تغـذيـــه و ســردرد(۲)

نوشته : دكتر سيدضياءالدين مظهري متخصص تغذيه و رژيم درماني دانشيار دانشگاه علوم پزشكي ايران 

در شماره‌هاي قبل، در مورد عوامل موثر در بروز سردرد‌هاي ميگرني صحبت كرديم. در اين شماره نيز در خصوص مواد غذايي مفيد و مضر مرتبط با اين درد‌ها مطالبي را حضور شما خوانندگان عزيز تقديم مي‌كنيم:
ارتباط حساسيت و آلرژي به شير با بعضي از سردردها و ميگرن
الف- عدم تحمل قندشير يا لاكتوزاغلب شما همراهان فرهيخته و دانش‌دوست در قبال عدمتحمل لاكتوز موجود در شير اطلاعات كافي و تجربه وافي در خود يا در وابستگان دور و نزديك داشته‌ايد و بيشترين عوارض ناشي از عدم تحمل به شير را در دستگاه گوارش در قالب نفخ، اسهال، دل درد و دل‌پيچه، دل به‌هم‌خوردگي، حالت تهوع و سر و صداي به گوش رسيده از كانال گوارش در ذهن خود داريد،

گل‌سرخ؛ اسانسي با ارزش

نوشته  : دكتر محمدحسين صالحي سورمقي 

گياه‌شناسي:
گل سرخ گياهي است دائمي به ارتفاع تا 5/1 متر و گاهي مرتفع‌تر كه داراي ساقه‌هاي خاردار مي‌باشد. برگ‌ها مركب از 7 و گاهي 9 برگچه‌ بيضي‌شكل نوك‌تيز و دندانه‌دار هستند. اين دندانه‌ها منظم و كوچك مي‌باشند. برگچه‌ها بر روي محور خود به طور متقابل قرار مي‌گيرند. گل‌هاي گياه نسبتاً درشت، صورتي‌رنگ و داراي بوي معطر و مطبوعي هستند. گاهي گلبرگ‌ها ممكن است سفيدرنگ باشند.

تاريخچه:
برحسب تجربيات گذشته گل روز براي سلامت پوست و روح و روان مفيد مي‌باشد و از زمان‌هاي بسيار قديم در پزشكي كاربرد داشته است. روميان روز وحشي (روزا كانينا) را براي درمان گازگرفتگي سگ‌ هار توصيه مي‌كردند. روز در دهه سي همچنان به عنوان يك داروي رسمي به كار مي‌رفت. در آن زمان تنتور روز عطار (روزا گاليكا) به منظور درمان گلودرد تجويز مي‌شد. امروزه روز همچنان از ارزش بسيار بالايي برخوردار است. اسانس آن بسيار گرانقيمت بوده و يكي از مهم‌ترين اسانس‌ها در اسانس درماني است.

فوايد دارويي ختمی (برگ و گل)

نوشته  : دكتر محمدحسين صالحي سورمقي 

گیاه شناسی:
ختمی، گیاهی است علفی و پایا به ارتفاع تا 5/1 متر و پوشیده از کرک. برگ‌های این گیاه با پهنک بزرگ و شامل 5-3 لب
 دندانه دار است. ختمی گل‌هایی به رنگ سفید مایل به گلی یا ارغوانی دارد که در قسمت‌های انتهایی ساقه اکثرا به صورت 3 تایی دیده می‌شوند. انواع زینتی آن دارای گل‌هایی به رنگ‌های مختلف بوده، ولی از نظر خواص، تا حد زیادی به گونه‌ اصلی شبيه می‌باشند. قسمت مورد استفاده‌ ختمی گل، ریشه و برگ آن است.

ترکیبات مهم:
گل و برگ ختمی دارای حدود 9-6 درصد  موسیلاژ می‌باشد که بیشترین درصد آن، کمی قبل از گل دادن آن است. همچنین ترکیبات فلاونوئیدی و مقدار بسیار کمی اسانس، از دیگر مواد گل و برگ ختمی هستند.

دستيابي به سلامت با استروژن‌هاي گياهي

نوشته : دكتر شهين ياراحمدي 

فيتو استروژن‌ها:
فيتواستروژن‌ها تركيباتي هستند كه در بسياري از گياهان وجود دارند و از خود، خواص استروژنيك (مشابه هورمون‌هاي جنسي زنانه) و در بعضي از موارد خواص ضد استروژنيك نشان مي‌دهند. اين مواد علاوه بر اين خواص، داراي اثرات ضد ميكروبي، ويروسي و قارچي، ضد سرطاني، ضد التهابي و آنتي‌اكسيداني نيز هستند. مطالعات نشان داده‌اند كه مصرف درازمدت مواد غني از فيتواستروژن‌ها، مي‌تواند موجب كاهش خطر بروز بيماري‌هاي قلبي- عروقي، پوكي استخوان، بعضي از سرطان‌ها و كاهش عوارض يائسگي مثل گُرگرفتگي شود.

داروي گياهي ويتاگنوس و اختلالات هورموني زنان

نوشته: دكتر محمدحسين صالحي سورمقي 

خانم‌ها در طول زندگي، دوره‌هاي متفاوتي را تجربه مي‌كنند كه مهم‌ترين آنها دوره قبل از بلوغ، دوران بلوغ، قائدگي،‌ ازدواج، حاملگي، زايمان و يائسگي است. اين مراحل به صورت زنجيري به هم متصل هستند و سلامت جسمي و روحي هر زن به آنها ارتباط دارد. در هر كدام از دوره‌هاي ذكرشده، تغييرات هورموني قابل توجهي ايجاد مي‌شود و در اين ميان، تعادل هورموني نقش مهمي را در سلامت شخص ايفا مي‌كند. مسلم است كه اختلال در تعادل هورمون‌هاي زنانه در هر مرحله عوارض مشخصي را ايجاد مي‌كند كه ممكن است اين عوارض ضعيف، متوسط و يا حاد باشند. در صورتي كه عوارض به وجود آمده جزئي باشد، ممكن است براي شخص ناراحتي‌هاي قابل توجهي ايجاد نكرده و در غير اين صورت عوارض آن قابل احساس و باعث رنجش مي‌شود.

درمان‌هاي گياهي سوء هاضمه

نوشته  : دكتر محمدحسين صالحي سورمقي 

سوءهاضمه به صورت دل‌درد، نفخ، اسپاسم، ترش كردن معده، اسهال، يبوست و يا بد هضم شدن غذا در افراد ظاهر مي‌شود. گياهاني از جمله نعناع، گشنيز، بادرنجبويه، زيره، رازيانه، شويد، جعفري و... از سبزي‌هاي خوراكي مشهوري هستند كه ساليان دراز به عنوان گياهان دارويي ضد درد، ضد نفخ، ضد اسپاسم، اشتهاآور، مقوي معده و محرك مورد استفاده قرار گرفته‌اند. در سال‌هاي اخير و از زمان انقلاب صنعتي در اروپا به بعد، اين گياهان به صورت فرآورده‌هاي دارويي به بازار عرضه شده‌اند. در ادامه مقاله به سه نمونه از اين گياهان كه بيشتر در فرآورده‌هاي دارويي مصرف مي‌شوند اشاره مي‌گردد:

نعناع: به‌طور كلي نعناع و اسانس آن داراي خواص ضد درد، ضد نفخ، ضد اسپاسم، محرك معده، اشتهاآور، خوش‌بو كننده و ضد ميكروب است.

افزايش شير مادر با گياهان

نوشته  : دكتر محمدحسين صالحي سورمقي 

تعدادي از گياهان با مكانيسم‌هاي مختلف و اكثرا از طريق تحريك غدد توليد شير باعث افزايش شير مادران شيرده مي‌شوند.
بعضي گياهان معطر خاصيت ضدنفخ داشته و با ورود به شير مادر از دل‌درد كودك جلوگيري مي‌كنند؛ مانند سبزيجات خوراكي، از جمله ريحان، ترخون، زيره، رازيانه و گشنيز. از گياهاني كه در دسترس عموم قرار دارند و مصرف آنها محدوديتي ندارد، مي‌توان به چند گياه زير اشاره كرد:

1-‌ بادام زميني
قسمت مورد استفاده گياه دانه‌هاي‌آن است كه در بازار به صورت خام يا نمك‌زده و يا بوداده به فروش مي‌رسد. اين گياه ضد چسبندگي پلاكت‌ها (كه براي رقيق شدن خون مؤثر است)، ضد اكسيدان، افزايش‌دهنده قواي جنسي، ضد قارچ، مسكن دردهاي سينه و شيرافزا مي‌باشد. تاكنون عارضه‌اي از بادام زميني گزارش نشده، ولي ممكن است بعضي افراد نسبت به آن حساسيت داشته باشند.

گل ساعتي، آرام‌بخش گياهي

نوشته  : دكتر محمدحسين صالحي سورمقي 

گياه‌شناسي:
گل ساعتي گياهي است علفي، پايا، داراي ساقه‌هاي رونده و پيچك‌دار با برگ‌هاي متناوب و لب‌دار، به تعداد 5-3 لب.
اثرات مهم:
مصرف اصلي آن در مشكلات خواب از جمله بدخوابي و بي‌خوابي است. گل ساعتي بر حسب مقدار مصرف گياه و يا فرآورده‌هاي حاصل از آن داراي آثار مختلفي بر روي سيستم مركزي عصبي (CNS) از جمله به عنوان محرك و يا ضدافسردگي مي‌باشد. همچنين داراي اثرات آرام‌بخش و ضداضطراب است. گل ساعتي يكي از معمولي‌ترين و پرمصرف‌ترين آرام‌بخش‌هاي گياهي مي‌باشد. پژوهشگران اين اثر را به وجود فلاونوئيدها و آلكالوئيدهاي آن نسبت مي‌دهند.

كفير چيست؟

اصطلاح كفير بيان‌گر ميكروارگانيسم‌هايي است كه به منظور تخمير آبميوه، شير و ساير نوشيدني‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد. 
امروزه توليد كفير از كشت‌هاي شناخته‌شده خالص مورد نظر است، زيرا اين روش موجب كنترل بهتر ميكروارگانيسم‌ها و توليد آسان‌تر و باكيفيت‌تر محصول مي‌شود. ضمن آنكه زمان ماندگاري اين محصول طولاني‌تر (حدود 15-10 روز در 4 درجه سانتيگراد) است. در اين روش شير به طور همزمان با باكتري‌هاي لاكتيك و مخمر تلقيح شده و دو تخمير اتفاق مي‌افتد كه اولي ناشي از باكتري‌هاي لاكتيكي و دومي به دليل فعاليت مخمرهاست.
فوايد كفير:
مناسب براي افرادي كه نمي‌توانند قند شير را تحمل كنند، غذاي تكميلي مناسب براي خانم‌هاي باردار و شيرده، كمك به سلامت و تقويت سيستم ايمني و بنابراين موثر در بيماري‌هاي ايدز، هرپس، سرطان و...، داراي اثرات آرام‌بخش بر روي سيستم عصبي و بنابراين موثر براي افرادي كه از مشكلات كم‌خوابي، افسردگي و سندرم بيش‌فعالي كم توجهي (ADHD) رنج مي‌برند.
داشتن نقش موثر در درمان بيماري‌هاي روده‌اي، بهبود حركات روده و در نتيجه مفيد در درمان يبوست، كاهش نفخ و كمك به سلامت سيستم گوارش پس از مصرف داروهاي آنتي‌بيوتيك.
علاوه بر موارد ذكر شده، كفير سرشار از ويتامين‌هايي از قبيل B1، B6، B12 ،K بيوتين، اسيدفوليك و املاحي مانند كلسيم، منيزيم، فسفر و اسيدهاي آمينه (مانند تريپتوفان) مي‌باشد كه در بهبود و حفظ عملكرد بدن بسيار موثرند.
مي‌توان كاملا ادعا كرد كه كفير نه تنها به هيچ عنوان بيماري‌زا نيست، بلكه بسياري مطالعات حاكي از اثرات سودمند آن بر سلامت پوست و سيستم گوارشي مي‌باشند. همچنين اين بررسي‌ها نشان داده‌اند كه كفير در درمان سل نيز موثر است و مي‌تواند باكتري‌هاي بيماريزا اعم از گرم مثبت و گرم منفي را از بين ببرد. همچنين كفير مواد جهش‌زايي همچون ايندول و ايميدازول را غيرفعال مي‌كند.
امروزه غذاهاي ما از نظر تغذيه‌اي بسيار فقيرند و دستگاه گوارش ما توسط داروهاي مصنوعي مورد حمله قرار مي‌گيرد و در اين زمينه مي‌توان گفت استفاده از برخي غذاها مانند كفير نقش موثري در حفظ ميكروفلور روده بازي مي‌كند و از كليدهاي اصلي سلامتي است.

منبع: دنیای تغذیه  ش  100

جوانه گندم، طلايه‌دار جواني

نوشته  : مهندس مسعود خبازي 

گنجاندن جوانه‌ها (از جمله جوانه گندم) در برنامه غذايي روزانه افراد جامعه كه هم در دسترس، ارزان و سالم هستند و هم مي‌توانند قسمت عمده‌اي از نيازهاي بدن به ويتامين، مواد معدني و آنزيم‌ها را تامين كنند، بسيار مفيد است.
بهترين زمان استفاده از جوانه زماني است كه طول جوانه يك و نيم برابر طول دانه گندم (يك سانتيمتر) شده باشد. مدت زمان لازم جهت جوانه زدن دانه‌ها سه تا چهار روز مي‌باشد. در حين فرآيند جوانه زدن ويتامين‌هاي گروه B به مقدار قابل توجهي افزايش مي‌يابد به طوري كه در جوانه گندم مقدار ويتامين B1 و ويتامين B2 بيشتر از دانه گندم است.
ارزش غذايي: جوانه‌ها مواد غذايي هستند كه در روند طبيعي رشد و توليدشان، داراي ارزش غذايي بالايي (از نظر ويتامين و املاح) مي‌باشند. مصرف مداوم جوانه گندم مانع كمبود ويتامين‌ها و مواد معدني طبيعي مورد نياز بدن مي‌شود و بدن را سالم و نيرومند مي‌سازد. جوانه گندم علاوه بر عناصر فسفر، كلسيم و منيزيم، سرشار از اسيدهاي آمينه ضروري و حاوي ويتامين‌هاي گروه B، C و E مي‌باشد.