جو پدر غلات

نوشته : آسیه حسن زاده مدرس دانشگاه جامع علمی 

جو با نام علمي«Hordeum vulgare» گیاهی است علفی و یکساله که ارتفاعش بسته به انواع مختلف آن، تا یک متر می‌‏رسد. برگ‌‏های آن متناوب، باریک و دراز به رنگ سبز تیره می‌‏باشند. جو که بیش از دوازده هزار سال پیش شناخته شده، بومی آسیای غربی و آفریقای غربی است كه به سرعت در نواحی مدیترانه منتشر شد. اين گياه از آغاز پيدايش انسان و احتمالا قبل از گندم کشت می‌‏شده و هنوز یکی از غذاهای عمده انسان به شمار می‌‏رود، در ايران، جو در گیلان، آذربایجان، اصفهان، لرستان، خوزستان و به عبارت ديگر، در همه جای كشورمان به طور وسیعی کشت می‌‏شود.

ترکیبات شیمیایی جو
جو حاوی انواع پُلی‌ساکاریدها، نظیر نشاسته و دکسترین است. گیاهک جوانه جو حاوی ترکیبات روغنی، از جمله اسیدهای چرب (شامل: اسید استئاریک، اسید پالمتیک، اسید اولئیک و اسید لینولئیک) می‌‏باشد. بنابراین از نظر مواد غذایی، بین دانه جو و دانه‌‌های در حال رشد و جوانه‌زده اين گياه تفاوت عمده‏ای وجود دارد. جدول زير مواد موجود در 100 گرم جو را نشان می‌‏دهد. جو به طور معمول به سه صورت در بازار عرضه می‏‌شود. 1- جوي پوست نگرفته که هنوز سبوس آن جدا نشده است. 2- جوي پوست‌کنده که پوست آن گرفته شده است. 3- جوي سفید که پوست و سبوس آن گرفته شده و به نام «جوي مرواریدی» معروف است.

همه خوبي‌هاي انگور وزغال اخته

نوشته : آذین کریم زاده کارشناس ارشد تغذیه 

انگور فواید فراوانی دارد، از جمله درمان یبوست، رفع خستگی و کوفتگی بدن، بهبود اختلالات کلیوی و حتی پیشگیری از آب مروارید؛ هم‌چنین انگور یکی از خوش طعم‌ترین میوه‌ها و سرشار از ویتامین‌های A، C،B6  و فولات است. علاوه بر این ویتامین‌ها، انگور منبع کاملی از املاح معدنی مانند پتاسیم، کلسیم، آهن، فسفر، منیزیم و سلنیوم محسوب مي‌‌شود. فلاونوئید‌‌ها ترکیبات آنتی اکسیدانی هستند که با از بین بردن رادیکال‌‌هاي آزاد، وقوع واکنش‌‌هاي شیمیایی مضر در بدن را مهار مي‌‌کنند. انگور حاوی مقدار زیادی فلاونوئید است، در نتیجه در پیشگیری از پیری پوست بسیار موثر است.
انگور در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌‌ها موثر است، در ادامه شاهد اثر انگور در درمان برخی بیماری‌‌ها خواهیم بود:

آسم
در کنار تمام خواصی که انگور دارد، می‌توان از آن در درمان آسم نیز استفاده کرد. انگور باعث افزایش رطوبت ریه‌ها می‌شود و از خشکی ریه و تحریک پذیری آن پیشگیری می‌کند.

بیماری‌های قلبی
انگور با افزایش ترکیبی به نام اکسید نیتریک در خون، از تشکیل لخته و بروز سکته پیشگیری مي‌‌کند. هم‌چنین آنتی اکسیدان‌‌هاي موجود در انگور مانع اکسیداسیون کلسترول LDLشده و از انسداد عروق خونی پیشگیری مي‌‌کند.

وسواس تغذيه‌اي

نوشته  : دكتر كوروش جعفريان متخصص تغذيه 

امروزه در دنيايي زندگي مي‌كنيم كه حجم اطلاعات تغذيه به اندازه‌اي زياد شده كه گاها متخصصين تغذيه نيز در دادن توصيه‌هاي معقول و كاربردي ناتوان مي‌شوند. توسعه رسانه‌ها و دسترسي سريع و نامحدود به اطلاعات اينترنتي گاها باعث سردرگمي ‌افراد مي‌گردد. اطلاعاتي كه بدون كنترل و عبور از فيلترهاي علمي ‌در دسترس عموم قرار مي‌گيرند و انتخاب خوب و بد را براي همه افراد معمولي دشوار مي‌سازند. بدون شك يكي از راه‌هاي داشتن تغذيه سالم و مطلوب دارا بودن دانش تغذيه مناسب است. اگرچه داشتن معلومات تغذيه‌اي براي پيروي از يك رژيم غذايي صحيح لازم است، اما بدون شك كافي نيست. داشتن انگيزه و نگرش مثبت نيز براي تحقق اين امر ضروري است. بحث تغذيه از بدو پيدايش انسان بعنوان يك دغدغه مطرح بوده است. آموزه‌هاي ديني و توجه بزرگان علمي ‌نيز در مورد اهميت تغذيه مويد همين مطلب مي‌باشد.

وسواس‌ به غذامانند هر رفتاري پرهيز از افراط و تفريط لازمه موفقيت در آن رفتار است. رفتارهاي تغذيه‌اي نيز از اين قاعده مستثني نيستند. بسياري از افراد فكر مي‌كنند كه براي اطمينان از داشتن تغذيه صحيح بايد تمام نكات تغذيه‌اي را مو به مو رعايت نمايند. چنانچه كسي بتواند تمام موارد مربوط به تغذيه سالم را رعايت كند ارزشمند است، اما با توجه به پيچيدگي‌هاي فيزيولوژيكي و متابوليكي ما انسان‌ها و همچنين تنوع غذاها تقريبا به جرات مي‌توان گفت كه چنين آرزويي تحقق نخواهد يافت.

غذاهايي كه به ترك سيگار كمك مي‌‌كنند

نوشته  : تحريريه دنياي سلامت 

اكثر سيگاري‌ها واقعاً آرزو مي‌كنند كه اي كاش سيگاري نبودند. آنها به خوبي از خطرات سيگار آگاه هستند و بسياري از آنها واقعاً مي‌خواهند كه سيگار را ترك كنند، ولي متاسفانه به دليل اعتياد و وابستگي و روحي به سيگار، ترك آن كمي مشكل است و به اراده و تعهد و همت نياز دارد. نيكوتين اعتياد‌آور است. روش‌هاي زيادي براي ترك سيگار وجود دارد كه عبارتند از هيپنوتيزم، دارو، طب سوزني و . . . ولي پژوهشگران معتقدند كه بهترين روش ترك سيگار در يخچال‌ها نهفته است! بله درست است. بهترين روش ترك سيگار استفاده از مواد غذايي كه در اينجا به غذاهايي كه به ترك توتون و تنباكو كمك مي‌كنند، اشاره مي‌كنيم:

شير و فرآورده‌هاي لبني
شير يكي از مغذي‌ترين مواد مغذي است كه به‌طور جامع بدن را تقويت مي‌كند؛ ولي آيا مي‌دانستيد كه مصرف لبنيات به ترك سيگار كمك مي‌كند؟ افراد سيگاري اگر قبل از سيگار كشيدن، يك ليوان شير بنوشند، اصلاً از طعم سيگار لذت نخواهند برد و طعم تلخ آن، آنها را اذيت مي‌كند؛ به‌طوري كه مجبور مي‌شوند سيگار خود را نصفه خاموش كنند. براي تأثير بيشتر مي‌توانيد سيگار را درون شير خيس كنيد و پس از خشك شدن آن را مصرف كنيد. طعم فوق‌العاده وحشتناك آن باعث مي‌شود كه به تدريج علاقه خود را براي استعمال آن از دست دهيد و طعم بد آن را به ياد بياوريد.

5تهديد بزرگ سلامت‌ غذا‌ها

نوشته : موژان زرگرزاده کارشناس تغذیه 

امروزه، معني ايمني مواد غذايي بيش از يك معناي ساده تاريخ انقضا است. از آنجا كه مشكلات بهداشتي عمده‌اي در عرضه مواد غذايي در كشورهاي جهان وجود دارد، در اينجا به برخي نكات كه براي حفاظت از سلامت خود و خانواده‌تان بايد به آن دقت كنيد، اشاره خواهيم كرد. امرو زه در مواد غذائی برای افزایش محصولات از هورمون‌ها استفا ده می کنند که بسيار برای سلامت ما مضر می‌باشد.امروز ه هورمون رشد به حیواناتی مانند گاو و گوسفند داده می شود، و این به منظور تسریع ایجاد وزن درآنها  می باشد، بنابراین تولید محصولات گوشت برای مصرف کنندگان با سرعت بیشتری انجام می‌گردد. از طرفی هورمون رشد تولید شیر را در حیوانات زیاد می کند. در حالی که صنایع لبنی و گوشت به استفاده از هورمون رشد برای افزایش بهره وری و سود متکی هستند، این هورمون ها برای سلامت انسان ها مضر است.

چگونه غذاهاي سالم به غذاهاي ناسالم تبديل مي‌شوند؟
كارشناسان ايمني مواد غذايي مي‌گويند، آلودگي باكتريايي يكي از اثرات ناخواسته توليدات انبوه است كه به طور فزاينده‌اي فناوري شيميايي رو به گسترش است. امروزه مصرف‌كنندگان مواد غذايي درمعرض خطرات و باكتري‌ها قرار دارند و علاوه بر باكتري‌ها غذاها هورموني شده‌اند و بايد نگران آنتي‌بيوتيك موجود در انواع گوشت‌ها نيز بود.

نكات مهم در ايمني غذا

نوشته : دکتر مریم لویمی 

بیماریهاي ايجاد شده توسط غذا قابل پیشگیری مي‌‌باشند، بدین منظور اقداماتی در مراحل مختلف ‌‌باید انجام شود که عبارتند از:
اگر تعداد باکتری‌‌هاي موجود در غذا زیاد باشد‌، پس از مصرف این ماده غذایی ممکن است باکتریها در روده به رشد خود ادامه داده و سبب ایجاد بیماری شوند. از جمله این باکتریها مي‌‌توان به سالمونلا‌، کمپیلوباکتر‌، اشرشیاکلی خونریزی دهنده و لیستریا اشاره کرد.  مصرف غذای حاوی سموم باکتریهایی نظیــر  ســم بــاکتـری استـــافیـــلوکــوکــوس آرئــوس و کلستریدیوم بوتولنیوم نیز سبب مسمومیت غذایی مي‌‌شود. سموم تولید شده در غذا ظاهر‌، بو و طعم ماده غذایی را تغییر نمی‌دهند.

مرحله خریداری و نگهداری مواد غذایی
 بسته‌‌هاي حاوی گوشت سفید و گوشت قرمز خام را از سایر مواد غذایی خصوصا از مواد غذایی که برای مصرف آنها فرآیندی انجام نمی‌گیرد، بايد جدا نگهداری کرد.  از کیسه‌‌هاي پلاستیکی یا سایر ظروف بسته بندی برای جلوگیری از چکیدن عصاره بر روی سایر مواد غذایی یا سطوح یخچال استفاده شود.  پس از خرید مواد غذایی که بر روی آنها برچسب نگهداری در یخچال وجود دارد، آنها را سریعاً در یخچال قرار دهيد.   از یک دماسنج جهت اطمینان از تنظیم بودن دمای یخچال و فریزر استفاده نمایید. دمای یخچال باید 4/4 درجه سانتیگراد یا کمتر و دمای فریزر  18- درجه سانتیگراد یا سردتر باشد.

نقش ریز مغذی‌ها در سلامت( فسفر)

نوشته : مهندس مسعود خبازی (

فسفر از جمله مواد معدنی است که در سلامت استخوا ن‌ها و دندان‌ها نقش بسزایی داشته و  ترکیب آن با کلسیم در بافت‌های یاد شده رسوب کرده و آن‌ها را مستحکم می‌سازد. در بدن حدود 800گرم فسفر وجود دارد که حدود 85 درصد آن در استخوان‌ها و دندان‌ها به صورت فسفات کلسیم یا به طور دقیق‌تر به صورت مشتق فسفات کلسیم یعنی کلسیم هیدروکسی آپاتیت یافت می‌شود و بقیه آن در بافت‌های نرم مانند ماهیچه‌ها و سایر اندام‌های داخلی است. مقدار فسفری که در استخوان‌ها یا دندان‌ها موجود نیست در تمامی محلول‌ها و مایعات بدن پخش شده است.‌این مقاله به اختصار به معرفی و نقش عنصر فسفر در سلامت بدن می‌پردازد.

توصیه‌های تغذیه‌ای برای دریافت فسفر
 بسیاری از غذا‌ها به ویژه غذا‌های پر پروتئین مانند شیر، انواع گوشت وتخم مرغ حاوی فسفر(عمدتا به صورت فسفات) می‌باشند. که میزان دریافت توصیه شده آن 700 میلی گرم در روز است. در صنایع غذایی در بسیاری از غذا‌های فرآیند شده به عنوان یک افزودنی استفاده می‌شود. به طور مثال در نوشابه‌های گازدار مقدار زیادی اسید فسفریک وجود دارد که با مصرف آن‌ها دریافت فسفر هم افزایش می‌یابد. تحقیقات علمی نشان داده‌اند که مصرف زیاد نوشابه‌های گازدار تا حد زیادی به واسطه داشتن همین ترکیبات سبب بروز اختلال در متابولیسم بافت استخوانی شده که به دنبال خود افزایش پوکی و شکستگی استخوان را به همراه دارد. سه عامل مختلف را می‌توان دلیل بروز‌این مشکل ناشی از مصرف بی‌رویه نوشابه‌های گازدار دانست:  مصرف زیاد نوشابه‌های گازدار می‌تواند جایگزین نوشیدنی‌هایی با کلسیم زیاد مثل شیر شود. که ‌این سبب کاهش دریافت کلسیم می‌شود.   خواص اسیدی به میزان زیاد اسید فسفریک در ‌این نوشابه‌ها، باعث برداشت کلسیم از استخوان‌ها (به منظور خنثی کردن خا صیت اسیدی‌ایجاد شده) می‌گردد.  کافئین موجود در ‌این نوشابه‌ها، اتلاف کلسیم از ادرار را افزایش می‌دهد.  بنا به توصیه متخصصین تغذیه برای دریافت کافی فسفر، رعایت یک رژیم غذایی متنوع و متعادل کافی است و دیگر نیازی به افزایش دریافت آن از منابع دیگر نمی‌باشد. بنابراین ‌باید از مصرف مقادیر زیاد فسفر (که در گوشت قرمز، غذا‌های فرآوری شده و نوشیدنی‌های کولا)یافت می‌شود خودداری نمود زیرا مقدار زیاد فسفر در رژیم غذایی، از دست رفتن مواد معدنی را از سیستم اسکلتی تسریع می‌کند.

ارتباط تعريق بدن با تغذيه

نوشته  : بهناز عباسي مقدم كارشناس ارشد تغذيه 

بوي بدن طبيعي است و ممكن است از زبان شريك زندگي‌تان اين جمله را بارها شنيده باشيد كه: «من واقعاً بوي بدن تو را دوست دارم» ولي گاهي نيز ممكن است تجربه بدي از اين امر داشته باشيد و بوي بدن شما به نظر همسرتان واقعا ناخوشايند برسد. در هر حال بوي بد بدن مي‌تواند به دايره اجتماعي و فعاليت‌هاي فرد آسيب برساند و در محافل اجتماعي براي او مشكل‌ساز شود. اگرچه استفاده از دئودورانت‌ها براي مبارزه با اين مشكل روشي مناسب است، ولي به دليل ايجاد خارش، حساسيت و تغيير رنگ پوست، بهتر است در استفاده از آنها كمي تجديد‌نظر شود و به جاي استفاده از مواد شيميايي، بوي بدن با درمان‌هاي طبيعي برطرف گردد كه همه آنها به راحتي در خانه در دسترس هستند. اين روش‌ها عبارتند از:

درمان‌هاي طبيعي و خانگي
  بهترين كار براي جلوگيري از بوي بدن، شستن بدن با آب و صابون و از بين بردن عرق و باكتري‌هاي روي بدن است. زير بغل و ناحيه كشاله ران را با صابون‌هاي ضد باكتري حداقل يك‌بار در روز بشوييد و در صورت نياز حتي چندبار در روز اين كار را انجام دهيد. هميشه با خود دستمال داشته باشيد تا در صورت عرق كردن بتوانيد آن را پاك كنيد.

نقش مهم امگا-3 در سلامت كودكان

نوشته : دكتر اكبر كوشانفر متخصص كودكان 

امگا-3 نام يك گروه از اسيدهاي چرب غيراشباع ضروري است كه دو نوع بسيار مهم آن شامل EPA (ايكوزاپنتانوئيك اسيد) و DHA (دكوزاهگزا نوئيك اسيد) مي‌باشد و از آنجا كه در بدن به مقدار بسيار ناچيزي توليد مي‌گردد، لذا ضروري است كه به واسطه رژيم غذايي روزانه دريافت شود. نقش مفيد امگا-3 در بسياري از سيستم‌هاي بدن از جمله مغز به خوبي مشخص شده است. شكي نيست كه اكثر متخصصان تغذيه دريافت اسيدهاي چرب بلند زنجيره غيراشباع را از طريق مصرف غذاهاي دريايي توصيه مي‌كنند، ولي متأسفانه اين غذاها به دلايل متعدد مانند مزه و هزينه بالا در مقادير كافي توسط اطفال مصرف نمي‌شوند، بنابراين مصرف مكمل‌ها، روش انتخابي مناسب‌تري براي كودكان است زيرا آنها مقدار كنترل شده‌اي از مواد ضروري را به بدن مي‌رسانند و مي‌توانند در شكل‌هاي جذاب براي كودكان تهيه شوند، زيرا زماني كه محصولي توسط كودك پذيرش نشود، مصرف هم نمي‌شود.
امگا- 3 در سنين مختلف كودكي 

قبل از تولد (دوران بارداري و شيردهي)
مطالعات نشان داده است كه رشد شناختي و بينايي و نيز سايرعملكردهاي نوزاد، ارتباط مشخصي با جذب امگا-3 در دوران بارداري و شيردهي دارد، به علاوه ذكر شده است كه خانم‌هاي باردار و شيرده، بايد حداقل روزانه 200 ميلي‌گرم DHA دريافت كنند. 60 درصد از وزن مواد ساختاري مغز (بدون آب) چربي بوده كه نيمي از اين مقدار را امگا-3 (EPA و عمدتا DHA) تشكيل مي‌دهد. 25 درصد از وزن مواد ساختاري مغز DHA مي‌باشد كه در بافت مغزي انسان با سرعت در طي سه ماهه سوم بارداري تجمع مي‌يابد و قابل ذكر است كه نقش مهمي در تكامل سيستم عصبي مركزي و سيستم بينايي دارد. مطالعات نشان داده است الگوهاي خواب در نوزاداني كه مادران‌شان سطح DHA پلاسمايي بالاتري دارند تكامل بهتري را در سيستم عصبي مركزي CNS نشان مي‌دهند.

برنامه غذايي ضد سرطان

نوشته  : احسانه طاهری کارشناس ارشد علوم تغذیه 

براي كاهش احتمال ابتلا به سرطان، چه تغييراتي را مي‌توان در برنامه غذايي ايجاد كرد؟ پرهيز از نيترات‌ها؟ پناه بردن به فيبرها؟ كدام راه ما را به هدف نزديك‌تر مي‌كند؟ همه ما تا به حال چيزهاي زيادي راجع به افزودني‌‌هاي غذايي كه احتمال بروز سرطان را بيشتر مي‌كنند شنيده‌ايم؛ مواد غذايي علاوه بر تركيبات طبيعي‌‌، گاه تركيبات سنتزي يا مصنوعي دارند كه در طول تبديل يا بسته بندي به آن اضافه شده‌‌اند‌‌، به اين مواد افزودني‌‌هاي غذايي مي‌‌گويند. افزودني‌‌هاي غذايي به گروه‌‌هاي مختلفي طبقه‌بندي مي‌‌شوند كه هر گروه نقش خاصي دارد و عبارتند از اسانس‌‌هاي غذايي‌‌، رنگ‌‌هاي غذايي‌‌، مواد محافظ يا نگهدارنده‌‌، قوام دهنده، ريزمغذي و تشديدكننده طعم. البته نمي‌توان در يك ديد كلي تمام افزودني‌‌هاي غذايي را سرطان‌زا شمرد. به‌طور مثال کارامل مصنوعی که از ترکیب آمونیاک و سولفیت در حرارت و فشار بالا تولید می‌شود بر خلاف کارامل طبیعی که از حرارت دهی شکر تولید می‌شوند بسیار سرطان‌زا هستند. از كارامل مصنوعي به عنوان رنگ دهنده در نوشابه، سویا و بسیاری دیگراز مواد غذایی استفاده مي‌‌شود که در زير ظاهر زيبايي كه به مواد غذايي مي‌‌دهند خاصیت سرطان زایی نیز دارند. رنگ نوشابه با استفاده از این رنگ‌های کاراملی مصنوعی بدست می‌آید که اکنون خاصیت سرطان‌زایی آن مشخص شده است. در مدل‌های موش این رنگ منجر به سرطان‌های خون، ریه، کبد و تیروئید شده است. اما از سوي ديگر برخي از نگهدارنده‌ها وجود دارند كه خاصيت آنتي اكسيداني دارند  و مي‌توانند در كنار پيشگيري از ساير بيماري‌‌ها از بروز سرطان نيز پيشگيري كنند مانند مشتقات ويتامين E كه اغلب به عنوان نگهدارنده به روغن‌ها اضافه مي‌شوند.
با استفاده از غذاهاي با رنگ طبيعي نه فقط به جنگ سرطان بلكه به پيشواز سلامتي و شادابي برويد