نـگاهي‌ ديـگر به ‌چاقي‌كودكان

نوشته  : دكتر منصور بهرامي متخصص كودكان 

كمتر از دو دهه قبل، مهم‌ترين مشكل بهداشتي كودكان در جهان سوم، سوءتغذيه و در كشورهاي صنعتي چاقي بود. در سال‌هاي اخير به علت تغيير شرايط زندگي، چاقي به عنوان يك اپيدمي بزرگ و خاموش، كودكان بسياري از مناطق دنيا را تحت تاثير قرار داده است. چاقي با اندازه‌گيري وزن، قد و تعيين نسبت وزن به قد يا BMI، سنجش ميزان چربي‌هاي زير پوست در نواحي بازوها، پهلوها و زير استخوان كتف و اندازه‌گيري دور كمر و مقايسه آن با استانداردهاي طبيعي تشخيص داده مي‌شود. BMI طبيعي در دوران كودكي با سن تغيير مي‌كند و به همين جهت منحني‌هاي طبيعي متعددي متناسب با سن و جنس تهيه شده است. اگر BMI كودكي بيش از 95 درصد منحني مربوطه باشد، چاق و اگر بين 85 درصد تا 95 درصد قرار بگيرد، در معرض خطر چاقي محسوب مي‌شود.

پاتوفيزيولوژي
در بروز چاقي يك سيستم پيچيده و دقيق، اعم از عوامل هورموني، عصبي و محيطي دخيل هستند. ميزان اشتها و دريافت انرژي با توجه به نشانه‌هايي كه از محيط به هيپوتالاموس مي‌رسد، تنظيم مي‌گردد و با توجه به وضعيت ژنتيك شخص كه ثابت و غيرقابل تغيير است، عوامل محيطي نقش چشمگيري در بروز و يا پيشگيري از چاقي دارند؛ به همين جهت مهم‌ترين بخش قابل مداخله در پيشگيري و درمان چاقي، تاثير بر عوامل محيطي است.

 آيا زمان بروز چاقي بر ميزان عوارض آن موثر است؟
نسج چربي بالغيني كه از دوران كودكي چاق بوده‌اند، به طور متناسب در تمام بدن آنها قرار گرفته است؛ اما در افرادي كه در كودكي وزن متعادل داشته و يا لاغر بوده‌اند و بعد از بلوغ چاق شده‌اند، تراكم بافت چربي در اعضاي حساس و احشا افزون‌تر و عوارض مربوط به آن نيز بيشتر است. پس از بيست‌ سالگي، به ازاي هر 10 درصد افزايش وزن، احتمال بروز مشكلات عروق كرونر قلب، 17 درصد بيشتر خواهد شد. اگر اين شرايط همراه با كلسترول بالا، ديابت، فشارخون بالا و كمي فعاليت فيزيكي باشد،‌ احتمال بروز عوارض قلبي و عروقي و در نتيجه مرگ و مير ناشي از آن افزايش خواهد يافت.

همه چيز پيرامون نوزاد و شير!

نوشته  : تحريريه دنياي سلامت 

زمان شيردادن به نوزاد
 

از آنجا كه مغز، نقش مؤثري در توليد هورمون دارد، ممكن است خروج شير و توليد آن و آزادسازي هورمون‌ها در شرايط ديگري به جز مكيدن نوزاد، اتفاق بيفتد. مثلاً وقتي صداي گريه نوزاد خودرا مي‌شنويد و يا احساس مي‌كنيد نوزاد شما گرسنه است و يا گاهاً حتي فكر كردن به نوزاد، ترشح و توليد شير را افزايش مي‌دهد. اگر ترشح شير زماني آغاز شد كه شرايط شيردهي به نوزاد وجود نداشت، دست خود را روي قفسه سينه قرار داده و يا روي نوك پستان خود را فشار دهيد تا از نشت بي‌مورد شير جلوگيري شود. در هفته اول شيردهي، براي جلوگيري از نشت شير مي‌توانيد از پدهاي پنبه‌اي بدون آستر پلاستيكي استفاده كنيد تا لباس‌تان كثيف يا خيس نشود. ترشح هورمون اكسي‌توسين به رحم نيز كمك مي‌كند تا بعد از زايمان، به سرعت به اندازه اوليه خود (اندازه قبل از زايمان) باز گردد. به خصوص اگر قبلاً زايمان داشته‌ايد، اين موضوع سريع‌تر اتفاق مي‌افتد.

زمان از شير گرفتن نوزاد
از شير گرفتن، به معناي تغيير غذاي نوزاد و انتقال او از شير مادر به منبع غذايي ديگر است. اينكه چه زماني نوزاد از شير گرفته شود، تصميمي كاملاً شخصي است، اما پزشكان معتقدند نوزاد حداقل 18 ماه بايد از شير مادر تغذيه شود. از شير گرفتن فرايندي تدريجي است كه صبر و شكيبايي و درك فهم مادر و نوزاد را مي‌طلبد. آكادمي اطفال آمريكا (AAP) به مادران توصيه مي‌كند كه نوزاد در شش ماه اول زندگي منحصراً با شير مادر و پس از آن تا يك‌سال با تركيبي از غذاهاي جامد و شير مادر تغذيه شود.

كاشت مژه و تأثير تغذيه بر روي رشد آن

نوشته  : تحريريه دنياي سلامت 

كاشت مژه، امروزه بحثي بسيار داغ و جديد است. اين مژه‌هاي نيمه دائم، با ظاهر طبيعي خود، مژه‌ها را بلندتر و ضخيم‌تر نشان مي‌دهند و آنقدر طبيعي به نظر مي‌رسند كه هيچ كس متوجه نخواهد شد كه مژه‌هاي واقعي شما نيستند. امروزه اكثر خانم‌ها اين كار را انجام مي‌دهند. كاشت مژه بايد توسط افراد خبره و حرفه‌اي صورت گيرد تا علاوه بر زيبائي كار به سلامت مژه و چشم‌‌ها آسيبي نرسد. اين مژه‌ها نيمه‌دائم هستند و از الياف مصنوعي ساخته شده‌اند. مژه‌هاي مصنوعي به صورت تك‌تك ميان مژه‌هاي طبيعي كاشته مي‌شوند و با مراقبت صحيح مي‌توان آنها را تا مدت‌ها حفظ كرد. به طور معمول مژه‌هاي طبيعي هر60 -90 روز مي‌افتد و مژه جديدي رشد مي‌كند؛ اما مژه‌هاي مصنوعي هر 20 روز يكبار مي‌افتند و توصيه مي‌شود افراد هر دو الي سه هفته يكبار به آرايشگر خود مراجعه كرده و مژه‌ها را ترميم كنند (البته اين زمان ميان افراد مختلف متفاوت است). چرخه طبيعي رشد مژه‌ها و زمان ماندگاري آنها به ميزان مراقبت و توجه فرد بستگي دارد. بعضي مصرف‌كنندگان با مراجعه مكرر و ترميم و پيگيري دقيق، حتي بيشتر از يك سال اين مژه‌ها را داشته‌اند. مژه‌هاي مصنوعي الياف نازكي هستند كه كمي انحنا نيز دارند تا كاملاً شبيه مژه‌هاي طبيعي به نظر برسند و در اندازه و ضخامت‌هاي مختلفي ساخته مي‌شوند تا براي انواع مختلف مژه‌ها، قابل استفاده باشند. خود فرد نيز مي‌تواند بلندي و ضخامت مورد نظر را انتخاب كند. با استفاده از اين مژه‌ها هيچ نيازي به استفاده از ريمل نيست، ولي در صورت تمايل مي‌توان از ريمل‌هايي استفاده كرد كه با آب قابل شستشو باشند. مژه‌هاي مصنوعي در خواب و با ورزش و يا شنا كردن و حمام رفتن خراب نمي‌شوند و براي مراسم خاص و حتي مصرف روزانه، مناسبند. كاشت مژه در دو سال اخير، طرفداران زيادي پيدا كرده و مورد توجه بسياري از خانم‌ها قرار گرفته است. قيمت اين مژه‌ها، بسته به نوع و جنس مژه متفاوت است.

روش‌هاي كاهش كلسترول خون

نوشته  : تحريريه دنياي سلامت 

در سال‌هاي اخير احتمالا راجع به كلسترول مطالب زيادي در روزنامه، مجله‌ها و حتي فيلم‏ها شنيده‌ايد. عليرغم اين موضوع هنوز افراد زيادي هستند كه نمي‌دانند كلسترول چيست و چگونه بر سلامتي اثر مي‌گذارد و در صورت وجود كلسترول بالا چه اقداماتي بايد انجام داد؟ كلسترول يك ماده نرم و مومي شكلي است كه يك نوع چربي به شمار مي‌رود و در خون و همه بافت‌هاي بدن شما وجود دارد. كلسترول در ساختمان غشاي سلول‌ها، برخي هورمون‌ها و... شركت دارد وجود آن براي سلامت بدن ضروري است. كلسترول بدن از دو راه به دست مي‏آيد: راه اول و عمده‌ترين منبع كلسترول، كلسترولي است كه كبد خود انسان توليد مي‌كند. راه دوم كلسترولي است كه از خارج بدن تأمين مي‌شود و عمدتا با خوردن غذاهاي حيواني مانند تخم مرغ، گوشت و شير فراهم مي‏شود. البته خوردن چربي‌هاي اشباع شده (نوع ديگري از چربي‌ها كه بيشتر خاستگاه حيواني دارند) نيز به توليد بيشتر كلسترول توسط بدن كمك مي‌نمايد. 

انواع كلسترول
كلسترول در جريان خون به دو شكل اصلي انتقال مي‌يابد: يكي كلسترول «بد» (كلسترول LDL) كه غلظت بالاي آن با افزايش رسوب كلسترول در ديواره رگ‌هاي خوني و تصلب شرايين (مستعد شدن براي بيماري‏هاي قلبي- عروقي) همراه است و بايد سعي شود كه ميزان آن در خون كاهش يابد. دوم كلسترول «خوب» (كلسترولHDL) كه با انتقال كلسترول اضافي خون به كبد، سبب دفع آن از بدن مي‌گردد. بنابراين غلظت‌هاي بيشتر «خوب» با بروز كمتر بيماري‌هاي قلبي- عروقي همراه است. 

غذاهايي كه براي سلامت چشم مفيدند

غذاهاي مفيدبراي؛ چشـم، پوسـت و مو

نوشته  : تحريريه دنياي سلامت 

چشمان شما نياز به مراقبت ويژه دارند تا ديد خوبي داشته باشيد. براي مراقبت بيشتر از آنها بهتر است بدانيد كه: اشعه‌هاي زيانبار نور خورشيد به چشم‌ها آسيب مي‌رسانند. همچنين اگر از كامپيوتر به طور مداوم (چند ساعت در روز) استفاده كنيد، چشم‌هاي‌تان آسيب مي‌بينند. سيگار كشيدن و مصرف دخانيات نيز به بينايي چشم‌ها صدمه مي‌زند؛ ولي با يك رژيم غذايي سالم مي‌توان مراقبت بيشتري از آنها كرد. داشتن بينايي خوب كار دشواري نيست؛ فقط بايد بخواهيد.

هويج
هويج سرشار از ويتامين A است و اين ويتامين براي سلامت چشم‌ها بسيار سودمند است. همچنين آنتي‌اكسيداني به نام بتاكاروتن دارد كه براي چشم‌ها مفيد است. اين ماده مغذي اگر در كنار كاهو و كلم خورده شود، تاثير بيشتري خواهد داشت. كمبود ويتامين A موجب كاهش بينايي در شب
مي‌شود.

اسفناج
اسفناج از چشم‌ها در برابر بيماري‌هاي چشمي محافظت مي‌كند. نوعي كارتنوئيد به نام لوتين كه در اسفناج وجود دارد چشم‌ها را در برابر آب مرواريد حافظت مي‌كند.

ميوه‌ها
ميوه‌هايي مثل كيوي، پرتقال و ميوه‌هاي خوشه‌اي حاوي ويتامين C مي‌باشد. و همانطور كه مي‌دانيد، ويتامين C موجب حذف راديكال‌هاي آزاد ‌شده و از اين طريق از آسيب‌ديدگي چشم‌ها جلوگيري مي‌كنند.

پتاسيم بخوريد

چرا پتاسيم نياز داريم؟

پتاسيم از املاحي است كه براي حفظ تعادل و بالانس الكتروليت‌ها و مايع بين سلول‌ها ضروري است تا به اين ترتيب، عضلات به شكل و فرم مناسبي درآيند و سلول‌هاي عصبي عملكرد صحيحي داشته باشند. هر فرد حدود μeqil 8/4-6/3 پتاسيم در بدن خود دارد و افرادي كه ميزان پتاسيم بدن آنها كمتر از μeqil 5/2 باشد، بايد فوراً درمان شوند تا از خطر مرگ نجات يابند. 

دلايل
كمبود پتاسيم يا «هايپو كالميا» در اثر مصرف داروهاي ادرارآور و ملين‌ها رخ مي‌دهد. اين وضعيت مي‌تواند به دنبال استفراغ‌هاي مكرر و شديد، اسهال مزمن، بيماري‌هاي كليوي و تغذيه‌اي كه ميزان پتاسيم كمي دارد نيز به وجود آيد. زنان باردار نيز در طول دوران بارداري ممكن است با كمبود پتاسيم مواجه شوند. وقتي كه ميزان پتاسيم در آنها بسيار پايين مي‌آيد، انقباض و گرفتگي شديد عضلات پا ايجاد مي‌شود.

 علائم
افرادي كه دچار كمبود پتاسيم مي‌شوند، غالباً احساس ضعف و خستگي شديد مي‌كنند. گرفتگي و انقباض شديد عضلات نيز يكي از نشانه‌هاي آن است. همچنين افرادي كه كمبود شديد پتاسيم دارند، به بي‌نظمي قلبي دچار مي‌شوند و تجزيه و آسيب‌‌ديدگي توده ماهيچه‌ها نيز آنها را تهديد مي‌كند. كمبود پتاسيم حتي ممكن است با رعشه و فلج شدن همراه باشد.

دنيا، دنيا خوبي در آلوئه‌ورا

نوشته : تحريريه دنياي سلامت 

سلامتي گنجينه‌اي است كه بايد به شدت از آن محافظت كنيم. همه ما مي‌دانيم كه روزانه بايد به مقدار كافي پروتئين، سبزيجات و ميوه به بدن برسد؛ اما به راحتي چند نفر از ما اين كار را انجام مي‌دهيم؟ چند نفر از ما روزي دو ليتر آب مي‌نوشيم؟ آلوئه‌ورا گياهي است كه به طور چشمگيري به حفظ سلامتي و درمان بيماري‌ها كمك مي‌كند. اين گياه حاوي بيش از 200 فاكتور بيوشيمي ضروري شامل مواد معدني، آمينواسيدها، ويتامين‌ها، آنزيم‌ها و پروتئين‌هاست. آلوئه‌ورا از ريشه واژه عربي «alloeh» به معني ماده تلخ درخشان گرفته شده است. 

مواد تشكيل دهنده
اين گياه حاوي مواد زير است: (در تايلند آلوئه‌ورا را دم كروكوديل و در اندونزي زبان كروكوديل مي‌نامند).
 ويتامين‌ها: B12, E, C, D, A. به ندرت گياهي پيدا مي‌شود كه حاوي اين همه ويتامين‌ها باشد.
 آنزيم‌ها: آنزيم‌هاي موجود در اين گياه به شكستن چربي و هضم آن كمك مي‌كنند.  مواد معدني شامل: كلسيم، سديم، پتاسيم، روي، منيزيم، كروم، آهن، آنتي‌اكسيدان  شكر: آلوئه‌ورا داراي مونو و پلي‌ساكاريدها است.   آلوئين و امودين موجود در گياه، خاصيت آنتي‌ويروسي دارند.   Lignin : به خودي خود اين ماده بي‌اثر است و فقط تأثير نفوذپذيري دارد و باعث مي‌شود مواد مغذي آلوئه‌ورا جذب پوست شده و راحت‌تر نفوذ كنند. 
 Saponins درصد از مواد آلوئه‌ورا را تشكيل داده است و خاصيت پاك‌كنندگي دارد و به عنوان يك آنتي‌باكتري و ضدميكروب عمل مي‌كند.   اسيدهاي چرب: كلسترول، كمپسترول سيسوسترول و ليپوئل موجود در گياه از عوامل ضدالتهاب مي‌باشند. 

همه فوايد شــترمـــرغ

نوشته  : تحريريه دنياي سلامت

بيشتر دامپروران معتقدند كه صنعت پرورش شترمرغ در آينده‌اي نزديك بسيار گسترش مي‌يابد و به يكي از پررونق‌ترين مشاغل تبديل خواهد شد. براي پرورش شترمرغ نياز به مساحت زيادي نداريد. براي نگهداري يك جفت شترمرغ 3/1 مترمكعب زمين كافي است؛ در حالي كه براي نگهداري گاو و گوساله به فضاي بيشتري نياز داريد. در مقايسه با حيوانات ديگر، شترمرغ خيلي زودتر آماده جفت‌گيري مي‌شود (از دو سالگي) و هر سال مي‌تواند 30 تا 90 عدد تخم بگذارد. شترمرغ عادت‌هاي خاصي دارد كه فقط مخصوص خود اوست كه يكي از آنها، حركت به صورت گروهي است. اين پرنده دندان ندارد و از دانه گياهان و حشرات ريز تغذيه مي‌كند؛ اما شنوايي و بينايي فوق‌العاده‌اي دارد. شترمرغ نر داراي پرهاي سياه و سفيد است؛ در حالي كه ماده آن كمي كوچكتر با پرهاي خاكستري و قهوه‌‌اي روشن مي‌باشد. شترمرغ بزرگ‌ترين پرنده دنيا است كه در اكثر بيابان‌هاي سرزمين‌هاي آفريقا زندگي مي‌كند. بيشتر آب بدن اين حيوان از گياهاني كه مي‌خورد به دست مي‌آيد. شترمرغ‌ها پرواز نمي‌كنند. اما دونده‌هاي عالي هستند و مي‌توانند 70 كيلومتر در ساعت بدوند. آنها از بال‌هاي خود كمك مي‌گيرند تا مثل يك سكان در هنگام تغيير جهت به آنها كمك كنند. پاهاي بلند آنها در واقع سلاح هولناكي است. علي‌رغم تصور عموم، اين حيوان زماني كه سرش را درون ماسه فرو مي‌برد، مشغول غذا خوردن نيست، بلكه با اين كار از خود دفاع مي‌كند و سرش را درون خاك مي‌كند تا كمتر قابل رؤيت باشد. پر و بال شترمرغ به رنگ ماسه است و با اين كار از دور به شكل يك كپه ماسه به نظر مي‌رسد. از گوشت، چرم، پر، تخم و روغن اين حيوان استفاده زيادي مي‌شود حتي از پاهاي شترمرغ در صنعت دارويي استفاده مي‌كنند و از آن دارويي براي تحريك جنسي مي‌سازند. چشم‌هاي شترمرغ ساختاري شبيه چشم انسان دارد و محققان از اين چشم‌ها در آزمايش‌هاي تحقيقاتي  خود استفاده كنند.

ويـــــار چيست؟ گلايه‌هاي دوران بارداري

نوشته  : تحريريه دنياي سلامت 

هنگامي كه يك زن و شوهر تصميم به بچه‌دار شدن مي‌گيرند، تمايل دارند در اولين زمان ممكن اين اتفاق بيفتد؛ اما متأسفانه اغلب چنين نمي‌شود و ماه‌ها از تصميم آنها مي‌گذرد و از بارداري خبري نيست. زنان در سنين باروري اشتياق زيادي براي بچه‌دار شدن دارند. از آنجا كه تغذيه نقش اساسي در سلامتي دارد، عجيب نخواهد بود اين امر در بارور شدن نيز تأثير بگذارد. به همين منظور از سه ماه قبل از بارداري، تغذيه مادر بايد تحت نظر پزشك باشد و اولين مسأله‌اي كه بايد مورد توجه قرار گيرد. وزن بدن است. زناني كه دچار اضافه‌وزن هستند، شانش كمتري براي بارداري دارند؛ زيرا امكان تخمك‌گذاري و توليد هورمون در آنها كمتر است. اين اضافه وزن، حتي اگر 10 تا 20 درصد كاهش يابد، شانس بچه‌دار شدن بيشتر مي‌شود. از طرفي، لاغري بيش از حد و پايين بودن چربي بدن نيز امكان بارداري را كاهش مي‌دهد. بنابراين يكي از نكات اصلي در باردار شدن، داشتن وزن ايده‌آل و مناسب است. يكي ديگر از عوامل مهم نيز وجود اسيدفوليك در رژيم غذايي است. قبل از تصميم‌گيري براي باردار شدن، خانم بايد شروع به مصرف مكمل‌هاي غذايي كند. بسياري از نقص‌هاي مادرزادي كودكان با افزودن مواد مورد نياز به رژيم غذايي مادر برطرف مي‌شوند. همچنين رژيم غذايي سالم و متعادل به بارداري سريع كمك مي‌كند. استفاده از منابع پروتئين سالم مانند گوشت، مرغ، تخم‌مرغ، لبنيات و ماهي، يك بارداري سالم را به همراه خواهند داشت. زنان بايد به سلامت غذايي كه مي‌خورند دقت كنند. مصرف كافي ميوه و سبزيجات بسيار مفيد است. اين غذاها مواد مغذي حياتي را تأمين و به حفظ سلامتي كمك مي‌كنند. سبزيجاتي مانند كلم براكلي و ميوه‌هاي خشك و گوشت قرمز مي‌تواند آهن مورد نياز بدن را تأمين كند و مصرف ويتامين C موجب جذب آهن خواهد شد. خوردن كربوهيدرات را نيز فراموش نكنيد. نان، برنج و سيب‌زميني انرژي‌زا هستند.

اشتهاي منحرف!

نوشته  : تحريريه دنياي سلامت 

شايد تا به حال افرادي را ديده باشيد كه علاقه و ميل زيادي به خوردن خاك، مهر نماز، گِل رس و بسياري چيزهاي ديگر كه جزء مواد غذايي نيستند، دارند. ميل شديد به خوردن اين مواد را «پيكا» مي‌گويند. اين اختلال چيزي شبيه ويار خانم‌‌هاي باردار است كه اتفاقاً در ميان آنها و كودكان زير شش سال نيز بسيار رايج‌تر است. وقتي كه يك كودك 12 ماهه اقدام به خوردن و به دهان بردن هر چه روي زمين مي‌يابد، مي‌كند، نمي‌توان گفت او نيز دچار اختلال پيكا شده است؛ زيرا اين حالت در كودكان امري طبيعي است؛ اما ولي وقتي يك كودك چهار ساله و يا فردي بزرگسال و بالغ ميل زيادي به خوردن خاك داشته باشد، ديگر نمي‌توان آن را يك مسأله عادي و طبيعي انگاشت. حدود 10- 32 درصد از كودكان 2-6 ساله به اين اختلال رفتاري دچار هستند. كلمه پيكا از لغت لاتين «مگ‌پي» گرفته شده است. مگ‌پي نام پرنده‌اي است كه اشتهاي زيادي براي خوردن همه‌چيز دارد. افرادي كه دچار ناتواني‌هايي رشدي مثل اوتيسم و كم‌هوشي ذهني هستند، بيشتر دچار اين وضعيت مي‌شوند. همچنين آنهايي كه دچار آسيب‌هاي مغزي شده‌اند نيز بيشتر در معرض ابتلا به اين نوع اختلال قرار دارند. بيماران مبتلا به صرع (غشي) و خانم‌هاي باردار نيز بيشتر دچار پيكا مي‌شوند. اين افراد اغلب تمايل به خوردن مواد غيرغذايي مثل: خاك، گل، خرده چوب، گچ و خمير، نشاسته، جوش‌شيرين، تفاله قهوه، خاكستر سيگار، ته‌سيگار، مدفوع انسان و حيوان، يخ، مو، چسب، كاغذ، شن، خمير دندان و صابون و ...، دارند. مصرف برخي از اين مواد بسيار خطرناك و مضر است و مي‌تواند فرد را دچار خطرات و آسيب‌هاي جدي كند.