و اين بار موريانه‌اي با نام استئوپروز

نوشته  : دكتر سيدضياءالدين مظهري

پوكي استخوان يا استئوپروز و همچنين كاهش تراكم استخوان ها يا استئوپني گرچه تظاهرات باليني خود را در دوران ميانسالي و سالمندي نمايان مي‌سازند، ولي بذر آنها در ايام كودكي و جواني افشانده مي‌شود و با عدم بهره‌مندي از تغذيه متناسب و فعاليت‌هاي بدني لازم، در طول زمان بذرهاي اوليه ريشه دوانده و پرورش مي‌يابند. با توجه به عوامل مساعدكننده بروز پوكي استخوان كه مهم‌ترين آنها را ژنتيك، نوع تغذيه، هورمون‌هاي داخلي و فعاليت‌هاي بدني ذكر نموده‌اند، در ساكنين قاره آسيا بالاترين رقم شكستگي‌هاي استخوان به خصوص لگن گزارش شده است. البته علاوه بر شكستگي لگن، پوكي استخوان قادر به آسيب رساندن به استخوان‌هاي نواحي مختلف بدن از جمله مچ دست و پا، ستون فقرات، گردن و استخوان ران نيز مي‌باشد. با بهبود كيفيت تغذيه و تغيير روش زندگي به شرح زير مي‌توانيم تا حد قابل توجهي ميزان بروز و گستردگي شيوع پوكي استخوان و شكستگي‌ها را كاهش بدهيم.

از پيكا (انحراف اشتها) چه مي‌دانيد؟

نوشته : بهاره عسگري 

در صورتي كه مصرف مواد غيرطبيعي در فردي كه سن وي بيش از 24-6 ماه باشد، به مدت يك ماه يا بيشتر مشاهده شود، فرد مبتلا به پيكا مي‌باشد. اين قبيل مواد ضدتغذيه‌اي عبارتند از: نشاسته، خاك، گل رس، خاكستر، گچ، مهر نماز، پودر لباس‌شويي، مو، صابون، خمير دندان، قهوه، پلاستيك، خاكستر سيگار، سكه، ذغال، سر كبريت سوخته، ته سيگار، كاغذ و ...
عواملي مانند كمبود احتمالي تغذيه‌اي فرد نسبت به مواد مغذي از قبيل آهن، مس، روي، قحطي و گرسنگي، سوءتغذيه ناشي از كمي مصرف مواد غذايي، عوامل فرهنگي، خرافات و اعتقادات، فشارهاي اجتماعي، اختلالات عصبي، تسكين سوزش مري، اختلالات مغزي از قبيل «اوتيسم»، عقب‌ماندگي ذهني، وسواس و اسكيزوفرني، در افرادي كه سابقه بيماري صرع دارند، بارداري و عوامل وراثت باعث روي آوردن افراد به خوردن مواد غيرعادي مي‌شود.

غذاهای مفيد و مضر براي كودكان بيش‌فعال

نوشته  : دكتر نگار بهروز 

اختلالات توجه يا attention deficit disorder) ADD) يكي از مشكلات رفتاري كودكان مي‌باشد كه متأسفانه در سال‌هاي اخير بر تعداد آن به طور چشم‌گيري افزوده شده است.
غذاهاي مفيد:
 كنجد، تخم كدو تنبل و تخم گل آفتابگردان، منابع خوب اسيدهاي چرب امگا 6
هستند. ثابت شده است كه بيش‌فعالي با افزايش مصرف اسيدهاي چرب ضروري بهبود مي‌يابد.
 ماهي تن، قزل‌آلا، ساردين و ماهي كولي و نيز تخم كتان همگي تأمين‌كننده اسيدهاي چرب امگا- 3 هستند. مصرف دو عدد ماهي در هفته براي اين كودكان توصيه مي‌شود.
 فرآورده‌هاي غلات كه با صبحانه مصرف مي‌شوند، نان جو، برنج و سيب‌زميني از دسته غذاهاي نشاسته‌اي هستند كه اثرات سوئي ندارند و مي‌توانند مصرف شوند.

صرع، اختلال شايع عصبي

نوشته  : شيما صادقي 

صرع نوعي اختلال در سيستم عصبي است كه منجر به بروز حمله‌هاي مكرر به صورت غش، تشنج (موضعي يا عمومي) و يا اختلال حسي و رواني مي‌شود. اين بيماري دومين اختلال عصبي شايع (بعد از سكته مغزي) است.
رژيم‌هاي غذايي:
هدف از تنظيم برنامه غذايي براي بيماران مبتلا به صرع فراهم كردن يك رژيم غذايي متعادل بر اساس شرايط بيمار و رفع كمبودهاي تغذيه‌اي است كه امكان دارد در اثر مصرف درازمدت داروهاي ضدتشنج به وجود آيد. معمولاً همراه با درمان دارويي از يك رژيم معمولي با در نظر گرفتن سن و فعاليت شخص استفاده مي‌شود. نوع خاصي از رژيم غذايي به نام رژيم كتوژنيك نيز براي درمان كودكان مبتلا به صرع به كار گرفته مي‌شود كه تنظيم آن پيچيده و دقيق بوده و توسط متخصصين تغذيه صورت مي‌گيرد.

تغذيه و ارتقاي سلامت در مبتلايان به ايدز

نوشته  : دكتر احمدرضا درستي 

بيماري كاهش ايمني شديد (Acute Immuno deficiency Disease)، يك بيماري ويروسي است كه در هنگام دريافت خون آلوده و يا برقراري ارتباط بسيار نزديك (مثل مادر باردار به نوزاد و يا از طريق رابطه جنسي) به فرد منتقل مي‌شود، بنابراين نسبت بالايي از اين افراد را ممكن است كودكان تشكيل دهند و بسياري از اين افراد كاملا بي‌گناه آلوده شده‌اند.
علت اصلي مرگ در بيماران، ابتلا به عفونت‌هايي است كه به دنبال ضعف ايمني (ناشي از ايدز) در آنها ايجاد شده و بدون درمان مناسب، فرد را به سوي مرگ سوق مي‌دهند.
بسياري از بيماران مبتلا به ايدز در واقع به دليل اينكه به طور جنبي به سوءتغذيه پروتئين- انرژي نيز مبتلا مي‌شوند، مي‌ميرند.
علاوه بر سوءتغذيه ناشي از كمبود پروتئين- انرژي، كمبود ساير مواد مغذي از جمله ويتامين‌ها، عناصر كمياب، اسيدهاي آمينه ضروري و اسيدهاي چرب چند غيراشباعي نيز موجب افزايش حساسيت مبتلايان به ايدز به بيماري‌هاي عفوني مي‌گردد. گاه داروهاي مصرفي مبتلايان به ايدز نيز موجب از دست رفتن برخي مواد مغذي از بدن فرد مبتلا مي‌شوند.

نقش تغذيه در عفونت مجاري ادراري

نوشته  : آرزو حقيقيان رودسري 

عفونت مجاري ادراري به واسطه باکتري‌ها ايجاد مي‌شود و البته باكتري مي‌تواند هر بخشي از دستگاه ادراري را آلوده سازد. بروز اين نوع عفونت در بين زنان 10 بار بيشتر از مردان است.
براي درمان، از چندين نوع آنتي‌بيوتيک معمولا به مدت 10-7 روز استفاده مي‌شود که به دستور پزشک معالج صورت مي‌گيرد، ولي درمان‌هاي جايگزين هم مي‌توانند به بهبود علايم کمک کنند.
مهم‌ترين توصيه‌هاي تغذيه‌اي که در اين رابطه مي‌توان به آنها اشاره نمود، عبارتند از:
 در طول روز مايعات زياد مانند چاي و آب بنوشيد. از مصرف نوشيدني‌هاي شيرين و آبميوه‌هاي شيرين شده پرهيز کنيد. روزانه 8-6 ليوان آب تصفيه شده بنوشيد.
 عصاره قره قاط و زغال‌اخته حاوي موادي هستند که پيوستن باکتري‌ها به بافت مثانه را مهار مي‌کنند. نوشيدن آب قره قاط شيرين نشده به طور منظم به کاهش خطر عفونت مجاري ادراري کمک مي‌کند.
 سعي کنيد مصرف آلرژن‌هاي غذايي (مثل لبنيات، گندم، ذرت، نگهدارنده‌ها و افزودني‌هاي غذايي) را کاهش دهيد.
 مواد غذايي حاوي آنتي‌اکسيدان مثل ميوه‌ها (مانند زغال اخته، گيلاس و گوجه فرنگي) و سبزيجات (مانند کدو حلوايي) را بيشتر مصرف کنيد.

راهكارهاي كاهش آهن در بيماران مبتلا به تالاسمي

نوشته : صديقه قدرت زير نظر: دكتر سعيد حسيني

«تالاسمي» نام گروه ناهمگوني از اختلالات ژنتيكي است كه در آن توليد قسمتي از هموگلوبين نرمال و يا تمام آن كاهش يافته كه البته ناشي از اختلال ساخت يك يا چند زنجيره هموگلوبين است. مقدار كمي از آهن غذاهايي كه مصرف مي‌كنيم، جذب بدن مي‌شود. اين ميزان جذب هنگامي كه هموگلوبين خون پايين است افزايش مي‌يابد. افرادي كه هموگلوبين خون آنها پايين است از جمله افرادي كه تالاسمي متوسط دارند و يا تالاسميك‌هاي ماژوري كه به طور منظم تزريق خون نمي‌كنند، مي‌توانند با رژيم غذايي، نه تنها ميزان آهن موجود در مواد غذايي مورد استفاده، بلكه ميزان آهن موجود در خون خود را نيز كاهش دهند.

آنمي ( کم خونی)، دشمن سرزندگي و نشاط

نوشته  : دكتر سيدضياءالدين مظهري 

در بين انواع كم‌خوني‌ها، آنمي فقر آهن شايع‌ترين كم‌خوني نه تنها در ايران بلكه در جهان به شمار مي‌آيد و ضرر و زيان زيادي از اين بابت به اقتصاد مملكت وارد مي‌شود. اصلاح، تعديل و بهبود كيفيت جيره‌هاي غذايي روزانه، از پايدارترين و مفيدترين روش‌هاي پيشگيري از كم‌خوني در ميان مدت و بلندمدت تلقي مي‌شوند.
مهاركننده‌هاي جذب آهن: موادغذايي حاوي فيتات‌ها و پلي‌فنل‌ها نه تنها ميزان جذب آهن بلكه مقدار زيادي از ساير ريزمغذي‌ها به خصوص روي و مس را نيز كاهش مي‌دهند. غذاهاي حاوي فيتات عبارتند از نان‌هاي سبوسدار تخمير نشده يا تهيه شده با جوش‌شيرين، سبوس گندم، برنج، ذرت، پروتئين سويا، جوي دوسر، شيركاكائو، مغزها و حبوبات. مواد غذايي حاوي پلي‌فنل‌ها نيز شامل چاي، قهوه، اسفناج، مرزنجوش، مغزها و حبوبات مي‌باشند. از جمله مواد غذايي حاوي كلسيم كه با تداخل كلسيم آنها در جذب آهن، اختلال حاصل مي‌گردد مي‌توان شير و پنير را نام برد.

مقابله با پرخوري عصبي

نوشته : بهاره عسگري 

در دوران نوجواني به دليل افزايش نياز به انرژي و همچنين افزايش سريع قد، فرد نسبت به تغيير شكل فرم بدن و ظاهرش حساس مي‌شود و در نتيجه احتمال پيدايش اختلالات تغذيه‌اي در اين سنين بيشتر است.
پرخوري عصبي نيز همانند بي‌اشتهايي عصبي، نوعي اختلال در غذا خوردن مي‌باشد. در اين اختلال رواني، بيمار به دفعات، حجم زيادي از مواد غذايي پركالري با بلع راحت را در مدت زمان كوتاه و به سرعت مصرف مي‌كند كه به طور معمول اين پرخوري افراطي را در تنهايي و دور از ديد ساير افراد انجام مي‌دهد.
فرد پس از اين پرخوري دچار احساس گناه، يأس و بيزاري از خود، انباشتگي شديد شكم و خواب‌آلودگي مي‌شود و سپس اقدام به برگرداندن آن مي‌كند و از آنجايي كه فقط مقداري از غذاهاي هضم‌شده خارج مي‌گردد، اين امر چندان باعث لاغري فرد نمي‌شود.
رژيم غذايي اين گونه بيماران بايد شامل مشخصات ذيل باشد:
ابتدا بايد ميزان انرژي مورد نياز فرد توسط متخصص تغذيه برآورد شود. بدين صورت كه وزني را كه براي بيمار قابل قبول باشد، به عنوان هدف در نظر بگيرد و يك الگوي خوراكي كه باعث تثبيت وزن شود، برقرار سازد.

راهنماي غذايي بي‌اشتهايي عصبي

نوشته  : بهاره عسگري 

از جمله اختلالات مربوط به غذا خوردن بي‌اشتهايي عصبي و پرخوري عصبي مي‌باشد كه غالبا در نوجوانان و زنان رخ مي‌دهد. دليل ايجاد اين دو اختلال، وسواس فكري بيمار نسبت به افزايش وزن است.
برنامه غذايي در بيماران مبتلا به بي‌اشتهايي عصبي:
اولين هدف در برنامه غذايي بيماران اين است كه آنها را ترغيب كنيم تا مقدار غذاي دريافتي خود را افزايش دهند و وزنشان را به يك حد مورد نظر برسانند.
مقدار غذاي مصرفي فرد بايد توسط پرستار نظارت شود و به ازاي هر اقدام موفقيت‌آميز كه فرد به ميل خود انجام دهد، بهتر است به او امتياز داده شود.
در شروع برنامه غذايي چون مواد غذايي حاوي مقدار كافي از ويتامين‌ها و املاح نمي‌باشد، مصرف مكمل ويتامين و املاح توصيه مي‌شود كه به طور معمول در اين بيماران كمبود ويتامين B6 و B12 بيش از ساير ويتامين‌هاست.
براي بيماراني كه كاهش وزن شديد دارند، رژيم غذايي مي‌تواند از حدود 800 كيلوكالري (400-300 كيلوكالري بيشتر از مقدار مصرف بيمار) شروع شود و به تدريج افزايش يابد و در نهايت به حدود 3000 كيلوكالري برسد.