راهكار‌های درمان و كنترل هموروييد

نوشته  : بهار عظمتی كارشناس ارشد تغذیه 
به هموروئید، توده (بواسیر) نیز گفته می شود در این حالت وریدهای مقعد متورم و ملتهب می شود. بروز هموروئید تقریبا متداول است. در سن ۵۰ سالگی در حدود نیمی از بزرگسالا ن با مواردی مانند خارش، خونریزی و درد كه اغلب نشانگر وجود هموروئید است دست و پنجه نرم می كنند. خوشبختانه، داروها و شیوه های درمانی موثر برای درمان هموروئید به سهولت دردسترس است. در بیشتر موارد درمان هموروئید ممكن است از طریق مراقبت در منزل و تغییرات شیوه زندگی انجام شود.
علل هموروئید:
هموروئید معمولا  با افزایش فشار بر روی وریدها در ناحیه لگن و مقعد ایجاد می شود. فشار دائم هم چنین، باعث تضعیف بافت های حمایت كننده وریدها دركانال مقعد می شود. در این حالت بافتها و وریدهای متورم به سمت كانال مقعد (هموروئید داخلی) و یا زیر پوست اطراف مدخل آ‌ن (هموروئید خارجی) بر آ‌مده می شود.

افزایش فشار خون در این ناحیه نیز باعث تجمع خون در وریدها و تورم می شود و در نهایت وریدهای ملتهب در بافت اطراف این ناحیه كشیده شده و هموروئید پیشرفت می كند. عادات دفعی كه می تواند باعث افزایش فشار شده و منجر به پیشرفت هموروئید شود شامل:
— تعجیل در تكمیل حركت روده ای، اسهال یا یبوست پایدار می تواند منجر به زور و تقلا ی زیاد و افزایش فشار به ورید های مقعد شود .
عوامل دیگر:
— افزایش وزن: مخصوصا در ناحیه شكم و لگن كه ممكن است فشار وارد بر وریدهای لگن را افزایش دهد.
— بارداری و زایمان: تغییرات هورمونی در طی بارداری باعث افزایش جریان خون به لگن و انبساط و گشاد شدن بافتهای نگهدارنده می شود، این در حالی است كه جنین در حال رشد نیز باعث افزایش فشار بر عروق خونی می شود. در طی زایمان، هموروئید ممكن است به دلیل فشار شدید بر ناحیه مقعد كه ناشی از بدنیا آ‌وردن جنین است، پیشرفت كند.
— شرایط بیماری: برای مثال; بیماریهای طولا نی مدت قلب و كبد كه ممكن است باعث تجمع خون در ناحیه شكم و لگن شود، این موارد نیز می تواند در بزرگ شدن وریدها سهیم باشد.
— تومورها در ناحیه لگن كه این مورد به ندرت رخ می دهد.
دراغلب اشخاص، ممكن است هموروئید باعث ناراحتی مختصر در مدت زمان كوتاهی شود. در بقیه موارد، ناراحتی عود كننده باشعله ور شدن هموروئید وجود دارد و درموارد دیگر افراد با درد، ناراحتی وخارش هموروئید روبرو می شوند. شدت علا ئم و طول مدت ناراحتی بستگی به ناحیه درگیر شده با هموروئید دارد.
علا ئم و نشانه ها:
علا ئم هموروئید به طور كلی شامل: خارش، درد مقعد مخصوصا هنگام نشستن، وجود خون قرمز روشن بر روی دستمال توالت، مدفوع یا كاسه دستشویی. تورم دردناک یا وجود توده در مقعد، التهاب، احساس تپیدن (مخصوصا در طی حركت روده)، دفع موكوس، درد در هنگام حركات روده و شكم است.
معمولا  بروز علا ئم هموروئید بستگی به محل آ‌ن دارد:
۱. هموروئید داخلی: ممكن است وجود آ‌نرا احساس نكنید، اما كشش یاتحریک پذیری ناشی از عبور مدفوع می تواند به سطح حساس هموروئید آ‌سیب بزند و باعث خونریزی شود. فرد ممكن است متوجه مقادیركم خون قرمز روشن بر روی دستمال توالت یا آ‌ب موجود در كاسه توالت شود. بدلیل عدم وجود فیبرهای عصبی حساس به درد در غشاهای داخلی مقعد، این نوع از هموروئید ها معمولا  باعث ناراحتی نمی شود. گاهی اوقات، كشش می تواند باعث فشار هموروئید داخلی مدخل مقعد شود. اگر هموروئید به صورت جابجا شده (افتاده) باقی بماند می تواند باعث درد و التهاب شود. گاهی اوقات هموروئید داخلی ممكن است از مقعد به خارج از بدن بیرون بزند و تحریک پذیر و دردناک شود كه این مورد به نام هموروئید برآ‌مده شناخته می شود.
۲. هموروئید خارجی: این هموروئیدها دردناک هستند. گاهی اوقات ممكن است خون در هموروئید خارجی جمع شود و ایجاد لخته كند (ترومبوز) و باعث درد شدید، تورم و التهاب شود. زمانیكه هموروئید تحریک شود، خارش یا خونریزی نیز می تواند بروز كند.
تغییر شیوه زندگی به منظور پیشگیری و درمان هموروئید:
به طور كلی، برای كمک به جلوگیری از هموروئید، بهترین روش، نرم نگه داشتن مدفوع است كه بدین ترتیب مدفوع به سهولت از مجرای گوارشی عبور می كند، بنابراین بعد از دفع، فشار، كشش و تخلیه روده كاهش می یابد. ورزش (راه رفتن) و افزایش مصرف فیبر در رژیم غذایی به كاهش یبوست و كشش از طریق ایجاد مدفوع نرمتر كمک می كند.
— در جمعیتی كه دریافت فیبر بالا  باشد، بروز هموروئید خیلی كم است. فیبر نامحلول، حجم مدفوع را افزایش می دهد. نوشیدن آ‌ب همراه با غذای غنی از فیبر و یا مكمل های آ‌ن باعث مدفوع حجیم تر و نرمتر می شود كه به راحتی از مجرای گوارشی عبور می كند. در نتیجه خیلی از پزشكان توصیه می كنند افرادی كه هموروئید دارند روزانه در رژیم غذایی خود ازغذاهای غنی از فیبر مانند میوه و سبزی، حبوبات، غلا ت سبوس دار بیشتر مصرف كنند. انجام این كار باعث نرم شدن مدفوع و افزایش حجم آ‌ن می شود كه به كاهش زور زدن كه علت هموروئید یاتشدید علا ئم آ‌ن است، كمک می كند. در صورتی كه قادر به مصرف مقادیر كافی غذاهای حاوی فیبر نیستید، می توانید از مكمل های فیبر استفاده كنید، مكمل های فیبر، به نرم نگه داشتن مدفوع و منظم بودن دفع مدفوع كمک می كند، اما قبل از مصرف اینگونه مكمل ها، با پزشک خود مشورت كنید. بعضی از پزشكان ۲ قاشق غذاخوری تخم پسیلیوم یا یک قاشق مرباخوری سبوس پسیلیوم را ۳-۲ بار در روز همراه با آ‌ب یا آ‌ب میوه تجویز می كنند. همراه با مصرف این ماده، دریافت مایعات كافی ضرورت دارد. مصرف مكمل های فیبر ممكن است باعث ایجاد یبوست یا تشدید آ‌ن شود، در نتیجه فیبر را به تدریج به رژیم غذایی خود وارد كنید تا از مشكلا ت مرتبط با ایجاد گازمصون بمانید. از مصرف ملین ها و داروهایی كه بر حركات روده اثر می گذارد پرهیز كنید زیرا ممكن است باعث اسهال و تشدید هموروئید شود.
— مصرف نمک را محدود كنید، چرا كه احتباس مایعات در نتیجه مصرف نمک می تواند باعث تورم بافت هموروئیدی شود.
— روزانه مقادیركافی مایعات مصرف كنید; میزان نیاز به آ‌ب و مایعات مورد نیاز وابسته به سن، جنس، وضعیت سلا مت، سطح فعالیت و عوامل دیگر متفاوت است. اما سعی كنید حداقل ۸ لیوان آ‌ب در روز بنوشید. از مایعاتی كه محتوی كافئین (مانند: قهوه و چای) یا الكل هستند اجتناب كنید. این مایعات ممكن است باعث دهیدراتاسیون و در نتیجه یبوست شوند.
— از مصرف غذاها ونوشیدنیهایی (مانند خشكبار، غذاهای پر ادویه...) كه می تواند باعث تشدید علا ئم شما شود بپرهیزید.
— تعدادی از فلا ونوئیدها (موجود در سبزیجات رنگی) اثرات ضد التهابی و یا تقویت عروق خونی را دارند. این اثرات می تواند برای افراد مبتلا  به هموروئید مفید باشد.
— برای كاهش فشار وارده بر وریدها بهتر است فعالیت بدنی را فراموش نكنید تا بدین صورت از یبوست جلوگیری كنید. ورزش می تواند به كاهش وزن اضافی كه در ایجاد هموروئید سهیم است كمک كند.
— سعی كنید زمانی كه هموروئید تحریک پذیر است برای مدت طولا نی نایستید و یا ننشینید. اگر باید به مدت طولا نی بنشینید از بالش استفاده كنید. در صورت امكان هر چند وقت یكبار برای مدت كوتاهی قدم بزنید. نشستن طولا نی مدت مخصوصا روی توالت می تواند باعث فشار برروی وریدهای موجود در معقد شود.
— از بلندكردن اجسام سنگین پرهیز كنید. اگر مجبور هستید اجسام سنگین را بلند كنید در هنگام بلند كردن بازدم داشته باشید و نفستان را در سینه حبس نكنید.
— هنگام دفع مدفوع از زور زدن پرهیز كنید: زورزدن و حبس كردن تنفس در هنگام عبور مدفوع باعث ایجاد فشار بیشتر به وریدهای موجود در پایین مقعد و تورم هموروئیدی می شود.
— عادت اجابت مزاج منظم، گام اول در جلوگیری یا كاهش شعله ور شدن هموروئید است. سعی كنید در اولین فرصت ممكن به ضرورت حركات روده ای پاسخ دهید. تاخیر در داشتن حركات روده ممكن است باعث كاهش انگیزه دفع شود و بدین ترتیب مدفوع موجود در مقعد بعدا سخت تر و مشكل تر دفع می شود.
— برای پاک كردن ناحیه مقعد فقط از دستمال توالت نرم، سفید و غیر معطر استفاده كنید. دستمال توالت كه قبلا  مرطوب شده باشد می تواند مفید واقع شود.
— حتی زمانی كه هموروئید وجود داشته باشد در صورت بروز خونریزی از مقعد یا دردناک شدن آ‌ن، ارزیابی كامل برای حذف علل دیگر به وجود آ‌ورنده علا ئم لا زم به نظر می رسد. اگر خونریزی از مقعد طولا نی مدت شود، ممكن است كم خونی ناشی از فقر آ‌هن رخ دهد. دلا یل دیگر خونریزی شامل: شقاق مقعد، فیستول، آ‌بسه یا تحریک و درد و خارش، اختلا لا ت روده ای و سرطان كولون است كه علا ئم مشابهی با هموروئید دارد و گاهی اوقات بطور اشتباه به عنوان هموروئید طبقه بندی می شود. معمولا  هموروئید خطرناک و تهدیدكننده زندگی نیست.
— در صورتیكه باردار هستید، خوابیدن به پهلو باعث كاهش فشار برعروق خونی موجود در لگن می شود. این مورد از بزرگتر شدن هموروئید جلوگیری می كند.
— سعی كنید از لباس زیر كتانی استفاده كنید تا از مرطوب شدن آ‌ن كه باعث تحریک هموروئید می شود، پرهیز كنید. همچنین استفاده از لباس های گشاد كه اجازه حركت آ‌زاد را می دهد، فشار ناحیه مقعد را كم می كند.
— از بالش گرد و حلقوی برای نشستن استفاده نكنید چون جریان خون را محدود كرده و ممكن است باعث تشدید علا ئم شود.
— از درمان های موضعی همانند كرم های مخصوص هموروئید یا مواردی كه محتوی هیدروكورتیزون است استفاده كنید. در ضمن می توانید از دستمال هایی كه محتوی عوامل بی حس كننده موضعی و یا لیدوكائین هستند نیز بهره ببرید.
— سعی كنید ناحیه مقعد را تمیز نگه دارید، دوش گرفتن و حمام رفتن روزانه به منظور تمیز كردن پوست اطراف مقعد با آ‌ب گرم كمک می  كند. به طور منظم، ۱۵-۱۰ دقیقه، در وان حمام آ‌ب گرم غوطه ور شوید. این كار را چندین بار در روز تكرار كنید. مصرف صابون ضروی نیست و ممكن است مشكل را تشدید كند. بعد از حمام به آ‌رامی ناحیه اطراف مقعد را با سشوار خشک كنید تا رطوبت موجود به حداقل برسد، درغیر این صورت مشكل تشدید می شود.
— سعی كنید ناحیه مقعد را نخارانید.
— از كیسه یخ استفاده كنید تا تورم مقعد از بین برود.
— برای رهایی از درد می توانید از استامینوفن (درذحدشثو موارد دیگر)، آ‌سپرین و یا ایبوپروفن (دخسحا و موارد دیگر) به طور موقت استفاده كنید.
— درمان جراحی ممكن است برای هموروئیدهایی كه خیلی بزرگ هستند، پرولا پس(افتادگی از مقعد) دارند و به طور متناوب خونریزی می كنند یا محتوی لخته های خونی هستند (ترومبوز)، پیشنهاد شود. رویه معمول شامل فریز كردن بافت درگیر، تزریق مواد شیمیایی به درون هموروئید برای كوچک كردن آ‌ن، جراحی هموروئید یا جای گذاری حلقه های لا ستیكی اطراف هموروئید به منظور برداشت آ‌ن است.
به چه پزشكانی باید مراجعه كنیم؟
ارزیابی و درمان هموروئید به تخصص های زیر مربوط می شود:
— پزشک خانواده
— پزشک متخصص داخلی
— پزشک متخصص زنان و زایمان
— جراح عمومی
— —پزشک متخصص گوارش
در صورتی كه درمان دارویی یا جراحی مورد نیاز نباشد، بیمار به متخصص كولوركتال (روده بزرگ و مقعد)، متخصص گوارش، پزشكی كه متخصص در مشكلا ت مقعد است ارجاع داده می شود.
در صورتیكه شما جوانتر از ۵۰ سال هستید و گاهی اوقات دچار خونریزی از هموروئید می شوید (خون قرمز روشن عمدتا روی دستمال توالت) می توانید درمان در منزل را یک تا دو هفته آ‌زمایش كنید البته این در حالی است كه تقریبا مطمئن باشید كه خونریزی به دلیل یكی از موارد زیر است:
— زور زدن و تقلا  برای عبور مدفوع
— جراحت شناخته شده مقعد
در بیشتر موارد خونریزی ناشی از هموروئید بعد از ۳-۲ روز متوقف می شود . درمان در منزل را برای جلوگیری از شروع خونریزی مجدد ادامه دهید و در صورت مشاهده موارد زیر به پزشک مراجعه كنید:
— خونریزی بیش از یک هفته
— شروع مجدد خونریزی
— وجود خونریزی بدون دلیل
— درصورتی كه سن شما بیش از ۵۰ سال است و سابقه خون در ادرار، سرطان كولون، خونریزی و درد غیر مرتبط با عبور مدفوع در ناحیه مقعد داشته باشید و تغییراتی در عادات روده های شما روی دهد، سطح مقطع مدفوع نازكتر از معمول (ممكن است سطح مقطع آ‌ن پهن تر از یک مداد نباشد) و رنگ آ‌ن سیاه یا قیری رنگ شود، نتوانید مدفوع را دفع كنید، اسهال یا نفخ شكمی داشته باشید، مواد غیرطبیعی از مقعد ترشح شود، تب همراه با مدفوع خونی و یا توده یا برآ‌مدگی كه نرم نباشد و از مدخل مقعد جدا نشود، داشته باشید و یا هر آ‌نچه كه فكر می كنید هموروئید است، باید با پزشک مشورت كنید تا مطمئن شود كه شما مشكلا ت جدیتری ندارید.
غربالگری و تشخیص:
پزشک با معاینه ساده تشخیص می دهد كه شما مبتلا  به هموروئید خارجی هستید یا خیر. درمورد هموروئید داخلی، ممكن است نیاز به معاینه لمسی با انگشت دست شود. اما ممكن است پزشک با این تكنیک به نتیجه نرسد چون هموروئید های داخلی، اغلب خیلی نرم هستند به طوری كه با معاینه مقعد مشخص نمی شوند. در این موارد ممكن است پزشک بخواهد قسمت پایینی روده بزرگ و مقعد را با دستگاه هایی نظیر آ‌نوسكوپ (حررحژرذا) معاینه كند.
معاینه جامع تر شامل ارزیابی كل كولون و مقعد با استفاده از كولونوسكوپ می شود. بدین ترتیب زخم های خونریزی كننده كه ممكن است در كولون و مقعد وجود داشته باشد از تشخیص حذف می شود. در صورتی كه خونریزی بعد از درمان هموروئید وجود داشته باشد معاینات تكمیلی و پیگیری ضرورت پیدا می كند.



منبع: دنیای تغذیه  ش 69

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر