غذاهاي چربي‌ساز و چربي‌سوز

نوشته  : تحریریه دنیای سلامت 

غذاهاي چربي‌سوز غذاهايي هستند كه بيشتر از مقدار كالري خودشان، موجب سوختن كالري‌ها مي‌شوند. اگر از اين نوع غذاها استفاده نكنيد، به تدريج سوخت و ساز بدن كاهش يافته و سلامتي‌تان به خطر مي‌افتد. اين مواد كاملاً طبيعي هستند و اگر به خوردن آنها عادت كنيد و در كنارش ورزش مستمر داشته باشيد، سوخت و ساز بدن‌تان تقويت شده و كالري بيشتر و در واقع چربي بيشتري سوزانده مي‌شود. با مصرف اين غذاهاي چربي‌سوز تا چندين ساعت پس از ورزش، بدن همچنان به چربي‌سوزي ادامه خواهد داد. هيچ غذاي بدون كالري وجود ندارد و تمامي غذاها هر چند اندك، حاوي كالري هستند؛ اما اين غذاها با سوزاندن كالري مانع از تجمع و رسوب چربي در بخش‌هاي مختلف بدن مي‌شوند. با سالم غذا خوردن و داشتن تغذيه صحيح مي‌توان مقدار دريافت و جذب كالري را كنترل كرد؛ اما براي كاهش وزن و رسيدن به سلامت به سوزاندن كالري نياز داريم. بعضي غذاها به سوزاندن كالري كمك مي‌كنند و (چربي‌سوز) و برخي نيز بلافاصله بعد از خوردن به چربي تبديل مي‌شوند كه به آنها چربي‌‌ساز مي‌گويند. يكي از نكاتي كه براي سوزاندن كالري و رسيدن به وزن مطلوب بايد از آن آگاه باشيم، كالري موادغذايي است. به گفته متخصصان تغذيه و كارشناسان مواد غذايي، غذاهايي كه حاوي مقادير بالايي ويتامين C هستند، به سوزاندن چربي كمك مي‌كنند. برخي از اين مواد عبارتند از: ليمو، پرتقال، گريپ فروت، هندوانه، سيب و همچنين سبزيجاتي همچون كلم بروكلي، كلم، كرفس و هويج. ويتامين C، چربي را رقيق و از توليد و سفت شدن چربي جلوگيري مي‌كند و باعث مي‌شود بدن راحت‌تر چربي‌هاي رقيق و شل را از بين ببرد. برخي از ميوه‌ها مانند سيب، حاوي ماده‌اي به نام پكتين هستند كه چربي جذب شده توسط سلول‌ها را تنظيم مي‌كند. به عبارت ديگر، پكتين جذب مواد آبكي را افزايش مي‌دهد و از رسوب چربي در بدن جلوگيري مي‌‌كند. همچنين آنتي‌اكسيدان موجود در سيب از سندرم متابوليك كه موجب چاقي مي‌‌شود، پيشگيري مي‌كند.

كدو تـنبل نيست!

نوشته  : تحریریه دنیای سلامت 

خواص كدو تنبل 
 يكي از سبزيجات مهم با كالري اندك است (هر 100 گرم، 26 كالري دارد) كه هيچ‌نوع چربي اشباع‌شده و كلسترول ندارد، اما سرشار از فيبر، آنتي‌اكسيدان‌ها، املاح و ويتامين‌هاست.
 كدو تنبل غني از ويتامين A، C و E مي‌باشد.
 منبع خوبي از تركيبات فلاونوئيد پلي‌فنوليك مثل بتاكاروتن و آلفا كاروتن، كرپتوگزانتين، لوتئين، زئاگزانتين است. (كاروتن در بدن تبديل به ويتامين A مي‌شود).
 ســرشار از ويــتامين‌هايB كمپلكس، مثل فوليت‌ها، نياسين، ويتامــين‌هاي B6، تــيامين و اسيدپانتوتنيك است.
 حاوي املاح معدني مثل مس، كلسيم، پتاسيم و فسفر مي‌باشد.
 دانه‌هاي كدو تنبل، بهترين منبع تأمين فيبر و اسيدهاي چرب اشباع‌نشده و مفيد براي قلب هستند.
كدو تنبل را به راحتي مي‌توانيد از سبزي فروشي‌ها تهيه كنيد. هنگام خريد توجه داشته باشيد كه كدو در دستان‌تان سنگين و تو پُر به نظر برسد؛ همچنين پوستي سالم داشته باشد و چروك نباشد. بعد از بريدن كدو تنبل آن را در يخچال نگهداري كنيد. در اين صورت هر بخش را مي‌توانيد تا چند روز نگه داريد. كدو تنبل را بعد از خريد خوب بشوييد، از وسط دو نيم‌كرده و تخم‌‌هاي وسط آن را خارج كنيد و هر بخش را به تكه هاي كوچك‌تر تقسيم نماييد. كدو تنبل را مي‌توان به شكل‌هاي مختلف تهيه و آماده سرو كرد؛ اما بهترين روش، بخار پز كردن آن است. در چين از برگ‌هاي كدو تنبل در سوپ‌ها و سالادها استفاده مي‌‌‌كنند. در برخي كشورها از كدو تنبل در تهية انواع كيك‌ها، پن‌كيك‌ها، شيريني‌ها و ... استفاده مي‌شود. ناگت كدو تنبل نيز در سوپ‌ها و خورشت‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

تغذیه يار غار استخوان‌ها

نوشته  : دكتر محسن توکلی متخصص ارتوپد 

سال‌ها طول می‌کشد تا یک شکستگی كاملاً جوش بخورد. عوامل زیادی در جوش خوردن شکستگی‌ها نقش دارند؛ مانند سن بیمار، نوع استخوان شکسته‌شده، شدت نیرویی که به استخوان وارد شده و آن را شکسته است، آسيب نسج نرم همراه، باز یا بسته بودن شکستگی، وجود عفونت، بیماری‌های زمینه‌ای، تغذیه و داروهای مختلف. یک انسان بالغ با فعالیت فیزیکی متوسط، روزانه به 2500 کالری نیاز دارد که از طریق تغذیه تامین می‌شود. همین انسان در صورتی که دچار چند شکستگی شود، میزان کالری مورد نیاز وی به 6000 کالری افزایش خواهد یافت که باید از طریق تغذیه تامین شود. مطالب زیر در مورد نقش مواد مختلف در جوش خوردن شکستگی‌هاست.

پروتئین‌ها
مهم‌ترین ماده غذایی جهت تامین کالری، پروتئین‌ها می‌باشند. مصرف کم اين‌ماده باعث می‌شود شکستگی ضعیف و  دير جوش بخورد. پروتئین‌ها باعث افزایش جذب کلسیم از روده و نیز جذب کلسیم توسط استخوان می‌گردند. یکی از مهم‌ترین مواد تشکیل‌دهنده پروتئین‌ها در ‌این مورد لیزین نام دارد که در شیر کم‌چرب، ماهی، سویا و مخمرها يافت مي‌شود. بهتر است پروتئین‌ها گیاهی باشد؛ زيرا پروتئین‌های حیوانی، مانند گوشت قرمز، باعث برداشت کلسیم از استخوان و دفع آن از کلیه‌ها می‌شوند. بهترين پروتئین‌های گیاهی به‌این منظور در غلات، لوبیا، و سبزیجات به مقدار زیادی وجود دارند.

غذاي كامل و به صرفه؟!

نوشته  : تحریریه دنیای سلامت 

تخم‌مرغ يكي از مواد غذايي سرشار از پروتئين، ويتامين‌ها و املاح ضروري است كه هضم آن آسان مي‌باشد. به‌طور متوسط يك تخم‌مرغ حدود 70 كيلو كالري انرژي و 7 گرم پروتئين دارد كه از نظر پروتئين مي‌تواند جايگزين 30 گرم گوشت يا دو سوم ليوان شير شود. بيش از نيمي از پروتئين تخم‌مرغ (55 درصد) در سفيده آن قرار دارد كه همه گروه‌هاي سني مي‌توانند آن را مصرف كنند.  اين ماده غذايي منبع خوبي از ويتامين‌هاي گروه B (مانند B12,B6 و اسيد فوليك) و ويتامين‌هاي E,D,A و K مي‌باشد كه به حفظ سلامت دستگاه عصبي، حفظ سلامت و استحكام دندان‌ها و استخوان‌ها و همچنين خونسازي كمك مي‌كند. تخم‌مرغ حاوي املاح لازم براي تامين سلامتي است؛ چرا كه منبع  كلسيم، فسفر، روي، پتاسيم، منيزيم و سلنيوم مي‌باشد و اين املاح براي رشد و سلامت اعصاب، استخوان‌ها و دندان‌ها، سلامت پوست، سيستم ايمني و عضلات لازم‌اند. حدود نيمي از پروتئين و تقريباً تمامي چربي‌هاي تخم‌مرغ در قسمت زرده آن قرار دارد و بيشتر اين مقدار چربي (دو سوم) نيز از نوع غير اشباع و براي فعاليت‌هاي طبيعي مغز و اعصاب ضروري است. همچنين هر عدد تخم‌مرغ حاوي 240 ميلي‌گرم كلسترول مي‌باشد. افراد ديابتي يك عدد در هفته، افرادي كه كلسترول بالا و بيماري قلبي عروقي دارند، دو تا سه عدد در هفته (با نظر متخصص تغذيه) و افراد سالم، چنانچه دريافت گوشت مصرفي را محدود كنند، مي‌توانند روزي يك عدد تخم‌مرغ بخورند.

خواص ادويه‌ها

نوشته  : تحریریه دنیای سلامت 

هميشه عطر غذاها حتي پيش از چشيدن آنها ما را به سمت خود مي‌كشاند. در اغلب موارد اين عطر و بو مربوط به موادي به نام ادويه‌ها مي‌باشد كه در ضمن فوايد بسياري نيز براي سلامتي دارند. در اين خصوص براي آشنايي شما عزيزان در شماره قبل در مورد دارچين و زردچوبه و خواص سلامتي‌بخش آنها صحبت شد. در ادامه، در زمينه زيره و زعفران و فوايد سودمند آنها مطالبي را حضور شما خوانندگان گرامي تقديم مي‌نماييم.

زيره
با طعم زيره سبز و سياه و سفيد آشنا هستيد. زيرا اكثر پودرهاي كاري كه مادران در آشپزي استفاده مي‌كنند، حاوي زيره است. زيره از خانواده چتريان است و در آشپزي شبه قاره هند و برخي مناطق آسيايي، آفريقايي و آمريكاي لاتين، به عنوان يك ادويه مورد استفاده قرار مي‌گيرد. اگر شما نيز جز‌ء كساني هستيد كه فكر مي‌كنند ادويه براي سلامتي ضرر دارد، حتماً نكات زير را در مورد خواص زيره بخوانيد.
 زيره سبز: هضم: زيره با رايحه عالي و تركيب آروماتيك خود، غدد بزاق دهان را فعال مي‌‌كند و با ترشح آب دهان هضم اوليه غذا آسان‌تر مي‌شود. تيمول موجود در زيره نيز صفرا، معده و روده را تحريك مي‌كند و ترشح آنزيم و اسيد را افزايش داده، در نتيجه مرحله دوم هضم نيز به آساني صورت مي‌گيرد. زيره خاصيت ضدنفخ دارد. تركيب زيره و آب ولرم و نعناع، درد معده را تسكين مي‌دهد. 

تغذيه مناسب دوران سالمندي

نوشته  : تحریریه دنیای سلامت 

از ديرباز انسان در جستجوي راه‌هايي براي حفظ سلامتي و افزايش طول عمر بوده است. معمولاً با افزايش سن، يك سري تغييرات فيزيولوژيك در افراد ايجاد مي‌شود كه اين تغييرات با كاهش قدرت بدني، اختلال در سيستم‌هاي ايمني، گوارشي، قلبي- عروقي، عصبي و ... همراه است. داشتن تغذيه صحيح و انجام ورزش‌هاي سبك مثل پياده‌روي، از عوامل مؤثر در حفظ سلامتي و شادابي، به‌ويژه در دوران سالمندي است. 

نكات تغذيه‌اي
برنامه غذايي سالمندان، همانند برنامه‌هاي غذايي گروه‌هاي سني ديگر، بايد شامل تمام گروه‌هاي غذايي و با رعايت سه اصل تنوع، تعادل و تناسب تنظيم گردد.
نياز به انرژي در سالمندان به دليل كم شدن بافت عضلاني و تحرك بدني كاهش مي‌يابد.

گروه نان و غلات
اين گروه شامل انواع نان، به‌خصوص نان سبوسدار، برنج، ماكاروني، سيب‌زميني و ساير غلات مي‌باشد. توصيه مي‌شود سالمندان طبق نياز انرژي و فعاليت بدني، روزانه 6-9 واحد از اين گروه غذايي مصرف كنند. هر واحد از اين گروه برابر با يك برش (به اندازه كف دست بدون انگشتان) معادل 30 گرم از انواع نان (در مورد نان لواش 3-4 كف دست)، نصف ليوان ماكاروني يا برنج پخته و يا يك عدد سيب‌زميني پخته متوسط است.

شيوه تغذيه دركودكان سرطاني

نوشته : تحریریه دنیای سلامت

كودكاني كه مبتلا به سرطان هستند، نياز به رژيم غذايي سالم و مناسبي دارند و شايد خانواده‌ها در چنين موقعيتي، به اين مسأله كمتر اهميت دهند. اما يك تغذيه خوب كه حاوي مواد مغذي لازم است، براي كودكان سرطاني اهميت بسياري دارد. خوردن مناسب‌ترين چيزها، حتي در وضعيتي كه بسيار دشوار است، باعث تقويت بيشتر كودكان بيمار مي‌شود. براي كودكان سرطاني داشتن رژيم غذايي متعادل دشوار است، زيرا بيماري و درمان آن روي اشتهاي آنها تأثير زيادي مي‌گذارد. كودكان دچار حالت تهوع و استفراغ مي‌شوند، دهان‌شان خشك مي‌شود و اغلب دهانشان آفت مي‌زند. علاوه بر اين موارد، نسبت به بسياري از غذاها حساس مي‌شوند، سردي، گرمي، بوها و طعم‌ها آزارشان مي‌دهند، هنگام بلعيدن غذا دچار مشكل مي‌شوند و مثل گذشته قادر به جذب مواد مغذي نخواهند بود. تمام اين موارد خوردن را دچار اشكال مي‌كند، اما شما نبايد كم بياوريد و منصرف شويد؛ بايد با خلاقيت بيشتر راهي بيابيد تا مواد مغذي مورد نياز را به او برسانيد تا در طول دوره درمان ضعيف‌تر نشود.
نيازهاي خاص
تمام كودكان سرطاني نياز به مواد مغذي خاصي دارند؛ بنابراين لازم است از متخصصين تغذيه در اين زمينه كمك بگيريد. اما به طور كلي آنها نياز بيشتري به پروتئين، كربوهيدرات‌ها، چربي‌ها، ويتامين‌ها، املاح و آب دارند.

پروتئين: 
 برخي از متخصصان معتقدند كه كودكان تحت مداواي سرطان در مقايسه با ساير كودكان هم‌سن و سال خود نياز به 50 درصد پروتئين بيشتر دارند تا بدن به رشد، ترميم بافت‌ها، ساخت سلول‌هاي خوني و شارژ مجدد و سيستم دفاعي خود بپردازد. دريافت پروتئين كافي كمك مي‌كند كودك شما سريع‌تر بهبود يابد و عوارض جانبي تشعشعات و شيمي درماني كمتر به او آسيب برساند و از همه مهم‌تر از ابتلا به عفونت‌ها نيز در امان بماند. پنير، تخم‌مرغ، شير، ماست، گوشت، مرغ، ماهي، انواع لوبيا، كره بادام‌زميني، آجيل، عدس و سويا بهترين منابع تأمين پروتئين هستند.

روش‌هاي غذا دادن به ‌نوزاد

نوشته  : دنياي سلامت 

شيردادن به نوزاد، كار زمان‌بري است؛ اما بهترين راه براي برقراري ارتباط بين شما و نوزادتان و لذت بردن از لحظات با هم بودن است. شير مادر تمام آنچه را كه يك نوزاد براي رشد سالم نياز دارد، تأمين مي‌كند. حدود 4-6 ماهگي او تقريباً وزني معادل دو برابر وزن تولدش خواهد داشت و از همان روزها بايد كم‌كم خوردن بعضي غذاهاي جامد را نيز شروع كند تا انرژي مورد نيازش را به‌دست آورد.

مزاياي شير مادر 
شير مادر به سرعت جذب بدن نوزاد و بسيار راحت هضم مي‌شود. مواد زائد بسيار كمي دارد و براي نوزاد از هر شير ديگري مناسب‌تر است. تركيبات موجود در شير مادر همواره مطابق با نيازهاي نوزاد است. مثلاً شيري كه در نخستين روزهاي پس از تولد به نوزادتان مي‌دهيد، با شيري كه در شش ماهگي به او مي‌دهيد، فرق كرده است. در روزهاي نخستين، شير مادر خامه‌اي شكل و كمي زرد رنگ و سرشار از آنتي‌بادي‌ها، ويتامين‌ها و پروتئين‌هاست. اين شير سه تا چهار روز بعد از تولد نوزاد در سينه‌هاي مادر جريان مي‌يابد. هر بار كه به او شير مي‌دهيد، او شروع به دست و پا زدن مي‌كند و بدون هيچ معطلي مي‌خواهد شروع به مكيدن سينه مادر كند. شيري كه در ابتدا از سينه‌هايتان بيرون مي‌تراود، سرشار از لاكتوز است و چربي كمي دارد. وقتي كه تشنگي نوزاد برطرف شد، مكيدن او كُندتر و كُندتر مي‌شود، چرا كه شير كم‌كم چرب‌تر مي‌شود.

بسفايج

در كتب فارسي «بسفايج» و «بسپايك» و در كتب طب سنتي با نامهاي «بسفايج» ، «ثاقب الحجر» و «اضراب الكلب» آمده است در بازار دارويي هند نيز بسفايج گويند . به فرانسوي Polypode vulgaire ، Fougere  douce و Millepieds و به انگليسيCommon  polypody و  Polypody  wall-fern گفته مي شود گياهي است از رستة سرخسها و از خانوادة Polypodiaceae جنس Polypodium نام علمي آن Polypodium vulgare L. مي باشد نام بسفايج در مازندران ( تنكابن ) « دارچماز» است .

مشخصات

گياهي است چند ساله ، برگهاي آن به قطعات كوچك تقسيم شده ، پهنة كلي برگ بيضي مثلثي شكل به طول 25-20 سانتي متر و داراي دمبرگ دراز است قطعات كوچك هر برگ كه بطور متناوب نسبت به رگبرگ اصلي قرار گرفته اند در قسمت قاعده برگ درازتر و به تدريج كه به نوك برگ نزديك مي شوند كوچكتر مي شوند ريشة اين گياه كه ان هم بسفايج ناميده مي شود، ساقة زيرزميني است به رنگ خاكستري مايل به سياه باريك و داراي گره هاي زيادي است و از هر گروه ريشكهاي نازكي بيرون آمده و گياه را در زمين مستقر مي سازد بهترين نوع آن از نظر دارويي داراي طعم قرنفل  كمي شيرين و قابض و گس مي باشد. مغز ريشة تازه آن به رنگ سبز مانند مغز پسته ولي هر چه بيشتر كهنه شود به سرخي وسياهي مي گرايد گياهي است كه در بهار رشد ميكند و در تابستان مي رسدو چون از سرخسهاست يعني از نهان زادان آوند دار است ، طبعاً بي گل است .

وسواس تغذیه‌ای

نوشته  : ندا بهنام‌‌آرا دانشجوی کارشناسي ارشد شهید بهشتی 

شاید شما هم بارها برایتان اتفاق افتاده باشد که در جشن‌ها و میهمانی‌ها به محض اینکه دستتان به سمت میوه و شیرینی رفته، یکی از حاضران کالری ماده مورد نظر را (به صورت درست یا نادرست) با صدای بلند گفته و شما را از مصرف آن ماده برحذر داشته است. گاهی این افراد پا را فراتر از آن نیز نهاده و شروع به پند و اندرز شما در مورد ضررهای احتمالی آن ماده می‌کنند. متأسفانه به تازگی و در چند سال اخیر با افزایش آگاهی مردم، عده زیادی دچار وسواس تغذیه‌ای شده و در حال پرت شدن از آن طرف بام هستند و بدین ترتیب لذت خوردن را که از بزرگ‌ترین لذت‌های بشر است بر خود و دیگران حرام کرده، به گونه‌ای که حتی موقع خوردن موادغذایی مورد نیاز بدن نیز پیوسته عذاب وجدان دارند که مبادا گِرمي ‌بیش از نیاز بدن، از آن ماده استفاده کنند و بدین گونه هم خود و هم اطرافیانشان را دچار استرس کرده و کلافه می‌کنند. این وضعیت در بین زنان بیشتر است، به گونه‌ای که بعد از احوالپرسی شروع به اظهار نظر در مورد وزن و اندام یکدیگر کرده، به یکدیگر القا می‌کنند که او چاق یا لاغر شده و در صورت تشخیص چاقی برای طرف مقابل طومار بالا بلندی تجویز کرده، بخور و نخورهایی توصيه می‌کنند که دیدنی و شنیدنی است، اما اگر متوجه شوند که طرف مقابل وزنش کم شده و کاهش وزن پیدا کرده، شروع به مدح و ثنای او کرده و اعتراف می‌گیرند که بگو چه کار کردی که لاغر شدی؟