افت فشار با آب قند برطرف نمي‌شود

 تا به حال سرتان گيج رفته؟ جلوي چشم‌تان سياه شده؟ احساس كرده‌ايد سرتان سبك است و دنيا دور آن مي‌چرخد؟ اگر چنين شرايطي را تجربه كرده باشيد، حتما مي‌دانيد مرحله بعد از آن هم چيست؛ يك ليوان بزرگ آب قند كه گويا هر قدر قندش بيشتر باشد، تاثيرش هم بهتر و سريع‌تر خواهد بود!

تقريبا همه ما اين شيوه درماني را در خانه و محل كار ديده يا شنيده‌ايم و اگر خودمان آب قند نخورده باشيم، حداقل براي ديگران تجويز​ كرده‌ايم.

با اين كه خيلي‌ها فكر مي‌كنند سرگيجه يعني افت فشار خون كه چاره‌اش هم فقط نوشيدن آب قند يا خوردن شكلات و آب‌نبات است، متخصصان بر اين باورند كه آب قند كمك چنداني به بهبود اين وضع نمي‌كند.

البته بسياري از افراد نيز با اين فكر كه فقط فشار خون بالا دردسرساز و خطرناك است، اهميتي به پايين بودن فشار نمي‌دهند و با مشكلات ناشي از آن مي‌سازند.

دكتر مسعود رحمانيان، فوق‌تخصص غدد درون‌ريز و متابوليسم در گفت‌وگو با «جام‌جم» در اين زمينه چنين توضيح مي‌دهد: وقتي درباره افت فشار خون صحبت مي‌شود، قبل از هر چيز بايد در مورد افت فشار خون در شرايط اورژانس يا شوك نكاتي را ذكر كرد. در واقع، زماني كه فشار خون بشدت افت كرده و خون‌رساني به بافت‌ها مختل شود، شرايط اورژانسي رخ مي‌دهد كه نياز به بررسي و پيگيري جدي و به‌موقع دارد.

وي با اشاره به اين كه علل ايجادكننده اين نوع شوك به سه دسته تقسيم مي‌شود، مي‌گويد: خونريزي شديد كه با كاهش حجم خون همراه است، اتساع عروق و اختلال در عملكرد قلب عواملي است كه مي‌تواند موجب بروز اين مشكل شود.

افت فشار خون خطرناك است؟

افراد زيادي افت فشار خون را تجربه مي‌كنند، ولي همه آنها لزوما دچار شوك نخواهند شد. در واقع، مواردي كه فشار خون به صورت خفيف افت مي‌كند حالت اورژانسي تلقي نمي‌شود و به آن افت فشار وضعيتي مي‌گويند.

دكتر رحمانيان با اشاره به اين‌كه محدوده خاصي براي تعيين افت فشار خون وجود ندارد، يادآور مي‌شود: فقط زماني كه فرد با علائم افت فشار مواجه شود و پس از بررسي‌​و اندازه‌گرفتن فشار خون، متوجه پايين‌بودن ميزان آن مي‌شويم، مي‌توان گفت او دچار افت فشار خون شده است.

به گفته وي، چنين شرايطي معمولا ناشي از افت فشار خون وضعيتي است؛ به اين معنا كه فرد تا زماني كه نشسته يا خوابيده، نشانه‌اي ندارد ولي هنگامي كه مي‌ايستد دچار سرگيجه شده يا چشمش سياهي مي‌رود. در اين حالت اگر فشار خون او را اندازه‌گيري كنيم، متوجه اين افت خواهيم شد. همه مي‌دانيم فشار خون بالا خطرناك بوده و دليل بروز بيماري‌هاي مختلف و گاه كشنده است، اما فشار خون پايين چطور؟ آيا افت فشار هم مي‌تواند فرد را دچار مشكلات جدي كند؟

دكتر رحمانيان در پاسخ مي‌گويد: افت فشار خون​ كه ميان افراد مسن و حتي جوان‌ها مشاهده مي‌شود، مي‌تواند موجب سرگيجه و تعادل نداشتن فرد شود و در نتيجه، احتمال زمين‌خوردن و صدماتي از اين دست افزايش مي‌يابد؛ اما غير از اين مساله، فشار خون پايين به تنهايي خطرناك نيست و نمي‌تواند موجب بروز بيماري و مرگ و مير شود.

به گفته اين پزشك متخصص، افت فشار خون با علائم خفيفي مانند احساس سرگيجه و سبكي سر، سياهي‌رفتن چشم‌ها، بي‌انرژي‌بودن و تمركزنداشتن شروع مي‌شود و با افت بيشتر فشار خون، علائم به تدريج شديدتر شده و مواردي مانند كاهش سطح هوشياري، تشنج، احساس خواب‌آلودگي و رفتن به حالت كما ايجاد مي‌شود.

علت را پيدا كنيد

مصرف بيش از حد غذاهاي چرب و شور، بي‌تحركي، چاقي و کشيدن سيگار از مواردي است كه آنها را عامل ايجاد پرفشاري خون مي‌دانند، اما گاهي فشار افت مي‌كند كه آن هم دلايل خاص خود را دارد.

دكتر رحمانيان با تاكيد بر اين كه حتما بايد علت كاهش فشار خون را پيدا كرد، مي‌گويد: با اين كه افت فشار خون
به تنهايي عامل ايجاد مرگ و مير به حساب نمي‌آيد اما حتما بايد به دنبال علت آن بود؛ چون عواملي كه منجر به بروز اين مساله مي‌شود، خطرناك بوده و بايد به‌موقع فكري به حال آنها كرد. به عنوان نمونه، ديابت يا مصرف داروهاي كاهنده فشار خون ممكن است موجب بروز اين مساله شود.

وي مي‌افزايد: خونريزي‌هاي مزمن دستگاه گوارش، اسهال، استفراغ يا بيماري‌هاي ديگر نيز مي‌تواند فرد را دچار افت فشار خون وضعيتي كند. در واقع شايد بهتر باشد اين‌طور بگوييم كه افت فشار خون وضعيتي، علامتي است كه بايد براي تشخيص علت آن اقدام شود.

اين فوق‌تخصص غدد تاكيد مي‌كند: معمولا به دليل مصرف‌نكردن آب يا مواد غذايي به صورت معمول و براي چند ساعت، چنين علائمي ايجاد نخواهد شد بنابراين احساس سرگيجه و سياهي‌رفتن چشم‌ها گاهي ممكن است به دلايل ديگري غير از افت فشار خون مانند افت قند بروز كند البته اگر براي مدتي طولاني آب و غذا مصرف نشود، فرد در معرض اين مشكل قرار خواهد گرفت كه با شرايط معمول تفاوت دارد.

آب قند نقشي ندارد

نوشيدن آب قند، ساده‌ترين و راحت‌ترين درماني است كه از سوي مردم براي افت فشار خون تجويز مي‌شود. غافل از اين‌كه آب قند كمكي به بهبود شرايط بيمار نمي‌كند.

دكتر رحمانيان ضمن بيان اين نكته خاطرنشان مي‌كند: نوشيدن آب قند شيوه‌اي اشتباه براي بهبود چنين وضعي است؛ البته نوشيدن آب براي تنظيم فشار خون مفيد است، ولي قند هيچ كمكي به فرد نخواهد كرد.

به گفته وي، با توجه به اين كه يون سديم ـ كه در نمك وجود دارد ـ فشار خون را تنظيم مي‌كند، اگر قرار باشد به فردي كه دچار افت فشار خون شده كمكي كنيم بايد مواد غذايي شور و نمك را به كار ببريم. به همين دليل در اورژانس‌ها نيز براي افزايش فشار خون فردي كه در حالت شوك است از سرم‌هاي نمكي استفاده مي‌كنند.

اين فوق‌تخصص غدد به افرادي كه دچار افت فشار خون هستند، چنين توصيه مي‌كند: ابتدا بايد علت اصلي بروز مشكل تشخيص داده شود و به فكر درمان آن باشيد. با مشخص‌شدن علت مي‌توان از رژيم‌ها و داروهاي خاص نيز به منظور بهبود شرايط كمك گرفت.
همچنين بايد مايعات بيشتري مصرف كنيد و تا حدي نمك غذا را افزايش دهيد. علاوه بر اين، توجه داشته باشيد هرگز به صورت ناگهاني وضعيت‌تان را تغييرندهيد (تغيير وضع​ از حالت خوابيده به نشسته يا ايستاده) و آرام در چند مرحله اين كار را انجام دهيد.

نيلوفر اسعدي‌بيگي -‌ گروه سلامت