نوشته : سیدوهاب الدین رضوانی کارشناس ارشد تغذیه
وقتي
كه بيمار هستيد، داشتن يك رژيم غذايي صحيح و سالم غذا خوردن به يك چالش
تبديل مي‌شود؛ به ويژه هنگامي كه به يك بيماري مزمن همچون سرطان، آرتريت و
يا حتي افسردگي مبتلا باشيد. بيماري‌ها و يا روش‌هاي درماني متفاوت
مي‌توانند روي اشتها تأثير بگذارند و يا حتي فرد را دچار حالت تهوع كنند.
خستگي ناشي از سرطان ممكن است مانع از آشپزي شما بشود و يا درد ناشي از
آرتروز، رفتن بيرون از منزل براي شما را سخت و خريد براي تهيه غذا را غير
ممكن سازد. طبيعي است كه براي مقابله با بيماري به تغذيه سالم نياز داريد.
در عين حال عدم دريافت ويتامين و مواد مغذي كافي بسيار خطرناك خواهد بود.
پروتئين در هنگام بيماري
پروتئين در هنگام بيماري كليد تغذيه سالم
مصرف پروتئين است. براي ساخت و ترميم سلول‌هاي حياتي بدن به پروتئين نياز
داريم. اين ماده مي‌تواند از كاهش توده عضلاني بدن جلوگيري و همچنين كمك
كند بدن توانايي خود را براي بهبود به دست بياورد و مايعات بدن متعادل شود.
بهترين منابع پروتئين عبارتند از: مرغ، گوشت گاو بدون چربي و ماهي و گوشت
تازه گوسفند. تخم‌مرغ و پنير نيز نوع ديگري از پروتئين حيواني هستند كه
به‌راحتي هضم مي‌شوند. اگر فرد گياهخوار باشد، قضيه كمي سخت‌تر مي‌شود و
لازم است براي اينكه همان مقدار پروتئين را دريافت كند، مقادير زيادي
سبزيجات تازه بخورد كه هر كسي نمي‌تواند اين كار را انجام دهد. منابع
غيرحيواني پروتئين، حبوبات، سويا، آجيل و سبزيجات سبز تيره هستند.
يكي از
ساده‌ترين راه‌هاي دريافت پروتئين، افزودن كره بادام زميني به رژيم غذايي
روزانه است. اگر احساس مي‌كنيد نمي‌توانيد پروتئين مورد نياز بدن‌تان را از
اين غذاها تأمين كنيد، بهتر است از نوشيدني‌هاي مكمل غذايي حاوي پروتئين
بالا استفاده نماييد. حتي مي‌توانيد از پودر پروتئين استفاده كرده و آن‌را
به غذاي خود اضافه كنيد. بسياري از افراد، در دوره جواني براي حفظ تناسب
اندام، كالري دريافتي روزانه خود را شمارش كرده و بيشتر از مقدار مورد نياز
دريافت نمي‌كنند و در واقع كالري دريافتي و مصرفي روزانه خود را كاهش
مي‌دهند؛ ولي در مورد بيماران موضوع كاملاً برعكس است و آنها بايد به جاي
تلاش براي كاهش كالري، در واقع كالري خود را افزايش دهند، زيرا بدن سخت‌تر
كار مي‌كند. اما درست زماني كه بدن به كالري بيشتر نياز دارد، اشتهاي شما
براي ميل به غذا كاملاً از بين رفته است و ناخواسته وزن‌تان كاهش مي‌يابد و
ضعف و خستگي ناشي از آن، درمان را با اختلال مواجه مي‌كند. براي پيشگيري
از كاهش وزن در بيماران، گاهي لازم است آنها را در يك موقعيت عجيب قرار
دهيد. اما اگر در طول درمان با كاهش وزن مواجه شديد، با رعايت نكات زير تا
حتي بر اين كاهش وزن غلبه كنيد. افزايش پروتئين در رژيم غذايي (پروتئين
انرژي‌زا است) نوشيدن شير پر چرب به جاي شير كم چرب افزودن خامه به سوپ و
خوردن زياد ميوه و غلات سرد البته باز هم توصيه مي‌شودكه قبل از اعمال هر
نوع تغيير در رژيم غذايي حتماً با کارشناس یا متخصص تغذیه خود مشورت كنيد.
مكمل‌ها در هنگام بيماري
ويتامين‌ها و مواد معدني، براي سلامتي بسيار مهم و ضروري هستند كلسيم، پتاسيم، ويتامين‌هاي D,C,AوE تنها نمونه‌اي از آنهاست. اشتباه نكنيد. براي دريافت اين مواد مغذي، بهترين روش، تكيه بر رژيم غذايي سالم است تا دريافت آنها از قرص‌ها، پودرها و مكمل‌هاي غذايي. بسياري از مواد مغذي در ميوه‌ها و سبزيجات وجود دارند كه حتي هنوز به‌طور دقيق شناخته نشده‌اند و در واقع هيچ مكملي براي آنها وجود ندارد. علاوه بر آن، استفاده از مكمل‌ها به اندازه مصرف ميوه و سبزيجات تازه مفيد نيست. برخي از مكمل‌ها در درمان و مصرف ساير داروها اختلال ايجاد مي‌كنند. اگر تمايل داريد از مكمل‌ها استفاده كنيد حتماً با متخصص تغذیه مشورت كرده و از عدم تداخل مكمل و دارو اطمينان يابيد.
ويتامين‌ها و مواد معدني، براي سلامتي بسيار مهم و ضروري هستند كلسيم، پتاسيم، ويتامين‌هاي D,C,AوE تنها نمونه‌اي از آنهاست. اشتباه نكنيد. براي دريافت اين مواد مغذي، بهترين روش، تكيه بر رژيم غذايي سالم است تا دريافت آنها از قرص‌ها، پودرها و مكمل‌هاي غذايي. بسياري از مواد مغذي در ميوه‌ها و سبزيجات وجود دارند كه حتي هنوز به‌طور دقيق شناخته نشده‌اند و در واقع هيچ مكملي براي آنها وجود ندارد. علاوه بر آن، استفاده از مكمل‌ها به اندازه مصرف ميوه و سبزيجات تازه مفيد نيست. برخي از مكمل‌ها در درمان و مصرف ساير داروها اختلال ايجاد مي‌كنند. اگر تمايل داريد از مكمل‌ها استفاده كنيد حتماً با متخصص تغذیه مشورت كرده و از عدم تداخل مكمل و دارو اطمينان يابيد.
فيبر‌ها در هنگام بيماري
مصرف فيبر هم در كوتاه‌مدت و هم بلندمدت، بسيار خوب و مفيد است و مصرف منظم آن از يبوست در دوران بيماري پيشگيري كرده و دردرازمدت خطر ابتلا به مشكلات روده‌اي، ديابت و ساير بيماري‌ها را كاهش مي‌دهد. اما معمولاً زمان بيماري، از مصرف فيبر غفلت مي‌شود و خوردن غذاهاي كم فيبر را ترجيح مي‌دهيد. اگر در دوران بيماري احساس تهوع كرديد، به جاي خوردن نان غلات، نان تست سفيد مصرف كنيد. كاهش مصرف مايعات، فيبر و عدم تحرك و ورزش در دوران بيماري به راحتي منجر به يبوست مي‌شود. داشتن رژيم غذايي حاوي فيبر، بخش مهمي از تغذيه سالم در دوران بيماري است و بهترين منبع دريافت فيبر، ميوه‌ها، سبزيجات و غلات سبوسدار هستند. گاهي اوقات متخصص تغذيه، مكمل فيبر را نيز تجويز مي‌كند. بعضي بيماران، به خصوص در بيماري‌هاي مزمن، احساس پف و بادكردگي مي‌كنند و حتي دچار اسهال مي‌شوند. در اينگونه موارد معمولاً متخصص، مصرف فيبر را كنترل و يا حتي متوقف مي‌كند.
مصرف فيبر هم در كوتاه‌مدت و هم بلندمدت، بسيار خوب و مفيد است و مصرف منظم آن از يبوست در دوران بيماري پيشگيري كرده و دردرازمدت خطر ابتلا به مشكلات روده‌اي، ديابت و ساير بيماري‌ها را كاهش مي‌دهد. اما معمولاً زمان بيماري، از مصرف فيبر غفلت مي‌شود و خوردن غذاهاي كم فيبر را ترجيح مي‌دهيد. اگر در دوران بيماري احساس تهوع كرديد، به جاي خوردن نان غلات، نان تست سفيد مصرف كنيد. كاهش مصرف مايعات، فيبر و عدم تحرك و ورزش در دوران بيماري به راحتي منجر به يبوست مي‌شود. داشتن رژيم غذايي حاوي فيبر، بخش مهمي از تغذيه سالم در دوران بيماري است و بهترين منبع دريافت فيبر، ميوه‌ها، سبزيجات و غلات سبوسدار هستند. گاهي اوقات متخصص تغذيه، مكمل فيبر را نيز تجويز مي‌كند. بعضي بيماران، به خصوص در بيماري‌هاي مزمن، احساس پف و بادكردگي مي‌كنند و حتي دچار اسهال مي‌شوند. در اينگونه موارد معمولاً متخصص، مصرف فيبر را كنترل و يا حتي متوقف مي‌كند.
نکته های کلیدی
اسيدهاي چرب و امگا 3 كه اغلب براي درمان آرتريت و بيماري‌هايي از اين قبيل بسيار مفيدند، مي‌توانند در تركيب با رقيق‌كننده‌هاي خون، مانند كومادين بسيار خطرناك باشند. اسيد فوليك كه ماده اصلي بسياري از مولتي ويتامين‌ها است، در بسياري از شيوه‌هاي درماني تداخل ايجاد مي‌كند. امروزه دوز مولتي ويتامين‌ها در بسياري از مكمل‌ها و محصولات در حال افزايش است؛ بنابراين گاهي حتي مصرف يك مولتي ويتامين ساده مي‌تواند خطرناك باشد؛ زيرا دوز آن بيش از مقدار توصيه شده روزانه خواهد بود. هميشه قبل از مصرف و شروع هر نوع مكمل و يا درمان جايگزين، با پزشك مشورت كنيد. حتي ممكن است متخصص تغذیه با توجه به بيماري و وضعيت بيمار مصرف مكملي را ممنوع و مكمل ديگري را تجويز كند. مصرف غلات سبوسدار و ميوه‌ها و سبزيجات را فراموش نكنيد؛ زيرا با تمركز و خوردن آنها، به‌طور طبيعي ويتامين‌ها و مواد معدني مورد نياز بدن را دريافت خواهيد كرد و مجبور نيستيد نگران جذب مواد مغذي باشيد. توانايي شما براي غذا خوردن در هنگام بيماري، به احساس شما در دوران بيماري بستگي دارد. اگر دچار حالت تهوع و درد شده‌ايد و قادر به غذا خوردن نيستيد، سعي نكنيد به زور غذا بخوريد. به منظور افزايش اشتها، ابتدا بايد علائم و عوارض جانبي بيماري را كنترل كنيد. وقتي اين كار را انجام داديد، بهتر و صحيح‌تر مي‌توانيد غذا بخوريد. قبل از خوردن حتماً دست و صورت خود را بشوييد؛ زيرا اين كار موجب آرامش شما مي‌شود. مهم‌تر از همه مصرف مايعات را فراموش نكنيد. رژيم غذايي مناسب موجب افزايش سلامت و كارايي بدن مي‌شود و بيماراني كه رژيم غذايي مناسبي دارند، بهتر مي‌توانند با عوارض جانبي خود و بيماري مبارزه كنند. علاوه بر اين، با افزايش مقاومت و سيستم دفاعي طبيعي بدن، بر بيماري غلبه مي‌كند.
اسيدهاي چرب و امگا 3 كه اغلب براي درمان آرتريت و بيماري‌هايي از اين قبيل بسيار مفيدند، مي‌توانند در تركيب با رقيق‌كننده‌هاي خون، مانند كومادين بسيار خطرناك باشند. اسيد فوليك كه ماده اصلي بسياري از مولتي ويتامين‌ها است، در بسياري از شيوه‌هاي درماني تداخل ايجاد مي‌كند. امروزه دوز مولتي ويتامين‌ها در بسياري از مكمل‌ها و محصولات در حال افزايش است؛ بنابراين گاهي حتي مصرف يك مولتي ويتامين ساده مي‌تواند خطرناك باشد؛ زيرا دوز آن بيش از مقدار توصيه شده روزانه خواهد بود. هميشه قبل از مصرف و شروع هر نوع مكمل و يا درمان جايگزين، با پزشك مشورت كنيد. حتي ممكن است متخصص تغذیه با توجه به بيماري و وضعيت بيمار مصرف مكملي را ممنوع و مكمل ديگري را تجويز كند. مصرف غلات سبوسدار و ميوه‌ها و سبزيجات را فراموش نكنيد؛ زيرا با تمركز و خوردن آنها، به‌طور طبيعي ويتامين‌ها و مواد معدني مورد نياز بدن را دريافت خواهيد كرد و مجبور نيستيد نگران جذب مواد مغذي باشيد. توانايي شما براي غذا خوردن در هنگام بيماري، به احساس شما در دوران بيماري بستگي دارد. اگر دچار حالت تهوع و درد شده‌ايد و قادر به غذا خوردن نيستيد، سعي نكنيد به زور غذا بخوريد. به منظور افزايش اشتها، ابتدا بايد علائم و عوارض جانبي بيماري را كنترل كنيد. وقتي اين كار را انجام داديد، بهتر و صحيح‌تر مي‌توانيد غذا بخوريد. قبل از خوردن حتماً دست و صورت خود را بشوييد؛ زيرا اين كار موجب آرامش شما مي‌شود. مهم‌تر از همه مصرف مايعات را فراموش نكنيد. رژيم غذايي مناسب موجب افزايش سلامت و كارايي بدن مي‌شود و بيماراني كه رژيم غذايي مناسبي دارند، بهتر مي‌توانند با عوارض جانبي خود و بيماري مبارزه كنند. علاوه بر اين، با افزايش مقاومت و سيستم دفاعي طبيعي بدن، بر بيماري غلبه مي‌كند.
منبع: دنیای سلامت ش ۸۷
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر