اسید سیتریک یا جوهر لیمو یکی از اسیدهای آلی است که در لیموترش و پرتقال وجود دارد. فرمول شیمیایی آن C6H8O7 می‌باشد. و نام آیوپاک آن 2hydroxypropane-1,2,3-tricarboxylic acid است. یکی از ساده‌ترین روش هایی که برای تولید آن بکار می‌رود استفاده از قارچ آسپرژیلوس نایجر است.
کاربردهای ویژه
اسید سیتریک عمدتا به عنوان ماده محافظ مواد غذایی و چاشنی غذا مورد استفاده قرار می‌گیرد. نمکهای سیترات با فلزات گوناگون در افراد مریض به عنوان کمکهای غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از خواص بافری سیتراتها در کنترل PH در مواد تمیز کننده خانگی استفاده می شود.
اسید سیتریک یک اسید آلی ضعیف می باشد که در مرکبات یافت می‌شود. آن یک ماده نگه دارنده خوب مواد غذایی و یک چاشنی خوب برای ایجاد مزه ترش در غذاها و نوشابه‌ها می‌باشد. همچنین یک عامل آنتی اکسیدان خوبی هم می‌باشد. اسید سیتریک در اکثر مرکبات و مخصوصا در لیمو ترش و آبلیمو یافت می‌شود که شامل 8% از وزن میوه خشک می‌باشد اسید سیتریک دارای فرمول شیمیایی C5H6O7 بوده و یک اسید کربوکسیلیک با سه عامل COOH می‌باشد.
در میان اسیدها , اسید سیتریک دارای بیشترین مصرف در صنایع غذایی است و حدود 60 در صد اسیدهای مصرفی در غذاها را تشکیل میدهد. مصارف مشخص آن در آب نباتها , نوشابههای گاز دار , عصاره میوهها , بستنی , مرباها و ژله می‌باشد. چناچه از این اسید در تهیه محیط های کش برای تولید کره و مارگارین استفاده شود , به میزان زیادی ایجاد ترکیبات عطر زا در این فرآورده افزایش میدهد. برای تولید این اسید از تخمیر میکروبی ملاس استفاده می‌شود. یکی از ساده‌ترین روشهایی که برای تولید آن به کار می‌رود استفاده از قارچ آسپرژیلوس نایجر است.
خواص
اسیدیته اسید سیتریک ناشی از وجود سه گروه کربوکسی می‌باشد که می‌توانند پروتون از دست دهند. یون اسید سیتریک به نام سیترات معروف است. سیتراتها بافرهای خوبی برای کنترل PH محلولهای اسیدی هستند. یون سیترات با بسیاری از فلزات نمک سیترات ایجاد می‌کند که مهمترین آن سیترات کلسیم (جوهر لیمو) می‌باشد که برای نگهداری غذا از فساد و خوش طعم کردن آن بکار می‌رود. یون سیترات می‌تواند با فلزات ترکیبات کی لیتی ایجاد کند.
در دمای اتاق اسید سیتریک ، یک پودر کریستالی سفید می‌باشد که می‌تواند به دو فرم بی آب و یا یک آبه وجود داشته باشد. فرم بی آب از کریستالیزه شدن اسید سیتریک در آب گرم ایجاد می‌شود در حالی که فرم یک آب از تبلور آن در آب سرد ایجاد می‌شود. فرم یک آبه با حرارت دادن در 47 درجه سانتیگراد به فرم بی آب تبدیل می‌شود. اسید سیتریک در حرارت بالای 175 درجه تجزیه شده و CO2 و آب آزاد می‌کند.
نام متداول نام آیوپاک وزن مولکولی دانسیته نقطه ذوب ثابت اسیدی
اسید سیتریک 2-هیدروکسی ، 1 و 2 و 3 پروپان تری کربوکسیلیک اسید 192.3gr/mol 1.665x103Kg/m3 153Cْ Pk1=3.15
Pk2=4.77
Pk3=5.19
تاریخچه
اسید سیتریک در قرن هشتم توسط جابر بن حیان کشف شده است. دانشمندان قرون وسطی در اروپا در قرن سیزدهم با خواص اسیدی لیمو و آبلیمو آشنا شدند. اسید سیتریک اولین بار در سال 1784 توسط شیمیدان سوئدی کارل ویلملم بوسیله متبلور کردن آبلیمو جداسازی شد.
در سال 1893 C.Wehner با کشف کپک پنی سیلیوم توانست اسید سیتریک را بوسیله شکر تولید کند. هر چند که تولید میکروبیولوژیکی اسید سیتریک تا جنگ جهانی اول روش صنعتی مهمی کشف کرد که در تولید اسید سیتریک کار آمد بودند. امروزه بیشتر اسید سیتریک تولیدی در جهان با این روش استفاده از کپک اسپرژیل انجام می‌گیرد.
نحوه تولید
در روش تولید اسید سیتریک با کپک اسپرژیل ، این کپک را روی شکر کشت می‌دهند تا اسید سیتریک تولید کند بعد از جداسازی از محلول حاصل ، اسید سیتریک را بوسیله ته نشین کردن با آب آهک به صورت نمک سیترات کلسیم جداسازی می‌کنند. سیترات کلسیم در حضور اسید سولفوریک ، اسید سیتریک تولید می‌کند.
استفاده قرار می‌گیرد. از خواص بافری سیتراتها در کنترل PH در مواد تمیز کننده خانگی استفاده می شود.
اسید سیتریک به دلیل توانایی تشکیل کیلیت با فلزات در ترکیب شوینده‌ها استفاده می‌شود. این ماده با ترکیب شدن با یونهای فلزی مانع مزاحمت آنها در ترکیب با اجزا تمیز کننده شوینده‌ها می‌شود. اسید سیتریک در داروسازی هم کاربرد دارد و به عنوان ماده‌ای بی‌خطر برای مصرف در غذاها شناخته شده است.
نوشته شده توسط : آرنیکا
| 
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر