كلينيك تغذيه

نوشته  : تحريريه دنياي تغذيه

دكتر سيدضياءالدين مظهري
متخصص تغذيه و رژيم درماني
رئيس انجمن علمي غذا و تغذيه حامي سلامت ايران
مدير گروه تغذيه دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات
 
با سلام، ‌نوزاد ما 2 ماهه است، خيلي شير بالا مي‌آورد، ‌البته وزنش اضافه كرده،‌ ولي نگران هستم نكند مشكلي باشد. و اينكه آيا به دليل نفخ مي‌توان به نوزاد خاكشير يا داروهاي خانگي و گياهي داد؟

در صورتي كه بالا آوردن شير داده شده بيشتر از حد معمول باشد، در اولين فرصت به يك متخصص گوارش كودكان جهت علت‌يابي مراجعه فرماييد. شايد بچه سركار ريفلاكس يا بيماري متابوليكي دارد كه ‌بايد سريعاً تشخيص داده شود و درمان گردد. در غير اينصورت اقدامات زير توصيه مي‌شود:
1- تغيير پوزيسيون يا شكل شيردهي بصورت‌هاي گوناگون و هدايت نوك و قسمتي از هاله سينه به دهان بچه، گرفتن گاز معده بعد از اتمام شيردهي و در صورت لزوم حتي بين شيردهي، به اين صورت كه بچه را به‌طور عمودي ولي كمي مورب به شانه خود تكيه بدهيد و به آرامي ضرباتي را با دست به پشت بچه وارد نماييد تا هواي مكيده شده خارج گردد. توجه داشته باشيد گاهي همراه با خروج هوا دلمه‌هايي از شير نيز به بيرون رانده مي‌شود كه طبيعي بوده و جاي هيچ نگراني نيست، ولي توصيه مي‌شود كه اگر بعد از شيردهي قصد خروج از منزل را داريد، مواظب باشيد كه بالا آوردن بچه، لباس شما را آلوده نكند.

چقدر مي‌توانيم بخوريم؟

نوشته  : برليانت بزرگمهر 

تأثير مهم و اساسي تغذيه بر سلامت، شادابي، تحرك و طول عمر انسان، امروزه امري ثابت شده است. متخصصين تغذيه معتقدند براي حفظ هر چه بيشتر سلامت و پيشگيري از انواع اختلالات و عوارضي كه در كمين انسان نشسته و زندگي و حيات بشر را تهديد مي‌كند، لازم است افراد از تغذيه صحيح، سالم، متعادل و متنوع برخوردار باشند. به خصوص در جهان امروزي با توجه به ارتباطات گسترده جوامع مختلف، صنعتي شدن كشورها و تغييرات فاحشي كه در شيوه زندگي افراد رخ داده است، احتمال بروز بيماري‌ها و عوارض خطرناك به خصوص بيماري‌هاي مزمن، معلوليت‌ها و مرگ و مير گسترده ناشي از آن هر روز بيشتر و شايع‌تر مي‌شود.
براي مبارزه با اين مشكلات و حفظ هر چه بيشتر سلامت افراد چه بايد كرد؟ عوامل مختلفي در اين امر دخالت دارند، همان‌گونه كه گفته شد، شيوه زندگي در حفظ سلامت يا بروز بيماري‌ها در انسان تأثير بسزايي دارد كه يكي از مهم‌ترين و اساسي‌ترين عوامل مرتبط با شيوه زندگي، نحوه تغذيه افراد است.
متخصصين تغذيه با معرفي 5 گروه غذايي، توصيه مي‌كنند كه هر فردي موظف است با استفاده صحيح و مناسب از اين گروه‌هاي غذايي در برخورداري از تغذيه‌اي كافي، متعادل و متنوع، تلاش بنمايد.
حال سوالاتي در ذهن خوانندگان علاقه‌مند مجله مطرح مي‌شود كه؛

تهديدهاي غذايي براي جنين

نوشته : فاطمه مفیدی دانشجوی دکترای تغذیه دانشگاه 

امروزه محققان روي يکي ديگر از دلايل ناشناخته سقط مکرر يعني تغذيه تمرکز کرده‌‌اند. پيش از اين بررسي‌ها‌ نشان داده بود چاقي يا لاغري مفرط تاثير منفي بر باروري و تخمک‌‌گذاري دارند و حتي مي‌توانند در صورت بارداري خانم، سبب سقط جنين شوند. اين موضوع به ويژه زماني که نمايه توده بدني پايين‌‌تر از 5/18 يا بالاتر از 30 باشد بيشتر مي‌شود، اما بيش از وزن، آنچه اهميت مي‌يابد، چربي‌ها‌ي دور شکم است و از آنجا که کنترل قند خون را تحت تاثير قرار مي‌دهد مي‌تواند سبب سقط جنين شود.
جالب است بدانيد داشتن وزن بالا، بر تخمدان، آندومتر و رحم هم تاثير مي‌گذارد و هر ميزان اضافه‌ وزن بالاتر برود، کيفيت تخمک پايين‌تر آمده و رشد جنين را تحت تاثير قرار مي‌دهد، به همين دليل است که توصیه می‌شود خانم‌ها‌يي که مايل به بارداري ‌هستند، ابتدا بايد وزن خود را، در صورت داشتن اضافه ‌وزن، کاهش دهند.
به‌علاوه تحقيقات نشان داده‌اند زناني که دچار سقط مکرر مي‌شوند، کمبود ويتامين B9 يا اسيد فوليک دارند که کمبود آن مي‌تواند اثر مُضري بر جنين بگذارد. همين دسته از زنان در صورتي که به‌طور مرتب ويتامين‌ها‌ي گروه B را مصرف کنند، از سقط پيشگيري خواهند کرد و در صورتي که طي دوران بارداري و قبل از آن اسيد فوليک مصرف کنند، سقط جنين 57 درصد کاهش خواهد يافت.
همچنین برخي بيماري‌ها نظير سلياک يا عدم تحمل گلوتن نيز مي‌تواند يکي ازدلايل سقط جنين باشد. اين بيماري گرچه شايع است، اما در برخي موارد تشخيص داده نمي‌شود و در نتيجه بدون درمان باقي مي‌ماند. از جمله نشانه‌ها‌ي ابتلا به اين بيماري اسهال شديد و لاغري است. اين ناراحتي مي‌تواند بر تخمک‌‌گذاري نيز تاثير گذاشته و عامل ناباروري يا سقط جنين باشد. خانم‌‌هايي که مبتلا به اين ناراحتي هستند، با دريافت رژيم بدون گلوتن مي‌توانند از بروز سقط پيشگيري کنند.

ویژگی‌ها و ارزش غذایی نودل

نوشته : مهندس مسعود خبازی 

سال‌ها است که در کشورمان شاهد حضور غذاهایی همانند ماکارونی بر سر سفره‌ها هستیم که غذایی محبوب در بین خانواده‌ها و به خصوص کودکان بوده و در مدت زمان نسبتا کوتاهی آماده مي‌شود. با این وجود خانواده‌ها دنبال غذا‌هایی هستند که در زمان بسیار کمتری تهیه شود.
نودل از جمله این محصولات است که تنها در 3 دقیقه آماده شده و دارای طعم‌های مختلف مانند: طعم گوشت، مرغ، سبزیجات، قارچ، پیتزا، سس‌گوجه فرنگی تند، کاری و زعفران مي‌باشد و به جهت ارزان بودن نسبی محصول، باعث شده که به سرعت جای خود را بر سر سفره‌ها باز نماید.
نودل از نظر ارزش غذایی، تقریبا غذایی کامل، ولي کم‌کالری و حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی بوده و به عنوان یک غذای رژیمي ‌و همچنین میان‌وعده مناسب جهت کودکان مي‌باشد.
البته به دليل كمي سبوس موجود در آرد آن، ارزش غذايي آن از ماكاروني كمتر بوده و فقط مصرف گاه به گاه آن قابل توصيه است. ضمنا برخي چاشني‌هاي همراه نودل، نمك فراواني دارند كه بايد مصرف آنها را كاملا محدود كرد.
در این مقاله ویژگی‌های فرآورده نودل برگرفته از استاندارد ملی ایران (شماره11981) بیان مي‌شود.

فلفل و سلامتي

نوشته: دكترسيد مسعود كيمياگر 

فرقي نمي‌كند كه فلفل تند باشد يا نه. تمامي انواع فلفل‌ها كاري بيش از تزئين كوكوي گوجه‌فرنگي و يا طعم دادن به سس‌ سالسا و رنگين كردن غذا انجام مي‌دهند. آنها برخي از ويتامين‌هاي موردنياز بدن را تامين مي‌كنند و حاوي تركيباتي هستند كه با كاهش و تسكين درد و مزاياي بي‌شمار ديگر ارتباط دارند.
 
فيتوكميكال‌هاي موجود در فلفل
فلفل‌ها حاوي فيتوكميكال‌هاي زيادي هستند كه به‌طور طبيعي در بافت و تركيبات بسياري از گياهان يافت مي‌شوند. نزديك به يك ميليون از آنها در طبيعت شناخته شده‌اند. بسياري از فيتوكميكال‌هاي درون فلفل‌ها توانايي آنتي‌اكسيداني دارند و اين بدان معني است كه آنها مي‌توانند اثر منفي راديكال‌هاي آزاد را بر بدن خنثي كنند و از آسيب به سلول پيشگيري نمايند و در نهايت از ابتلا به بيماري‌هاي خاص پيشگيري كنند و يا علائم آن را كاهش دهند. برخي از فيتوكميكال‌ها در بدن عملكردي مشابه هورمون‌ها دارند و در واقع انتقال‌دهنده پيام‌ها به مغز هستند. فلفل‌ها در رنگ‌هاي سبز، قرمز، زرد و نارنجي وجود دارند. هر رنگ مختلف از فلفل‌‌ها، حاوي فيتوكميكال‌هاي متفاوتي است.
مزاياي بي‌شمار فلفل‌ها
چه فلفل تند باشد و چه شيرين، بسيار مغذي است. فلفل يكي از غني‌ترين منابع ويتامين A و C است و با خوردن يك فنجان از آن، صددرصد نياز روزانه بدن به اين ويتامين‌ها فراهم مي‌شود. انواع مختلف فلفل‌ها را بخوريد تا انواع گوناگوني از ويتامين‌ها و مواد معدني را دريافت كنيد. فلفل قرمز منبع خوبي از فيبر، مواد معدني و فولات است.

خواص دارويي انجير

نوشته  : دكترمحمد حسین صالحی سورمقی 

گياه‌شناسي
درخت انجير درختي است كه ارتفاع آن تا 10 متر مي‌رسد. شاخه‌ها منشعب و شكننده و برگ‌ها بزرگ (گاه تا 25 سانتي‌متر) با بريدگي‌هاي عمقي هستند؛ به طوري كه پهنك به 3 تا 5 لوب تقسيم مي‌شود. سطح برگ‌ها ناصاف و تقريباً خشن است. گل‌ها كوچكند و به صورت نر و ماده كنار هم قرار دارند كه پس از لقاح و تكامل به ميوه‌هاي فندقه كوچكي تبديل مي‌شوند و در قسمت گوشتدار نهنج قرار مي‌گيرند. اين قسمت كم‌كم بزرگ شده و حاوي اندوخته‌اي غني از مواد قندي و مواد مهم ديگري مي‌شود. اين نهنج گوشتدار پس از رسيدن كامل به رنگ زرد، سبز، زرد متمايل به سبز و بنفش مايل به سياه در مي‌آيد كه در اصطلاح عاميانه به آن ميوه انجير مي‌گويند؛ در صورتي كه از نظر گياه‌شناسي اين قسمت خود شامل تعداد زيادي ميوه كوچك فندقه است.
درخت انجير ممكن است در سال سه نوبت (بهار، تابستان و پاييز) ميوه بدهد كه ميوه‌هاي پاييزه معمولاً كوچك‌تر از دو نوع ديگر هستند. قطر ميوه رسيده به 5 سانتي‌متر مي‌رسد.
موطن اصلي و محل رويش انجير را جنوب غربي آسيا و مناطق شرقي مديترانه، به‌خصوص از يونان تا پاكستان مي‌دانند. انجير به دليل مصرف زياد، امروزه در مناطق وسيعي از دنيا كشت مي‌شود.

چرا نوشيدن چاي از آب بهتر است؟

پژوهشگران تاكيد كردند كه چاي فوايد بسياري دارد و از بيماري‌هاي قلبي عروقي و پوکي استخوان پيشگيري مي‌کند.

به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) - منطقه خراسان و به نقل از Atlantico، برخي پزشکان بر اين باورند که نوشيدن چاي از آب نيز مفيدتر است، چراکه علاوه بر فوايد آب، چاي خاصيت آنتي اکسيداني نيز دارد.

به گفته پژوهشگران، گياه چاي در پيشگيري از بسياري از بيماري ها مانند پوکي استخوان موثر است و باعث افزايش تراکم استخواني و جلوگيري از شکستگي هاي استخواني در سالمندان مي شود.

مطالعات نشان مي دهد نوشيدن چاي در زنان باعث بازسازي استخوان ها و کاهش استرس مي شود.

خواص غذايي باميه

نوشته: نیلوفر وزیری دانشجوی کارشناسی ارشد تغذیه 

بامیه با نام علمی Hibiscus به خانواده پنیرک یا Malvaceae تعلق دارد. میوه بامیه، شامل غلاف گوشتی است که دارای مقطعی 5 یا 6 ضلعی بوده که از قاعده به طرف راس به‌تدریج باریک و نوک تیز می‌شود. طول میوه به 3 تا 7 سانتیمتر می‌رسد.
درون میوه در چند ردیف،‌ دانه‌های سفید رنگ و نرمی قرار دارد که پس از رسیدن به رنگ سبز کم‌رنگ تغییر یافته و سفت می‌شوند.
بامیه با داشتن مواد مغذی با ارزشی مانند ویتامین‌های C ,A و گروه B از جمله: اسیدفولیک B5، B2، B6 و عناصری از قبیل: منگنز، کبالت، کلسیم، فسفر و پتاسیم، فیبر و ماده لزج، اثرات مثبت فراوانی بر سلامت انسان دارد.
این گیاه از نظر اقتصادی نیز ارزان و در دسترس همه افراد است.
مفيد براي ديابتي‌ها و بيماران قلبي

 فيبر موجود در باميه نمایه گلایسمی‌ پایینی به آن می‌دهد، یعنی به سرعت قند خون را بالا نمی‌برد. بدين ترتيب كه سرعت جذب قند را كاهش داده و به حفظ قند خون كمك مي‌كند، بنابراین براي افراد مبتلا به ديابت مفيد می‌باشد.
موسيلاژ يك نوع فيبرموجود در باميه می باشد که از طریق متصل شدن با نمک‌های صفراوی و اسیدهای چرب، موجب کاهش کلسترول و پروفایل لیپیدی خون می‌شود و برای بیماران قلبی و‌هایپرلیپیدمی ‌توصیه می‌گردد. اثر باميه دركاهش كلسترول خون، يكي از خصوصيات بسيار مفيد اين سبزي است، زيرا مانند داروهاي كاهنده كلسترول اثرات جانبي ندارد.

رژيم غذايي پس از ورزش

نوشته  : دكتر سيدعلي كشاورز 

پس از ورزش، هر چقدر سريع‌تر به بدن مواد مغذي و انرژي برسد، سريع‌تر تجديد‌قوا مي‌كند. هر نوع تمرين بدني سبب تخليه ذخاير گليكوژن در بدن مي‌شود. گليكوژن، انرژي ذخيره شده در ماهيچه‌ها مي‌باشد كه به راحتي در دسترس قرار مي‌گيرد و از تحليل رفتن بافت‌ ماهيچه‌اي بدن جلوگيري مي‌كند. هدف از داشتن رژيم غذايي مناسب بلافاصله پس از ورزش، احياي ذخاير انرژي در بدن و بازسازي بافت ماهيچه‌اي آسيب ديده مي‌باشد. در دوره پس از ورزش با داشتن رژيم غذايي مناسب، بدن قوي‌تر و سرحال‌تر مي‌شود. اگر بلافاصله پس از ورزش، انرژي لازم را به بدن نرسانيد و بدن براي مدت طولاني گرسنه نگه داشته شود احساس سستي و كسالت خواهيد كرد؛ اما با تامين انرژي و مواد مغذي به موقع و سريع، بدن خيلي سريع‌تر احيا شده و به تعادل مي‌رسد. با دنبال كردن راهكارهاي ارائه شده در اين مقاله مي‌توانيد به احياي سريع‌تر بدن پس از ورزش كمك كنيد.
چقدر آب و يا مايعات بنوشيم؟
بلافاصله پس از اتمام ورزش حتي قبل از دوش گرفتن و تعويض لباس، مايعات بنوشيد. اگر بتوانيد آب از دست رفته از بدن را (حين ورزش با عرق كردن، آب بدن از دست مي‌رود) هرچه سريع‌تر با نوشيدن مايعات جايگزين كنيد، خستگي بدن نيز سريع‌تر برطرف شده و از بروز كم‌آبي پس از ورزش نيز جلوگيري مي‌شود. اگر پس از ورزش به ميزان كافي مايعات ننوشيد، احساس سستي و بي‌حالي و در برخي مواقع سردرد و حالت تهوع به سراغ‌تان مي‌آيد.

قندهاي رژيمي؛ خوب يا بد؟

نوشته  : مریم میرفتاحی 

شیــــــرین‌کننـــــده‌های مصنوعــی جایگزین‌های صنعتی برای شکر مي‌باشند‌. زیاده‌روی در مصرف شکر معمولی و افزایش وزن ناشی از آن، عاملی شد تا تولید و استفاده از این گونه شیرین کننده‌ها در صنعت غذا آغاز شود‌. این شیرین‌کننده‌ها ممکن است از منابع طبیعی مانند گیاهان و یا خود قند گرفته شده باشند‌. شیرین‌کننده‌های مصنوعی به عنوان شیرین‌کننده‌هایی قوی شناخته مي‌شوند، چراکه اغلب به مراتب از قند و شکر عادی شیرین‌تر مي‌باشند، به همین دلیل در مقایسه با شکر مقادیر کمتری از آنها برای ایجاد همان میزان طعم شیرین لازم است‌.
 
کرم‌خوردگی دندان‌ها
بر خلاف شکر، شیرین‌کننده‌های مصنوعی در تخریب دندان‌ها اثر چندانی ندارند.
 
کاربردهای شیرین‌کننده‌های مصنوعی

شیرین‌کننده‌های مصنوعی هیچ کالری را به رژیم غذایی اضافه نمي‌کنند و در واقع در مقایسه با شکر میزان خیلی کمتری از آنها برای شیرین کردن استفاده مي‌شود‌. امروزه، شیرین‌کننده‌های مصنوعی به صورت گسترده‌ای در غذاهای فرآوری شده استفاده مي‌شوند؛ از جمله نوشیدنی‌های شیرین، شیرینی‌جات، ژله‌ها، کنسروها و ..‌. حتی استفاده از شیرین‌کننده‌های مصنوعی در خانه‌ها هم رایج شده است‌.