غذاهای عملگرا و اثرات آنها بر سلامتی


نوشته : دكتر محمد حضوری عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی قم 
مقدمه:
مفهوم غذای عملگرا از آنجا شکل گرفت که مشاهدات نشان دادند که برخی مواد غذایی و یا نوشیدنی‌ها دارای اثراتی بر سلامتی هستند که این اثرات را نمی‌توان به محتوای مواد مغذی (نظیر درشت مغذی‌ها، ویتامین‌ها و یا مواد‌ معدنی) آن ماده غذایی نسبت داد. امروزه غذای عملگرا به ماده غذایی اطلاق می‌شود که دارای اثراتی فراتر از ارزش تغذیه‌ای و یا محتوای مواد مغذی خود بر سلامتی انسان باشد.
اگرچه ممکن است این واژه برای غذاهایی که تغییر یافته و یا با سایر مواد غذایی ترکیب شده‌اند به‌کار برود، اما برخی مواد غذایی هستند که به‌طور طبیعی دارای اثراتی اثبات شده بر سلامتی می‌باشند. بررسی‌ها نشان می‌دهند که امروزه مصرف‌کنندگان در بسیاری از موارد ترجیح می‌دهند اقلام مورد نیاز خود را از بین غذاهای عملگرا انتخاب کنند.

بيمه سلامت با آنتي‌اكسيدان‌ها


نوشته  : رستا شرافت كتابچي كارشناس ارشد علوم بهداشتي در تغذيه از دانشكده بهداشت دانشگاه تهران
آنتي‌اكسيدان چيست؟
براي تعريف آنتي‌اكسيدان بهتر است ابتدا اين واژه تركيبي را تفكيك نموده و به صورت مجزا معني نماييم. «آنتي‌» به معني ضد، «اكسيدان» به معني چيزي كه اكسيد مي‌كند و «اكسيدكردن» يعني تركيب كردن با اكسيژن، بنابراين آنتي‌اكسيدان را از نظر لغوي مي‌توان ماده‌اي كه ضد اكسيد كردن مي‌باشد معني نمود. از نظر علمي نيز آنتي‌اكسيدان‌ها موادي هستند كه از سلول‌هاي بدن در برابر اكسيداسيون محافظت مي‌نمايند.
اما در كنار آنتي‌اكسيدان‌ها به واژه ديگري نيز بايد پرداخت و آن راديكال‌هاي آزاد مي‌باشد.

راديكال آزاد چيست؟
راديكال‌هاي آزاد، اتم‌ها يا مولكول‌هايي هستند كه آخرين لايه الكتروني آنها كامل نبوده و به همين دليل بسيار ناپايدارند و تمايل به حمله به نزديك‌ترين مولكول‌هاي پايدار و دريافت الكترون از آنها دارند كه اين عمل منجر به يك واكنش زنجيري و تشكيل راديكال‌هاي آزاد جديد مي‌شود.

میوه؛ سوالات و نگرانی‌ها


نوشته  : سارا نوباوه‌وطن 
در موقع خرید میوه‌ها، فقط نگاهی بیندازید به این همه رنگ زیبا که همانند رنگین کمان می‌مانند، در حالی که هر رنگ حاوی مواد مغذي است که سلامت بدن را تامین می‌کنند. بعضي افراد با اينكه مي‌دانند بايد ميوه بخورند، اما از خوردن اين مواد غذايي مفيد امتناع مي‌نمايند. بسياري از افراد هم نگراني‌ها و سوالات زيادي در مورد مصرف ميوه‌ها دارند. اگر شما هم در مورد نقش میوه‌ها در رژیم غذایی خود دچار اشتباه شده‌اید و نمی‌دانید که باید از میوه‌ها استفاده کنید یا خیر، بهتر است اين مقاله را بخوانيد:
چقدر باید میوه بخورم؟
بر طبق هرم غذایی جدید، شما باید حداقل روزی 2 فنجان میوه بخورید ( البته میوه خردشده). شما خیلی راحت می‌توانید این رژیم را رعایت کنید، مثلاً غلات صبحانه خود را با 1 فنجان موز و1 فنجان آب پرتقال بخوريد.

طب سنتي؛ ميراثي گرانبها

نوشته : بهناز عباسي‌مقدم كارشناس ارشد تغذيه 
كشور ايران در گذشته به‌عنوان يكي از مهم‌ترين مراكز پزشكي جهان بوده و يكي از مهم‌ترين مكاتب طب را كه همان طب اسلامي است به همگان معرفي كرده است. در دوران هخامنشيان دانش ايران در زمينه گياهان دارويي بسيار زياد بوده است. در دوران ساسانيان، جندي‌شاپور بزرگ‌ترين مركز طبي جهان، وسعت چشمگيري يافت. پس از آن با تسلط اعراب و استقرار خلافت عباسي در بغداد، افرادي نظير خاندان بختيشوع و ماسويه طب اسلامي را در آنجا بنا نهادند. كشور ما گهواره رشد هزاران دانشمند و نابغه‌هايي نظير رازي، ابن عباس اهوازي، ابن سينا و عقيلي است كه نزديك به چند سده كتاب‌هايشان به‌عنوان كتا‌ب‌هاي درسي طب در دنيا تدريس مي‌شد.
طب سنتي ايران مبتني بر جهان‌شناسي توحيدي و پرورش‌يافته در دامن عرفان اسلامي است. در اين نگرش سلامت، موهبت الهي است و طبيب خود را مجراي اين فيض دانسته و تنها او را شافي مي‌داند. در واقع طبابت سلوك و طبيب سالك است.

خوب غذا بخوريد، سال‌ها زندگي كنيد


نوشته : تحريريه دنياي تغذيه 
از ازل تا ابد آرزوي هميشگي انسان‌ اين بوده كه زندگي جاودان داشته باشد و هرگز از اين دنيا نرود. افسانه‌هاي بسياري در ادبيات همه كشورهاي دنيا درباره اين آرزوي انسان نقل شده؛ اسفنديار ايراني، آشيل يوناني، زيگفريد آلماني و ... . پايان افسانه همه اين قهرمان‌ها مرگ است با تيري كه از كمان تقدير رها مي‌شود و بر تنها نقطه‌ آسيب‌پذير مي‌نشيند كه نشان دهنده فاني بودن اوست، ولي انسان‌ مي‌خواهد هرچه بيشتر عمر كند و دنبال «رازهاي طول عمر» و ديرتر پير شدن است.
حالا محققان و پژوهشگران علم تغذيه نيز در اين زمينه تلاش مي‌كنند. سال‌ها مطالعات گسترده نشان داده‌اند كه ممكن است راز طول عمر ما در غذاهايي باشد كه هر روز مي‌خوريم. در زير درباره تعدادي از غذاهايي كه مصرف آنها مي‌تواند فرايند پيري را كُند نموده و زندگي سالم و شاد‌تري به ما هديه كند، مي‌خوانيد:

قهر نوزاد يا شير مادر؟


نوشته  : پروانه حجت كارشناس تغذيه

نوزادي كه امتناع از خوردن شير مادر مي‌كند و در عين حال در پروسه‌ي از شيرگيري نيز نمي‌باشد، به اصطلاح در اعتصاب شير مادر است و اين راهي است كه طفل از طريق آن اعلام مي‌كند كه يك جاي كار مادر دچار اشتباه است و مقداري تفكر براي شناسايي آن مشكل لازم است.
اعتصاب در شير خوردن، چالشي است كه گاهي حتي مادراني كه شيردهي‌ مناسب دارند را نيز درگير مي‌كند، اين تجربه‌اي ناراحت‌كننده هم براي كودك و هم مادر است. بيشتر مادران تصور خواهند كرد كه اشتباهي متوجه عملكرد آنهاست و به مغزشان فشار خواهند آورد كه علت اين ممانعت را كشف كنند، حتي ممكن است به طور نامعقولانه‌اي تصور كنند كه كودكشان ديگر آنها را دوست ندارد! بدون شك اين مساله، تجربه‌اي ناراحت و نگران‌كننده است وليكن مي‌توان با صبر و حوصله بر اين مشكل فائق آمد.

ویتامین‌ها؛ دوستان سلامت


نوشته : زهره مجیدنیا کارشناس ارشد صنایع غذایی مدرس دانشگاه جامع علمی کاربردی صنعت غذا‌ 
ویتامین‌ها ترکیبات آلی هستند که در بیشتر مواد غذایی به مقدار جزئی وجود دارند و هر کدام اعمال حیاتی مخصوصی را در بدن انسان انجام می‌دهند. اگر چه احتیاجات ویتامین مورد نیاز بدن بسیار جزئی می‌باشد، ولی برای ادامه حیات، رشد و تولید مثل، وجود همین مقدار کم بسیار ضروری و اساسی است. مقدار آنها در مواد غذایی بسیار کم (حدود میلی گرم یا میکروگرم) است. ویتامین‌ها به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:
۱- ویتامین‌های محلول در آب: جذب ویتامین‌های محلول در آب آسان است. اکثر این ویتامین‌ها در بدن ذخیره نمی‌شوند و مازاد آنها دفع می‌گردد، بنابراین بهتر است در غذای روزمره، وجود داشته باشند. مازاد این ویتامین‌ها از طریق کلیه دفع می‌شوند و ایجاد مسمومیت نمی کنند، اما با اين حال نباید مقادیر (دوزهای) زیادی از این ویتامین‌ها دریافت کرد.

16 پيشنهاد براي صبحانه


نوشته : زهراسادات موسوي
از آنجايي كه صبحانه اولين وعده غذايي پس از گذشت
8 ساعت است، از اهميت ويژه‌اي برخوردار مي‌باشد. همچنين مطالعات نشان داده‌اند آنچه براي صبحانه ميل مي‌كنيد، بر آنچه كه در طي روز خواهيد خورد اثر مي‌گذارد. به‌علاوه، كساني كه صبحانه مي‌خورند نسبت به ديگر افراد به ميزان قابل توجهي كمتر در معرض چاقي و خطر ابتلا به ديابت قرار مي‌گيرند.
نكته گفتني اين است كه وعده صبحانه را فراموش نكنيد، حتي يك روز را هم جا نيندازيد (بدون استثناء)، چرا كه اين وعده به تنهايي تأثير زيادي بر سلامت شما خواهد داشت. البته با خوردن دونات يا يك كلوچه بزرگ اين اثر را نخواهيد ديد. كليد اصلي، در انتخاب مواد غذايي انرژي‌زا و مقوي مي‌باشد و اين چيزي است كه ما دراين مقاله بدان اشاره خواهيم كرد:

مواد غذايي را به اندازه نياز بدنتان مصرف كنيد. براي اكثر افراد، صبحانه كامل شامل 3 مؤلفه مي‌باشد: بخش غلات و كربوهيدرات، بخش لبنيات يا غذاهاي كلسيم‌دار و بخش ميوه كه مجموع اين 3 بخش 300 كالري را در بر مي‌گيرد. بخش پروتئيني (مانند گوشت) واجب نيست، ولي قابل قبول است، به شرطي كه آن را با چربي و كالري زياد مخلوط ننماييد.

جـــايــگـزيــن‌هــاي طــــلايــــــي بـــــراي دســــــرهـــاي بچــــــه‌ها


نوشته  : تحريريه دنياي تغذيه 
بچه‌ها و شيريني دوستان جداناپذيري هستند. بعضي بچه‌ها با پول توجيبي خود فقط به دنبال خريد كلوچه و بيسكويت هستند و برخي ديگر با گذاشتن چند ميز و صندلي روي يكديگر سعي دارند تا دستان كوچكشان را به شكلات و شيريني برسانند و بالاخره با هر ترفند و كلكي شده مي‌خواهند تا به جعبه‌هاي شيريني و كاكائوي بالاي قفسه دست پيدا كنند.
از اين حرف‌ها كه بگذريم، خبرخوب اين است كه حتماً دسرهايي كه براي بچه‌ها درست مي‌كنيد لزوماً نبايد كالري و چربي بالايي داشته باشند.
حتماً شما هم در درست كردن شيريني و دسر براي كودكانتان محتاط هستيد. از اين رو، در اين مقاله به چند مورد از خوردني‌هاي مورد علاقه بچه‌ها اشاره مي‌كنيم كه به راحتي آنها را با برخي مواد مغذي و سالم جايگزين كرده‌ايم تا علاوه بر طعم و مزه مورد نظر، ارزش غذايي نيز داشته باشند. مطمئن باشيد كه براي بچه‌ها اين تفاوت‌هاي كوچك آن‌چنان قابل توجه نمي‌باشد.

10 خوردني آرامش‌بخش و ضد استرس‌


نوشته  : تحريريه دنياي تغذيه 
با مصرف مواد غذايي كه در ذيل به آنها اشاره شده، مابقي زندگي را با اعصابي آرام و رواني سالم ادامه دهيد. بر كسي پوشيده نيست كه تغذيه تأثير چشمگيري بر خلقيات و احساسات انسان مي‌گذارد. براي مثال، هنگامي كه مقدار زيادي شكر تصفيه‌شده (شكر سفيد) مصرف مي‌كنيد، تا چند ساعت بعد احساس افسردگي و بي‌حوصلگي مي‌كنيد. اين افزايش سطح قند خون بر روي تمركز فرد تأثير مي‌گذارد و متعاقب آن در كار و روابط او خلل وارد مي‌كند.
پرهيز از خوردن اينگونه مواد به معناي رسيدن به آخر دنيا نيست، بلكه در عوض با خوردن اين مواد مفيد و مغذي علاوه بر داشتن اندامي متناسب، از استرس و اضطراب به دور خواهيد بود.

از مغزها استفاده كنيد.
كمبود سلنيوم در بدن باعث اضطراب، افسردگي و خستگي مي‌شود. آجيل (مغزها) سرشار از سلنيوم هستند، لذا مصرف مقداري از انواع آن به‌طور روزانه براي كاهش اضطراب و دل‌آشوب مفيد مي‌باشد.
قارچ، ماهي‌تن و ماهي سالمون نيز حاوي مقادير مناسبي از سلنيوم هستند. با اين وجود، مصرف مغزها را فراموش نكنيد.