نان، بركت سفره

دكتر ربابه شيخ الاسلام

متخصص اپيدميولوژي تغذيه

در کشور ما نان یکی از پرمصرف ترین ماده هاي غذایی است. مواد غذایی پر مصرف همیشه نقش مهمتری در وضعیت سلامت دارند و بیشتر از سایر مواد غذایی باید از نظر ایمنی و سلامت بخشی مورد توجه قرار گیرند . بالابردن کیفیت نان در گرو نگاه همه جانبه به چرخه تولید گندم از مزرعه تا سفره ( نوع خاک کشاورزی ،واریته گندم، آسیابانی ، میزان سبوس گیری ، ونهایتا چگونگی تولید نان) دارد همانطور که ملاحظه مي‌کنید عوامل متعددی باید با دقت مورد بررسی قرار گیرند و آآسیب شناسی تولید نان باید از مزرعه شروع شود و نهایتا فرهنگ مصرف نان ،سلیقه و ذایقه مردم و کاربردهای نان مورد توجه قرار گیرد

الگوی سنتی غذای ما ایرانیان بر عکس تصور همگانی بسیار خوب بوده است . ما در پنجاه سال پیش نان بهتری نسبت به حالا داشتیم .نانوا صبح خیلی زود با وضو برای خمیر گیری آماده بود و خمیر ور آمده تبدیل به نان مي‌شد .عوامل زیادی در طول زمان ما را از داشتن نان خوب محروم کرد شاید یکی از مهمترین ها افزایش جمعیت و دادن یارانه برای ا ینکه مردم مورد حمایت تغذیه ای قرار گیرند وتبعات ناشی از آن بود سفره ایرانی همیشه سبزی خوردن ،ماست و انواع خورشت هایی راد اشته که اغلب با حداقل یک نوع سبزی و یا صیفی همراه با حبوبات پخت مي‌شده و نانمان سبوس بیشتری نسبت به امروز داشته است. البته با صنعتی شدن و شهر نشینی شیوه زندگی ما هم دچار تغییر شده و برای همین شیوع بعضی بیماریها روند روبه گسترشی پیدا کرده است و متاسفانه سن ابتلا به این بیماریها هم کاهش یافته است .

تغذیه پیشگیر؛ سدی در برابر زیانهای بخش سلامت

دکتر ربابه شیخ الاسلام ، دکتر زهرا عبدالهی

برآورد زيانهاي مالي ناشي از عمراز دست رفته (YLL)[1] منتسب به هريك از عوامل خطردر ايران بر اساس ثبت مرگ در سال 80 نشان داد هر ساله518600 سال تنها به دلیل افزایش فشار خون 201300 سال بعلت کلسترول بالا 187000 سال بدلیل مصرف کم میوه و سبزی 180600 سالبدلیل اضافه وزن جمعا معادل 2175 میلیون دلار هزینه برای کشور در بر داشته است . اگر سوئغذیه کودکان زیر 5 سال را نیز دراین طیف حساب کنیم69900 سال یا مبلغ 139800000 دلا ر به این ضرر مالی افزوده می‌شود.

در سال 1381مطالعه دیگری برای برآورد زيان ناشي از سکته قلبی درايران ( بفرض[2]GNP=2000$ ونرخ تورم زیر ده در صد ) نشان داد که سالهای از دست رفته این بیماری یا YLL بعلت مرگ 851627 سال[3]YLD سالهای از دست رفته به دلیل معلولیت 98964 سال و جمعا[4]DALY آن معادل950591 سال و ضرر مالی ناشی از آن 5703 میلیون دلار است (1)

ضرر هایی که معمولا سیاستگذاران در دولت وبعضا در بخش سلامت به آن توجه ندارند بهمین دلیل اعتبارات معمولا در بخش درمان صرف میشود و اگر چه شعار جهانی پیشگیری برتر از درمان بر همه جا بکار میرود ولی نبود این نگاه پیشگیرانه موجب میشود که کشور با شیوع بیماریهای مزمن تحلیل برنده روبرو شود و سن ابتلا به دلیل غفلت از آموزش ها و مداخله های موثر مورد نیاز ، روز بروز کمتر شود. در این شرایط افراد با بروز بیماری متوجه مشگل خود میشوند واجبارا جراحی ها و درمانهای گران رو میاورند که ممکن است مرگ و معلولیت هم در پی آن رخ دهد ،در این شرایط کسانیکه از نظر مالی بضاعت کافی برای پرداخت هزینه های درمانی ندارند دچار مرگ زود رس و یا معلولیت و ناتوانی میشوند و یا مجبور میشوند هزینه های سرسام آور درمانی را بافروش مایملک خود تقبل کرده و بقیه عمر خود را با فاجعه ناداری و فقر سرکنند .

آیا سلامت غذا و تغذیه در محیط کار از طرف متولیان سلامت پایش مي‌شود

دكتر ربابه شيخ الاسلام 

سند آرمانی چشم انداز توسعه کشور خواسته هایی را برای ملت ایران تعریف کرده است که نشان از عشق و تعهد نویسندگان آن به مردم و کشور دارد بنابراین لازم و ضروریست که اقداماتی هماهنگ ، سریع برای رسیدن به این آرمانها توسط جامعه علمی و مجریان کشور صورت گیرد

در این سند آرمانی ،چشم اندازکشور در افق 1404هجري شمسي چنين ويژگي‌هايي خواهد داشت:

برخوردار از سلامت ، رفاه، امنيت غذايي ، تامين اجتماعي ، فرصتهاي برابر ، توزيع مناسب در آمد، نهاد مستحكم خانواده به دور از فقر ، فساد، تبعيض و بهره مند از محيط زيست مطلوب .

توانمندی و کارایی جامعه یکی از پیش نیاز های اصلی دستیابی به اهداف سند چشم انداز است و برای تحقق آن پرورش نسلی سالم و توانا که بتواند در دنیای امروز با تولید دانش فنی در عرصه رقابت جهانی به نیاز های جامعه پاسخ دهد ضروری است . در حقیقت سلامت یکی از پیش نیازهای اساسی برای توسعه پایدار است و .این امر مستلزم فعالیت مستمر و هماهنگ بخش های مختلف مي‌ باشد.

منشور پیشگیری و کنترل بیماری‌های تغذیه‌ای در زنان

دكتر سيد ضياء الدين مظهري 

هر روزی که می‌گذرد تحت‌تاثیر عوامل متعدد و مختلف بروز و شیوع بیماری‌های غیرعفونی در جهان و همچنین کشور عزیز و پهناور‌مان ایران رو به گسترش است و آمار مبتلایان به اضافه‌وزن، چاقی، دیابت، اختلالات چربی خون، پرفشاری خون، بیماری‌های قلبی- عروقی و سکته‌های مغزی و قلبی و بیماری‌های مزمن دستگاه تنفس، پوکی‌استخوان و تحلیل مفاصل حرکتی و سرطان‌های مختلف و بیماری‌های خودایمنی افزایش یافته و به سرعت از بیماری‌های عفونی پیشی می‌گیرد. سال‌های ناتوانی و سال‌های از دست رفته زندگی همراه با ناتوانی تحت‌تاثیر انواع بیماری‌های نام برده شده در همه افراد و از جمله زنان به نحو چشم‌گیری رو به افزایش است.

بیماری‌های غذا‌زاد (ناشی از غذا) و پی‌آمد‌های آنها در جامعه

دکتر ابولقاسم جزایری

بیماری‌های غذا‌زاد (‌‌‌‌‌‌‌‌‌food born diseases) یا مسمومیت‌های غذایی (food poisoning) در اثر مصرف غذا‌های آلوده به میکروار‌گانیزم یا مسموم آنها پدید می‌‌آیند. علایم بهداشتی-درمانی عبارتند از: تهوع، استفراغ، اسهال و تب. در بیشتر موارد علایم شدید نیست و بیمار به مراکز بهداشتی-درمانی مراجعه نمی‌کند. از این‌رو، فقط تعداد کمی از این مسمومیت‌ها گزارش می‌شوند.

بیماری‌های غذا‌زاد یکی از نگرانی‌های اصلی تولیدکنندگان و واحد‌ها و سازمان‌های مسوول سلامت غذا و سلامت جامعه از نظر پی‌آمدهای نامطلوب تغذیه‌ای، بهداشتی، اقتصادی و اجتماعی است.

خوردن هویج و تقویت حافظه در پیری

کارشناس تغذیه دانشگاه علوم پزشکی البرز از تاثیر مثبت خوردن هویج بر عملکرد مغز خبر داد و گفت: هویج منبع غنی از بتاکاروتن است که در بدن تبدیل به ویتامین A می‌شود و دراین میان هویج‌هایی که دارای رنگ تیره‌تری هستند، مقادیر بتاکاروتن آن‌ها نیز بالاتر است. 

 سارا حکیم افزود: بر اساس یافته‌های محققان مصرف یک روز درمیان ۵۰ میلی‌گرم بتاکاروتن به مدت ۱۵ سال موجب افزایش قدرت حافظه و تاخیر در زوال عقل می‌شود. 

راهكارهاي خريد مواد غذايي براي كاهش وزن

اضافه وزن و چاقي يكي از معضلات انسان امروزي است. تغيير شيوه زندگي از يكسو و تغيير عادات غذايي و تمايل به مصرف غذاهاي آماده و فوري (فست‌فودها)، غذاهاي خياباني و پركالري روند اضافه وزن و چاقي به موازات آن بيماري‌هاي ناشي از چاقي و اضافه وزن مانند ديابت، فشار خون، بيماري‌هاي قلبي - عروقي و ... روند رو به افزايشي دارد و هزينه‌هاي درمان و مراقبت از اين بيماري‌ها بار مالي زيادي را بر دوش دولت و خانواده‌ها خواهد گذاشت.

به گزارش ايسنا، يكي از راهكارهاي مبارزه با چاقي و اضافه وزن انتخاب درست مواد غذايي است.

نكات مهم قبل از خريد مواد غذايي

- هنگامي كه گرسنه هستيد خريد نكنيد؛ چرا كه ممكن است مواد غذايي غيرضروري و يا پركالري خريد كنيد. -هنگامي كه خسته هستيد خريد نكنيد؛ چرا كه ممكن است توان طي مسافت براي خريد اقلام غذايي مناسب را نداشته باشيد. - با برنامه و هدف براي خريد از منزل خارج شويد. - پول به اندازه ليست خريد و نه بيشتر همراه داشته باشيد. - فريب ظاهر و بسته‌بندي برخي اقلام مواد غذايي پر كالري را نخوريد. - هنگام خريد مواد غذايي بسته‌بندي شده به پروانه ساخت از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، تاريخ توليد و انقضاء آن توجه كنيد. - به تركيبات و ميزان كالري ماده غذايي خريداري شده توجه كنيد. - هميشه به اندازه نياز خريد كنيد و از انبار كردن مواد غذايي در منزل خودداري كنيد. - هنگام خريد اقدام به خوردن مواد غذايي خصوصا اسنك‌ها و ساير تنقلات بي‌ارزش مانند چيپس و پفك نكنيد. - اگر مدت زمان خريد شما به طول انجاميد حتما مقداري آب سالم و بهداشتي بنوشيد؛ چرا كه بعضا احساس تشنگي با احساس گرسنگي اشتباه گرفته مي‌شود و شما به تصور اينكه گرسنه‌ايد مقدار زيادي غذا مي‌خوريد. - سعي كنيد مواد غذايي تازه خريداري كنيد و از خريد مواد غذايي كنسرو شده و غذاهاي آماده كه معمولا كالري بالا دارند، اجتناب كنيد. - سهم بيشتري از خريد خود را به ميوه و سبزي اختصاص دهيد. - حجم‌هاي كوچك مواد غذايي را خريد كنيد. براي مثال غذاهاي نيم‌پرس و يا ساندويچ‌هاي كوچك را انتخاب كنيد.

نكاتي كه بايد در هنگام خريد مواد غذايي گروه متفرقه به آن توجه داشت:

گروه متفرقه شامل انواع سس‌ها، روغن‌ها، نوشابه‌هاي گازدار و آب‌ميوه‌هاي صنعتي و ... هستند كه به دليل داشتن كالري بالا بايد در مصرف آن جوانب احتياط را رعايت كرد.
- سعي كنيد تا حد امكان از انواع روغن‌ها كم خريداري كنيد و روغن‌هاي خريداري شده براي مصارف مختلف متفاوت باشد. (روغن مايع سرخ‌كردني، روغن زيتون و ...) - روغن زيتون، روغن هسته انگور و ... مانند ساير روغن‌ها داراي انرژي بالايي است. اگرچه اين روغن‌ها در مقايسه با ساير روغن‌ها خواص بيشتري دارند اما در مصرف اين روغن‌ها هم بايد احتياط كرد؛ چرا كه از نظر ميزان كالري با ساير روغن‌ها تفاوتي ندارد. - از خريد انواع سس‌ها بويژه سس‌هاي پرچرب خودداري‌ كنيد. سس‌هاي كم‌چرب كالري كمتري دارند. - به جاي خريد انواع نوشابه‌هاي گازدار و آبميوه‌هاي صنعتي دوغ كم‌ نمك و بدون گاز خريداري كنيد. - به جاي خريد انواع چيپس و پفك و پاستيل و ساير تنقلات بي‌ارزش مقداري آجيل كم‌ نمك و يا بي‌نمك خريداري كنيد. - خريد انواع شيريني، كيك، شيريني‌هاي خامه‌اي، شكلات و آبنبات را محدود كنيد. - در صورت تمايل به خريد انواع شيريني بهتر است از انواع شيريني بدون خامه، كم‌چرب و كم شيرين با سايز كوچك استفاده كنيد. - خريد و مصرف قند و شكر را كاهش دهيد. - استفاده بي‌رويه از كشمش و خرما به جاي قند هم مي‌تواند كالري زيادي به بدن شما وارد كند. - انواع پيراشكي، باقلوا و سمبوسه داراي كالري زياد است. خريد و مصرف آن با احتياط باشد.

نكاتي كه بايد هنگام خريد گروه نان و غلات به آن توجه داشت:

- بهتر است نان‌هاي سبوس‌دار مانند سنگك و نان جو خريداري كنيد. - خريد انواع نان‌هاي سفيد مانند نان‌هاي فانتزي، باگت و نان لواش را محدود كنيد. - به جاي ماكاروني‌هاي ساده بهتر است از انواع سبوس‌دار وغني‌ شده با آهن و ويتامين‌ها خريداري شود. - از خريد انواع ماكاروني و رشته‌هاي فله خودداري كنيد.

نكاتي كه بايد هنگام خريد گروه گوشت، حبوبات و تخم‌مرغ رعايت كرد:

- قسمت‌هايي از گوشت كه داراي استخوان هستند مانند قلوه‌گاه و گردن داراي چربي زياد است بنابراين خريد و مصرف آنها را محدود كنيد. - توصيه مي‌شود چربي‌هاي قابل رويت گوشت را قبل از مصرف جدا كنيد. - از خريد گوشت‌هاي چرخ شده و پرچرب خودداري كنيد و ترجيحا گوشت لخم را در منزل چرخ كرده تا اطمينان حاصل كنيد كه چربي اضافه ندارد. - به جاي خريد انواع گوشت قرمز بهتر است ماهي و مرغ و ماكيان خريداري كنيد. - سعي كنيد گوشت‌هايي خريد كنيد كه چربي قابل رويت آن كم باشد؛ چرا كه گوشت‌ها معمولا مقدار زيادي چربي غيرقابل رويت هم دارند. - از خريد انواع همبرگرهاي آماده خودداري كرده و خريد سوسيس و كالباس را بسيار محدود كنيد. - خريد امعاء و احشاء، مغز و زبان و كله‌ پاچه را به دليل داشتن چربي زياد محدود كنيد. - حبوبات را در اولويت خريد خود قرار دهيد. - مرغ‌هاي بسته‌بندي، بهداشتي و بدون پوست خريداري كنيد.

نكاتي كه بايد در هنگام شير و لبنيات رعايت كرد:

- خريد شيرهاي ساده بر شيرهاي طعم‌دار اولويت‌ دارد. - شير و ماست كم‌چرب خريداري كنيد. - بهتر است از انواع دوغ ساده و بدون گاز مثل دوغ كفير خريداري كنيد. - از خريد انواع پنيرهاي پرچرب، خامه‌اي و پنير پيتزا خودداري كنيد. - مصرف بستني را به حداقل برسانيد و در صورت تمايل بستني‌هاي ساده و پاستوريزه و بدون شكلات را انتخاب كنيد. بستني‌هاي سنتي معمولا چربي و قند بيشتري دارند.

نكاتي كه بايد هنگام خريد گروه ميوه‌ها و سبزي‌ها در نظر گرفت:

- تا حد امكان در خريد روزانه سبزي‌هاي تازه، كاهو، كرفس، كلم، گل‌كلم و ... را بگنجانيد. - ساير سبزي‌ها و صيفي‌جات را با توجه به فصل آن خريداري كنيد. - اندازه و سايز ميوه‌ها اهميتي ندارد؛ چرا كه همه آنها ارزش غذايي يكساني دارند. - مصرف انواع سبزي‌ها شامل سبزي خوردن، كاهو، كرفس محدوديتي از جهت ميزان دريافت كالري ندارد؛ اما ساير سبزي‌ها شامل هويج، سيب‌زميني، لبو و ... بايد به ميزان توصيه شده استفاده شود. مصرف زياد اين نوع سبزي‌ها كالري دريافتي را بالا مي‌برد. - مصرف ميوه‌ها به خصوص ميوه‌هاي پركالري و شيرين مانند موز، انگور، خربزه، انجير بايد به ميزان توصيه شده باشد.

زندگی سالم ” حتی اگر از میانسالی شروع شود، خطر مرگ زودهنگام را کاهش دهد

پژوهشگران علوم پزشکی می گویند نتایج یک تحقیق نشان داد زندگی سالم حتی اگر از میانسالی شروع شود، ظرف چند سال می‌تواند خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و مرگ زودهنگام را کاهش دهد.

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ،  افراد میانسالی که خوردن پنج بار یا بیشتر میوه و سبزی در روز، ورزش به میزان حداقل ‪ ۲/۵‬ساعت در هفته، پایین نگاه داشتن وزن و سیگار نکشیدن را شروع کنند، ظرف چهار سال پس از شروع این برنامه زندگی، خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را ‪ ۳۵‬درصد و خطر مرگ خود را ‪ ۴۰‬درصد کاهش می‌دهند.

دکتر “دانا کینگ” در دانشگاه پزشکی کارولینای جنوبی که راهنمای این طرح پژوهشی بوده است، گفت افرادی که یک روش زندگی سالم را برمی‌گزینند، ظرف چهار سال به کسانی می‌رسند که از ابتدا به همین شیوه زندگی کرده‌اند.

البته وی اضافه کرد که این بدان معنا نیست که مردم برای شروع زندگی سالم و درست، باید تا چهل، پنجاه سالگی صبر کنند. مساله این است که میانسالان باید بدانند اگر تاکنون زندگی سالمی نداشته‌اند، دیر نشده است و با تصحیح روش زندگی می‌توانند به سرعت نتیجه بگیرند.

کمبود خواب عمیق، موجب فشارخون بالا می شود

پژوهشگران علوم پزشکی اعلام کردند بررسی ها یمتعدد نشان داده است که کمبود خواب عمیق یکی از دلایلی است که باعث می شود مردم مبتلا فشارخون بالا بشوند.

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ،  متخصصان دریک تحقیق یافتند کسانی که خواب عمیق خیلی کمی دارند، نسبت به کسانی که خواب طولانی تر و بدون وقفه دارند، ۸۰درصد بیشتراحتمال دارد که مبتلا به فشارخون بالا بشوند.

محققان حدود ۸۰۰نفر مرد بالای ۶۵ سال را که درابتدای تحقیق فشارخون بالا نداشتند را مورد بررسی قرار دادند. محققان روی این افراد درخانه تست های خواب انجام دادند و الگوی خوابشان را مورد بررسی قرار دادند و خواب بدون حرکت سریع چشم هایشان را که به خواب با نوسان آرام یا به خواب عمیق (non rem) هم معروف است را اندازه گیری کردند. محققان بیش از سه سال تغییرات فشارخون مردان را زیر نظرگرفتند.

نحوه مراقبت از پاها در افراد دیابتی

زخم های پا در افراد دیابتی شایع است. اگر این زخم ها بدون کنترل یا بدون درمان به حال خود رها شوند می توانند منجر به قطع پا گردند.  افراد مبتلا به دیابت به طور ویژه در معرض آسیب‌های پا هستند، بنابراین مهم است که مراقبت مناسبی از پاهای‌شان به عمل آورند و آنها را به طور مرتب معاینه کنند.

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ،  اگر مبتلا به دیابت هستید، برای مراقبت از پاهای‌تان این نکات را در نظر داشته باشید:

پاهای‌تان را روزانه با آب و صابون بشویید، و به دقت آنها را پس از آن خشک کنید.

از یک کرم مرطوب‌کننده برای پوست پای‌تان استفاده کنید، اما آن را بین انگشتان پا نزنید.

ناخن‌های پای‌تان را کوتاه نگهدارید، اما آنها در خط مستقیم بگیرید. گرفتن گوشه‌های ناخن ممکن است به عارضه “ناخن فرورفته” بینجامد.

از استفاده از ضدعفونی‌کننده‌ها، ابزارهای تیز یا بالشتک‌های گرم‌کننده روی پاها خودداری کنید.