منشور غذايي براي كودكان بيمار

نوشته : برليانت بزرگمهر محقق و مشاور تغذيه و رژيم درماني

در كشور ما عادات و سنن خاصي در مورد تغذيه در بيماري‌ها وجود دارد كه در برخي موارد منطبق با اصول صحيح تغذيه‌اي نيست و مي‌تواند بسيار زيان‌آور و مخاطره‌آميز باشد. اين مسأله در كودكان اهميت بيشتري دارد، زيرا اين گروه سني به علت رشد سريع و تغييرات وسيعي كه در بدنشان انجام مي‌شود، و نيز به دليل مواجهه كمتر با ميكروب‌ها و عفونت‌ها، در برابر بيماري‌ها حساس‌ترند و چنانچه برنامه غذايي آنان به‌خصوص در بيماري‌ها به طور صحيح مديريت نشود، لطمات بسيار مهم و گاه جبران‌ناپذيري به سلامت آنان وارد مي‌شود.

بيماري‌هاي التهابي روده

نوشته : دكتر احمدرضا درستی متخصص تغذیه عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران 

در ادامه مطالب گفته‌شده در شماره قبل، به بررسي تغذيه درماني در بيماران مبتلا به IBD (بيماري‌هاي التهابي روده) مي‌پردازيم:
اشخاص مبتلا به IBD به‌علت عوارض بيماری و حتی به‌خاطر عوارض ناشی از درمان، در معرض افزایش خطر مشكلات تغذیه‌ای هستند، بنابراین اولين هدف، بهبود و حفظ وضعیت تغذیه‌ای بیمار است. برای نیل به این هدف، ممكن است از غذاها، مكمل‌های رژیمی ‌و ریزمغذی‌ها و تغذیه وریدی و روده‌ای استفاده شود. رژیم غذایی و نوع مکمل‌هاي مورد استفاده ممكن است در طی دوره‌های ایجاد موقتی و عود بیماری تغییركند. اشخاص مبتلا به IBD اغلب نسبت به عوارض خفیف یا شدید بیماری معدی- روده‌ای و همچنین نسبت به انتخاب غذای مناسب و روش تغذیه دچار سردرگمی ‌هستند. گرچه آموزش، شكل اصلی و كلیدی درمان است، بیماران اغلب در نتیجه راهنمایی‌های متفاوت رسانه‌های گروهی مختلف و دست اندركاران مراقبت‌های بهداشتی، سر در گم می‌شوند.

تغـذيـــه و ســردرد(۲)

نوشته : دكتر سيدضياءالدين مظهري متخصص تغذيه و رژيم درماني دانشيار دانشگاه علوم پزشكي ايران 

در شماره‌هاي قبل، در مورد عوامل موثر در بروز سردرد‌هاي ميگرني صحبت كرديم. در اين شماره نيز در خصوص مواد غذايي مفيد و مضر مرتبط با اين درد‌ها مطالبي را حضور شما خوانندگان عزيز تقديم مي‌كنيم:
ارتباط حساسيت و آلرژي به شير با بعضي از سردردها و ميگرن
الف- عدم تحمل قندشير يا لاكتوزاغلب شما همراهان فرهيخته و دانش‌دوست در قبال عدمتحمل لاكتوز موجود در شير اطلاعات كافي و تجربه وافي در خود يا در وابستگان دور و نزديك داشته‌ايد و بيشترين عوارض ناشي از عدم تحمل به شير را در دستگاه گوارش در قالب نفخ، اسهال، دل درد و دل‌پيچه، دل به‌هم‌خوردگي، حالت تهوع و سر و صداي به گوش رسيده از كانال گوارش در ذهن خود داريد،

گل‌سرخ؛ اسانسي با ارزش

نوشته  : دكتر محمدحسين صالحي سورمقي 

گياه‌شناسي:
گل سرخ گياهي است دائمي به ارتفاع تا 5/1 متر و گاهي مرتفع‌تر كه داراي ساقه‌هاي خاردار مي‌باشد. برگ‌ها مركب از 7 و گاهي 9 برگچه‌ بيضي‌شكل نوك‌تيز و دندانه‌دار هستند. اين دندانه‌ها منظم و كوچك مي‌باشند. برگچه‌ها بر روي محور خود به طور متقابل قرار مي‌گيرند. گل‌هاي گياه نسبتاً درشت، صورتي‌رنگ و داراي بوي معطر و مطبوعي هستند. گاهي گلبرگ‌ها ممكن است سفيدرنگ باشند.

تاريخچه:
برحسب تجربيات گذشته گل روز براي سلامت پوست و روح و روان مفيد مي‌باشد و از زمان‌هاي بسيار قديم در پزشكي كاربرد داشته است. روميان روز وحشي (روزا كانينا) را براي درمان گازگرفتگي سگ‌ هار توصيه مي‌كردند. روز در دهه سي همچنان به عنوان يك داروي رسمي به كار مي‌رفت. در آن زمان تنتور روز عطار (روزا گاليكا) به منظور درمان گلودرد تجويز مي‌شد. امروزه روز همچنان از ارزش بسيار بالايي برخوردار است. اسانس آن بسيار گرانقيمت بوده و يكي از مهم‌ترين اسانس‌ها در اسانس درماني است.

فوايد دارويي ختمی (برگ و گل)

نوشته  : دكتر محمدحسين صالحي سورمقي 

گیاه شناسی:
ختمی، گیاهی است علفی و پایا به ارتفاع تا 5/1 متر و پوشیده از کرک. برگ‌های این گیاه با پهنک بزرگ و شامل 5-3 لب
 دندانه دار است. ختمی گل‌هایی به رنگ سفید مایل به گلی یا ارغوانی دارد که در قسمت‌های انتهایی ساقه اکثرا به صورت 3 تایی دیده می‌شوند. انواع زینتی آن دارای گل‌هایی به رنگ‌های مختلف بوده، ولی از نظر خواص، تا حد زیادی به گونه‌ اصلی شبيه می‌باشند. قسمت مورد استفاده‌ ختمی گل، ریشه و برگ آن است.

ترکیبات مهم:
گل و برگ ختمی دارای حدود 9-6 درصد  موسیلاژ می‌باشد که بیشترین درصد آن، کمی قبل از گل دادن آن است. همچنین ترکیبات فلاونوئیدی و مقدار بسیار کمی اسانس، از دیگر مواد گل و برگ ختمی هستند.

دستيابي به سلامت با استروژن‌هاي گياهي

نوشته : دكتر شهين ياراحمدي 

فيتو استروژن‌ها:
فيتواستروژن‌ها تركيباتي هستند كه در بسياري از گياهان وجود دارند و از خود، خواص استروژنيك (مشابه هورمون‌هاي جنسي زنانه) و در بعضي از موارد خواص ضد استروژنيك نشان مي‌دهند. اين مواد علاوه بر اين خواص، داراي اثرات ضد ميكروبي، ويروسي و قارچي، ضد سرطاني، ضد التهابي و آنتي‌اكسيداني نيز هستند. مطالعات نشان داده‌اند كه مصرف درازمدت مواد غني از فيتواستروژن‌ها، مي‌تواند موجب كاهش خطر بروز بيماري‌هاي قلبي- عروقي، پوكي استخوان، بعضي از سرطان‌ها و كاهش عوارض يائسگي مثل گُرگرفتگي شود.

داروي گياهي ويتاگنوس و اختلالات هورموني زنان

نوشته: دكتر محمدحسين صالحي سورمقي 

خانم‌ها در طول زندگي، دوره‌هاي متفاوتي را تجربه مي‌كنند كه مهم‌ترين آنها دوره قبل از بلوغ، دوران بلوغ، قائدگي،‌ ازدواج، حاملگي، زايمان و يائسگي است. اين مراحل به صورت زنجيري به هم متصل هستند و سلامت جسمي و روحي هر زن به آنها ارتباط دارد. در هر كدام از دوره‌هاي ذكرشده، تغييرات هورموني قابل توجهي ايجاد مي‌شود و در اين ميان، تعادل هورموني نقش مهمي را در سلامت شخص ايفا مي‌كند. مسلم است كه اختلال در تعادل هورمون‌هاي زنانه در هر مرحله عوارض مشخصي را ايجاد مي‌كند كه ممكن است اين عوارض ضعيف، متوسط و يا حاد باشند. در صورتي كه عوارض به وجود آمده جزئي باشد، ممكن است براي شخص ناراحتي‌هاي قابل توجهي ايجاد نكرده و در غير اين صورت عوارض آن قابل احساس و باعث رنجش مي‌شود.

درمان‌هاي گياهي سوء هاضمه

نوشته  : دكتر محمدحسين صالحي سورمقي 

سوءهاضمه به صورت دل‌درد، نفخ، اسپاسم، ترش كردن معده، اسهال، يبوست و يا بد هضم شدن غذا در افراد ظاهر مي‌شود. گياهاني از جمله نعناع، گشنيز، بادرنجبويه، زيره، رازيانه، شويد، جعفري و... از سبزي‌هاي خوراكي مشهوري هستند كه ساليان دراز به عنوان گياهان دارويي ضد درد، ضد نفخ، ضد اسپاسم، اشتهاآور، مقوي معده و محرك مورد استفاده قرار گرفته‌اند. در سال‌هاي اخير و از زمان انقلاب صنعتي در اروپا به بعد، اين گياهان به صورت فرآورده‌هاي دارويي به بازار عرضه شده‌اند. در ادامه مقاله به سه نمونه از اين گياهان كه بيشتر در فرآورده‌هاي دارويي مصرف مي‌شوند اشاره مي‌گردد:

نعناع: به‌طور كلي نعناع و اسانس آن داراي خواص ضد درد، ضد نفخ، ضد اسپاسم، محرك معده، اشتهاآور، خوش‌بو كننده و ضد ميكروب است.

افزايش شير مادر با گياهان

نوشته  : دكتر محمدحسين صالحي سورمقي 

تعدادي از گياهان با مكانيسم‌هاي مختلف و اكثرا از طريق تحريك غدد توليد شير باعث افزايش شير مادران شيرده مي‌شوند.
بعضي گياهان معطر خاصيت ضدنفخ داشته و با ورود به شير مادر از دل‌درد كودك جلوگيري مي‌كنند؛ مانند سبزيجات خوراكي، از جمله ريحان، ترخون، زيره، رازيانه و گشنيز. از گياهاني كه در دسترس عموم قرار دارند و مصرف آنها محدوديتي ندارد، مي‌توان به چند گياه زير اشاره كرد:

1-‌ بادام زميني
قسمت مورد استفاده گياه دانه‌هاي‌آن است كه در بازار به صورت خام يا نمك‌زده و يا بوداده به فروش مي‌رسد. اين گياه ضد چسبندگي پلاكت‌ها (كه براي رقيق شدن خون مؤثر است)، ضد اكسيدان، افزايش‌دهنده قواي جنسي، ضد قارچ، مسكن دردهاي سينه و شيرافزا مي‌باشد. تاكنون عارضه‌اي از بادام زميني گزارش نشده، ولي ممكن است بعضي افراد نسبت به آن حساسيت داشته باشند.

گل ساعتي، آرام‌بخش گياهي

نوشته  : دكتر محمدحسين صالحي سورمقي 

گياه‌شناسي:
گل ساعتي گياهي است علفي، پايا، داراي ساقه‌هاي رونده و پيچك‌دار با برگ‌هاي متناوب و لب‌دار، به تعداد 5-3 لب.
اثرات مهم:
مصرف اصلي آن در مشكلات خواب از جمله بدخوابي و بي‌خوابي است. گل ساعتي بر حسب مقدار مصرف گياه و يا فرآورده‌هاي حاصل از آن داراي آثار مختلفي بر روي سيستم مركزي عصبي (CNS) از جمله به عنوان محرك و يا ضدافسردگي مي‌باشد. همچنين داراي اثرات آرام‌بخش و ضداضطراب است. گل ساعتي يكي از معمولي‌ترين و پرمصرف‌ترين آرام‌بخش‌هاي گياهي مي‌باشد. پژوهشگران اين اثر را به وجود فلاونوئيدها و آلكالوئيدهاي آن نسبت مي‌دهند.