنظیم نمود که در مدت زمانی کوتاه میزان قندی که وارد بدنشان میشود زیاد نباشد.
برای این منظور 3 راه پیشنهاد میشود.

1. کاهش میزان مصرف از مواد غذایی شیرین و حاوی مقدیر زیاد کربوهیدرات:موادی نظیر انواع مرباها و نوشابه ها – بجر مرباها و نوشابه های رژیمی – قند و شکر و بیسکوئیت های شیرین و شیرینی و ...

2. کم نمودن حجم غذای خورده شده در هر وعده : به عنوان مثال یک فرد دیابتی به جای انکه هر روز از سه وعده غذایی و سه میانوعده استفاده نماید لازم است از 3 وعده کم حجم و 5 یا شش میانوعده استفاده نماید که حتما یکی از انها باید قبل از خواب شود تا هنگام شب ار خواب نپرند و با دیدن انواع خواب های آشفته و کابوس دچار کم خوابی نشوند.

3. استفاده بیشتر از سبزیجات به همراه وعده های غذایی و همچنین استفاده از انواع میوه جات و غلات و حبوبات پوست گیری نشده .

منبع: تغذیه ودیابت

گلايسميك ايندكس ( انديس گلايسمي يا شاخص قندي) چيست

گلايسميك ايندكس در حقيقت درجه بندي مواد غذايي داراي كربوهيدرات بر اساس ميزان تاثيرشان بر روي قند خون در فاصله زماني كوتاهي پس از غذا خوردن است.

كربوهيدرات هايي كه در طول چرخه هضم سريعتر شكسته و جذب ميشوند باعث افزايش گلايسميك ايندكس غذاها مي‌شوند.

اما كربوهيدرات هايي كه طي مراحل مختلف هضم آرام تر شكسته و جذب ميشوند باعث ميگردند تا قند به آرامي وارد جريان خون شده و در نتيجه گلايسميك ايندكس غذاهاي حاوي اين دسته از كربوهيدرات ها پائين است.

نكاتي در مورد گلايسميك ايندكس:

· گلايسميك ايندكس پائين يك غذا بدان معني است كه پس از خوردن آن غذا قند خون به ميزان كمي افزايش پيدا ميكند.

· رژيم غذايي حاوي غذاهاي داراي گلايسميك ايندكس پائين ميتواند براي افرادي كه قصد كاهش وزن دارند مفيد باشد.

· رژيم غذايي حاوي غذاهاي داراي گلايسميك ايندكس پائين ميتواند در بهبود حساسيت بدن نسبت به انسولين موثر باشد.

· رژيم غذايي حاوي غذاهاي داراي گلايسميك ايندكس بالا مي‌تواند ورزشكاران را در بازيابي ذخاير قندي بدنشان پس از انجام ورزش ياري رساند.

· رژيم غذايي حاوي غذاهاي داراي گلايسمسك ايندكس پائين ميتواند براي بيماران ديابتي مفيد باشد.

· رژيم غذايي حاوي غذاهاي داراي گلايسميك ايندكس پائين ميتواند براي مدت زمان طولاني تري احساس سيري در شما ايجاد نمايد.

· رژيم غذايي حاوي غذاهاي داراي گلايسميك ايندكس پائين ميتواند مقاومت فيزيكي بدن شما را افزايش دهد.

گلايسميك لود (Glycemic Load)چيست؟

كافئين و قند خون

تحقيقات نشان داده است كه مصرف مقادير زياد كافئين در طول دوران كوتاهي مي‌تواند قند خون را افزايش دهد . اما خبر خوب براي ديابتي‌ها اين است كه مصرف متعادل كافئين تاثيري بر ميزان قند خون نخواهد گذاشت.

اين تاثير كافئين به علت اثري است كه بر ترشح دو هورمون گلوكاگون و آدرنالين مي‌گذارد و اين دو هورمون نيز به نوبه خود ميزان قند خون را افزايش مي‌دهد.

كافئين مي‌تواند ميزان جذب آهن در بدن را كاهش دهد و از سويي مصرف زياد آن موجب ميشود كه مقداري از آن از طريق جفت يا شير از بدن مادر به بدن نوزاد يا جنين وارد گردد.

كافئين همچنين يك ديورتيك است يعني اينكه حجم ادرار را افزايش مي‌دهد.

كافئين يكي از گسترده‌ترين دارو‌ها است . اين ماده به دليل توانايي‌اش در بالا بردن سطح قند خون در مقادير بالا بر روي سيستم عصبي تاثير گذاشته و موجب بروز احساس سرخوشي مي‌گردد و در شب زنده‌داري‌هاي شب امتحان دانشجويان حتي از ترس مردود شدن هم موثرتر است.

تحقيقات زيادي نشان داده است كه كافئين درمان بيماري‌هاي قلبي و عروقي و سرطان‌ها و بهبود متابوليسم و جبران از دست دهي استخوان‌ها نقش دارد.

عوارض مصرف بسيار بالاي كافئين عبارتند از : سردرد ، عدم تمركز ، تحريك پذيري و عصبانيت .

نقش مهار كننده‌هاي آميلاز و كنترل قند خون و وزن

مهار كننده‌هاي آميلاز يا Amylase Inhibitor دسته‌اي از مواد هستند كه از جذب كربوهيدرات‌هاي پيچيده در داخل بدن جلوگيري به عمل مي‌آورند.

كربوهيدرات‌هاي پيچيده براي جذب در داخل بدن ابتدا بايد يه قند‌هاي ساده شكسته شوند . قسمت اعظم اين تغيير در داخل دهان و بوسيله آنزيمي به نام آميلاز كه در داخل بزاق هر فردي موجود است انجام مي‌پذيرد.

مكمل‌هاي حاوي مهار كننده آميلاز با جلوگيري از توليد آميلاز عملا كربوهيدرات‌هاي پيچيده را بلوكه مي‌كنند.

اين دسته از مواد بطور طبيعي در انواع بقولات و گندم و لوبيا‌ها يافت مي‌شوند.

در سال‌هاي ابتدايي استفاده از اين مكمل‌ها توفيق چنداني از مصرف آنها حاصل نمي‌شد اما با پيشرفت روش‌هاي فرآوري و استخراج اين دسته از مواد عملا تاثيرگذاري آنها نيز افزايش پيدا كرد.

اگر چه هنوز هم شواهد علمي زيادي در اين زمينه در دسترس نيست اما شركت‌هاي توليد كننده اين دسته از مواد تاكيد زيادي دارند كه استفاده از ۱۵٠٠ تا ۶٠٠٠ ميلي‌گرم از مهار كننده‌هاي آميلاز قبل از مصرف غذا به علت جلوگيري از جذب كربوهيدرات‌ها مي‌تواند نقش مهمي در كنترل وزن و ميزان قند خون و همچنين جلوگيري از بروز نوسانات قند خون در افراد معمولي و ديابتي ايفا نمايد.

آنچه بايد دقت نمود اين است كه احتمال دارد وجود مقادير زياد كربوهيدرات‌هاي هضم نشده در داخل روده بزرگ كه معمولا بعد از مصرف اين دسته از مكمل‌ها بوجود مي‌آيد موجب بروز اسهال در بعضي از افراد گردد.

منبع: تغذیه و دیابت

محدود کردن نمک و افزایش ریسک ورزش برای دیابتی‌ها

تحقیقی که بر روی متابولیسم انجام شد نشان داد که محدودیت زیاد سدیم می‌تواند پاسخ سلول‌ها به انسولین را کاهش داده و منجر به دیابت شود. ۱۵۲ مرد و زن سالم برای مدت یک هفته در دو گروه برنامه غذایی کم‌نمک و پرنمک قرار گرفتند.

گروهی که از برنامه کم نمک استفاده می‌کردند سطح هورمون آلدوسترون، رنین و نوراپی‌نفرین – که فشار خون را بالا می‌برد- بالاتری داشته و توانایی شان در پاسخ به انسولین کمتر بود.

بسیاری از دکترها حتی به افرادی که فشار خون بالایی ندارند توصیه می‌کنند که نمک غذای‌شان را محدود نمایند. این توصیه احتمالا برای ورزشکاران مفید است اما کسانی که ورزش‌های سخت و شدید انجام می‌دهند می‌دانند که اگر نمک استفاده نکنند نمی‌توانند سدیمی که بدنشان از طریق عرق‌کردن از دست داده است را بازیافت نماید.  اگر نتوانید نمک از دست رفته را جبران نمایید- بالاخص اگر در هوای گرم ورزش کنید- زودتر خسته شده و ریسک کم‌آبی و گرفتگی‌های عضلانی و آسیب‌دیدگی افزایش می‌یابد. این تحقیق نشان داد که این‌امر شاید ریسک ابتلا به دیابت را در شما افزایش دهد. 

منبع:  http://www.drmirkin.com