تغذيه و سيستم ايمني بدن

نوشته  : دكتر سيد ضياءالدين مظهري متخصص تغذيه و رژيم‌درماني از دانشگاه آلمان دانشيار دانشگاه علوم پزشكي ايران

سيستم ايمني و دفاعي هر فردي با تشكيلات ساختاري شگفت‌انگيز و تجهيزات فوق مدرن و ميليون‌ها نيروي جنگنده و اطلاعاتي و دفاعي و تخصصي از بدن در مقابل ميلياردها عوامل بيماري‌زاي مختلف ويروسي، ميكروبي – قارچي و مواد شيميايي و راديكال‌هاي آزاد و حتي دفاع در قبال طغيان‌هاي سلول‌هاي خودي و انحرافي سرطاني و يا خيانت پيشه و مخرب و مهاجم بافت‌ها و ارگان‌هاي حساس حفاظت مي‌كند. تي‌سل‌هاي كمكي (TH) و مهاركننده (TS) و كشنده (TK)  لنفوسيت‌ها يا سلول‌هايي هستند كه بعد از ساخته شدن در مغز استخوان در ايام نوزادي به غده تيموس مهاجرت نموده و در اين پادگان دفاعي به سه گروه متخصص فوق‌الذكر تبديل مي‌شوند. دسته ديگري از سلول‌هاي سفيد خوني (WBC) با كمك مغز استخوان و سيستم لنفي رشد كرده و به حد بلوغ رسيده وظايف معين و مشخص را در دفاع كلي بدن به عهده دارند. ماكروفاژ‌ها يا بيگانه‌خواران گرچه بدون كمك و وابستگي به محل خاص رشد مي‌كنند، ولي اغلب تمايل دارند در مسير جريان خون به هر گوشه و كناري حركت نموده و با ايست و بازرسي و كنترل سلول‌هاي مختلف بدن جهت شناسايي و تفكيك سلول‌هاي خودي و غيرنفوذي از عوامل بيگانه سركشي به عمل ‌آورند. از ديگر وظايف آنها سالم‌سازي محيط و حذف مواد زائد و بيگانه در زماني است كه بدن به حالت آماده‌باش نيست. كار اصلي ماكروفاژها يا بيگانه‌خواران گشت و كنترل عوامل خودي و شناسايي سلول‌ها با تركيبات بيگانه مي‌باشد. اين سلول‌ها نه تنها ويروس‌ها و باكتري‌ها و سلول‌هاي خودي طغيان‌گر سرطاني را با پاهاي كاذب خود به درون خود كشيده و از بين مي‌برند،همچنين وظيفه پاك‌سازي محيط بافت‌ها و ارگان‌ها از مواد زائد، سلول‌هاي مرده و مواد پخش شده از فعل و انفعالات ناشي از جنگ و گريز با عوامل غيرخودي را نيز برعهده دارند. اين سلول‌هاي دفاعي با آگاهي و هوشياري و با ابزارهاي شناسايي خود، سلول‌هاي مختلف را تشخيص مي‌دهند و تفكيك مي‌كنند، ولي هنگامي كه در شناسايي دقيق دچار ترديد مي‌گردند، سلول‌هاي كمك‌كننده TH را به كمك مي‌طلبند.

بيراهه نرويد؛ لاغري راهكار دارد

نوشته  : آذين صحابي

شما از رژيمي پيروي مي‌كنيد كه چربي بسيار كمي دارد، سرشار از ميوه‌ها و سبزي‌هاست و پروتئين بدون چربي در خود دارد. با پيروي از اين رژيم بسيار خوش‌هيكل هم شده‌ايد و از وضع و تركيب بدني‌تان خيلي راضي هستيد. ولي ناگهان يك روز پس از گذراندن روز كاري سخت و پرتنش كه انرژي بسياري از شما گرفته است، مي‌بينيد كه در رستوران فست فود نزديك محل كار مشغول خوردن يك پيتزاي بزرگ با نوشابه و سيب‌زميني هستيد، به خود مي‌آييد و مي‌بينيد در كمال تأسف رژيم خود را زير پا گذاشته‌ايد و همين وقت است كه شديدا احساس گناه مي‌كنيد. خيلي از اين افراد با خود مي‌گويند: «خب رژيم امروز كه خراب شد، پس بقيه روز را به همين روش ادامه دهم؛ فردا دوباره رژيمم را رعايت مي‌كنم». آن وقت است كه به خانه مي‌روند و همان‌طور كه برنامه‌هاي تلويزيون را تماشا مي‌كنند، بشقاب بزرگ چيپسي را كه روي آن سس گوجه بسياري ريخته شده در بغل مي‌گيرند و باز هم با احساس گناه رژيم خود را زير پا مي‌گذارند. اين حالت براي بسياري از ما آشناست؛ نه؟ ما دوست داريم خوش‌هيكل باشيم و همه از ما تعريف كنند؛ ولي بايد راه سختي را طي كنيم. ما سعي مي‌كنيم بهترين غذاهايي كه بيشترين خواص تغذيه‌اي را دارند بخوريم؛ ولي اشكال اينجاست كه انجام اين كار در همه اوقات ممكن نيست و ايده‌آل نگاه كردن به اين مقوله جز اينكه خودمان را آزار دهد، فايده ديگري ندارد. بخشي از راهي كه براي داشتن اندام و وزني مناسب و بدني سالم مي‌پيماييم، آگاهي از موانعي است كه سر راه رسيدن به اين هدف قرار دارند. در اينجا درباره خطاهايي كه همه ما در رژيم گرفتن انجام مي‌دهيم، مي‌خوانيد و ياد مي‌گيريد چه كار كنيد كه در اين دام‌ها نيفتيد و در صورت گرفتاري چطور شرايط را به نفع خود و سلامتي‌تان تغيير دهيد.

افزايش وزن درد‌سر دوران يائسگي

نوشته  : تحريريه دنياي سلامت 

يائسگي زماني رخ مي‌دهد كه بدن يك زن، ديگر تخمك‌گذاري نمي‌كند و قاعدگي او متوقف مي‌شود. يائسگي معمولا به معني آخرين قاعدگي يك زن است. سن متوسط آن 51 سال است، ولي مي‌تواند بسيار زودتر يا بسيار ديرتر هم باشد. اگر يائسگي پيش از 45 سالگي روي دهد، آن را يائسگي زودرس مي‌گويند. پس از يائسگي و در يك دوره معمولا ده ساله يا بيشتر، فرد شاهد تغييراتي در پوست خود نيز خواهد بود. خشكي پوست افزايش مي‌يابد، چروك مي‌خورد و در بافت مو نيز تغييراتي به وجود مي‌آيد. همچنين ديواره واژن نازك‌تر و خشك‌تر مي‌شود، سينه‌ها نيز سفتي گذشته خود را از دست مي‌دهند و تراكم توده استخواني به سرعت كاهش مي‌يابد. در اين سنين است كه زنان در معرض ابتلا به پوكي استخوان قرار مي‌گيرند. به خاطر داشته باشيد كه يائسگي يك تجربه شخصي است و هر زني ممكن است در اين دوران حالات متفاوتي داشته باشد. ممكن است بعضي افراد همه علائم بالا و بعضي ديگر فقط تعدادي از آنها را تجربه كنند. بهترين كار در هنگام مشاهده اين علائم مشورت با پزشك متخصص است.

افزايش وزن
در اين دوران تقريبا دو زن از هر سه زن افزايش وزن خواهند داشت كه بيشتر آنها بين 5 تا 5/7 كيلوگرم وزن‌شان اضافه مي‌شود. اين افزايش وزن بيشتر در محدوده شكم بروز پيدا مي‌كند كه به اين نوع چاقي، چاقي سيبي شكل گفته مي‌شود. پيش از يائسگي اضافه وزن خودش را در اطراف ران‌ها، باسن و بازوها نشان مي‌داد، ولي در دوران يائسگي در اطراف شكم بيشتر بروز مي‌يابد.

توت‌فرنگي

نوشته  : تحريريه دنياي سلامت 

توت‌فرنگی وحشي از دیرباز مصرف دارويي داشته است. به عنوان مثال برگ و ریشه آن كه حاوی مقدار قابل ملاحظه‌ای تانن مي‌باشد براي درمان اسهال و به عنوان داروي ادرارآور مصرف مي‌شده است. پرورش توت‌فرنگي از قرن چهاردهم در فرانسه شروع شد و سپس به ايران انتقال يافت. توت فرنگی به صورت خام، جوشانده، مربا، شربت و بستنی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 خواص تغذیه‌ای توت فرنگی
توت فرنگی منبع خوبی از فیبر، ویتامینC، فولات، پتاسیم و آنتی‌اكسیدان‌هاست كه باعث افزایش سلامت قلب، كاهش خطر ابتلا به انواع سرطان و در كل ارتقاي سلامتی مي‌شود. همچنین حاوی املاح كلسیم، آهن و فسفر می‌باشد. از مواد موثر و مهم آن می‌توان تانن، موسیلاژ، قندهای مختلف، سالیسیلات‌ها و به خصوص اسیدهای میوه را نام برد. توت فرنگی سرشار از ویتامین و فاقد چربی اشباع است و كالری كمی دارد. یك واحد توت فرنگی معادل 8 عدد مي‌باشد كه 50  كيلو كالری انرژی دارد. توت فرنگی مانند سایر توت‌ها (شاه‌توت، توت سفید و تمشك) پاك‌كننده روده و مثانه است. املاح معدنی موجود در آن خاصیت مسهلی به آن بخشیده است؛ زیرا این املاح عضلات روده را به حركت وادار می‌كنند. به همین جهت توت فرنگی برای درمان یبوست مؤثر است. پژوهش‌هاي اخیر نشان داده است، مصرف روزانه یك واحد توت‌فرنگی ميزان فولات خون را به طور قابل ملاحظه‌اي افزايش و فشار خون و همچنين مقدار هموسیستئین خون را كاهش می‌دهد. هموسیستئین اسیدآمینه‌ای است كه مقدار زياد آن باعث مسدود شدن رگ‌های خونی می‌شود. همچنین توت‌فرنگی دارای مقادیر بالایی آنتی‌اكسیدان‌ها مانند الاژیك اسید و آنتوسیانین (رنگدانه قرمز) است كه در پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقي موثرند.

طعم ســـلامــت در غذاهاي بـــهاري

نوشته : مترجم: اعظم اسلامي مجد 

امروزه، با آنكه خوردن غذاهاي فصلي همچنان در ميان مردم رايج است، اما مفهوم واقعي خود را از دست داده.
با شيوه‌هاي جديد و پيشرفته پخش و توزيع غذاها، انواع و اقسام خوردني‌ها در سرتاسر جهان مورد استفاده عموم قرار مي‌گيرد و به سختي مي‌توان غذاهاي هر فصل را جدا كرد. اما به هر حال، خريدن محصولات غذايي فصل از سوپرماركت‌ها و بقالي‌هاي محلي، نه تنها به تقويت كشاورزي منطقه كمك مي‌كند، بلكه اين اطمينان را نيز به شما مي‌دهد كه بهترين مواد غذايي با بالاترين كيفيت و طعم و تازگي را مصرف مي‌كنيد. چنين محصولاتي عاري از هرگونه مواد نگهدارنده هستند. علاوه بر اين، خوردن غذاهاي فصلي و منطقه‌اي يكي از سالم‌ترين روش‌ها براي ايجاد تعادل بدن در گردش فصل‌ها و تغييرات آب و هوايي است.

پيش به سوي غذاهاي سبز
فصل بهار با خود گرما و روشني مي‌آورد و به ما فرصتي مي‌دهد تا كمي از غذاهاي سنگين زمستان فاصله بگيريم. بهار فصل رشد و جوانسازي دوباره است. اغلب مردم در اين فصل با هم پيمان پاكسازي مي‌بندند؛ اما مهم‌تر از همه، بهترين زمان براي استراحت دادن به سيستم گوارش بدن است. پس چرا طراوت بهار را به آنچه مي‌خوريم تعميم ندهيم. در زير 10 مورد از تازه‌ترين و سالم‌ترين غذاهاي مربوط به اين فصل آمده است:

غذاهايي كه دوستدار زيبايي‌اند

نوشته  : تحريريه دنياي سلامت 

تغذيه مناسب يكي از عوامل مؤثر در حفظ سلامتي است كه بر زيبايي و سلامت پوست، مو، ناخن‌ها و چشم‌ها  تاثير بسزايي دارد. رژيمي كه از لحاظ تركيبات گياهي غني باشد، ترميم DNA را تحريك مي‌كند، باعث توليد بيشتر كلاژن مي‌شود، التهاب را كاهش مي‌دهد و پوست را براي مدت طولاني‌تري جوان نگه مي‌دارد. كرم‌ها و لوسيون‌ها به بهبود وضعيت پوست كمك مي‌كنند؛ ولي چيزي كه بيش از همه تعيين‌كننده است، رژيم غذايي شماست. زيبايي پوست به سلامت عمومي بدن بستگي دارد. براي داشتن پوستي سالم و درخشان، بايد يك زندگي سالم داشته باشيد و يكي از مهم‌ترين گام‌ها در جهت رسيدن به اين هدف، داشتن يك رژيم غذايي سالم و اصولي است. بنابراين اگر مي‌خواهيد پوستي سالم و زيبا داشته باشيد، بايد در رژيم غذايي‌تان تغييراتي اعمال كنيد. اگر غذاهاي زير را در رژيم غذايي‌تان بگنجانيد، در جهت حفظ و ارتقاي سلامتي و زيبايي پوست خود گام مثبتي برداشته‌ايد.

برخي از انواع توت‌ها
توت‌ها يكي از موثرترين موادي هستند كه در جلوگيري و به تعويق انداختن پيري پوست موثرند. اين ميوه به حفظ خاصيت ارتجاعي پوست، تقويت لثه‌ها و سلامت چشم‌ها كمك مي‌كند.

توت فرنگي
توت فرنگي از ساختار كلاژن پوست محافظت مي‌كند. كلاژن همان چيزي است كه پوست را مستحكم نگه مي‌دارد. زماني كه سطوح كلاژن در پوست افت مي‌كنند و تحليل مي‌روند، پوست چروك مي‌خورد.

در مورد رژیم گــیـاهـخـواری چه می‌دانید ؟

نوشته  : آسیه محمدزاده کارشناس ارشد تغذیه 

گیاهخواری با پیدایش انسان بر روی زمین آغاز شده است. انسان‌های اولیه در جنگل‌های گرمسیری زندگی می‌کردند و خوراك آنها میوه درختان بود. اما به دليل پیشامدهای ناگهانی مانند زمین‌لرزه، سیل و غیره به نواحی دیگری كوچ کردند و به علت تغییرات آب و هوایی، كمیاب شدن میوه‌ها و گرسنگی مجبور شدند از گوشت جانورانی كه برای دفاع از خود می‌كشتند، بخورند و پس از كشف آتش این عادت را حفظ نمودند. بودا، زرتشت، فیثاغورث، سقراط، افلاطون، مولانا و عطار نیشابوری از جمله افراد گیاهخواري بودند كه به شاگردان و پیروان خود نيز این شیوه را توصیه مي‌كردند.
گیاهخواری چیست؟
در مقابل رژیم همه چیزخواري (Omnivorous Diet) كه شامل تمام منابع حیوانی و گیاهی می‌شود، رژيمي به نام رژیم گیاهخواری(Vegetarian Diet)  وجود دارد كه محدود به غذاهای گیاهی و پرهیز از مصرف انواع گوشت‌ها و محصولات حیوانی است.
انواع رژیم گیاهخواری
Lacto-vegetarian Diet: در اين رژيم، افراد علاوه بر غذاهای گیاهی، فرآورده‌های لبنی به جز بستنی را  نیز مصرف می‌کنند.
Ovo-vegetarian Diet: در اين رژيم، افراد علاوه بر غذاهای گیاهی مي‌توانند تخم‌مرغ نیز مصرف کنند.
Lacto-ovo-vegetarian Diet: در اين رژيم، علاوه بر غذاهای گیاهی، از شیر و تخم مرغ نيز استفاده می‌شود. اين رژيم متداول ترین و راحت ترین نوع گیاهخواری است.

پُرخوري عوارض و راهكارها

نوشته  : تحريريه دنياي سلامت 

همه ما دوست داريم جسم و رواني سالم داشته باشيم، ولي اين امر به راحتي ميسر نيست. براي داشتن بدني سالم، رعايت يك رژيم غذايي صحيح و علمي لازم است و مراقبت از سلامت روان هم قواعد خاص خودش را دارد. ما سعي مي‌كنيم در حد امكان غذاهاي سالم بخوريم و حجم غذاي خود را كاهش دهيم. ميزان موفقيت در اين كار براي افراد مختلف يكسان نيست. بعضي افراد مي‌توانند اين برنامه تغذيه صحيح و به اندازه را دقيقا رعايت كنند و بسياري هم پس از مدتي رعايت كردن رژيم غذايي، تحمل خود را از دست مي‌دهند و به شدت پرخوري مي‌كنند. اين افراد پس از اين اتفاق به شدت احساس گناه مي‌كنند و نمي‌دانند كه آيا مي‌توانند  همان روند سالم قبلي را ادامه دهند يا  خير. بايد ديد دليل اين شكست و رو آوردن به پرخوري چيست. عوامل گوناگوني مانند عوامل رواني، جسمي و محيطي در اين موضوع دخيل هستند. در زير تعدادي از اين عوامل را مي‌خوانيد.

استرس و كورتيزول
1-يكي از دلايل پرخوري فشارهاي عصبي و استرس است. وقتي شما به طور مزمن استرس داشته باشيد، بدن‌تان هورمون‌هايي مانند كورتيزول را به مقدار زياد ترشح مي‌كند كه به مرور باعث افزايش اشتها و در نتيجه پرخوري مي‌شود. دكتر اليسا اپل، دانشيار دانشگاه كاليفرنيا در سان فرانسيسكو و دپارتمان روانپزشكي، مي‌گويد: «كورتيزول باعث مي‌شود ما به غذاهايي كه چربي، قند و نمك آنها زياد است، تمايل پيدا كنيم.» سلول‌هاي چربي هم كورتيزول توليد مي‌كنند. اگر هم چاق باشيد و هم زندگي پر استرسي داشته باشيد، سطح خوني اين هورمون در بدن‌تان بالا خواهد رفت.

توصيه‌هاي مهم براي حفظ وزن دلخواه

نوشته  : دكتر بهمن محمدي 

فرقي نمي‌كند كه هميشه وزن مناسبي داشته‌ايد و يا مدتي است كه وزن خود را كاهش داده و مي‌خواهيد وزن دلخواه خود را حفظ كنيد. با رعايت توصيه‌هاي زير بدون نياز به رژيم غذايي وزن خود را كنترل كرده و اندام متناسب خود را حفظ كنيد:
از استراحت و خواب زياد بپرهيزيد. عموما هشت ساعت خواب در شبانه‌روز كافي است.
سر ساعت معيني بخوابيد و غذاي خود را هر روز در وقت مشخصي صرف كنيد. داشتن نظم در تغذيه و استراحت به كنترل وزن كمك مي‌كند. زندگي كم‌تحرك عامل چاقي است. روزانه نيم تا يك ساعت فعاليت جسماني مانند پياده‌روي داشته باشيد و در زمان پياده‌روي و تا دو ساعت پس از آن به جز آب هيچ غذايي نخوريد (نوشيدن آب مفيد است و توصيه مي‌شود). خوردن ته‌ديگ، شربت، نوشابه، غذاهاي چرب، شيريني، شكلات، تنقلات و نظاير آنها چاق‌كننده است از مصرف آنها بپرهيزيد يا به مقدار كم بخوريد. آبميوه، بيسكوئيت، نان خشك و نان سوخاري نيز وزن را افزايش مي‌دهد؛ اما مي‌توانيد در حد متعادل از اين موادغذايي استفاده كنيد. خوردن نوشابه‌هاي رژيمي و آجيل و بستني به مقدار متعادل و گاه به گاه بلامانع است. لبنيات مصرفي نظير ماست، پنير و شير بايد كم‌چرب (چربي كمتر از 5/2 درصد) باشد. از روغن مايع مخصوص سرخ كردن استفاده كنيد. اين روغن‌ها حاوي اسيدهاي چرب ضروري هستند و براي سلامت قلب و عروق مفيدند. بهترين روغن‌ها به ترتيب: روغن زيتون، كانولا، سويا، آفتابگردان، هسته انگور و ذرت مي‌باشند. سعي كنيد همه روزه از انواع ميوه‌جات به مقدار متعادل بخوريد. خوردن قند و شكر و ساير مواد قندي توصيه نمي‌شود. مصرف آنها را كاهش دهيد. مواد قندي و ميوه را در طول روز تقسيم كرده و از مصرف آنها در يك نوبت خودداري كنيد.

فلفل دلمه‌اي بخوريد تا جوان بمانيد.

نوشته  : تحريريه دنياي سلامت 

يكي از بهترين سبزيجاتي كه مي‌تواند با چين و چروك پوست مبارزه كند، فلفل دلمه‌اي است. فلفل دلمه‌اي انواع مختلفي دارد و به رنگ‌هاي زرد، قرمز، سبز و نارنجي موجود مي‌باشد. اما رنگ قرمز آن اثر بيشتري بر روي چين و چروك‌هاي پوست دارد. انواع فلفل دلمه‌اي منبعي غني از ويتامين A و C مي‌باشد. ويتامين  A از ويتامين‌هاي محلول در چربي بوده و مي‌تواند به راديكال‌هاي آزاد موجود در سلول‌هاي چربي كه براي بدن مضر هستند حمله كرده و آنها را از بين ببرد. ويتامين C نيز از ويتامين‌هاي محلول در آب است و به راديكال‌هاي آزاد كه در بخش مايع سلول‌ها وجود دارند حمله كرده و آنها را از بين مي‌برد. بنابراين، فلفل دلمه‌اي با از بين بردن راديكال‌هاي آزاد و مضر كه به نوعي موجب تضعيف كلاژن مي‌گردند از پوست دفاع مي‌كند و پوستي سالم با بافتي محكم و چين و چروك كمتر به شما هديه مي‌دهد.
پوستي سالم و شاداب و رگ‌هايي سالم!
آيا مي‌دانيد راديكال‌هاي آزاد يكي از عوامل مهم ايجاد كلسترول در رگ‌هاي خوني بدن هستند؟ كلسترول موجود در خون به عروق خوني و سلول‌هاي عصبي آسيب مي‌رساند. از طرفي لازمه داشتن پوستي جوان، سالم، زيبا، عروق خوني و سلول‌هاي عصبي سالم است، زيرا در صورت عدم سلامت رگ‌هاي خوني مجاور پوست، پوست نمي‌تواند مواد مغذي و مبارزه كننده با چين و چروك را از رگ‌هاي خوني دريافت كرده و علائم پيري پوست را به تأخير بيندازد. انواع فلفل دلمه‌اي با رساندن ويتامين A و C لازم به بدن (دو ويتامين مبارزه كننده با راديكال‌هاي آزاد) نه تنها با نابود كردن راديكال‌هاي آزاد از پيري پوست جلوگيري مي‌كند، بلكه سبب بهبود عملكرد عوامل غذا رساندن به پوست (رگ‌هاي خوني) نيز مي‌گردد.