جام جم آنلاين: مبتلايان به ايدز مي‌توانند هر غذايي را كه ميل داشته باشند، بخورند. در واقع هر چه غذاي سالم و مقوي بيشتري بخورند بهتر است. غذا ممكن است بر اثر باكتري‌ها و ويروس‌هاي مضر، آلوده و مسموم شود. فردي كه چنين غذايي را بخورد، ممكن است مسموم و بيمار شود. از آنجا كه HIV بر سيستم ايمني بدن اثر گذاشته و مقاومت بدن كم مي‌شود، پس افراد آلوده به آن در برابر ميكروب‌ها و باكتري‌ها آسيب‌پذيرتر بوده و بايد از خوردن غذاهاي آلوده پرهيز كنند.
غذاي مناسب و سرشار از مواد خوراكي مغذي همراه ميوه‌ها و سبزي‌هاي تازه بسيار لازم است. اين بيماران بايد به اندازه كافي آب و مايعات هم مصرف كنند.
حفظ ايمني و بهداشت غذا
غذا ممكن است بر اثر باكتري‌ها و ويروس‌هاي مضر، آلوده و مسموم شود. فردي كه چنين غذايي را بخورد، ممكن است مسموم و بيمار شود.
از آنجا كه HIV بر سيستم ايمني بدن اثر گذاشته و مقاومت بدن كم مي‌شود، پس افراد آلوده به آن در برابر ميكروب‌ها و باكتري‌ها آسيب‌پذيرتر بوده و بايد از خوردن غذاهاي آلوده پرهيز كنند.
اين افراد اگر دچار مسموميت غذايي شوند، وزن بدنشان كاهش يافته و ضعيف‌تر مي‌شوند و مقاومت آنها در برابر عفونت‌هاي بعدي كمتر خواهد شد.
با رعايت بعضي اصول بهداشتي مي‌توان از بيشتر مسموميت‌هاي غذايي پيشگيري كرد. تدابير بهداشتي براي افراد آلوده به HIV به دومنظور پيشگيري از آلودگي محيط تهيه غذا و پيشگيري از تكثير ميكروب‌ها در غذا و رسيدن به مقدار خطرناك انجام مي‌شوند.
رعايت اصول بهداشتي به صورتي كه در زير توصيه شده، دستيابي به هر دو طرف و حداكثر حفاظت در برابر خطر ميكروب‌هاي مضر را تضمين مي‌كند.
دفع بهداشتي مدفوع
بيشتر ميكروب‌هاي عامل مسموميت غذايي از طريق مدفوع پخش مي‌شوند بنابراين به نكات زير دقت كنيد:
از توالتي كه پاكيزه و بدون مگس و حشرات باشد استفاده كنيد. همواره محيط اطراف خود را پاكيزه نگه داريد. لباس‌ها، ملحفه‌ها و رختخوابي را كه ممكن است به مدفوع آلوده شده باشد با آب داغ و صابون شستشو دهيد.
از توالتي كه پاكيزه و بدون مگس و حشرات باشد استفاده كنيد. همواره محيط اطراف خود را پاكيزه نگه داريد. لباس‌ها، ملحفه‌ها و رختخوابي را كه ممكن است به مدفوع آلوده شده باشد با آب داغ و صابون شستشو دهيد.
رعايت بهداشت فردي
همواره قبل، در طول تهيه يا هنگام خوردن غذا، در صورت رفتن به توالت، دست‌هاي خود را با آب تميز و صابون بشوييد و با حوله يا پارچه تميز خشك كنيد. از آب سالم بهداشتي مانند آب لوله‌كشي، چشمه‌ها و چاه‌هاي حفاظت شده استفاده كنيد و اگر از سلامت آب اطمينان نداريد، پيش از مصرف آن را بجوشانيد. در طول جمع آوري ذخيره آب، مخزن آن را تميز و به دور از هر گونه آلودگي نگه داريد.
مخازن آب در منزل بر اثر فرو بردن ظرف يا دست كثيف در آنها آلوده مي‌شوند. زماني كه افراد آب آلوده بنوشند، به بيماري‌هاي مختلف دچار خواهندشد.
بيمار مبتلا به ايدز مي‌تواند براي ديگران غذا تهيه كند، اما مثل ساير افراد بايد قبلا دست‌هاي خود را كاملا با آب و صابون بشويد. فرد مبتلا به اسهال به هيچ وجه نبايد غذا درست كند.
اطمينان از سلامت غذاها
گوشت و ماهي راخوب بپزيد. به گونه‌اي كه خونابه نداشته باشد. بايد توجه داشت گوشت پرندگان و گوشت قرمز در صورتي كه دماي داخلي آنها هنگام طبخ به ترتيب به حدود 82 و 74 درجه سانتي‌گراد برسد يا رنگ صورتي آن كاملا تغيير كند از سلامت كامل برخوردار خواهد بود. مراقب باشيد خون گوشت‌هاي خام يا آب آغشته به گوشت ماهي، ميگو و صدف با غذاهاي ديگر مخلوط نشود.
پيش از تهيه غذاها، ابزار و سطوحي را كه با فرآورده‌هاي حيواني در تماس بوده‌اند با آب گرم و صابون بشوييد. گوشت و ماهي را جدا از مواد غذايي ديگر نگهداري كنيد.
تخم‌مرغ را بايد كاملا جوشاند. تخم‌مرغ عسلي، خام، ترك خورده يا هيچ غذاي داراي تخم‌مرغ خام را نخوريد. از مصرف غذاهاي دريايي و بخصوص صدف خام خودداري كنيد. با اين حال، انسان هر قدر دقت كند، باز ممكن است آلودگي غذايي و مسموميت اتفاق بيفتد.
در مسموميت غذايي شديد براي جلوگيري از كاهش وزن و ابتلا به بيماري‌هاي ديگر بايد بلافاصله به پزشك مراجعه كرد.
بايد توجه داشت عفونت‌هاي ليستريايي با وجود نادر بودن در بالغان در آن دسته از مبتلايان به HIV كه دچار نقص ايمني شديد هستند، شيوع و شدت بالايي دارد بنابراين افراد مبتلا به عفونت ناشي از HIV بايد اين نكات را كاملا مراعات كنند.
از مصرف پنيرهاي شل بپرهيزند؛ ولي مصرف پنيرهاي سفت، خامه‌اي و ماست منعي ندارد. از مصرف غذاهاي از قبل پخته و آماده شده و غذاهاي پخته تجاري و آماده مصرف بپرهيزند مگر اين‌كه دوباره با حرارت گرم شوند.
از مصرف غذاهاي يخچالي پيش از اين‌كه با حرارت دوباره گرم شوند خودداري كنند. از مصرف شير و ساير فرآورده‌هاي لبني خام يا غيرپاستوريزه بپرهيزند.
افزايش اشتها در مبتلايان به HIV
در مبتلايان به ايدز، اختلال در حس چشايي به كاهش اشتها و در نتيجه لاغري مفرط منجر مي‌شود. بنابراين براي بهبود وضعيت اشتهاي آنها برخي مواد غذايي اشتهاآور توصيه مي‌شود.
هويج: دم كرده تخم هويج (يك قاشق چايخوري تخم هويج در يك فنجان آب) مقوي، مدر و اشتهاآور است و همچنين عوارض پوستي را كاهش مي‌دهد. آب هويج خام نيز بسيار مفيد، سرشار از ويتامين A و اشتهاآور هم است.
شلغم پخته: شلغم فسفر دارد و براي مغز و اعصاب مفيد است. اشتهاآور نيز است.
ترب: اشتهاآور و داراي ويتامين‌هاي C ، B ، A و فسفراست.
روغن زيتون: مصرف روغن زيتون همراه با غذا اشتهاآور بوده و به دليل داشتن اسيدهاي چرب مفيد بسيار توصيه مي‌شود، به طوري كه بهترين روغن براي آشپزي همين روغن زيتون است.
زنجبيل: اين ماده غذايي علاوه بر درمان دارويي از ديرباز به عنوان يكي از بهترين طعم‌دهنده‌ها بويژه در آسياي شرقي استفاده مي‌شده است.
قارچ: انواع قارچ‌هاي خوراكي به دليل پروتئين‌هاي موجود در آنها بسيار مفيد است. همچنين عصاره نوعي قارچ به نام قارچ شي يتيك بسيار مفيد است. در آزمايشي كه در كشور ژاپن به عمل آمده بود، مشخص شد عصاره اين قارچ ضدHIV است و اثر داروي معروف ضد رتروويروس به نام زيدوودين را بيشتر مي‌كند.
سير: سير در ميان گياهان دارويي مقام اول را دارد. خواص سير به دليل وجود ماده‌اي به نام اليلين در آن است. اين ماده حاوي گوگرد، سيليس و يد است كه بدن را از بسياري از بيماري‌ها محفوظ نگه مي‌دارد و توان بدني را افزايش مي‌دهد. البته مصرف آن به كساني كه داراي عارضه‌هاي پوستي يا مشكلات گوارشي شديد بوده يا قرص آسپرين مصرف مي‌كنند، توصيه نمي‌شود ولي مصرف آن به شكل پودر منعي ندارد.
انجير: سرشار از ويتامين‌هاي C ، B ، A و قند است. انجير مناطق گرمسير شيرين‌تر است و وقتي كاملا برسد، 30 تا 40 درصد قند دارد. بنابراين به افراد ديابتي توصيه مي‌شود در مصرف آن احتياط كنند. انجير بسيار مغذي و داراي مواد ازته، آهن، برم، منگنز و كلسيم است.
گلپر: نام علمي آن هراكلئوم اسفنديليوم (هراكلئوم پرسيكا) است. پيشينيان براي آن خواص بيشماري برشمرده و پنداشته‌اند كه موجب افزايش قدرت بدني مي‌شود، بنابراين آن را به هراكلس پهلوان افسانه‌هاي يونان (همان هركول رومي) نسبت داده‌اند. اين ماده غذايي براي تحريك اشتها و تقويت هاضمه بسيار مفيد است.
عسل: در عسل املاح و ويتامين‌هاي بسياري وجود دارد از جمله آهن، كلسيم، اسيدفسفريك و ويتامينC. اگر به طور مرتب مصرف شود، داراي خواص معجزه‌آسايي است. همچنين در افزايش وزن، بسيار سودمند است. بنا به تجربه ثابت شده مبتلايان به بيماري‌هاي عفوني و شديد مثل سل، پس از مصرف عسل تا حدودي بهبود مي‌يابند كه به دليل ويتامين‌ها و املاح فراوان موجود در آن است.
انار: مصرف انار و ليموترش نه تنها شفابخش بوده بلكه در حفظ سلامت و جلوگيري از بيماري‌ها موثر است. اين خاصيت شفا بخش انار به دليل ويتامينC، B1، B2، B6، فسفر، آهن و منگنز است. انار نقش تنظيم‌كننده و تعادل‌دهنده مايعات بدن بخصوص خون را دارد. نكته جالب اينجاست كه بسياري از مردم معتقدند انار شيرين اثر درماني بيشتري دارد و علم هم اين موضوع را ثابت مي‌كند زيرا انار شيرين اناري است كاملا رسيده و تركيبات شيميايي آن كامل شده و تاثير آن بهتر است. انار سموم بدن را دفع مي‌كند و نشاط‌آور است.
شكلات: سال‌هاي اخير دانشمندان به اين نكته پي برده‌اند كه در شكلات، آنتي‌اكسيدان‌هاي فلاوونوئيد وجود دارد و مصرف اين آنتي‌اكسيدان‌ها در تندرستي موثر است. البته ميزان آنتي‌اكسيدان‌ها در شكلات تيره خالص بيشتر است، ولي بايد بدانيد مصرف شكلات يا قهوه همراه با شير موجب جذب نشدن كلسيم شير توسط بدن مي‌شود.
عرق شاتره: يكي از عرقياتي است كه مصرف آن به شكل شربت شاتره معمول است و علاوه بر تامين مايعات بدن، اشتهاآور است.
رعايت بهداشت آشپزخانه ضروري است
محل تهيه غذا را پاكيزه نگه داريد. براي نگهداري، تهيه، آماده‌سازي و خوردن غذا از ظروف و لوازم تميز استفاده كنيد. ميوه و سبزي‌هاي تازه را بايد پيش از استفاده كاملا شسته يا پوست كند و توصيه مي‌شود از كاهو، كلم و ... كه قابل پوست كردن نيستند و به صورت خام نيز خورده مي‌شوند تا حدامكان استفاده نشود.
روي غذاها را بپوشانيد تا حشرات و گرد و غبار آنها را آلوده نكنند. زباله را در ظرف در دار گذاشته و آن را مدام خالي كنيد تا سبب ايجاد بوهاي نامطبوع و جذب حشرات كه خود سبب آلوده شدن غذاها به ميكروب‌ها خواهند شد، نشود.
همه ظرف‌ها (قاشق، چنگال، بشقاب، ليوان، چاقو و حتي مخلوط‌كن) را پيش از استفاده مجدد براي ساير مواد غذايي بخوبي بشوييد.
اگر حين تهيه غذا عادت به چشيدن داريد، حتما هر بار از يك قاشق جديد استفاده كنيد و هرگز با قاشقي كه براي چشيدن استفاده شده است، غذا را هم نزنيد.
پيش و پس از استفاده از وسايل برنده مانند چاقو حتما بايد آنها را با آب گرم و صابون كاملا شست. نيازي به جدا كردن بشقاب، قاشق، چنگال و ليوان بيمار مبتلا به ايدز نيست.
كافي است پس از هر بار استفاده (همراه با ظروف ساير افراد خانواده) بدون نياز به استفاده از هر گونه وسيله ضدعفوني‌كننده تنها با آب گرم و مواد شوينده معمولي شسته شوند.
از طرف ديگر از آنجا كه ميكروب‌ها بسرعت در غذاي گرم تكثير مي‌شوند، نگهداري غذا در يخچال يا مكان سرد، رشد ميكروب‌ها را كندتر خواهد كرد. پخت و پز در دماي بالا نيز سبب كشته شدن بيشتر ميكروب‌ها خواهد شد.
غذا را به محض پخته شدن بايد خورد. غذا را درظرف‌هاي در بسته، دور از حشرات و موش نگهداري كنيد. غذاي تازه را در جاي سرد يا در يخچال نگهداري كنيد.
غذاها را به طور كامل پخته اما سبزي‌ها را زياد نپزيد. غذا را بلافاصله پس از پخت ميل كنيد و براي پيشگيري از تكثير ميكروب‌ها آن را در هواي اتاق رها نكنيد.
مواد خام و پخته را كنار هم نگهداري نكنيد و براي پيشگيري از تماس، آنها را در ظروف جداگانه بريزيد. از نگهداري پسمانده غذاها، مگر در يخچال يا مكاني سرد خودداري كنيد. آنها را بيش از يك يا دو روز نگهداري نكنيد و هميشه دوباره با حرارت زياد گرم كنيد.(جام جم - ضميمه سيب)
دكتر مينو محرز - رييس مركز تحقيقات ايدز ايران
دكتر محبوبه حاجي‌عبدالباقي - متخصص بيماري‌هاي عفوني
دكتر محبوبه حاجي‌عبدالباقي - متخصص بيماري‌هاي عفوني
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر