سميه مقصودعلي/پرسشي از دكتر سيدعلي كشاورز متخصص تغذيه و رژيم‌درماني
درباره نوشيدني‌هاي انرژي‌زا چنان تبليغ مي‌شود که انگار مي‌توانند قدرت بدني را چند برابر، خستگي روزانه را رفع و فرد را به يک انسان فعال و موفق تبديل کنند...
بسياري از نوجوان‌ها و جوان‌هاي کشورمان هم که مصرف‌کنندگان اصلي اين نوشيدني‌ها هستند، فريب اين شعارهاي دروغين را مي‌خورند اما برخلاف آنچه تبليغ مي‌شود، تركيب نوشيدني‌هاي انرژي‌زا نه تنها براي سلامت و قواي بدني مفيد نيستند، بلکه مي‌توانند به دليل قند بالايي که دارند، باعث افزايش وزن و چاقي شوند و به تدريج عامل ضعف و بيماري باشند. در گفت‌وگو با دکتر سيدعلي کشاورز، متخصص تغذيه و رژيم‌درماني و مدير گروه تغذيه و بيوشيمي دانشگاه علوم پزشکي تهران، اين موضوع را بيشتر بررسي کرده‌ايم.
سلامت: اين روزها تبليغات بسياري درباره نوشيدني‌هاي انرژي‌زا انجام مي‌شود و قفسه سوپرمارکت‌ها پر است از قوطي‌هاي رنگارنگ آنها. آيا اين نوشيدني‌ها همان نوشيدني‌هاي ورزشي هستند که قواي بدني را افزايش مي‌دهند؟
نه، نوعي نوشيدني تجاري و نوعي نوشيدني استاندارد ورزشي وجود دارد كه متاسفانه در كشور نوع دوم را اصلا نداريم. نوشيدني‌هايي كه به عنوان نوشيدني انرژي‌زا يا ورزشي عرضه مي‌شوند؛ عمدتا نوشيدني‌هاي تجاري هستند كه نه تنها براي ورزشكاران حرفه‌اي بلکه براي افراد عادي هم مناسب نيستند.
سلامت: چرا؟ چه تفاوتي ميان اين دو وجود دارد؟
مقدار قند نوشيدني‌هاي تجاري بالاست. قند نوشيدني‌هاي ورزشي بين 7-5 درصد و قند نوشيدني‌هاي تجاري بالاي 10 درصد است و مصرف آنها به‌خصوص قبل از تمرين يا مسابقه براي ورزشکار اصلا مفيد نيست.
سلامت: غير از قند، چه موادي در اين نوشيدني‌ها وجود دارد که آنها را اصطلاحا انرژي‌زا کرده است؟
همانطور كه وقتي خسته‌ايم چاي و قهوه مي‌نوشيم و خستگي‌مان برطرف مي‌شود، نوشيدني‌هاي انرژي‌زا هم خستگي را برطرف مي‌كنند. نوشيدني‌هاي انرژي‌زا، همان نوشيدني‌هاي قندي هستند كه به آنها كافئين اضافه شده تا به فرد حس سرحالي و نشاط بدهند. در برخي از آنها نيز ويتامين‌هاي گروه B و C وجود دارد.وقتي خسته هستيم، يك نوشيدني قندي حاوي ويتامين‌هاي B و C تا حدي خستگي‌مان را برطرف مي‌کند و اگر كافئين داشته باشد، به ما احساس نشاط مي‌دهد.
سلامت: پس اگر كسي در طول روز احساس خستگي کند، مي‌تواند براي رفع خستگي از اين نوشيدني‌ها بنوشد؟
نه، اين كار را توصيه نمي‌کنم.
سلامت: مگر اين نوشيدني‌ها زيان دارند؟
بله. اين نوشيدني‌ها قند بالايي دارند و اگر مكرر مصرف شوند، نه تنها چاق‌کننده‌اند بلکه مي‌توانند چربي‌هاي خون، به‌خصوص تري‌گليسيريد را بالا ببرند. همانطور که مي‌دانيد چاقي، مادر بسياري از بيماري‌هاست و فردي که با مصرف بي‌رويه اين نوشيدني‌ها چاق شود، بايد منتظر بروز ساير مشکلات از جمله ناراحتي‌هاي قلبي-عروقي هم باشد.
سلامت: آيا اين موضوع حقيقت دارد که نوشابه‌هاي انرژي‌زا در رفع افسردگي موثرند؟
نوشيدني‌هاي حاوي ويتامين‌هاي گروه B، تا حدي در بهبود روحيه موثرند اما اگر فردي شربت
B کمپلکس بخورد هم همين تاثير را مي‌بيند پس چه دليلي دارد نوشابه‌هاي تجاري مصرف كند؟
B کمپلکس بخورد هم همين تاثير را مي‌بيند پس چه دليلي دارد نوشابه‌هاي تجاري مصرف كند؟
سلامت: آيا ضرر اين نوشابه‌ها براي دختر خانم‌ها بيش از پسرهاست؟
نه، تفاوتي ندارد.
سلامت: چه کساني و در چه حد، مجاز به مصرف اين نوشيدني‌ها هستند؟
مصرف نوشيدني‌هاي انرژي‌زا براي ورزشكاران، آن هم بعد از تمرين و مسابقه براي جايگزيني ذخاير انرژي و قند بدن اشكالي ندارد اما كسي كه ورزش نمي‌كند يا اضافه وزن دارد و چاق است، نبايد اين نوشيدني‌ها را مصرف كند. اگر فردي گاهي اين نوشيدني‌ها را بنوشد (2-1 بار در هفته) به‌خصوص زماني كه در طول روز بيرون بوده، دوندگي داشته و خسته است يا عطش زيادي دارد، اشكالي ندارد اما مصرف هر روزه آن مخصوصا اگر چند بار در روز باشد، فاجعه‌بار است.
سلامت: نوجوان‌ها و جوان‌هايي که در باشگاه‌هاي ورزشي تمرين مي‌کنند، از مصرف‌کننده‌هاي عمده اين نوشيدني‌ها هستند. به نظر شما کساني که برنامه ورزشي مرتبي دارند، بهتر است چه نوشيدني‌اي را جايگزين نوشابه‌هاي تجاري کنند؟
مکمل‌هاي کربوهيدراتي. اين مکمل‌ها حاوي مواد قندي-نشاسته‌اي هستند که مخصوص ورزشکاران تهيه شده‌اند. حل 2/1پيمانه از اين مکمل‌ها در يک ليتر آب، نوشيدني‌اي با 6-5 درصد قند مي‌دهد که در واقع نوعي نوشيدني ورزشي استاندارد است. البته اين نوشيدني‌ها هم فاقد الکتروليت و از استانداردهاي خارجي دور هستند بنابراين چندان ايده‌آل نيستند اما به هر حال از نوشابه‌هاي انرژي‌زاي تجاري بهترند.
سلامت: به‌نظر شما چه کساني نبايد اصلا نوشابه‌هاي انرژي‌زاي تجاري بنوشند؟
افراد مبتلا به ديابت، مبتلايان به تري‌گليسيريد خون بالا، افراد دچار اضافه‌وزن و چاقي و به‌طور كلي هر كسي كه محدوديت وزن دارد يعني به زانودرد دچار است يا خطر ابتلا به بيماري‌هاي قلبي در او بالاست و لازم است مراقب افزايش وزن خود باشد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر