آويشن؛ گياه دارويي قديمي درمانگر امروزي

نوشته  : تحريريه دنياي تغذيه 

آويشن گياهي است با نام علمي
Thymus vulgaris كه به نام تيم (Thyme) در جهان مشهور است. اين گونه آويشن از قديم به عنوان گياه، غذا و دارو مورد استفاده زيادي بوده و هم‌اكنون در سرتاسر دنيا به صورت خوراكي و دارويي از پرمصرف‌‌ترين گياهان است. آثار خوب ضد ميكروبي، بهبوددهنده مشكلات تنفسي و سرماخوردگي آويشن باعث شده تا كارخانه‌هاي داروسازي جهان فرآورده‌هاي بسياري به صورت شربت از آن تهيه كنند.
اثرات خوب آويشن در تسكين و درمان عوارض و علايم سرماخوردگي از جمله ضد درد، خلط‌آور، ضد سرفه، ضد حساسيت، ضد تب، ضد احتقان (گرفتگي بيني)، باز كننده برونش‌ها، معرق، كاهش ترشحات بزاقي، محرك سيستم ايمني بدن و سركوب‌كننده ميكروارگانيزم‌هاي بيماري‌زاي تنفسي مي‌باشد.

پيازچــه از سكته قلبي پيشگيري مي‌كند

نوشته  : سيده سارا حكيم 

سيده سارا حكيم
كارشناس ارشد تغذيه از دانشگاه تهران
اين گياه، بومي آسياي غربي و كشورهاي مديترانه و داراي برگ‌هايي صاف مي‌باشد كه به آساني رشد مي‌نمايند. پيازچه متعلق به خانواده پياز و سير است و به طور معمول تنها بخش‌هاي سفيد رنگ آن مورد استفاده مي‌باشد، گرچه قسمت‌هاي سبز آن نيز ارزش غذايي دارد.
اين سبزي جزء خانواده سبزي‌هاي آليوم است و پخت آن در كشورهاي فرانسه، بلژيك و هلند بسيار رايج مي‌باشد.
پيازچه براي بيماري‌هاي قلبي- عروقي بسيار سودمند است، زيرا تعداد زيادي از مطالعات نشان داده‌اند كه اين سبزي LDL كلسترول (كلسترول بد) را كاهش و LDH كلسترول (كلسترول خوب) را افزايش مي‌دهد. اين عمل پيازچه در رگ‌ها اهميت زيادي دارد.
مصرف اين سبزي به طور منظم موجب جلوگيري از توليد پلاك در رگ‌ها و لخته شدن خون و افزايش فشارخون مي‌‌شود كه همه اين عوامل جزء ريسك فاكتورهاي ايجاد سكته قلبي مي‌باشند. پيازچه حاوي تركيباتي به نام آليل سولفيدها مي‌باشد كه بررسي‌ها نشان داده‌اند كه اين تركيب از ايجاد سلول‌هاي سرطاني جلوگيري مي‌نمايد و نقش آن در جلوگيري از سرطان كولون مشخص شده است.
اين سبزي حاوي مقدار كمتري سولفيد نسبت به سير و پياز مي‌باشد، بنابراين براي ايجاد اثرات مفيد آن بايد به ميزان بيشتري مصرف گردد.
پيازچه غني از فلاوونوئیدي به نام كمپفرول است. در مطالعه‌اي كه در دانشگاه هاروارد انجام گرفت، زناني كه رژيم غذايي آنها غني از اين فلاوونوئید بود، ريسك سرطان تخمدان در آنها به ميزان 04 درصد كمتر بود.
ساير مواد مغذي موجود در پيازچه، شامل منيزيم، آهن، ويتامين 6B، C و فولات مي‌باشند. اين ويتامين‌ها و مواد معدني به عمل جذب و متابوليسم قند خون كمك مي‌نمايند. 


منبع: دنیای تغذیه  ش 93
 

ارزش غذایی نارگیل

نوشته  : مهندس مسعود خبازی آرانی کارشناس مسؤول اداره استاندارد کاشان 

مقدمه
میوه‌ها محتوی انواع  ویتامین، فیبر غذایی، مواد معدنی، آنزیم‌ها و دیگر ترکیبات می‌باشند و در تغذیه انسان اهمیت فوق‌العاده‌ای‌ دارند و نقش آنها در سلامت و شادابی انسان، از نظر علمی و تجربی برای عموم مردم اثبات شده است. به طور مثال، مقادیر کم فیبر نامحلول موجود در میوه‌ها به تخلیه سریع‌تر روده بزرگ کمک مي‌كند و انواع فیبرهاي محلول آنها (مثل پکتین) سبب حفظ و ثبات قند و کلسترول خون می‌شود. در میان وعده‌ها، می‌توان  به جای تنقلات کم ارزش، از انواع میوه‌های تازه، آبمیوه‌های طبیعی و میوه‌های خشک استفاده نمود. از جمله این میوه‌های مفید، نارگیل می‌باشد که این مقاله به اختصار به بیان ارزش غذایی و خواص دارویی این میوه می‌پردازد:

شیرکاکائو؛ خوب یا بد؟

نوشته  : فاطمه تورنگ كارشناس ارشد تغذيه از دانشگاه علوم پزشكي تهران 

شیر و لبنیات، از 4هزار سال قبل از میلاد به عنوان غذایی مهم شناخته شده بودند. نقش‌های سنگ‌های غارهایی که انسان‌های اولیه در آن زندگی می‌کردند، مراحل آماده سازی و مصرف شیر و لبنیات را به تصویر در آورده‌اند. در کتاب‌های مقدس نیز به مومنان وعده باغ‌هایی که نهرهای شیر در آن روان است، داده شده که نشان دهنده اهمیت شیر برای مردم آن زمان است.
امروزه اهمیت مصرف کافی شیر به خوبی ثابت شده است. در هرم راهنمای غذایی که راهنمایی برای حفظ سلامت تغذیه مي‌باشد، لبنیات به عنوان یکی از 5 گروه مهم غذایی آمده که مصرف روزانه 3-2 واحد از آن توصیه شده است. آکادمی کودکان در آمریکا نیز مصرف
5 واحد لبنیات در روز را برای نوجوانان ضروری دانسته است. لبنیات تامین کننده بخش مهمی از مواد مغذی ضروری برای همه گروه‌های سنی هستند و مصرف اين گروه غذايي از کودکی تا سالمندی توصیه شده است.
تنوع لبنیات به منظور تامین ذائقه و افزایش مصرف آن در حال افزایش است. لبنیاتی با درصد چربی متفاوت، کم لاکتوز یا بدون لاکتوز، غنی شده و ... امروزه در دسترس هستند. اگرچه تنوعی از شیرهای طعم دار مثل شیر توت فرنگی، شیر عسل، شیرقهوه، شیرخرما و ... در دسترس‌اند، اما شیرکاکائو هنوز مطلوب‌ترین شیر است که در اين مقاله در مورد آن صحبت خواهد شد.

زنـجـفـيــل ادويه‌اي قديمي، درمانگري جديد

نوشته  : تحريريه دنياي تغذيه

زنجفيل يا زنجبيل گياهي است با نام علمي Zingiber officinalis و نام عمومي Ginger كه بومي نواحي قاره آسيا بوده ولي به علت استفاده وسيع در حال حاضر در استراليا، برزيل، چين، هند، جامائيكا و غرب آفريقا كشت مي‌گردد. قسمت مورد استفاده، اندام زيرزميني آن است كه از قديم به عنوان گياه دارويي و غذايي مورد مصرف مي‌باشد. اين گياه در ايران نمي‌رويد و از قديم جزو اقلام وارداتي بوده است.
زنجفيل از زمان باستان در طب سنتي چين و هند (آيورودا) جايگاه خاصي داشته و در قرن 13 ميلادي به اروپا راه يافته است.
اثراتي را كه براي زنجفيل در طب سنتي جهان و ايران ذكر نموده‌اند شامل آثار مقوي قلب، ضدتهوع و استفراغ، افزايش قواي جنسي، ضددرد و درد مفاصل، ضدنفخ، افزايش‌دهنده هوش و حافظه، ادرارآور و آثار ارزشمند ديگر است.

منافع غذايي بزرگ‌ترين پرنده دنيا

نوشته  : سالومه آرمين كارشناس ارشد علوم تغذيه‏ انستيتو تحقيقات تغذيه‌اي و صنايع غذايي کشور 

تاريخچه 
از حدود صد و پنجاه سال پیش، پرورش شترمرغ با هدف بهره‌گیری از فرآورده‌های آن و به دلیل ویژگی‌های خاص این پرنده، به ویژه در قاره آفریقا مورد توجه بوده است. شترمرغ بزرگ ترین پرنده در دنیا است که به علت داشتن بدن بزرگ و نیز بال‌های رشد نیافته توانایی پرواز ندارد. زیستگاه اصلی این حیوان مناطق خشک و بی آب و علف آفریقا است. در گذشته‌های دور قسمت‌هایی از جنوب غربی آسیا مانند فلسطین، ایران و صحرای عربستان نیز زیستگاه شترمرغ بوده‌اند. خصوصیاتی چون مقاومت زیاد در برابر شرایط اقلیمی گوناگون، ویژگی‌های تغذیه‌ای و کیفیت منحصر به فرد محصولات آن از جمله گوشت و پر سبب شد تا از اوایل دهه نود استقبال شایانی از سوی تولیدکنندگان در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه جهت پرورش و تکثیر شترمرغ در سطح انبوه و به شکل صنعتی به وجود آید. در ایران نیز از حدود سال ۱۳۷۷، جهت نگهداری و ازدیاد این حیوان اقدام گردید. صاحبنظران و کارشناسان زيادي در بسياري از مناطق از شترمرغ به عنوان دام آینده نام می‌برند. شترمرغ ها عمری طولانی دارند که اغلب به ۵۰ تا ۶۰ سال می‌رسد و در صورت مدیریت صحیح تا ۴۰ سال تولید اقتصادی و کاملاً مقرون به صرفه خواهند داشت.

مهار سرطان با موسير

نوشته : سيده سارا حكيم كارشناس ارشد علوم تغذيه دانشگاه تهران 

اين سبزي بومي مديترانه مي‌باشد و از نظر گياه‌شناسي، آليوم آسكالونيكوم ناميده مي‌شود. نام گياه‌شناسي آن از آسكالون كه شهري در جنوب فلسطين مي‌باشد، مشتق شده است و احتمالا منشاء اين سبزي از اين منطقه مي‌باشد. اين گياه جزء خانواده سير و پياز است، اما فاقد بوي سولفوريك قوي و بخارات آزاردهنده مي‌باشد. مصرف موسير در فرانسه بسيار رايج است، موسير نسبت به پياز براي پخت مناسب‌تر مي‌باشد (به ويژه براي افرادي كه به طعم و بوي پياز حساس هستند). موسير نسبت به پياز شيرين‌تر و هضم آن نيز آسانتر است.
اغلب قسمت‌هاي بالايي برگ دور ريخته مي‌شوند، اما اين قسمت‌ها سرشار از ويتامين و قابل استفاده در سالاد هستند. همچنين مي‌توان آنها را به صورت پخته مصرف نمود.
موسير سرشار از ويتامين C، پتاسيم، فيبر، اسيد فوليك، كلسيم و آهن است و منبع خوبي از پروتئين محسوب مي‌شود، بنابراين يك سبزي مفيد براي سبزي‌‌خواران مي‌باشد.
موسير داراي تركيبات سولفوري مانند آلي پروپيل دي سولفين  و فلاوونوئيدهايي از قبيل كوئرستين است.
بررسي‌ها نشان داده‌‌اند افرادي كه به ميزان زيادي از فلاوونوئیدها مصرف مي‌كنند، شانس پيشرفت سرطان، بيماري‌هاي قلبي و ديابت در آنها كاهش مي‌يابد.
از ديگر خواص فلاوونوئیدها، اثرات آنتي باكتريال آنها مي‌باشد. همچنين اين مواد، داراي خواص ضد التهابي، ضد ويروسي و ضد آلرژيك هستند.
موسير در حذف سموم از بدن، به كبد كمك مي‌كند.
همچنين موسير حاوي ساپونين‌ها مي‌باشد كه اين ماده در مهار و كشتن سلول‌هاي سرطاني نقش دارد. علاوه بر آن موسير داراي خواص شفابخش زيادي است كه از آن جمله مي‌توان به توليد پروستاگلاندين‌ها و رقيق نمودن خون اشاره نمود. 


منبع: دنیای تغذیه  ش 93
 

رژيم‌هاي پرپروتئين؛ مفيد يا مضر ؟

نوشته  : آذين صحابي

بعضي رژيم‌هاي لاغري، مانند رژيم غذايي اتكينز، پروتئين محور بوده و مقدار كربوهيدرات موجود در آنها كمتر است. اينگونه رژيم‌هاي غذايي تنوع چنداني نداشته و با وجود فوايد بسيار آنها براي بدن، نمي‌توان از خطراتي كه براي كبد و كليه‌ها به وجود مي‌آورند، غافل شد. رژيم‌هاي حاوي پروتئين فراوان براي عضله‌سازي و ساخت توده‌هاي عضلاني بسيار مفيد هستند. اينگونه رژيم‌ها براي ورزشكاران كاربرد بسياري دارند. به عبارت ديگر، در اين رژيم‌هاي غذايي، بدن چربي‌هاي خود را از دست داده و به جاي آنها عضله مي‌سازد. اين بسيار خوب به نظر مي‌رسد؛ ولي، با انتخاب مناسب منابع پروتئين است كه مي‌توان از صدمه ديدن كبد و كليه‌ها جلوگيري كرد. براي مثال، گوشت قرمز منبع خوب پروتئين است؛ ولي، تجزيه آن براي بدن كاري دشوار است و به صرف انرژي بيش از اندازه كبد و كليه‌ها نياز دارد. افزون بر اين گوشت قرمز منبع كلسترول بد نيز هست.

آسم را با تغذيه كنترل كنيد

نوشته  : آسيه محمدزاده كارشناس ارشد تغذيه

آسم شامل تنگي نفس حمله‌اي همراه با خس‌خس سينه است و در اثر انقباض مجاري هوايي و يا تورم غشاء‌هاي مخاطي آنها ايجاد مي‌شود. از ميان بيماري‌هاي مزمن، آسم هفتمين بيماري شايع است كه در دو سوم افراد، ارثي مي‌باشد. علايم و عوارض آسم عبارتند از: ديسترس تنفسي، خس‌خس قابل شنيدن، افزايش ضربان قلب، سيانوز، كاهش فشارخون، اضطراب، ادم ريه، دهيدراتاسيون و سرفه خشك و سخت. در صورت عدم درمان آسم، اين بيماري مي‌تواند به آسم مقاوم تبديل شود كه فرد را نيازمند بستري شدن در بيمارستان كرده و زندگي وي را به خطر مي‌اندازد.
توصيه‌هاي تغذيه‌اي
 از دريافت وعده‌هاي غذايي پرحجم اجتناب كنيد. افزايش حجم معده مي‌تواند باعث تشديد حملات آسم شود.

تغذيه و عفونت مجاري ادراري

نوشته  : آرزو حقيقيان رودسري کارشناس ارشد علوم تغذيه دانشکده تغذيه، دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي

عفونت مجاري ادراري به واسطه باکتري‌ها ايجاد مي‌شود و البته باكتري مي‌تواند هر بخشي از دستگاه ادراري را آلوده سازد. بروز اين نوع عفونت در بين زنان 10 بار بيشتر از مردان است. بيش از نيمي از زنان حداقل يک بار در طول زندگي، عفونت مجاري ادراري را تجربه مي‌کنند. براي درمان اين عفونت بايد باکتري‌ها از بين بروند و به اين منظور بايد مصرف غذاهاي اسيدي زياد شود، زيرا محيط اسيدي باکتري‌هاي مضر را از بين مي‌برد. از مهم‌ترين علایم اين بيماري عبارتند از:
 درد يا سوزش به هنگام دفع ادرار
 تکرر ادرار
 وجود خون در ادرار
 درد در قسمت زير شکم
 تب به ويژه در نوزادان و کودکان
از عوامل خطر به وجود آمدن عفونت مجاري ادراري، مي‌توان ديابت، بارداري، باکتري اشريشياکلي، استفاده از محصولات قوي پاک‌کننده پوست، استفاده از قرص‌هايضد بارداري، مصرف زياد آنتي‌بيوتيک و انسداد مجاري ادراري به دليل تومور يا توده بدخيم را نام برد.