نوشته : دكتر سيدضياءالدين مظهري
در بين انواع كم‌خوني‌ها، آنمي فقر آهن شايع‌ترين كم‌خوني نه تنها در ايران بلكه در جهان به شمار مي‌آيد و ضرر و زيان زيادي از اين بابت به اقتصاد مملكت وارد مي‌شود. اصلاح، تعديل و بهبود كيفيت جيره‌هاي غذايي روزانه، از پايدارترين و مفيدترين روش‌هاي پيشگيري از كم‌خوني در ميان مدت و بلندمدت تلقي مي‌شوند.مهاركننده‌هاي جذب آهن: موادغذايي حاوي فيتات‌ها و پلي‌فنل‌ها نه تنها ميزان جذب آهن بلكه مقدار زيادي از ساير ريزمغذي‌ها به خصوص روي و مس را نيز كاهش مي‌دهند. غذاهاي حاوي فيتات عبارتند از نان‌هاي سبوسدار تخمير نشده يا تهيه شده با جوش‌شيرين، سبوس گندم، برنج، ذرت، پروتئين سويا، جوي دوسر، شيركاكائو، مغزها و حبوبات. مواد غذايي حاوي پلي‌فنل‌ها نيز شامل چاي، قهوه، اسفناج، مرزنجوش، مغزها و حبوبات مي‌باشند. از جمله مواد غذايي حاوي كلسيم كه با تداخل كلسيم آنها در جذب آهن، اختلال حاصل مي‌گردد مي‌توان شير و پنير را نام برد.
مصرف شير و پنير در ميان وعده‌ها و عدم نوشيدن چاي يا قهوه يك ساعت قبل و دو ساعت بعد از ميل كردن غذا به خصوص براي خانم‌ها توصيه مي‌شود. البته مواردي كه اشاره گرديده در مورد آهن غيرهم صدق مي‌كند، آهن هم تحت تاثير عوامل بازدارنده اشاره شده قرار نمي‌گيرد.
افزايش‌دهنده‌هاي ميزان جذب آهن غيرهم مواد غذايي: مصرف همزمان مواد حاوي ويتامين C جذب بهتر آهن را ميسر و ممكن مي‌سازد. اسيداستيك، اسيدماليك، اسيد تارتاريك و اسيد سيتريك نيز از جمله عوامل افزايش‌دهنده جذب تلقي مي‌شوند. منابع عمده غذايي اين اسيدهاي مفيد و افزايش دهنده جذب آهن به ترتيب عبارتند از آلو، طالبي، انبه، گلابي، ليموشيرين، ليموترش، آناناس، پرتقال و انواع سبزيجات سالادي تازه و پلاسيده نشده. مواد غذايي در بردارنده اسيدماليك و تارتاريك نيز شامل هويج، سيب‌زميني، چغندر، كدوتنبل، گوجه‌فرنگي، كلم‌پيچ و شلغم مي‌باشند. ضمنا مصرف همزمان محصولات تخميري مثل سس سويا و بعضي از مواد غذايي حاوي سيستئين مثل گوشت گاو، گوسفند، جگر مرغ و ماهي همراه و همزمان با موادغذايي حاوي آهن غيرهم به بالا بردن سطح جذب كمك مي‌نمايد.
اسيدفوليك و ويتامين B12 در توليد گلبول‌هاي قرمز خون و تعديل آهن نقش دارند. ويتامين A نقش بسيج آهن از ذخاير آهن را به عهده دارد. كمبود ريبوفلاوين نيز با كمبود آهن همراه مي‌باشد. افزايش دريافت ريبوفلاوين از طريق منابع غذايي يا مكمل‌ياري موجبات افزايش هموگلوبين در گردش را فراهم مي‌نمايد. استفاده از منابع غذايي حاوي مس و در صورت لزوم دريافت مكمل، عاملي در جهت جذب، انتقال، ذخيره و بسيج آهن در بدن تلقي مي‌شود. مصرف همزمان منابع حاوي كلسيم، منيزيم و فسفات از عوامل مهار جذب آهن تلقي مي‌شوند. فقر آهن در عملكرد تيروئيد نيز تاثير گذاشته و موجب اختلال در كاربرد يد و مشتقات ناشي از آن مي‌گردد.
منبع: دنیای تغذیه ش 100
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر