روي
نوشته : صديقه قدرت كارشناس ارشد تغذيه زير نظر دكتر سعيد حسيني
حافظه و هوش
مطالعات بسياري در جهان نشان داده‌اند كه كودكاني كه سابقه سوءتغذيه داشتهاند، در مقايسه با آنهايي كه اين مشكل را ندارند از تست‌هاي هوش، نمرات كمتري را كسب مي‌كنند. "روي" ضروري‌ترين ماده غذايي براي رشد سيستم عصبي مركزي محسوب مي‌شود: 1) آنزيم‌هاي وابسته به "روي" در رشد مغز دخالت دارند. 2) پروتئين‌هاي Zinc-Finger در ساختار مغزي و نوروترانسميترها شركت مي‌كنند. 3) نوروترانسميترهاي وابسته به "روي" به عملكرد حافظه در مغز مرتبط مي‌شوند. 4) متالوتيونين-III پروتئيني است كه در روي نورون‌ها با روي باند مي‌شود. مشكلاتي در تست حافظه و يادگيري در بچه‌هاي متولد شده از حيوانات با كمبود "روي" كشف شده است.
دوران بــــارداري
چگونگي تغذيه مادر، تعيين‌كننده مهم سلامت نوزاد پس از زايمان و در دوره نوزادي است. برنامه‌هاي غذايي بسياري براي پيشگيري از كمبود آهن در دوره بارداري ترتيب داده شده است ولي در مورد عنصر روي كه براي بقاي مادر و نوزاد بسيار حائز اهميت است، اصلا برنامه‌اي در نظر گرفته نشده است. معمولا 82 درصد از زنان باردار در بسياري از نقاط جهان به صورت عادي، جذب "روي" كمي داشته و به احتمال زياد، از پيامدهاي ناشي از كمبود اين عنصر، سلامتشان در معرض خطر است.
در اين شك نيست كه ميزان "روي" در سرم خون طي دوره بارداري كاهش مي‌يابد و تاثيرات ديرهنگام آن، ماه‌ها بعد از تولد به صورت كاهش مصونيت بدن و اختلالاتي در ذهن و يادگيري بروز مي‌كند. كمبود "روي" منجر به افزايش خطر مرگ و مير و بيماري‌زايي مادر و نوزاد (به ويژه تا يك ماهگي) مي‌شود. ميزان عنصر روي در خون زنان با نوزادان سالم و زايمان طبيعي، در دوره بارداري بيشتر از زناني است كه زايمان‌هاي غيرطبيعي يا نوزادان غيرعادي داشتهاند. دانشمندان دريافته‌اند كه غلظت عنصر روي سرم خون در زنان باردار به خصوص در هفته‌هاي 12 و 36 بارداري كاهش قابل ملاحظه‌اي دارد. زناني كه مكمل 45 ميلي‌گرمي روي را به صورت خوراكي، روزانه از روز اول بارداري تا زايمان استفاده مي‌كنند افزايش قابل ملاحظه روي را در سرم خون خود دارند و نوزادانشان بيشترين وزن و كامل‌ترين دوره بارداري را نسبت به ديگر افراد دارا هستند. ثابت شده است كه كندي رشد داخل رحمي شديدا به كاهش روي مادر وابسته است. ممكن است مكمل روي، براي زناني كه در معرض خطر زايمان نوزادان زودرس هستند، مفيد باشد.
پيامدهاي ناشي از كمبود روي در مادر
سقط جنين خود به خود، نقص عضو مادرزادي، وزن كم در زمان تولد به علت نقصان در رشد داخل رحمي، زايمان دير يا زودهنگام، طولاني شدن يا بي‌اثر بودن مرحله اول زايمان، طولاني شدن مرحله دوم زايمان، پارگي زودهنگام غشاها.
دوران كــودكــي
در شيرخواراني كه وزن هنگام تولدشان پايين است (كمتر از 5/2 كيلوگرم) اختلال پاسخ‌هاي ايمني و افزايش بروز عفونت مشخص گرديده است. در شيرخواران نارس تجويز مكمل روي موجب تشديد پاسخ‌هاي ايمني و كاهش ميزان عفونت گرديد. كمبود روي در ميان كودكان سبب ايجاد پيامدهاي جدي براي سلامتي آنان نظير به تاخير افتادن رشد، افزايش بيماري‌هاي عفوني و اختلال در عملكرد شناختي (يادگيري) مي‌گردد. چون "روي" نقش اصلي بر سيستم ايمني و سلامتي دارد، كمبود آن در كودكان ممكن است يكي از علل ناشناخته كاهش اثر واكسن باشد.
دوران شــيردهــي
ميزان نياز به اين عنصر در طول اين دوره بسيار زياد است. تقريبا ميزان جذب عنصر روي در طي شيردهي به دو برابر افزايش مي‌يابد كه در پاسخ به تقاضا، براي توليد شير صورت مي‌گيرد. آغوز كه از لحاظ روي و پروتئين غني است، كم‌كم با شير جايگزين مي‌شود. با ادامه شيردهي افزايش تدريجي در توليد شير و كاهش در غلظت روي صورت مي‌گيرد. نياز محاسبه شده براي بقاء و دفع روي از طريق ادرار و عرق و براي جذب، در دختران تقريبا 10 درصد كمتر است. اين كشف ميتواند تفاوت‌هاي جنسي مشاهده شده را در رشد نوزادان و در پاسخ به مكمل‌هاي خوراكي روي نشان دهد. اگرچه شير مادر به‌ندرت در شرايطي سبب دريافت ناكافي روي مي‌شود، چندين گزارش متعدد از بچه‌هايي كه منحصرا از شير مادر تغذيه مي‌كنند وجود دارد كه شواهد آزمايشگاهي كمبود روي را به صورت بيماري‌هايي چون تغييرات پوستي، ريزش مو، ضعف رشد، تندخويي و اسهال در آنها نشان مي‌دهد.
عنصر روي و بــيــمـاري‌ها
طول مدت بيماري‌هاي اسهالي در كودكاني كه از مكمل روي استفاده مي‌كردند 9 تا 23 درصد كمتر است و ميزان بروز آن در اين دسته از كودكان 8 تا 45 درصد كاهش مي‌يابد. مصرف روزانه مكمل روي نشان مي‌دهد كه عنصر روي، شيوع بيماري، دوره و شدت آن و اسهال‌هاي مزمن را 25-30 درصد كاهش مي‌دهد و قادر است از بروز عفونت‌هاي تنفسي به ميزان 45 درصد بكاهد. بيماران با التهاب روده‌اي مزمن هم، ميزان روي خون كمي دارند و نسبت به روي خوراكي، واكنش متفاوتي نشان مي‌دهند. در اين موارد نيز مكمل روي در برطرف نمودن آسيب‌هاي جزئي مخاط روده نقش مفيدي دارد. روي در درمان اسهال شيگلوز موثر است. اخيرا در شيوع كنترل شده‌اي در پاپوا در گينه نو نشان داده‌اند كه مكمل‌هاي روي ميتواند بيماري مالاريا را هم بيش از 35 درصد كاهش دهد. قرص مكيدني روي باعث كاهش دوره سرماخوردگي مي‌شود. در بيماران مبتلا به ايدز، به صورت متوالي كمبود روي مشاهده شده و پيشرفت بيماري با كاهش غلظت روي و واكنش‌هاي فيتو هماگلوتيتين (PHA) همراه است. از سوي ديگر اين مطلب كه غلظت زياد روي در خون ميتواند ميكروب‌كش باشد، نيز صحيح است. براي مثال، دفعات كم ابتلا به عفونت ادراري در مردان در مواردي به دليل ويژگي ميكروب‌كشي روي موجود در مني آنهاست. علاوه بر اين اثر عنصر روي بر سرماخوردگي معمولي ممكن است به دليل افزايش غلظت اين عنصر در مخاط بيني باشد كه ممكن است توازن ساختاري اتصال ويروس را تغيير دهد. كمبود روي به سلول‌هاي اپيدرم آسيب مي‌رساند. در طول مدتي كه بدن با كمبود روي مواجه است، آسيب به پوشش‌هاي روده‌اي و نواحي ريوي نيز مشاهده مي‌گردد.
روي و سيــستم ايــمني
تحقيقات انجام گرفته بر روي حيوان و انسان نشان مي‌دهد كه كمبود روي از مقاومت بدن در برابر بيماري‌هاي عفوني مي‌كاهد و آنها را نسبت به انواع گوناگون عوامل عفونت‌زا كه شامل ويروس ليستريا، سالمونلا كانديدا، مايكو باكتريوم توبركولوزيس، اشرشياكلي و... هستند آسيب‌پذيرتر مي‌كند. در موش‌هاي دچار كمبود روي تعداد انگل‌ها سه برابر مي‌شود. كمبود روي در حيوانات سبب مصونيت بيشتر كرم‌ها شده يا زمان دفع و خروج آنها از بدن را طولاني‌تر مي‌كند. البته در دريافت مقادير زياد روي نيز مانند هر مكمل غذايي ديگر بايد به طول مدت استفاده از آن توجه شود. بايد در نظر داشت كه در مصرف زياد روي اختلالات گوارشي، كاهش ليپوپروتئين با دانسيته بالا (HDL) و... گزارش شده است.
اسيدآمينه
روي رابطه نزديك الكتروني با زنجيره‌هاي متعدد اسيد آمينه دارد و قادر است با آنها، مخصوصا با اتم‌هاي سولفور و نيتروژن در اسيدهاي آمينه سيستئين و هيستيدين فعل و انفعلات متعدد انجام دهد. عنصر روي يك آنتي‌اكسيدان است كه سلول‌ها را از آسيب ديدن در برابر اثرات بنيان‌هاي اكسيژني در طول فعاليت سيستم ايمني، محافظت مي‌كند. نهايتا در اشخاصي كه از كمبود اين عنصر رنج مي‌برند، علائم آزمايشگاهي، كاهش ايمني، آسيب‌هاي وارده به بويايي و چشايي، شروع شب‌كوري، آسيب مغزي (حافظه) و كاهش توليد اسپرم در مردان ديده مي‌شود. كمبود شديد اين عنصر از طريق كاهش شديد عملكرد سيستم ايمني، عفونت‌هاي مكرر، بثورات پوستي كورك‌دار اسهال، ريزش موي سر و آسيب‌هاي رواني مشخص مي‌شود
اشكال روي.
پنج نمك روي وجود دارد كه به وسيله اداره دارو و غذاي آمريكا (FDA) بي‌خطر و سالم شناخته شده‌اند كه شامل سولفات روي، كلريد روي، گلوكونات روي، اكسيد روي و استات روي هستند. اگرچه هيچ كدام از تركيبات روي كه به وسيله FDA سالم شناخته شده‌اند براي اضافه شدن به غذا به طور مستقيم تاييد نمي‌شوند، با اين وجود همه نمك‌هاي روي استفاده شده به صورت چشمگيري از سال 1970 افزايش يافته و تركيباتي كه مورد استفاده قرار مي‌گيرند، سولفات روي و اكسيد روي هستند. مهم‌ترين مضرات و كاستي‌هاي نمك‌هاي روي، مزه غيرقابل قبول آنها و در نتيجه تهوع و سوءهاضمه است. قابليت انحلال آنها بسيار مهم است و شديدا به ميزان جذب آنها مرتبط مي‌شود. سه شيوه رايج براي رفع كمبود مواد مغذي وجود دارد: مكمل غذايي، غني‌سازي مواد غذايي، تعديل و دگرگوني مواد غذايي. مكمل غذايي براي جوامعي مناسب است كه وضعيت كمبود روي، طي مدت كوتاهي بهبود يابد و نياز به اين عنصر از طريق مواد غذايي عادي تامين نشود. مقدار عادي توصيه شده براي كودكان زير 5 سال، 5 ميلي‌گرم در روز، كودكان بالاي 5 سال، 10 ميلي‌گرم در روز، زنان باردار 20-25 ميلي‌گرم در روز، براي كودكان با سوءتغذيه انرژي – پروتئين و اسهال مزمن 4 ميلي‌گرم به ازاي كيلوگرم وزن بدن مي‌باشد. شكل روي در ميزان اثر يك مكمل حائز اهميت است. غلظت اندك روي در خون در افرادي كه سولفات روي مصرف مي‌كنند بيشتر از افرادي است كه اكسيد روي استفاده مي‌كنند. اين كشف مهمي است چون هنگامي كه برنامه غني‌سازي مواد غذايي را مورد توجه و بررسي قرار مي‌دهيم بايد ميزان دسترسي زيستي به روي را نيز در آن مورد توجه قرار دهيم.
منبع: دنياي سلامت ش 66
مطالعات بسياري در جهان نشان داده‌اند كه كودكاني كه سابقه سوءتغذيه داشتهاند، در مقايسه با آنهايي كه اين مشكل را ندارند از تست‌هاي هوش، نمرات كمتري را كسب مي‌كنند. "روي" ضروري‌ترين ماده غذايي براي رشد سيستم عصبي مركزي محسوب مي‌شود: 1) آنزيم‌هاي وابسته به "روي" در رشد مغز دخالت دارند. 2) پروتئين‌هاي Zinc-Finger در ساختار مغزي و نوروترانسميترها شركت مي‌كنند. 3) نوروترانسميترهاي وابسته به "روي" به عملكرد حافظه در مغز مرتبط مي‌شوند. 4) متالوتيونين-III پروتئيني است كه در روي نورون‌ها با روي باند مي‌شود. مشكلاتي در تست حافظه و يادگيري در بچه‌هاي متولد شده از حيوانات با كمبود "روي" كشف شده است.
دوران بــــارداري
چگونگي تغذيه مادر، تعيين‌كننده مهم سلامت نوزاد پس از زايمان و در دوره نوزادي است. برنامه‌هاي غذايي بسياري براي پيشگيري از كمبود آهن در دوره بارداري ترتيب داده شده است ولي در مورد عنصر روي كه براي بقاي مادر و نوزاد بسيار حائز اهميت است، اصلا برنامه‌اي در نظر گرفته نشده است. معمولا 82 درصد از زنان باردار در بسياري از نقاط جهان به صورت عادي، جذب "روي" كمي داشته و به احتمال زياد، از پيامدهاي ناشي از كمبود اين عنصر، سلامتشان در معرض خطر است.
در اين شك نيست كه ميزان "روي" در سرم خون طي دوره بارداري كاهش مي‌يابد و تاثيرات ديرهنگام آن، ماه‌ها بعد از تولد به صورت كاهش مصونيت بدن و اختلالاتي در ذهن و يادگيري بروز مي‌كند. كمبود "روي" منجر به افزايش خطر مرگ و مير و بيماري‌زايي مادر و نوزاد (به ويژه تا يك ماهگي) مي‌شود. ميزان عنصر روي در خون زنان با نوزادان سالم و زايمان طبيعي، در دوره بارداري بيشتر از زناني است كه زايمان‌هاي غيرطبيعي يا نوزادان غيرعادي داشتهاند. دانشمندان دريافته‌اند كه غلظت عنصر روي سرم خون در زنان باردار به خصوص در هفته‌هاي 12 و 36 بارداري كاهش قابل ملاحظه‌اي دارد. زناني كه مكمل 45 ميلي‌گرمي روي را به صورت خوراكي، روزانه از روز اول بارداري تا زايمان استفاده مي‌كنند افزايش قابل ملاحظه روي را در سرم خون خود دارند و نوزادانشان بيشترين وزن و كامل‌ترين دوره بارداري را نسبت به ديگر افراد دارا هستند. ثابت شده است كه كندي رشد داخل رحمي شديدا به كاهش روي مادر وابسته است. ممكن است مكمل روي، براي زناني كه در معرض خطر زايمان نوزادان زودرس هستند، مفيد باشد.
پيامدهاي ناشي از كمبود روي در مادر
سقط جنين خود به خود، نقص عضو مادرزادي، وزن كم در زمان تولد به علت نقصان در رشد داخل رحمي، زايمان دير يا زودهنگام، طولاني شدن يا بي‌اثر بودن مرحله اول زايمان، طولاني شدن مرحله دوم زايمان، پارگي زودهنگام غشاها.
دوران كــودكــي
در شيرخواراني كه وزن هنگام تولدشان پايين است (كمتر از 5/2 كيلوگرم) اختلال پاسخ‌هاي ايمني و افزايش بروز عفونت مشخص گرديده است. در شيرخواران نارس تجويز مكمل روي موجب تشديد پاسخ‌هاي ايمني و كاهش ميزان عفونت گرديد. كمبود روي در ميان كودكان سبب ايجاد پيامدهاي جدي براي سلامتي آنان نظير به تاخير افتادن رشد، افزايش بيماري‌هاي عفوني و اختلال در عملكرد شناختي (يادگيري) مي‌گردد. چون "روي" نقش اصلي بر سيستم ايمني و سلامتي دارد، كمبود آن در كودكان ممكن است يكي از علل ناشناخته كاهش اثر واكسن باشد.
دوران شــيردهــي
ميزان نياز به اين عنصر در طول اين دوره بسيار زياد است. تقريبا ميزان جذب عنصر روي در طي شيردهي به دو برابر افزايش مي‌يابد كه در پاسخ به تقاضا، براي توليد شير صورت مي‌گيرد. آغوز كه از لحاظ روي و پروتئين غني است، كم‌كم با شير جايگزين مي‌شود. با ادامه شيردهي افزايش تدريجي در توليد شير و كاهش در غلظت روي صورت مي‌گيرد. نياز محاسبه شده براي بقاء و دفع روي از طريق ادرار و عرق و براي جذب، در دختران تقريبا 10 درصد كمتر است. اين كشف ميتواند تفاوت‌هاي جنسي مشاهده شده را در رشد نوزادان و در پاسخ به مكمل‌هاي خوراكي روي نشان دهد. اگرچه شير مادر به‌ندرت در شرايطي سبب دريافت ناكافي روي مي‌شود، چندين گزارش متعدد از بچه‌هايي كه منحصرا از شير مادر تغذيه مي‌كنند وجود دارد كه شواهد آزمايشگاهي كمبود روي را به صورت بيماري‌هايي چون تغييرات پوستي، ريزش مو، ضعف رشد، تندخويي و اسهال در آنها نشان مي‌دهد.
عنصر روي و بــيــمـاري‌ها
طول مدت بيماري‌هاي اسهالي در كودكاني كه از مكمل روي استفاده مي‌كردند 9 تا 23 درصد كمتر است و ميزان بروز آن در اين دسته از كودكان 8 تا 45 درصد كاهش مي‌يابد. مصرف روزانه مكمل روي نشان مي‌دهد كه عنصر روي، شيوع بيماري، دوره و شدت آن و اسهال‌هاي مزمن را 25-30 درصد كاهش مي‌دهد و قادر است از بروز عفونت‌هاي تنفسي به ميزان 45 درصد بكاهد. بيماران با التهاب روده‌اي مزمن هم، ميزان روي خون كمي دارند و نسبت به روي خوراكي، واكنش متفاوتي نشان مي‌دهند. در اين موارد نيز مكمل روي در برطرف نمودن آسيب‌هاي جزئي مخاط روده نقش مفيدي دارد. روي در درمان اسهال شيگلوز موثر است. اخيرا در شيوع كنترل شده‌اي در پاپوا در گينه نو نشان داده‌اند كه مكمل‌هاي روي ميتواند بيماري مالاريا را هم بيش از 35 درصد كاهش دهد. قرص مكيدني روي باعث كاهش دوره سرماخوردگي مي‌شود. در بيماران مبتلا به ايدز، به صورت متوالي كمبود روي مشاهده شده و پيشرفت بيماري با كاهش غلظت روي و واكنش‌هاي فيتو هماگلوتيتين (PHA) همراه است. از سوي ديگر اين مطلب كه غلظت زياد روي در خون ميتواند ميكروب‌كش باشد، نيز صحيح است. براي مثال، دفعات كم ابتلا به عفونت ادراري در مردان در مواردي به دليل ويژگي ميكروب‌كشي روي موجود در مني آنهاست. علاوه بر اين اثر عنصر روي بر سرماخوردگي معمولي ممكن است به دليل افزايش غلظت اين عنصر در مخاط بيني باشد كه ممكن است توازن ساختاري اتصال ويروس را تغيير دهد. كمبود روي به سلول‌هاي اپيدرم آسيب مي‌رساند. در طول مدتي كه بدن با كمبود روي مواجه است، آسيب به پوشش‌هاي روده‌اي و نواحي ريوي نيز مشاهده مي‌گردد.
روي و سيــستم ايــمني
تحقيقات انجام گرفته بر روي حيوان و انسان نشان مي‌دهد كه كمبود روي از مقاومت بدن در برابر بيماري‌هاي عفوني مي‌كاهد و آنها را نسبت به انواع گوناگون عوامل عفونت‌زا كه شامل ويروس ليستريا، سالمونلا كانديدا، مايكو باكتريوم توبركولوزيس، اشرشياكلي و... هستند آسيب‌پذيرتر مي‌كند. در موش‌هاي دچار كمبود روي تعداد انگل‌ها سه برابر مي‌شود. كمبود روي در حيوانات سبب مصونيت بيشتر كرم‌ها شده يا زمان دفع و خروج آنها از بدن را طولاني‌تر مي‌كند. البته در دريافت مقادير زياد روي نيز مانند هر مكمل غذايي ديگر بايد به طول مدت استفاده از آن توجه شود. بايد در نظر داشت كه در مصرف زياد روي اختلالات گوارشي، كاهش ليپوپروتئين با دانسيته بالا (HDL) و... گزارش شده است.
اسيدآمينه
روي رابطه نزديك الكتروني با زنجيره‌هاي متعدد اسيد آمينه دارد و قادر است با آنها، مخصوصا با اتم‌هاي سولفور و نيتروژن در اسيدهاي آمينه سيستئين و هيستيدين فعل و انفعلات متعدد انجام دهد. عنصر روي يك آنتي‌اكسيدان است كه سلول‌ها را از آسيب ديدن در برابر اثرات بنيان‌هاي اكسيژني در طول فعاليت سيستم ايمني، محافظت مي‌كند. نهايتا در اشخاصي كه از كمبود اين عنصر رنج مي‌برند، علائم آزمايشگاهي، كاهش ايمني، آسيب‌هاي وارده به بويايي و چشايي، شروع شب‌كوري، آسيب مغزي (حافظه) و كاهش توليد اسپرم در مردان ديده مي‌شود. كمبود شديد اين عنصر از طريق كاهش شديد عملكرد سيستم ايمني، عفونت‌هاي مكرر، بثورات پوستي كورك‌دار اسهال، ريزش موي سر و آسيب‌هاي رواني مشخص مي‌شود
اشكال روي.
پنج نمك روي وجود دارد كه به وسيله اداره دارو و غذاي آمريكا (FDA) بي‌خطر و سالم شناخته شده‌اند كه شامل سولفات روي، كلريد روي، گلوكونات روي، اكسيد روي و استات روي هستند. اگرچه هيچ كدام از تركيبات روي كه به وسيله FDA سالم شناخته شده‌اند براي اضافه شدن به غذا به طور مستقيم تاييد نمي‌شوند، با اين وجود همه نمك‌هاي روي استفاده شده به صورت چشمگيري از سال 1970 افزايش يافته و تركيباتي كه مورد استفاده قرار مي‌گيرند، سولفات روي و اكسيد روي هستند. مهم‌ترين مضرات و كاستي‌هاي نمك‌هاي روي، مزه غيرقابل قبول آنها و در نتيجه تهوع و سوءهاضمه است. قابليت انحلال آنها بسيار مهم است و شديدا به ميزان جذب آنها مرتبط مي‌شود. سه شيوه رايج براي رفع كمبود مواد مغذي وجود دارد: مكمل غذايي، غني‌سازي مواد غذايي، تعديل و دگرگوني مواد غذايي. مكمل غذايي براي جوامعي مناسب است كه وضعيت كمبود روي، طي مدت كوتاهي بهبود يابد و نياز به اين عنصر از طريق مواد غذايي عادي تامين نشود. مقدار عادي توصيه شده براي كودكان زير 5 سال، 5 ميلي‌گرم در روز، كودكان بالاي 5 سال، 10 ميلي‌گرم در روز، زنان باردار 20-25 ميلي‌گرم در روز، براي كودكان با سوءتغذيه انرژي – پروتئين و اسهال مزمن 4 ميلي‌گرم به ازاي كيلوگرم وزن بدن مي‌باشد. شكل روي در ميزان اثر يك مكمل حائز اهميت است. غلظت اندك روي در خون در افرادي كه سولفات روي مصرف مي‌كنند بيشتر از افرادي است كه اكسيد روي استفاده مي‌كنند. اين كشف مهمي است چون هنگامي كه برنامه غني‌سازي مواد غذايي را مورد توجه و بررسي قرار مي‌دهيم بايد ميزان دسترسي زيستي به روي را نيز در آن مورد توجه قرار دهيم.
منبع: دنياي سلامت ش 66
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر