ذائقه در چاقی و لاغری

زهرا قاسمی (کارشناس تغذیه )

علایق غذایی چیزی است که تحت عنوان ذائقه غذایی نیز آن را می شناسیم. بی شک هیچ تردیدی در ارتباط بین ذائقه غذایی ، انتخاب های غذایی و به طبع آن افزایش دریافت انرژی و چاقی یا لاغری نیست. سنسورهای دهان و بازخورد دستگاه گوارش در تنظیم انرژی دریافتی موثر هستند پس ممکن است بین ذائقه غذایی و حساسیت این سنسورها به مواد غذایی مختلف ارتباط وجود داشته باشد.
در همین راستا یک مطالعه جدید برگرفته از ژورنال AJCN در سال 2011  انجام گرفت.این تحقیق که در دانشگاه آدلاید استرالیا انجام شده است به بررسی تفاوت میزان حساسیت سنسورهای دهان و روده (در تغذیه دهانی و پیراروده ای) که در مواجهه با  اسیک اولئیک قرار گرفته اند در افراد مبتلا به اضافه وزن، چاق و لاغر می پردازد.
در این مطالعه 11 مرد مبتلا به چاقی و اضافه وزن و 8 مرد لاغر در 2 نوبت مورد بررسی قرار گرفتند. شاخص های مورد بررسی در آنها فشار دریچه پیلوری، پلاسمای کوله سیستوکینین، پپتید YY و اشتها بودند که در طی 90 دقیقه تغذیه پیراروده ای با محلول نرمال سالین و اسید اولئیک (نسبت 18:1، شامل78/0 کیلوکالری انرژی در دقیقه)  اندازه گیری و بررسی شدند. هدف این مطالعه مقایسه نحوه عملکرد شاخص های مذکور در مواجهه با محلول نرمال سالین و اسید اولئیک بود.
نتایج نشان دهنده این بودند که دریچه پیلور حساسیت کمی به اسید اولئیک دارد و در نتیجه ورود اسید اولئیک به روده کمتر منقبض می شود.همچنین پلاسمای سیستوکینین و پپتید YY که در تنظیم اشتها نقش دارند نسبت به اسید اولئیک کمتر ترشح می شوند پس با مصرف اسید اولئیک احساس سیری دیرتر بوجود می آید و سوختن آن در بدن کمتر از مواد دیگر خواهد بود. همچنین این مطالعه نشان داد که افرادی که مبتلا به اضافه وزن یا چاقی هستند نسبت به افراد دیگر از نظر حس چشایی چربی ها ضعیفتر از سایرین می باشند در نتیجه برای لذت بردن از طعم چربی ها ، مصرف چربی در آنها بیش از افراد لاغر است.
نکته عملی: افراد مبتلا به چاقی یا اضافه وزن باید با یک برنامه غذایی مناسب تلاش خود را برای ایجاد تغییر ذائقه نسبت به چربی ها داشته باشند.

منبع:Am J Clin Nutr Feb 2011 vol. 93 no. 4 703-711

تاثیر گوشت قرمز بر ابتلا به سرطان کلیه

زهره عظیمی (کارشناس تغذیه)

شواهد مربوط به مصرف گوشت و ریسک ابتلا به سرطانی شدن سلول های دستگاه ادراری بسیار متناقض است.  در این رابطه موتاژن ها- عوامل سرطان زای ایجاد شده به علت روش طبخ و یا فرآوری گوشت و تاثیر آن در بوجود آمدن انواع سلول های سرطانی کلیوی باید مورد توجه قرار گیرد.
در این راستا محققین انستیتوی ملی سرطان آمریکا مطالعه آینده نگری را پیرامون مصرف گوشت، فرآورده های وابسته به گوشت و خطر ابتلا به سرطان های مربوط به دستگاه ادراری را طراحی نمودند.
 در این مطالعه نزدیک به 500 هزار نفر شرکت کننده پرسشنامه های دقیق غذایی را به منظور بررسی محتوای غذایی شامل آهن هم، آمین های هتروسیکلیک، هیدروکربن های آروماتیک پلی سیکلیک، نیترات و نیتریت در گوشت پخته و یا فرآوری شده تکمیل نمودند. در طی 9 سال پیگیری، 498 نفر از نمونه های فوق دچار سرطان های کلیوی شدند.
سپس به روش Cox proportional hazards regression میزان ریسک ابتلا به این سرطان با توجه به اطلاعات بدست آمده تخمین زده شد.
طبق نتایج حاصل در افرادی که 7/62  گرم پروتئین در هر 1000 کالری مصرف کرده بودند نسبت به افرادی  که 8/9 گرم پروتئین در هر 1000 کالری خود دریافت کرده بودند، ریسک تشکیل سلول سرطانی بیشتر بود.
نتایج این مطالعه نشان داد که مصرف بنزوپیرن، شاخص هیدروکربن های آروماتیک پلی سیکلیک، پیریدین(PhIP)، هتروسیکلیک آمین با افزایش30-20 درصدی ایجاد سلول های سرطانی کلیوی و 2 برابر افزایش احتمال ایجاد سلول های سرطانی papillary  در رابطه است.
نکته عملی: مصرف گوشت قرمز به علت عوامل سرطان زایی که طی طبخ گوشت به وجود می آیند، ریسک ابتلا به سرطان های دستگاه ادراری را افزایش می دهد، لذا باید مصرف گوشت قرمز محدود گردد و علاوه بر آن بایستی در طبخ آن از سرخ کردن و نیز در معرض آتش مستقیم قرار دادن گوشت خودداری نمود.

منبع:Am J Clin Nutr, January 2012 vol. 95 no. 1 155-162.

اثرات سودمند سویا بر کلسترول خون

فرزانه نگهبان (کارشناس تغذیه)

محققین معتقدند مواد غذایی که ما مصرف می کنیم از راه های مختلف بر سلامتی ما اثرگذار هستند. سویا یکی از مواد غذایی سرشار از ایزوفلاوون ها است که اثرات مثبت سلامتی بیشمار آن به اثبات رسیده است. یکی از خواص آن بهبود پروفایل چربی خون می باشد، برخلاف شواهد گذشته که گفته میشد مصرف سویا تنها در افرادی که بدن آنها قادر به تبدیل سویا به یک ترکیب شبه استروژن به نام ایکول(equol )می باشد، دارای اثرات کاهنده کلسترول  است، مطالعه جدیدی نشان داده است که همه مردم می توانند از اثرات سودمند مصرف آن بهره مند شوند.
در این مطالعه محققین کانادایی اثر مصرف سویا بر کلسترول خون را بررسی کرده و به  آزمایش این فرضیه پرداختند که آیا توانایی سویا در تغییرات کلسترول، به تبدیل آن به ایکول مرتبط است؟ نتایج این مطالعه در American Journal of Clinical Nutrition منتشر شده است.
در این تحقیق، داده های سه مطالعه که در ارتباط با سویا انجام شده بود، مورد استفاده قرار گرفت. این محققین اطلاعات 85 فرد( 42 مرد و 43 زن یائسه)  را آنالیز کردند. افراد مورد مطالعه، طی 4 هفته هر روز از 52-30 گرم غذاهای حاوی سویا مصرف کردند. پس از آن شرکت کنندگان در 3 گروه: با میزان بالای (73 میلی گرم روزانه) و یا میزان کم ) 10 میلی گرم روزانه( ایزوفلاوون، یا گروه همراه با پروبیوتیک و یا سویا به همراه رژیم کم کربوهیدرات قرار گرفتند.  میزان HDL کلسترول و LDL کلسترول خون آنها قبل و بعد از مطالعه ارزیابی شد. شرکت کنندگان از نظر توانایی تبدیل سویا به ایکول به دو گروه تقسیم شدند، گروهی که بدن آنها قادر به تولید ایکول از سویا بود( 30 نفر) و گروهی که در بدن آنها سویا به ایکول تبدیل نمی شد(55 نفر).

آسم ؛ یکی دیگر از عواقب چاقی شکمی!

دکتر سیده آمنه مجد

بی شک تا به حال از عواقب و مضرات بی شمار چاقی بسیار شنیده اید. شواهد حاکی از آنند که چاقی شکمی می تواند زمینه ساز بسیاری از بیماریها از جمله بیماریهای قلبی عروقی، مشکلات تنفسی، پوکی استخوان و غیره گردد. تحقیقات برای بررسی ارتباط بین چاقی و بیماریها همچنان ادامه دارند، و  در این میان برخی محققین نیز به بررسی ارتباط بین چاقی شکمی با مشکلات تنفسی مانند آسم پرداخته اند.
افراد مسن تر، که بیماری آسم در آنها کمتر مورد بررسی قرار گرفته است، به موازات تحلیل بافت عضلانی همراه با  افزایش سن، بیشتر مستعد ابتلا به چاقی شکمی می گردند.  لذا یک مطالعه اخیر برگرفته از ژورنالObesity  به بررسی ارتباط بین چاقی شکمی با بیماری آسم در افراد مسن پرداخت.  هدف از این مطالعه بررسی ارتباط بین چاقی شکمی(که توسط اندازه گیری محیط دور کمر سنجیده می شد) با ظهور و شیوع آسم، در  طی یک بررسی کوهورت  بر روی جمعیت زیادی از افراد مسن بود.  آنالیز مقطعی بر روی 7643 فرد با سن ≥ 65 سال شامل 592نفر (7/7%) با تشخیص آسم در طول زندگی شان، پایه ریزی شد. آنالیز طولی(Longitudinal) شامل  6267 فرد غیر مبتلا به آسم در ابتدای تحقیق بود که در طی 4 سال پی گیری، بیماری آسم در 67 نفر از آنان ظهور یافت.  محیط دور کمر اولیه بر حسب معیار جنس طبقه بدنی شد(زن/مرد):  [<80/94 سانتیمتر؛ مرجع)، [88-80 /  102-94 ؛ دارای اضافه وزن در ناحیه شکم]، [ ≥102 سانتی متر (چاقی شکمی) ].
بررسی های آماری پس از انجام تطابق های لازم برای فاکتورهای مختلف،  نشانگر ارتباط بین آسم با محیط دور کمر بودند. خطر ابتلا به آسم (بطور مستقل از BMI ودیگر عوامل مخدوشگر)  با افزایش محیط دور کمر افزایش می یافت. تخمین ها در هر دو جنس مشابه بودند. شواهد مطالعه بطور کلی نشان داد که چاقی شکمی بطور مستقل  با افزایش شیوع و ابتلا به آسم در افراد مسن تر مرتبط است.
نکته عملی: چاقی شکمی می تواند عامل بسیاری از بیماریها باشد، و یکی از بیماری هایی که چاقی و چاقی شکمی در افزایش شانس ابتلا به آن دخیل است بیماری آسم می باشد. شواهد علمی اخیر حاکی از آنند که عدم ابتلا به چاقی شکمی برای پیشگیری از ابتلا به بیماری های تنفسی و آسم، حائز اهمیت است.
 منبع:Obesity (2012); 20 3, 628–635

آیا برای کاهش وزن باید شام را حذف نمود؟

دکتر حمیدرضا فرشچی

خیلی از افرادی که از افزایش وزن رنج می برند می دانند که برای کاهش وزن می بایست مقدارغذای دریافتی خود را محدود نمایند، ولی مشکل اینجاست که نمی دانند چگونه باید مقدار غذای دریافتی خود را در طی روز تنظیم نمایند. بدن انسان برای تندرستی و عملکرد مطلوب نیاز مند رژیمی متوازن شامل تمام گروههای غذایی است و یکی از این گروههای غذایی، کربوهیدراتها (شامل: نان، برنج و غلات) هستند.
 برخی چنین می پندارند که در رژیم لاغری می بایست اکثر کربوهیدرات مورد نیازشان را در طی صبح تا بعد از ظهر دریافت کنند و در مقابل کربوهیدرات وعده شامشان را به حداقل برسانند. بسیارند افرادی که حجم وعده شام شان را به حداقل می رسانند و یا حتی هیچ کربوهیدراتی را در وعده شامشان قرار نمی دهند، و سر گرسنه بر بالین می گذارند. ولی آیا واقعا اینکار کمکی به کاهش وزن آنها می کند؟ تحقیقات علمی جدید حاکی از آنند که به حداقل رساندن وعده شام کمکی به لاغری نمی کند، و بالعکس افزایش سهم کربوهیدرات وعده شام برای کاهش وزن و تندرستی سودمند است.
یک مطالعه اخیر برگرفته از ژورنالObesity به بررسی اثر رژیم کاهش وزنی که اکثر کربوهیدرات آن در وعده غذایی شام گنجانده شده بود، بر روی یکسری از پارامترها از جمله پارامترهای مرتبط با وزن بدن پرداخت.  در این مطالعه 78 افسر پلیس چاق (با نمایه توده بدنی >30) به طور تصادفی برای مدت 6 ماه به دو گروه آزمایش و کنترل تخصیص یافتند(در گروه آزمایش، رژیم لاغری به صورتی تنظیم شده بود که اکثر کربوهیدرات دریافتی آن در وعده غذایی شام گنجانده شده بود). شاخصهای مورد مطالعه در ابتدا، هفته اول و نیز 3 و 6 ماه پس از شروع مطالعه در افراد شرکت کننده مورد بررسی قرار گرفت.

داستان افراد موفق

افراد چاقي که مي خواهند رژيم غذايي کاهش وزن را شروع نمايند مي خواهند از نتيجه رژيم درماني خود قبل از شروع برنامه اطميناني داشته باشند. بويژه افرادي که ساليان متمادي از افزايش وزن رنج برده و گاه دچار عوارض ناخواسته چاقي و يا درمان آن شده اند و رژيمهاي غذايي متعدد را تجربه نموده اند. لذا در هنگام مراجعه به کلينيک هاي تغذيه و رژيم درماني هميشه پرس و جو مي نمايند و سوالاتي از قبيل سوالات ذيل براي آنان مطرح است: چقدر اين رژيم موثر است؟ آيا قابل انجام مي باشد و من مي توانم با توجه به شرايط زندگيم آن را انجام دهم؟ آيا عوارضي را بدنبال نخواهد داشت؟ اگرچه شما مي توانيد اين اطلاعات را از پزشک معالج خود داشته باشيد ولي خواندن تجربيات بيماران ديگر يک رژيم غذايي را امتحان نموده اند کمک خواهد کرد انگيزه بهتري پيدا نماييد و در راهي که براي سلامتي خود شروع نموده ايد ثابت قدم باشيد. مطالعات نشان داده اند خواندن تجربيات ساير افراد چاق که در رژيم غذايي موفق بوده اند کمک قابل توجهي در افزايش انگيزه براي شروع کنندگان رژيم خواهد بود. بر همين اساس ما سعي مي نماييم از اين به بعد بعضي از تجربيات افراد موفق که به مرکز ما مراجعه نموده اند به طور خلاصه اشاره نماييم: رهایی از اعتیاد به مواد قندی 40 کیلو کاهش وزن در یک سال  من ژاله. م 32 ساله باید به شما بگویم که مراجعه به کلینیک نوین بهترین راه برای تغییر زندگیم بود. می دانستم که سلامتی و وزن مناسب باعث طول عمر بیشتر می شود. یک سال پیش به کلینیک نوین مراجعه کردم. رژیم خود را تغییر دادم و ورزش را از دو بار در هفته شروع کردم. حالا بعد از گذشت یک سال میزان آن را به 5 و حتی گاهی 6 بار در هفته رسانده ام. به راحتی می توانم بدوم. احساس شادابی می کنم و پر انرژی هستم. این نکته را اطرافیانم هم متوجه می شوند.  دوست دارم تا تجربیات خود را با دیگران قسمت کنم و به آنها کمک کنم تا به هدف خود برسند.  اوایل که برنامه را شروع کردم کنار گذاشتن شیرینی برایم سخت بود. هفته اول مدام ناخنک می زدم اما وقتی شاهد این بودم که کاهش وزنم کند پیش می رود تصمیم خود را گرفتم و برای همیشه شیرینی جات را در برنامه خود محدود کردم. اوایل دچار سردرد می شدم اما کم کم این مشکل بر طرف شد و به این موضوع عادت کردم. حالا ذائقه من تغییر کرده است و نمی توانم طعم شیرین را تحمل کنم و به مقدار زیاد مصرف کنم.  توصیه همیشگی دکتر فرشچی به من این بود که که تو با موفقیت در کاهش وزن تازه 50 در صد راه را پیمودی اما نکته اساسی آنست که بازگشت دوباره به وزن قبلی برای هیچ کس خوشایند نیست روزهای بد گذشته را پشت سر خود به جای بگذارید و با تغییر عادات غلط خود کاری کنید که هرگز به وزن قبلی خود بازنگردید.

ده عادتی که به کاهش وزن کمک می کند

دکتر حمیدرضا فرشچی

خیلی از افراد چاق بدنبال راه حلی برای مشکل چندین ساله افزایش وزن خود می گردند. در این راه چه بسا راه حلهای معجزه آمیزی که با زندگی معمول در تضاد است را نیز امتحان می نمایند. اما واقعیت آنست که سنگ بزرگ علامت نزدن است، بلکه باید بدانیم ایجاد تغییرات کوچک می تواند منجر به ایجاد تفاوت های بزرگ شود . تمام بحث کنترل وزن، ایجاد تغییرات کوچکی است که بتوان برای همیشه با آنها زندگی کرد .

به محض این که این تعدیلات کوچک را در روش زندگی خود پیاده کنید، خواهید دید که چگونه می توانند مقادیر بزرگی از کالری را ذخیره کرده و باعث کاهش وزن شوید . در اینجا 10 عادتی را که می توانند رویای شما را در رسیدن به کاهش وزن را به واقعیت تبدیل کنند آورده ایم:

1. عادات غذایی خود را ارزیابی کنید. آیا شب ها دیرهنگام غذا می خورید، درهنگام آشپزی به غذا ناخنک می زنید، باقیمانده غذای کودکتان را شما تمام می کنید؟ نگاهی به اطراف بیاندازید، تشخیص رفتارهایی که می توانید تغییرشان دهید آسان خواهد بود ، تغییراتی که می توانند کالری بزرگی را ذخیره کنند .

2. اگر در رسیدن به برنامه شکست می خورید، برنامه ای برای زمان شکست بریزید. شما به یک استراتژی برای وعده ها و میان وعده های غذایی خود نیاز دارید . میان وعده های سالمی را برای زمان هایی از روز که می دانید گرسنه می شوید و ممکن است از برنامه غذایی خود منحرف شوید، در نظر بگیرید. خیلی از ما خستگی روزانه محل کار را در عصر با خوردن بی مورد جبران می نماییم. اگر هم یک روز به هر دلیلی از رژیم غذایی خود عدول نمودید و یا در مهمانی و یا یک سفر با خوردن بیش از حد افزایش وزن پیدا کردید برنامه ای برای بازگشت به تغذیه سالم برای خود طراحی نمایید.

توصیه هایی برای کاهش چربیهای خون

دکتر حمیدرضا فرشچی

افزایش چربی های خون یکی از مشکلات شایع ناشی از زندگی شهرنشینی است که نه تنها افراد میانسال و سالمندان از آن رنج می برند، بلکه کم نیستند جوانان و نوجوانانی که این بیماری را تجربه نموده اند. متاسفانه باید اذعان داشت در خیلی از موارد این بیماری بدون هیچ علائمی در فرد وجود دارد که می تواند عوارض قلبی و عروقی را در فرد مبتلا حتی بدون علائم زمینه ای ایجاد نماید. لذا  پیشگیری و کنترل این بیماری در مراحل اولیه  می تواند از عوارض جبران ناپذیر آن پیشگیری نماید. توصیه های ذیل در کنترل چربی های خون مفید می باشد:

تغییر شیوه زندگی 

تغییر سبک زندگی در بهبود سطح کلسترول خون نقش اساسی دارد . اگر دچار کلسترول خون بالا هستید به طور خلاصه وزن خود را کاهش دهید ، غذاهای سالم بخورید و فعالیت بدنی خود را افزایش دهید . اگر سیگاری هستید ،سیگار را ترک کنید . 

کاهش وزن

مطالعات متعدد تاکید دارند که اضافه وزن منجر به سطوح بالای کلسترول می شود . حتی کاهش 2.5 تا 5 کیلوگرم اضافه وزن می تواند کمک به کاهش سطوح کلسترول تام کند . با نگاهی صادقانه به عادات غذایی و برنامه غذایی روتین روزانه خود شروع کنید و عادات غلط غذایی را از برنامه روزانه خود حذف کنید . شما باید بدانید در این زمینه باید انگیزه خود را قوی نمایید و حس مبارزه طلبی خود را برای غلبه بر عادات غلط غذایی تقویت کنید. 

نکاتی درباره تغذیه بارداری

کتر حمیدرضا فرشچی

 

یکی از مهم ترین وظایف خانم ها در طی دوران بارداری حفظ سلامتی خود و جنین شان، با داشتن تغذیه سالم در این دوران می باشد. انتخاب های صحیح در تغذیه بارداری به بهبود رشد و تکامل جنین کمک می کند.

بر خلاف تصور خیلی از افراد که فکر می کنند در دوران بارداری باید انرژی فراوانی دریافت کنند، دریافت کالری شما باید روزانه به طور متوسط 300 کالری بیش از آنچه که قبل از بارداری مصرف می کردید، باشد. هر چند که ممکن است در ماه های اول بارداری حالت تهوع و استفراغ برای شما مشکلاتی ایجاد کند، سعی کنید رژیم متعادلی داشته باشید و ویتامین های مورد نیاز دوران بارداری را دریافت نمایید.

توصیه ها:

* برای دریافت مواد مغذی مورد نیاز، انواع متنوعی از غذاها را بخورید. مصرف روزانه 6 تا 11 واحد نان و غلات، 2 تا 4 واحد میوه، 4 واحد یا بیشترسبزیجات، 4 واحد لبنیات و 3 واحد از منابع پروتئینی (گوشت قرمز، مرغ، ماهی، تخم مرغ یا مغز دانه ها) توصیه می گردد. میزان کمی از چربی ها و شیرینی ها را دریافت نمایید.

* غذاهای با فیبر بالا مانند برنج، ماکارونی، غلات و نان های سبوس دار و نیز میوه ها و سبزیجات را انتخاب نمایید.

* زمانی که باردار هستید، مطمئن شوید ویتامین ها و املاح کافی را از رژیم روزانه خود دریافت می کنید. به منظور اطمینان از دریافت ویتامین ها و املاح کافی، هر روز مکمل ویتامین های مورد نیاز دوران بارداری را دریافت نمایید.

* در دوران بارداری، روزانه 1000 تا 1300 میلی گرم کلسیم از رژیم خود دریافت نمایید. به این منظور روزانه حداقل 4 واحد لبنیات و غذاهای غنی از کلسیم بخورید.

بهترین منابع کلسیم لبنیات مثل شیر، ماست، پنیر، کشک و قره قوروت و نیز غذاهای دریایی است. سایر منابع کلسیم شامل : سبزیجات برگ سبز، کشمش،بادام، پسته، بادام زمینی و گردو است.

7 راه برای فعالیت بدنی در زمستان

دکتر حمیدرضا فرشچی

مخصوصاً وقتی که هوا خیلی سرد است، چه کسی دوست دارد لباس های سنگین بپوشد تا بتواند در هوای سرد بیرون ورزش کند یا بدود؟ یا چه کسی مایل است خطر لیز خوردن روی زمین یخ بسته را برای پیاده روی قبول کند؟

حتی شاید در هوای سرد با ماشین رفتن به یک  کلاس ورزش یا باشگاه نیز سخت به نظر برسد. این امر می تواند موفقیت افرادی که قصد کاهش وزن و یا حفظ تناسب اندام را دارند به مخاطره اندازد.

ولی شما نباید سردی هوا را بهانه ای برای کاهش فعالیت بدنی خود در فصل زمستان بدانید. شما می توانید با تدابیری هوشمندانه، فعالیت بدنی خود را در این فصل سرد حفظ نمایید.
 

برخی از راهکارهای هوشمندانه برای حفظ فعالیت بدنی در فصل سرما به شرح زیر می باشند:
 

1- طرز فکرتان را عوض کنید.
برای شما که زندگی هدفمندی را دنبال می کنید، زمستان فقط  به منزله ی یک فصل سرد نیست، بلکه زمانی است که می توانید بنشینید و اهداف خود را مرور کنید. سپس برای چند ماه بعدی خود برنامه ریزی کنید. با این شیوه، شما فصل زمستان را به چشم دیگری می بینید و در این فصل  پویاتر و فعال تر خواهید بود.