استاد دانشكده داروسازي شهيد بهشتي گفت: گياهان دارويي و فرآورده هاي طبيعي بسياري براي درمان بيماريهاي گوارشي استفاده مي شوند.
دكتر فراز مجاب استاد دانشكده داروسازي شهيد بهشتي در گفتگو با خبرنگار بهداشت و درمانباشگاه خبرنگاران اظهار كرد: در طب سنتي گذشته كشورهاي متعددي، از گياهان دارويي و فرآورده هاي طبيعي جهت درمان بيماري هاي گوارشي استفاده مي شده كه در حال حاضر هم از تعداد زيادي از آنها استفاده مي گردد.
وي با بيان اينكه بيماري هاي گوارشي شامل تعداد زيادي بيماري مربوط به اين دستگاه شده ولي فقط براي تعدادي از آنها گياهان دارويي واقعاً مؤثر وجود دارد گفت: براي سوء هاضمه و بي اشتهايي ، کلاً از گیاهان تلخ مزه استفاده می کنند كه این داروها را به چهار گروه مواد تلخ ساده ، مواد تلخ معطر (كه داراي اسانس هستند) ، مواد تلخ قابض (كه تانن دارند) مانند پوست گنه گنه، مواد تلخ تند و سوزاننده مانند زنجبيل تقسیم می کنند كه این گیاهان در طب سنتي ايران بعنوان صفراآور، مدرصفرا، ضديرقان و...اشتهاآور و مقوي معده معروف بوده اند.
وي تصريح كرد : یکی از این داروهای گیاهی که قبلاً استفاده می شده و در حال حاضر به دلیل عوارض و سمیت مصرف چندانی ندارد، اندام هوايي خشك شده افسنطين است که حاوي تركيبات سزكويي ترپن لاكتون، %5/0-3/0اسانس (داراي توجون) و... براي ضعف اشتها، مشكلات سوء هاضمه صفراوي، به میزان روزانه دو تا سه گرم داروي خام بوده است.
گياه كنگر فرنگي ضد مسموميت كبدي و كاهنده چربي خون است
دكتر مجاب ادامه داد : در منابع خارجی این گیاهان بعنوان Biliary Remedies معرفی شده اند كه از معروف ترین آنها برگ كنگر فرنگي (آرتيشو) با خواص كاهنده چربي خون و ضدمسموميت كبدي است كه از آنزيم هاي گوارشي هم در درمان سوء هاضمه استفاده می شود گرچه این بیماران معمولاً دچار کمبود این آنزیم ها نیستند.
وي اظهار كرد: نفخ ازجمله مشكلاتي است كه برای این ناراحتی از مواد ضدنفخ استفاده می شود که شامل اسانس ها، فرآورده هاي گياهي وعصاره هاي گياهي داراي مقدار زيادي اسانس بوده و اساساً همراه با غذا داده مي شوند و تعدادي از آنها نيز اثر ضداسپاسم دارند كه زيره های سياه، سبز و كوهي، رازيانه، انيس، گشنيز، نعناع، بادرنجبويه، بابونه و... در اين گروه قرار دارند .
استاد دانشكده داروسازي شهيد بهشتي تصريح كرد : نشانگان روده تحريك پذير از ديگر مشكلاتي است كه با علائمي از جمله كرامپ هاي شكمي مزمن عودكننده شامل تغييراتي در رفتار روده مانند يبوست و يا اسهال، تهوع، نفخ و بي اشتهايي همراه بوده و درمان آن نيازمند مسهل هاي محرك و حجمي، آنزيم هاي گوارشي، شل كننده هاي عضلاني و... است كه یکی از موثرترین گیاهان اثرگذار در این سندرم نعناع فلفلي است که حاوي اسانس، تانن ، مواد تلخ و... است.
وي گفت: وزارت بهداشت آلمان، برگ آن را رسماً برای دردهاي كوليكي ناحيه گوارشي، كيسه صفرا يا دستگاه صفراوي معرفی کرده كه مورد مصرف اسانس موارد بالا باضافه در كولون تحريك پذير و احتقان دستگاه تنفسي است.
استعمال خارجي چاي سبز و سياه درمان التهابات پوستي
دكتر مجاب ادامه داد : گاستريت و بيماري اولسر از ديگر بيماريهايي است كه آلكالوئيدهاي تروپان (از گياه آتروپا بلادونا) با تاثيرآنتي كولينرژيك از قدیم برای این بیماری استفاده می شدند که امروزه نه خود گیاه خام که اجزای موثره خالص شان مصرف دارند و گیاهان موثر در این بیماری شامل بابونه با نام علمي ماتريكاريا ركوتيتا که حاوي 3 گروه از مواد مؤثر است مي باشند .
دكتر مجاب با بيان اينكه در اسهاي حاد نيز گياهان دارويي نقش دارند افزود : گياهان تانن دار ازجمله اين موارد هستند كه نظريه كلاسيك آنست که تانن باعث رسوب پروتئين هاي سطحي در غشاهاي مخاطي شده يك لايه مقاوم و چسبنده تشكيل مي شود كه مانع از جذب توكسين شده و اثر محرك هاي موضعي را از بين مي برد كه چاي سبز و سياه که داراي %20-5 تانن است و بلوط شامل پوست درخت، سرشاخه هاي جوان و گال و... پوست، در استعمال خارجي براي درمان التهاب پوستي و بطور خوراكي براي اسهال حاد استفاده می شود.
اين استاد دانشكده داروسازي يادآور شد : قره قاط نيز يك داروي خانگي براي درمان اسهال حاد است كه دوز روزانه آن خيسانده 20 تا 60 گرم ميوه خشك در آب و ميوه تازه 5 تا 10 برابر گياه خشك است (بايد كاملاً جويده شود).
وي با بيان اينكه هرگاه تكرار حركات روده كمتر از يكبار در 3-2 روز بوده و علائمي شامل احساس سنگيني مدفوع، دفع دردناك، احساس دفع ناكامل، كرامپ هاي شكمي، احساس پر بودن شكم و... از علائم يبوست هستند كه عواملي مانند زندگي بدون ورزش و تحرك، تغذيه نامناسب (كم فيبر، نامنظم) ، عوامل رواني و استرس هاي ذهني ، بعضي از بيماري ها داشته و درمان آن اصلاح رژيم غذايي، روان درماني، افزايش مصرف فيبرهاي غذايي، سبزيجات و ميوه هاي مسهل،نوشيدن آب (4 تا 6 ليوان در صبح ناشتا) ، تمرينات فيزيكي و ورزشي و گياه درماني است .
5 تا 10 گرم روغن قرچك مسهل قوي براي بزرگسالان
وي با اشاره به اينكه عوامل حجم دهنده شامل مواد متورم شونده و حجيم شونده و مسهل هايي كم خطر محسوب مي شوند. گفت: سبوس گندم شامل لايه هاي بيروني و خارجي گندم ،تركيب شيميايي آن مانندآب ، پروتئين ، چربي ، كربوهيدرات ها (نشاسته، سلولز و همي سلولز) ، ويتامين ها و مواد معدني ، در زير 2 سال ممنوع بوده و مكانيسم اثر آن شامل تورم ، آزادسازي اسيدهاي با زنجيركوتاه، وجود توده مواد غيرقابل هضم و... مي باشد.
مجاب ادامه داد : عوامل اسموتيك شامل قندالكل هاي با منشأ گياهي می شوند كه اینها كلاً درآب محلول بوده و جذب ضعيفي دارند كه مکانیزم اثر آن شامل، در روده كه قرار مي گيرند، آب را بدرون روده مي كشند و در كولون به اسيدهاي با زنجيره كوتاه شكسته مي شوند مي باشد .
وي در پايان با بيان اينكه گياهان آنترانوئيددار مسهل محرك اند و با تحريك گيرنده هاي مخاطي و زيرمخاطي، رفلكس هايي ايجاد مي كنند كه منجربه افزايش حركات كولون شامل روبارب يا ريوند چيني ، پوست ، برگچه ها و نيام سنا مي شوند كه روغن كرچك باروش فشردن در سرما تهيه مي شود تا پروتئين شديداً سمي ريسين همراه نيايد و در اين حوزه روغن كرچك بيش از %80 تري ريسينولئين دارد و يك پيش داروست، كه دوز آن بعنوان مسهل قوي 5 تا 10 گرم در روز براي بزرگسالان است كه چند ساعت طول مي كشد تا اثر كند و با معده خالي بيشتر موثر است.
وي با بيان اينكه بيماري هاي گوارشي شامل تعداد زيادي بيماري مربوط به اين دستگاه شده ولي فقط براي تعدادي از آنها گياهان دارويي واقعاً مؤثر وجود دارد گفت: براي سوء هاضمه و بي اشتهايي ، کلاً از گیاهان تلخ مزه استفاده می کنند كه این داروها را به چهار گروه مواد تلخ ساده ، مواد تلخ معطر (كه داراي اسانس هستند) ، مواد تلخ قابض (كه تانن دارند) مانند پوست گنه گنه، مواد تلخ تند و سوزاننده مانند زنجبيل تقسیم می کنند كه این گیاهان در طب سنتي ايران بعنوان صفراآور، مدرصفرا، ضديرقان و...اشتهاآور و مقوي معده معروف بوده اند.
وي تصريح كرد : یکی از این داروهای گیاهی که قبلاً استفاده می شده و در حال حاضر به دلیل عوارض و سمیت مصرف چندانی ندارد، اندام هوايي خشك شده افسنطين است که حاوي تركيبات سزكويي ترپن لاكتون، %5/0-3/0اسانس (داراي توجون) و... براي ضعف اشتها، مشكلات سوء هاضمه صفراوي، به میزان روزانه دو تا سه گرم داروي خام بوده است.
گياه كنگر فرنگي ضد مسموميت كبدي و كاهنده چربي خون است
دكتر مجاب ادامه داد : در منابع خارجی این گیاهان بعنوان Biliary Remedies معرفی شده اند كه از معروف ترین آنها برگ كنگر فرنگي (آرتيشو) با خواص كاهنده چربي خون و ضدمسموميت كبدي است كه از آنزيم هاي گوارشي هم در درمان سوء هاضمه استفاده می شود گرچه این بیماران معمولاً دچار کمبود این آنزیم ها نیستند.
وي اظهار كرد: نفخ ازجمله مشكلاتي است كه برای این ناراحتی از مواد ضدنفخ استفاده می شود که شامل اسانس ها، فرآورده هاي گياهي وعصاره هاي گياهي داراي مقدار زيادي اسانس بوده و اساساً همراه با غذا داده مي شوند و تعدادي از آنها نيز اثر ضداسپاسم دارند كه زيره های سياه، سبز و كوهي، رازيانه، انيس، گشنيز، نعناع، بادرنجبويه، بابونه و... در اين گروه قرار دارند .
استاد دانشكده داروسازي شهيد بهشتي تصريح كرد : نشانگان روده تحريك پذير از ديگر مشكلاتي است كه با علائمي از جمله كرامپ هاي شكمي مزمن عودكننده شامل تغييراتي در رفتار روده مانند يبوست و يا اسهال، تهوع، نفخ و بي اشتهايي همراه بوده و درمان آن نيازمند مسهل هاي محرك و حجمي، آنزيم هاي گوارشي، شل كننده هاي عضلاني و... است كه یکی از موثرترین گیاهان اثرگذار در این سندرم نعناع فلفلي است که حاوي اسانس، تانن ، مواد تلخ و... است.
وي گفت: وزارت بهداشت آلمان، برگ آن را رسماً برای دردهاي كوليكي ناحيه گوارشي، كيسه صفرا يا دستگاه صفراوي معرفی کرده كه مورد مصرف اسانس موارد بالا باضافه در كولون تحريك پذير و احتقان دستگاه تنفسي است.
استعمال خارجي چاي سبز و سياه درمان التهابات پوستي
دكتر مجاب ادامه داد : گاستريت و بيماري اولسر از ديگر بيماريهايي است كه آلكالوئيدهاي تروپان (از گياه آتروپا بلادونا) با تاثيرآنتي كولينرژيك از قدیم برای این بیماری استفاده می شدند که امروزه نه خود گیاه خام که اجزای موثره خالص شان مصرف دارند و گیاهان موثر در این بیماری شامل بابونه با نام علمي ماتريكاريا ركوتيتا که حاوي 3 گروه از مواد مؤثر است مي باشند .
دكتر مجاب با بيان اينكه در اسهاي حاد نيز گياهان دارويي نقش دارند افزود : گياهان تانن دار ازجمله اين موارد هستند كه نظريه كلاسيك آنست که تانن باعث رسوب پروتئين هاي سطحي در غشاهاي مخاطي شده يك لايه مقاوم و چسبنده تشكيل مي شود كه مانع از جذب توكسين شده و اثر محرك هاي موضعي را از بين مي برد كه چاي سبز و سياه که داراي %20-5 تانن است و بلوط شامل پوست درخت، سرشاخه هاي جوان و گال و... پوست، در استعمال خارجي براي درمان التهاب پوستي و بطور خوراكي براي اسهال حاد استفاده می شود.
اين استاد دانشكده داروسازي يادآور شد : قره قاط نيز يك داروي خانگي براي درمان اسهال حاد است كه دوز روزانه آن خيسانده 20 تا 60 گرم ميوه خشك در آب و ميوه تازه 5 تا 10 برابر گياه خشك است (بايد كاملاً جويده شود).
وي با بيان اينكه هرگاه تكرار حركات روده كمتر از يكبار در 3-2 روز بوده و علائمي شامل احساس سنگيني مدفوع، دفع دردناك، احساس دفع ناكامل، كرامپ هاي شكمي، احساس پر بودن شكم و... از علائم يبوست هستند كه عواملي مانند زندگي بدون ورزش و تحرك، تغذيه نامناسب (كم فيبر، نامنظم) ، عوامل رواني و استرس هاي ذهني ، بعضي از بيماري ها داشته و درمان آن اصلاح رژيم غذايي، روان درماني، افزايش مصرف فيبرهاي غذايي، سبزيجات و ميوه هاي مسهل،نوشيدن آب (4 تا 6 ليوان در صبح ناشتا) ، تمرينات فيزيكي و ورزشي و گياه درماني است .
5 تا 10 گرم روغن قرچك مسهل قوي براي بزرگسالان
وي با اشاره به اينكه عوامل حجم دهنده شامل مواد متورم شونده و حجيم شونده و مسهل هايي كم خطر محسوب مي شوند. گفت: سبوس گندم شامل لايه هاي بيروني و خارجي گندم ،تركيب شيميايي آن مانندآب ، پروتئين ، چربي ، كربوهيدرات ها (نشاسته، سلولز و همي سلولز) ، ويتامين ها و مواد معدني ، در زير 2 سال ممنوع بوده و مكانيسم اثر آن شامل تورم ، آزادسازي اسيدهاي با زنجيركوتاه، وجود توده مواد غيرقابل هضم و... مي باشد.
مجاب ادامه داد : عوامل اسموتيك شامل قندالكل هاي با منشأ گياهي می شوند كه اینها كلاً درآب محلول بوده و جذب ضعيفي دارند كه مکانیزم اثر آن شامل، در روده كه قرار مي گيرند، آب را بدرون روده مي كشند و در كولون به اسيدهاي با زنجيره كوتاه شكسته مي شوند مي باشد .
وي در پايان با بيان اينكه گياهان آنترانوئيددار مسهل محرك اند و با تحريك گيرنده هاي مخاطي و زيرمخاطي، رفلكس هايي ايجاد مي كنند كه منجربه افزايش حركات كولون شامل روبارب يا ريوند چيني ، پوست ، برگچه ها و نيام سنا مي شوند كه روغن كرچك باروش فشردن در سرما تهيه مي شود تا پروتئين شديداً سمي ريسين همراه نيايد و در اين حوزه روغن كرچك بيش از %80 تري ريسينولئين دارد و يك پيش داروست، كه دوز آن بعنوان مسهل قوي 5 تا 10 گرم در روز براي بزرگسالان است كه چند ساعت طول مي كشد تا اثر كند و با معده خالي بيشتر موثر است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر