نوشته : دنياي سلامت
شيردادن به نوزاد، كار زمانبري است؛ اما بهترين راه براي برقراري ارتباط بين شما و نوزادتان و لذت بردن از لحظات با هم بودن است. شير مادر تمام آنچه را كه يك نوزاد براي رشد سالم نياز دارد، تأمين مي‌كند. حدود 4-6 ماهگي او تقريباً وزني معادل دو برابر وزن تولدش خواهد داشت و از همان روزها بايد كم‌كم خوردن بعضي غذاهاي جامد را نيز شروع كند تا انرژي مورد نيازش را به‌دست آورد.
مزاياي شير مادر
شير مادر به سرعت جذب بدن نوزاد و بسيار راحت هضم مي‌شود. مواد زائد بسيار كمي دارد و براي نوزاد از هر شير ديگري مناسب‌تر است. تركيبات موجود در شير مادر همواره مطابق با نيازهاي نوزاد است. مثلاً شيري كه در نخستين روزهاي پس از تولد به نوزادتان مي‌دهيد، با شيري كه در شش ماهگي به او مي‌دهيد، فرق كرده است. در روزهاي نخستين، شير مادر خامه‌اي شكل و كمي زرد رنگ و سرشار از آنتي‌بادي‌ها، ويتامين‌ها و پروتئين‌هاست. اين شير سه تا چهار روز بعد از تولد نوزاد در سينه‌هاي مادر جريان مي‌يابد. هر بار كه به او شير مي‌دهيد، او شروع به دست و پا زدن مي‌كند و بدون هيچ معطلي مي‌خواهد شروع به مكيدن سينه مادر كند. شيري كه در ابتدا از سينه‌هايتان بيرون مي‌تراود، سرشار از لاكتوز است و چربي كمي دارد. وقتي كه تشنگي نوزاد برطرف شد، مكيدن او كُندتر و كُندتر مي‌شود، چرا كه شير كم‌كم چرب‌تر مي‌شود.
شيردادن به نوزاد
شير مادر بيش از 100 نوع ماده مغذي دارد كه در شير گاو يافت نمي‌شود و كارخانه‌ها قادر به ساختن تركيبات آن نيستند. اين شير براي سيستم دفاعي نوزاد بسيار مفيد است و از او در برابر بيماري‌هايي مثل دل درد، گوش درد و عفونت‌هاي دستگاه تنفسي محافظت مي‌كند. همچنين باعث محافظت از كودك در برابر آلرژي‌ها مثل آسم و اگزما و ديابت كودكان و برخي از انواع سرطان‌ها مي‌شود. شيردادن تجربه‌اي فوق‌العاده است؛ اما متأسفانه برخي از مادرها انجام آن‌را بسيار دشوار مي‌دانند. آنها مي‌گويند كه نوزادشان دائماً در حال شير خوردن است و اين باعث زخم شدن نوك سينه‌هاي‌شان مي‌شود، يا اينكه با شيردادن به نوزاد سينه‌ها آويزان، بزرگ و بد فرم مي‌شوند. به هر حال هر كس نظر خود را دارد، ولي با استراحت بيشتر، نوشيدن شير و مايعات بيشتر و تغذيه سالم مي‌توان از شيردادن به نوزاد بسيار لذت برد. فراموش نكنيد با كمي مديريت مي‌توان بر بسياري از مشكلات غلبه كرد. گاهي اوقات بنا به دلايلي، مثل كار كردن مادر در محيط خارج از خانه، او بايد شير خود را بدوشد و نگهداري كند تا به محض گرسنه شدن نوزاد آن را داخل شيشه ريخته و به نوزاد بدهند. اين‌كار باعث مي‌شود كه شير مادر كاهش نيابد و البته نوزاد نيز از مزاياي فراوان شير مادر بهره‌مند شود تا زماني كه مادر به خانه باز گردد. شيردادن به نوزاد فقط وظيفه مادر نيست. مثلاً مي‌توانيد مقداري از شير خود را بدوشيد و در يخچال بگذاريد و به همسرتان سفارش كنيد كه در فواصل معيني شير را به نوزاد بدهد. اين شير درون يخچال تا 24 ساعت مي‌ماند و در صورت تمايل مي‌توانيد آن‌را فريز هم بكنيد.
استفاده از شيشه شير
اگر به هر دليلي نمي‌توانيد شير خود را به نوزداتان بدهيد يا اينكه اصلاً خودتان نمي‌خواهيد اين‌كار را انجام دهيد، مي‌توانيد از محصول سال‌ها تلاش دانشمندان براي تهيه شير ساخته شده مطابق با نيازهاي كودكان، استفاده كنيد. اغلب اين نوع شيرها از شير گاو به دست مي‌آيند كه به آن پروتئين، كربوهيدرات، چربي، ويتامين‌ها، املاح و ... اضافه شده است تا تقريباً شبيه شير مادر شود.
شير گاو به تنهايي براي نوزاد زير يك‌سال كافي نيست. پروتئين و نمك بسيار زياد موجود در آن براي آنها قابل هضم نمي‌باشد و در ضمن ويتامين C و آهن كمي دارد كه هر دو براي رشد سالم نوزادان ضروري هستند. اما مي‌توانيد شير گاو را با نخستين غذاهايي كه از شش ماهگي به كودك مي‌دهيد، تركيب كنيد (مثلاً براي تهيه شير برنج و فرني).
نوع ديگري از شير نيز براي كودكاني تهيه و توليد مي‌شوند كه نمي‌توانند پروتئين شير گاو را تحمل كنند. اين شير از پروتئين گياه سويا تهيه مي‌شود و املاح و ويتامين‌هاي بيشتري دارد. حدود 2 درصد از كودكان و نوزادان قادر به تحمل پروتئين نيستند. تنها سن استفاده از شير معمولي در شيشه شير به جاي شير مادر آن است كه پدر و مادر هر دو در كار غذا دادن به نوزاد مشاركت و هر دو از فرزندشان مراقبت مي‌كنند.
زمان شروع استفاده از غذاهاي جامد
استفاده از غذاهاي جامد مرحله مهمي از رشد نوزاد را در بر مي‌گيرد. نوزاد شما تا قبل از چهار ماهگي اصلاً قادر به تحمل و هضم غذاي جامد نيست. دستگاه گوارش او هنوز بسيار نابالغ و رشد نيافته است. او ماهيچه كنترل‌كننده فك ندارد تا غذا را از قسمت جلوي دهان به قسمت عقب هل دهد. كليه‌هايش نيز توانايي پردازش غذا را ندارند. اما از شش ماهگي مي‌توانيد كم‌كم استفاده از غذاهاي جامد را شروع كنيد. نوزادان معمولاً از خود علائمي نيز بروز مي‌دهند كه نشان مي‌دهد زمان خوردن غذاهاي جامد رسيده است. مثلاً، بيشتر از قبل گرسنه مي‌مانند و ديگر شير شما براي سير كردن‌شان كافي نيست، يا شب‌ها به دفعات بيشتري از خواب بيدار مي‌شوند و يا وقتي غذا خوردن ديگران را مي‌بينند، بسيار هيجان‌زده مي‌شوند و حتي وقتي در نزديكي خود غذايي مي‌بينند، سعي مي‌كنند با عجله آن را بردارند. آنها با اين كار به شما نشان مي‌دهند كه گرسنه هستند و نياز به غذاي بيشتر دارند. در دو هفته نخست، فقط يك قاشق چايخوري و يا دو قاشق پوره ميوه، مثل سيب و گلابي به او بدهيد. در اين مرحله شما او را با چند طعم جديد ديگر آشنا مي‌كنيد و چيزي تقريباً جامد در دهانش مي‌گذاريد. بهتر است بين دو وعده شيردادن به او، غذاهاي جامد بدهيد. در ابتدا از دادن غذاهايي با پايه گندم، شير، آجيل‌ها، تخم‌مرغ، غذاهاي چرب و ادويه‌جات به نوزادان خودداري كنيد. اين گونه مواد غذايي باعث تحريك معده نوزاد و بروز برخي آلرژي‌ها از همان ماه‌هاي نخست تولد مي‌شوند. شروع استفاده از غذاهاي جامد براي نوزادان بسيار هيجان‌آور است. او براي نخستين بار غذاهايي با طعم و بافت جديد را مي‌خورد. ابتدا قاشق را مي‌مكد؛ اما كم‌كم از لثه‌اش استفاده مي‌كند تا غذا را در داخل دهان حركت دهد. غذا دادن به او، خصوصاً تا زماني‌كه دندان در نياورده و يا دندان‌هاي كمي دارد، كار زمانبري است.
غذا خوردن و مهارت‌هاي اجتماعي
غذا خوردن يك مهارت بسيار اجتماعي است. وقتي كه كودك نشستن را ياد مي‌گيرد، مي‌تواند كنار ساير افراد خانواده‌اش بنشيند و هنگام غذا خوردن آنها را همراهي كند. اين‌كار باعث مي‌شود تا شخصيتش سريع‌تر رشد كند. او با غذاها آشنا مي‌شود و كم‌كم ياد مي‌گيرد كه از دوست داشتن‌ها و دوست نداشتن‌هايش بگويد. به شما نگاه مي‌كند كه چگونه غذا مي‌خوريد، چگونه از قاشق استفاده مي‌كنيد و سعي مي‌كند حالت‌هاي شما را تقليد كند. البته اين‌كارها براي به‌دست آوردن استقلال بيشتر نيز ضروري است. او همچنين ياد مي‌گيرد كه بين چشم‌ها و دست‌هايش ارتباط برقرار كند. پژوهشگران مي‌گويند كه عادت‌هاي خوب غذا خوردن از سنين بسيار پايين شروع مي‌شوند. بنابراين از همان ابتدا به او غذاهاي بسيار شيرين ندهيد؛ چرا كه به طعم شيرين عادت مي‌كند و بعدها دندان‌ها‌يش سريع‌تر خراب مي‌شود. اغلب نوزادان نخستين دندان خود را حدود شش ماهگي در مي‌آورند. آنها معمولاً هنگام دندان در آوردن كمي حساس و دمدمي مزاج مي‌شوند. بنابراين غذا دادن به آنها نامنظم‌تر مي‌شود. در اين‌گونه مواقع بيشتر تمايل به نوشيدن شير از شيشه شير و يا مكيدن سينه مادرشان دارند و با اين‌كار آرامش بيشتري مي‌گيرند. بنابراين علي‌رغم تمايلي كه در ابتدا براي خوردن غذاهاي جامد داشتند، اغلب از خوردن غذا امتناع مي‌كنند. اگر نوزاد شما نه تنها ميلي به خوردن غذاهاي جامد نداشت، بلكه از خوردن شيري كه هميشه مي‌خورد نيز امتناع كرد؛ به‌طوري‌كه بيش از يك شبانه‌روز كامل چيزي نخورد، موضوع را با پزشكش درميان بگذاريد.
منبع: دنياي سلامت ش 73
مزاياي شير مادر
شير مادر به سرعت جذب بدن نوزاد و بسيار راحت هضم مي‌شود. مواد زائد بسيار كمي دارد و براي نوزاد از هر شير ديگري مناسب‌تر است. تركيبات موجود در شير مادر همواره مطابق با نيازهاي نوزاد است. مثلاً شيري كه در نخستين روزهاي پس از تولد به نوزادتان مي‌دهيد، با شيري كه در شش ماهگي به او مي‌دهيد، فرق كرده است. در روزهاي نخستين، شير مادر خامه‌اي شكل و كمي زرد رنگ و سرشار از آنتي‌بادي‌ها، ويتامين‌ها و پروتئين‌هاست. اين شير سه تا چهار روز بعد از تولد نوزاد در سينه‌هاي مادر جريان مي‌يابد. هر بار كه به او شير مي‌دهيد، او شروع به دست و پا زدن مي‌كند و بدون هيچ معطلي مي‌خواهد شروع به مكيدن سينه مادر كند. شيري كه در ابتدا از سينه‌هايتان بيرون مي‌تراود، سرشار از لاكتوز است و چربي كمي دارد. وقتي كه تشنگي نوزاد برطرف شد، مكيدن او كُندتر و كُندتر مي‌شود، چرا كه شير كم‌كم چرب‌تر مي‌شود.
شيردادن به نوزاد
شير مادر بيش از 100 نوع ماده مغذي دارد كه در شير گاو يافت نمي‌شود و كارخانه‌ها قادر به ساختن تركيبات آن نيستند. اين شير براي سيستم دفاعي نوزاد بسيار مفيد است و از او در برابر بيماري‌هايي مثل دل درد، گوش درد و عفونت‌هاي دستگاه تنفسي محافظت مي‌كند. همچنين باعث محافظت از كودك در برابر آلرژي‌ها مثل آسم و اگزما و ديابت كودكان و برخي از انواع سرطان‌ها مي‌شود. شيردادن تجربه‌اي فوق‌العاده است؛ اما متأسفانه برخي از مادرها انجام آن‌را بسيار دشوار مي‌دانند. آنها مي‌گويند كه نوزادشان دائماً در حال شير خوردن است و اين باعث زخم شدن نوك سينه‌هاي‌شان مي‌شود، يا اينكه با شيردادن به نوزاد سينه‌ها آويزان، بزرگ و بد فرم مي‌شوند. به هر حال هر كس نظر خود را دارد، ولي با استراحت بيشتر، نوشيدن شير و مايعات بيشتر و تغذيه سالم مي‌توان از شيردادن به نوزاد بسيار لذت برد. فراموش نكنيد با كمي مديريت مي‌توان بر بسياري از مشكلات غلبه كرد. گاهي اوقات بنا به دلايلي، مثل كار كردن مادر در محيط خارج از خانه، او بايد شير خود را بدوشد و نگهداري كند تا به محض گرسنه شدن نوزاد آن را داخل شيشه ريخته و به نوزاد بدهند. اين‌كار باعث مي‌شود كه شير مادر كاهش نيابد و البته نوزاد نيز از مزاياي فراوان شير مادر بهره‌مند شود تا زماني كه مادر به خانه باز گردد. شيردادن به نوزاد فقط وظيفه مادر نيست. مثلاً مي‌توانيد مقداري از شير خود را بدوشيد و در يخچال بگذاريد و به همسرتان سفارش كنيد كه در فواصل معيني شير را به نوزاد بدهد. اين شير درون يخچال تا 24 ساعت مي‌ماند و در صورت تمايل مي‌توانيد آن‌را فريز هم بكنيد.
استفاده از شيشه شير
اگر به هر دليلي نمي‌توانيد شير خود را به نوزداتان بدهيد يا اينكه اصلاً خودتان نمي‌خواهيد اين‌كار را انجام دهيد، مي‌توانيد از محصول سال‌ها تلاش دانشمندان براي تهيه شير ساخته شده مطابق با نيازهاي كودكان، استفاده كنيد. اغلب اين نوع شيرها از شير گاو به دست مي‌آيند كه به آن پروتئين، كربوهيدرات، چربي، ويتامين‌ها، املاح و ... اضافه شده است تا تقريباً شبيه شير مادر شود.
شير گاو به تنهايي براي نوزاد زير يك‌سال كافي نيست. پروتئين و نمك بسيار زياد موجود در آن براي آنها قابل هضم نمي‌باشد و در ضمن ويتامين C و آهن كمي دارد كه هر دو براي رشد سالم نوزادان ضروري هستند. اما مي‌توانيد شير گاو را با نخستين غذاهايي كه از شش ماهگي به كودك مي‌دهيد، تركيب كنيد (مثلاً براي تهيه شير برنج و فرني).
نوع ديگري از شير نيز براي كودكاني تهيه و توليد مي‌شوند كه نمي‌توانند پروتئين شير گاو را تحمل كنند. اين شير از پروتئين گياه سويا تهيه مي‌شود و املاح و ويتامين‌هاي بيشتري دارد. حدود 2 درصد از كودكان و نوزادان قادر به تحمل پروتئين نيستند. تنها سن استفاده از شير معمولي در شيشه شير به جاي شير مادر آن است كه پدر و مادر هر دو در كار غذا دادن به نوزاد مشاركت و هر دو از فرزندشان مراقبت مي‌كنند.
زمان شروع استفاده از غذاهاي جامد
استفاده از غذاهاي جامد مرحله مهمي از رشد نوزاد را در بر مي‌گيرد. نوزاد شما تا قبل از چهار ماهگي اصلاً قادر به تحمل و هضم غذاي جامد نيست. دستگاه گوارش او هنوز بسيار نابالغ و رشد نيافته است. او ماهيچه كنترل‌كننده فك ندارد تا غذا را از قسمت جلوي دهان به قسمت عقب هل دهد. كليه‌هايش نيز توانايي پردازش غذا را ندارند. اما از شش ماهگي مي‌توانيد كم‌كم استفاده از غذاهاي جامد را شروع كنيد. نوزادان معمولاً از خود علائمي نيز بروز مي‌دهند كه نشان مي‌دهد زمان خوردن غذاهاي جامد رسيده است. مثلاً، بيشتر از قبل گرسنه مي‌مانند و ديگر شير شما براي سير كردن‌شان كافي نيست، يا شب‌ها به دفعات بيشتري از خواب بيدار مي‌شوند و يا وقتي غذا خوردن ديگران را مي‌بينند، بسيار هيجان‌زده مي‌شوند و حتي وقتي در نزديكي خود غذايي مي‌بينند، سعي مي‌كنند با عجله آن را بردارند. آنها با اين كار به شما نشان مي‌دهند كه گرسنه هستند و نياز به غذاي بيشتر دارند. در دو هفته نخست، فقط يك قاشق چايخوري و يا دو قاشق پوره ميوه، مثل سيب و گلابي به او بدهيد. در اين مرحله شما او را با چند طعم جديد ديگر آشنا مي‌كنيد و چيزي تقريباً جامد در دهانش مي‌گذاريد. بهتر است بين دو وعده شيردادن به او، غذاهاي جامد بدهيد. در ابتدا از دادن غذاهايي با پايه گندم، شير، آجيل‌ها، تخم‌مرغ، غذاهاي چرب و ادويه‌جات به نوزادان خودداري كنيد. اين گونه مواد غذايي باعث تحريك معده نوزاد و بروز برخي آلرژي‌ها از همان ماه‌هاي نخست تولد مي‌شوند. شروع استفاده از غذاهاي جامد براي نوزادان بسيار هيجان‌آور است. او براي نخستين بار غذاهايي با طعم و بافت جديد را مي‌خورد. ابتدا قاشق را مي‌مكد؛ اما كم‌كم از لثه‌اش استفاده مي‌كند تا غذا را در داخل دهان حركت دهد. غذا دادن به او، خصوصاً تا زماني‌كه دندان در نياورده و يا دندان‌هاي كمي دارد، كار زمانبري است.
غذا خوردن و مهارت‌هاي اجتماعي
غذا خوردن يك مهارت بسيار اجتماعي است. وقتي كه كودك نشستن را ياد مي‌گيرد، مي‌تواند كنار ساير افراد خانواده‌اش بنشيند و هنگام غذا خوردن آنها را همراهي كند. اين‌كار باعث مي‌شود تا شخصيتش سريع‌تر رشد كند. او با غذاها آشنا مي‌شود و كم‌كم ياد مي‌گيرد كه از دوست داشتن‌ها و دوست نداشتن‌هايش بگويد. به شما نگاه مي‌كند كه چگونه غذا مي‌خوريد، چگونه از قاشق استفاده مي‌كنيد و سعي مي‌كند حالت‌هاي شما را تقليد كند. البته اين‌كارها براي به‌دست آوردن استقلال بيشتر نيز ضروري است. او همچنين ياد مي‌گيرد كه بين چشم‌ها و دست‌هايش ارتباط برقرار كند. پژوهشگران مي‌گويند كه عادت‌هاي خوب غذا خوردن از سنين بسيار پايين شروع مي‌شوند. بنابراين از همان ابتدا به او غذاهاي بسيار شيرين ندهيد؛ چرا كه به طعم شيرين عادت مي‌كند و بعدها دندان‌ها‌يش سريع‌تر خراب مي‌شود. اغلب نوزادان نخستين دندان خود را حدود شش ماهگي در مي‌آورند. آنها معمولاً هنگام دندان در آوردن كمي حساس و دمدمي مزاج مي‌شوند. بنابراين غذا دادن به آنها نامنظم‌تر مي‌شود. در اين‌گونه مواقع بيشتر تمايل به نوشيدن شير از شيشه شير و يا مكيدن سينه مادرشان دارند و با اين‌كار آرامش بيشتري مي‌گيرند. بنابراين علي‌رغم تمايلي كه در ابتدا براي خوردن غذاهاي جامد داشتند، اغلب از خوردن غذا امتناع مي‌كنند. اگر نوزاد شما نه تنها ميلي به خوردن غذاهاي جامد نداشت، بلكه از خوردن شيري كه هميشه مي‌خورد نيز امتناع كرد؛ به‌طوري‌كه بيش از يك شبانه‌روز كامل چيزي نخورد، موضوع را با پزشكش درميان بگذاريد.
منبع: دنياي سلامت ش 73
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر