اهميت تغذيه سالم در دوران بيماري

نوشته  : سیدوهاب الدین رضوانی کارشناس ارشد تغذیه 

وقتي كه بيمار هستيد، داشتن يك رژيم غذايي صحيح و سالم غذا خوردن به يك چالش تبديل مي‌شود؛ به ويژه هنگامي كه به يك بيماري مزمن همچون سرطان، آرتريت و يا حتي افسردگي مبتلا باشيد. بيماري‌ها و يا روش‌هاي درماني متفاوت مي‌توانند روي اشتها تأثير بگذارند و يا حتي فرد را دچار حالت تهوع كنند. خستگي ناشي از سرطان ممكن است مانع از آشپزي شما بشود و يا درد ناشي از آرتروز، رفتن بيرون از منزل براي شما را سخت و خريد براي تهيه غذا را غير ممكن سازد. طبيعي است كه براي مقابله با بيماري به تغذيه سالم نياز داريد. در عين حال عدم دريافت ويتامين و مواد مغذي كافي بسيار خطرناك خواهد بود.

پروتئين در هنگام بيماري

 پروتئين در هنگام بيماري كليد تغذيه سالم مصرف پروتئين است. براي ساخت و ترميم سلول‌هاي حياتي بدن به پروتئين نياز داريم. اين ماده مي‌تواند از كاهش توده عضلاني بدن جلوگيري و همچنين كمك كند بدن توانايي خود را براي بهبود به دست بياورد و مايعات بدن متعادل شود. بهترين منابع پروتئين عبارتند از: مرغ، گوشت گاو بدون چربي و ماهي و گوشت تازه گوسفند. تخم‌مرغ و پنير نيز نوع ديگري از پروتئين حيواني هستند كه به‌راحتي هضم مي‌شوند. اگر فرد گياهخوار باشد، قضيه كمي سخت‌تر مي‌شود و لازم است براي اينكه همان مقدار پروتئين را دريافت كند، مقادير زيادي سبزيجات تازه بخورد كه هر كسي نمي‌تواند اين كار را انجام دهد. منابع غيرحيواني پروتئين، حبوبات، سويا، آجيل و سبزيجات سبز تيره هستند.

نقش ریز مغذی‌‌ها در سلامت بدن

نوشته  : مهندس مسعود خبازي كارشناس مسئول اداره استاندارد كاشان 

ریزمغذی‌‌ها سهم کوچکی از مواد مغذی هر غذا یا ماده غذایی را تشکیل داده و انرژی‌زا نمی‌باشند  لیکن  وجود آنها برای بسیاری از فعالیت‌‌هاي حیاتی بدن وتامین سلامت ضروری مي‌‌باشد که به دو دسته کلی؛ ویتامین‌‌ها و عناصر معدنی تقسیم‌بندی مي‌‌شوند. بدن ما روزانه به مقدار کمی از این مواد مغذی احتیاج دارد (حد اکثر 2گرم‌) و واحد اندازه‌گیری آن‌‌ها به‌طور عمده میلی‌گرم یا میکروگرم مي‌‌باشد. اصطلاح ریز مغذی به اندازه‌‌ي مولکول شیمیایی آن‌‌ها ارتباطی ندارد بلکه به نیاز تغذیه‌اي به هر یک از آن‌‌ها مربوط بوده و براساس دانش موجود، ویتامین‌‌هاي مورد نیاز در تغذیه‌‌ انسان بالغ بر 13 نوع و عناصر معدنی مورد نیاز حداقل 15 نوع مي‌‌باشند. در قسمت‌‌هاي پیشین در مورد تعدادی از ریز‌مغذی‌‌هاي معدنی مطالبی بیان شد. در این بخش  و بخش‌‌هاي آتی به معرفی ویتامین‌‌ها و نقش آن‌‌ها در سلامت مي‌‌پردازیم.

ویتامین‌‌ها مواد مغذی هستند که وجود آنها برای اعمال متابولیکی طبیعی و خونسازی ضروری است. سلول‌‌هاي بدن انسان‌‌ها  قادر به ساخت ویتامین‌‌ها نمي‌‌‌باشند  بنابراین باید از طریق رژیم غذایی وارد بدن شوند. ویتامین‌‌ها براساس حلالیت به دو گروه تقسیم مي‌‌شوند: 1- ویتامین‌‌هاي محلول در چربی شامل ویتامین‌‌هاي:A ،D ،K  وE
2- ویتامین‌‌هاي محلول در آب شامل ویتامین‌‌هاي گروه B و ویتامین C.
ویتامین‌‌هاي محلول در آب در تبدیل کربوهیدرات، چربی و پروتئین به انرژی در درون سلول نقش اساسی داشته و به مقدار قابل ملاحظه در بدن ذخیره نمي‌‌‌شوند و مقادیر اضافی آن‌‌ها از طریق ادرار دفع مي‌‌شود. برای اینکه سطح این ویتامین‌‌ها در سلول‌‌ها در حد قابل قبولی حفظ شود باید مداوم از طریق رژیم غذای و سایر منابع دریافت شوند و در وضعیت‌هایی که جذب یا مصرف آن‌‌ها دچار اختلال شود به سرعت تخلیه مي‌‌شوند. ویتامین‌‌هاي محلول در چربی بیشتر در بدن ذخیره مي‌‌شوند و در مواردی مانند نارسایی کلیوی که دفع آن‌‌ها از بدن کاهش مي‌‌یابد ممکن است ایجاد مسمومیت کنند. ویتامین‌‌هاي طبیعی و سنتیک از نظر فعالیت وکینتیک تفاوتی با هم ندارند.

ورزش و اشتها

نوشته  : تحريريه دنياي سلامت 

شايد شما نيز تا به حال اين جمله را شنيده‌ايد كه ورزش كردن كمكي به لاغر شدن نمي‌كند زيرا با ورزش كردن احساس گرسنگي بيشتري مي‌كنيد و به سراغ خوردن برخي غذاها مخصوصاً هله‌وهوله مي‌رويد. آيا تا به حال توجه كرده‌ايد كه در روزهايي كه پياده‌روي مي‌كنيد، بيشتر هم مي‌خوريد و اشتهاي‌تان بيشتر مي‌شود. در مورد افرادي كه به تازگي به ورزش روي آورده‌اند، تحقيقات نشان مي‌دهند ورزش كردن باعث گرسنگي نمي‌شود، بلكه آن را تا حدودي مهار مي‌كند. ورزش كردن باعث كاهش سطح گرلين مي‌شود. گرلين هورموني است كه اشتها را در يك مدت زمان كوتاه تحريك مي‌كند. احتمالا بدن ما براي جلوگيري از تعريق زياد در حين ورزش نياز به خون بيشتري براي جريان يافتن دارد. ورزش باعث افزايش جريان خون در شكم مي‌شود، به همين دليل بدن ميل به غذاخوردن را سركوب مي‌كند تا از رسيدن خون بيشتر به سمت معده جلوگيري كند. اما مشكل وقتي شروع مي‌شود كه اين تأثير از بين مي‌رود و حدود يك ساعت بعد، بدن كم‌كم تمايل به دريافت انرژي از دست رفته پيدا مي‌كند. اين ميل به دريافت و سوخت‌وساز مجدد در خانم‌ها بسيار بيشتر از آقايان است.

آيا بعد از انجام حركات فيزيكي لازم است چيزي بخوريم؟
حدود 90 دقيقه بعد از ورزش كردن بدن ما نياز به ذخيره مجدد قندخون پيدا مي‌كند تا به مغز و عضلات سوخت برساند. كربوهيدرات‌ها بهترين انتخاب براي اين‌گونه مواقع هستند، زيرا به راحتي و به سرعت گوارش مي‌شوند و اين انرژي موردنياز را تامين مي‌كنند.

دانه‌هاي كوچك اما سرشار از خاصيت

نوشته  : تحريريه دنياي سلامت 

استفاده از دانه‌ها يكي از بهترين راه‌ها براي كمك به سلامتي است؛‌ زيرا چربي‌هاي سالم و مواد مغذي بسياري در آنها، وجود دارد. اين مقاله به شما كمك مي‌كند تا بهترين آنها را انتخاب كنيد: دانه‌ها مزاياي بي‌شماري براي ما دارند و آگاهي از اين مزايا و كاربرد آنها باعث مي‌شود تا بيشتر از قبل به استفاده از دانه‌ها روي بياوريد. اكثر مردم دانه‌ها را بسيار راحت‌تر از آجيل‌ها هضم مي‌كنند؛ چون آنها كوچك‌ترند و سروكار داشتن با آنها براي بدن راحت‌تر است. دانه‌ها انواع مختلفي دارند و در رنگ‌ها، اندازه‌ها و شكل‌هاي مختلف يافت مي‌شوند. بعضي از آنها در ميان مردم طرفداران بسياري دارند؛ اما بهترين دانه‌ها كه هم مزاياي بيشتري دارند و هم همواره در دسترس هستند عبارتند از:

تخم‌كتان
تخم كتان كمي بزرگ‌تر از تخم كنجد است و پوسته نرم، صدفي شكل و درخشاني دارد. رنگ آن از كهربايي غليظ شروع مي‌شود و به قهوه‌اي مايل به سرخ مي‌رسد (بسته به اينكه درخت كتان طلايي باشد يا قهوه‌اي) تخم‌هاي كتان در دهان به راحتي خرد شده و مواد مغذي موجود در آنها جذب بدن مي‌شود.
موارد استفاده: معمولا تخم كتان را پخته و روي برخي غلات مي‌پاشند و مصرف مي‌كنند. برخي افراد تخم كتان را روي سالاد هم مي‌ريزند و برخي ديگر به هنگام پخت غذاها از آن استفاده مي‌كنند.
مواد مغذي: تخم كتان براي سلامت قلب مفيد است و خطر بيماري‌هاي قلبي را كاهش مي‌دهد. همچنين سرشار از فيبر است و باعث كاهش كلسترول مي‌شود. اگر تخم كتان را در يك ظرف دربسته در مكاني تاريك، خشك و خنك نگهداري كنيد، تا سه ماه و حتي بيشتر قابل استفاده خواهد بود.

کمبود ویتامین D موجب تولد نوزادان کم وزن می‌شود

نتایج مطالعه محققان دانشگاه پیتزبورگ آمریکا حاکی از آن است که سطوح پایین ویتامین D در اوایل بارداری با تولد نوزادان کم‌وزن مرتبط است.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه اصفهان، میزان ویتامین D در اوایل بارداری مادر، می‌تواند رشد جنین را تحت تاثیر قرار دهد.

کمبود این ویتامین، جذب کلسیم توسط زنان باردار را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در نتیجه رشد استخوان جنین را کاهش می‌دهد. به علاوه، این کمبود نیز می‌تواند منجر به کاهش در ترشح هورمون‌های لازم برای تولید گلوکوز و اسیدهای چرب لازم در مهیا کردن انرژی مورد نیاز جنین شود.

محققان به منظور این پژوهش، نمونه‌های خونی به دست آمده از زنان باردار در سالهای 1959تا 1965 را مورد بررسی قرار دادند.

بر اساس نتایج این تحقیق، نوزاد زنانی که در سه ماهه اول بارداری خود دچار کمبود ویتامین D بودند در خطر دو برابری ابتلا به محدودیت رشد در دوران جنینی بوده وعلاوه بر این، وزن تولد آنها زیر 10 درصد وزن جامعه در آن سن باروری بود که این پدیده به "کوچک برای سن باروری" موسوم است. این محدودیت شرایطی را به وجود می‌آورد که در آن جنین توانایی رسیدن به اندازه بالقوه ژنتیکی را به دست نمی‌آورد.

این گروه نوزادان در خطر پنج الی 10 برابری مرگ در ماه اول زندگی خود هستند و همچنین در خطر بالایی از ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی، فشار خون و دیابت نوع 2 در زندگی آتی خود هستند.

به گفته دکتر "لیزا بادنار"، محقق ارشد این پژوهش، مطالعۀ صورت گرفته از جامع‌ترین تحقیقاتی است که میزان ویتامین D بدن مادر و وزن نوزادان را مورد بررسی قرار داده است.

تغذیه صحیح در پیشگیری از ضعف بینایی پیشرونده موثر است

بیماری AMD یا دژنراسیون ماکولا یکی از علل عمده کاهش بینایی در افراد مسن است. ماکولا قسمتی از شبکیه چشم است که سلولهای آن مسوول دید دقیق و واضح هستند.

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز،  با افزایش سن سلولهای آن تدریجاً از بین رفته و موجب کاهش بینایی می شوند و گاهاً این اتفاق می تواند ناگهانی باشد. افراد مبتلا دچار اختلال در رانندگی، مطالعه و انجام وظایف روزانه می شوند.
استعداد ژنتیکی در این بیماری نقش مهمی دارد.  ولی  در مطالعه روی دو قلوها یی که دارای ژن همسان این بیماری بوده ولی شدت بیماری آنها متفاوت بود، این سؤال ایجاد شد که چرا این بیماری با زمینه قوی ارثی و وجود ژن همسان در دو قلوها، با شدت متفاوتی بروز کرده است؟
محققان در پی تحقیقات خود دریافتند، داشتن تغذیه ای سالم با مصرف بالای میوه و سبزیجات می تواند عامل این تفاوت باشد.
مطالعه دو قلوها نشان داد فردی که در مراحل اول تخریب ماکولا قرار دارد تمایل بیشتری به مصرف ویتامین Dاز منابع ماهی یا شیر، نسبت به فرد دیگر دارد.
ویتامین Dویژگی ضد التهابی داشته و می تواند خطر تخریب ماکولا و تشکیل عروق جدید زیر ماکولا را کاهش دهد و موجب کاهش پیشرفت آن شود.
محققین دریافتند مصرف بتائین و متیونین با کاهش پیشرفت بیماری همراه بوده و حتی به طور غیر مستقیم در روند اصلاح ژن مؤثر است. این دو اسیدآمینه در ماهی، سبزیجات سبز، اسفناج و لبنیات یافت می شود.
محققین تاکید دارند که با توجه به اینکه بیماری ماکولا (AMD) علت عمده کاهش بینایی با افزایش سن است و این بیماری با استعداد ژنتیکی و عوامل محیطی مرتبط است.
برای کاهش بروز و پیشرفت بیماری توصیه به مصرف بیشتر میوه جات، سبزیجات، لبنیات و ماهی که دارای ویتامین دی، بتائین و متیونین هستند، می شود، همچنین بر اجتناب از سیگار کشیدن و دود سیگار نیز تاکید می شود.

مصرف غذاهای دریایی غنی از امگا ۳ موجب کاهش خطر نابینایی در سالمندان می گردد

دژنراسیون ماکولا (AMD) شایع‌ترین علت نابینایی سالمندان در جهان است. در این بیماری ماکولا یا لکه زرد تخریب می‌شود. ماکولا قسمت حساس به نور شبکیه و مسئول دید مستقیم و واضح است که برای کارهای دقیق مثل خواندن و رانندگی لازم است.

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز،   دژنراسیون ماکولا در افراد بالای ۶۵ سال شایع‌تر بوده و زنان بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شوند.بر اساس مطالعات صورت گرفته، رژیم های غذایی غنی از امگا-۳ احتمالا از دژنراسیون ماکولا وابسته به سن جلوگیری می کنند. از آنجایی که غلظت بالای امگا-۳ در شبکیه چشم دیده شده است، بنظر می رسد این ریزمغذی در سلامت چشم ضروری می باشد.

این تحقیق تاثیر مصرف غذاهای دریایی بر دژنراسیون ماکولا وابسته به سن را مورد بررسی قرار داده است.
در این مطالعه مقطعی ۲۵۲۰ فرد بین سنین ۶۵ تا ۸۴ سال مورد بررسی قرار گرفتند. بمنظور تخمین میزان مصرف هفتگی ماهی، از پرسشنامه بسامد خوراک استفاده گردید.
همچنین با استفاده از روش های علمی وضعیت دژنراسیون ماکولا وابسته به سن نیز تعیین گردید. ارتباط بین دریافت هفتگی غذاهای دریایی با دژنراسیون ماکولا وابسته به سن نیز با استفاده از روش های آماری مشخص گردید.
بررسی نتایج نشان داد، توزیع مصرف غذاهای دریایی در طول هفته بین دو گروه کنترل و دژنراسیون ماکولا وابسته به سن تفاوتی نداشت.

بار ميكروبي ادويه‌جات بالاست

می‌گویند میزان آلودگی ادویه‌ها بسیار زیاد است و انواعی از آن تقلبی و حاوی ترکیبات شیمیایی و مواد رنگی است، اما آیا این گفته‌ها حقیقت دارد؟ اصلا ادویه‌جات تا چه میزان می‌توانند ارزش تغذیه‌ای غذاهایمان را بالا ببرند؟

اگر تا به حال به دستپخت آشپزهای مختلف دقت کرده باشید، تفاوت اصلی غذای آنها را در استفاده از ادویه‌جات مختلف می‌یابید.

در واقع ادویه‌ها برای بهتر کردن طعم غذا استفاده می‌شود و اکثر ما برای افزایش ارزش غذایی از آن استفاده نمی‌کنیم. چرا؟ به دلیل آن که میزان استفاده از ادویه‌ها در هر وعده غذایی بسیار ناچیز است و نمی‌تواند تامین‌کننده مواد مغذی بدن ما باشد.

البته این را بدانید مصرف زیاد ادویه‌جات با تحریک غدد بزاقی منجر به افزایش اشتها و سهل‌الهضم شدن غذا می‌شود و حتی گفته می‌شود دارچین، مکمل دارویی آنتی‌بیوتیک است و به درمان برخی عفونت‌ها کمک می‌کند و برای مبتلایان به دیابت و افرادی که از درد معده رنج می‌برند، مفيد است.

زردچوبه، خاصیت ضدالتهابی دارد و فلفل، سوخت و ساز بدن را بالا مي‌برد و استفاده مستمر آن در رژیم‌های غذایی کم‌کالری توصیه می‌شود.

افت فشار با آب قند برطرف نمي‌شود

 تا به حال سرتان گيج رفته؟ جلوي چشم‌تان سياه شده؟ احساس كرده‌ايد سرتان سبك است و دنيا دور آن مي‌چرخد؟ اگر چنين شرايطي را تجربه كرده باشيد، حتما مي‌دانيد مرحله بعد از آن هم چيست؛ يك ليوان بزرگ آب قند كه گويا هر قدر قندش بيشتر باشد، تاثيرش هم بهتر و سريع‌تر خواهد بود!

تقريبا همه ما اين شيوه درماني را در خانه و محل كار ديده يا شنيده‌ايم و اگر خودمان آب قند نخورده باشيم، حداقل براي ديگران تجويز​ كرده‌ايم.

با اين كه خيلي‌ها فكر مي‌كنند سرگيجه يعني افت فشار خون كه چاره‌اش هم فقط نوشيدن آب قند يا خوردن شكلات و آب‌نبات است، متخصصان بر اين باورند كه آب قند كمك چنداني به بهبود اين وضع نمي‌كند.

البته بسياري از افراد نيز با اين فكر كه فقط فشار خون بالا دردسرساز و خطرناك است، اهميتي به پايين بودن فشار نمي‌دهند و با مشكلات ناشي از آن مي‌سازند.

دكتر مسعود رحمانيان، فوق‌تخصص غدد درون‌ريز و متابوليسم در گفت‌وگو با «جام‌جم» در اين زمينه چنين توضيح مي‌دهد: وقتي درباره افت فشار خون صحبت مي‌شود، قبل از هر چيز بايد در مورد افت فشار خون در شرايط اورژانس يا شوك نكاتي را ذكر كرد. در واقع، زماني كه فشار خون بشدت افت كرده و خون‌رساني به بافت‌ها مختل شود، شرايط اورژانسي رخ مي‌دهد كه نياز به بررسي و پيگيري جدي و به‌موقع دارد.

وي با اشاره به اين كه علل ايجادكننده اين نوع شوك به سه دسته تقسيم مي‌شود، مي‌گويد: خونريزي شديد كه با كاهش حجم خون همراه است، اتساع عروق و اختلال در عملكرد قلب عواملي است كه مي‌تواند موجب بروز اين مشكل شود.

توصیه های غیرپزشکی برای هضم بهتر غذا

قبل از اینکه اولین قاشق غذا را در دهان بگذارید چند لحظه آرام و عمیق نفس بکشید و هرگز با عجله و استرس غذا نخورید.

به گزارش خبرنگار کلینیک باشگاه خبرنگاران؛یکی از مهم‌ترین وظایفی که بدن ما باید هر روز چندین نوبت انجام دهد، فرآیند هضم و جذب مواد غذایی است.دلیل اصلی اینکه فرآیند هضم و جذب مواد غذایی باید در طول قسمت‌های مختلف دستگاه گوارش به درستی انجام شود‌، جذب ریزمغذی‌های ضروری برای بدن است تا به واسطه آن املاح لازم برای رشد و حفظ سلامت بدن به موقع و به میزان کافی در اختیار تمام بافت‌ها و سلول‌ها قرار بگیرد.
به گزارش پایگاه اینترنتی هلتی لیونیگ، در این مقاله پنج نکته مفید و غیردارویی برای کمک به هضم و جذب بهتر مواد غذایی ارائه شده که عبارتند از

۱ - لوازم الکتریکی را خاموش کنید
تمام ابزار الکتریکی که می‌توانند ذهن شما را آشفته کنند مثل تلویزیون، تلفن و رایانه را در حین غذا خوردن خاموش کنید. هر صدایی به جز یک موسیقی آرام و ملایم را ساکت کنید. بدن شما برای هضم مناسب و بهتر مواد غذایی به فضایی آرام نیاز دارد.