پرسش‌هاي رايج پيرامون دیابت

نوشته  : نازلی سیدخوئی کارشناس ارشد علوم بهداشتی در تغذیه 

چرا برخی مواقع قند خون من بعد از ورزش بالا می‌رود؟
 این خیلی عالی است که شما ورزش می‌کنید. ورزش به شما کمک می‌کند که از نظر جسمی و روحی شاداب تر شوید. افزایش قند خون بعد از ورزش‌های بسیار شدید رخ می‌دهد، به‌خصوص اینکه قندخون قبل ورزش شما بالا باشد. ورزش‌های بسیار شدید سبب تولید هورمون‌های استرس شده، روی کبد اثر می‌گذارند و باعث آزاد شدن قند از کبد به خون می‌شوند. پس از ورزش وقتی که سطح هورمون‌های استرس در خون کاهش یافت، قند خون شروع به کاهش می‌کند. شما می‌توانید بدون نگرانی یک ورزش سبک و متوسط مانند پياده‌روي را انتخاب کنید.
توصیه می‌شود که همیشه قبل از اینکه ورزشی را شروع کنید، با پزشک خود مشورت نماييد. شما باید بدانید که چه موقع آن ورزش را انجام دهید، چند بار در روز و چه مواقعی قندتان را اندازه‌گیری کنید و وقتی که علائم افت قند داشتید، چه کار کنید.

چگونه در زمينه تغذيه مشاوره بگيريم

نوشته  : تحريريه دنياي تغذيه 

حتما بارها و بارها شنيده‌ايد كه يكي از اطرافيان يا آشنايانتان براي كاهش وزن و يا ضمن درمان بيماري خاصي به صورت سرخود و يا طبق توصيه‌هاي  نزديكان، رژيم‌غذايي خود را تغيير داده و مواد غذايي خاصي را از برنامه خود حذف نموده و يا به غذاهاي خاصي روي آورده‌اند، اما غافل از اينكه در زماني نه چندان دور با مشكلات عديده‌اي از قبيل اختلالات جسمي يا رواني مواجه شده‌اند. اين نشان مي‌دهد كه تنظيم يك برنامه غذايي متناسب، متعادل و متنوع، چه در افراد بيمار و چه در افراد سالم نيازمند مشاوره با افراد متخصص و كارشناسان اين علم مي‌باشد.  به اين ترتيب مي‌توان از الگوي غذايي صحيحي براي بهبود كميت و كيفيت دريافت غذايي پيروي نمود. جهت آشنايي هرچه بيشتر شما عزيزان با مشاوره تغذيه، برداشت آزاد اين شماره از دنياي تغذيه را به همين موضوع اختصاص داديم و از متخصصان و كارشناسان زير در اين زمينه سوالاتي پرسيديم كه اميد است مورد توجه شما خوانندگان گرامي قرار گيرد:
 دكتر سيدضياء‌الدين مظهري؛ متخصص تغذيه، رئيس انجمن علمي غذا و تغذيه حامي سلامت ايران و مدير‌گروه تغذيه واحد علوم و تحقيقات
 آزاده نجارزاده؛ دانشجوي دكتراي تغذيه
 دكتر منوچهر قاروني؛ متخصص قلب و عروق ، دانشيار دانشگاه علوم پزشكي تهران
منيره دادخواه؛ كارشناس ارشد تغذيه و رژيم درماني

راهنماي تفسير نتايج آزمايش خون

كـــبـــد و تسـت‌هاي آن

نوشته  : بهناز عباسي‌مقدم كارشناس ارشد تغذيه 

پانل كبدي گروهي از تست‌ها را شامل مي‌شود كه براي تشخيص، ارزيابي و كنترل بيماري‌هاي كبدي به كار مي‌روند. كبد يكي از بزرگ‌ترين ارگان‌هاي بدن است كه در قسمت سمت راست بالاي ناحيه شكمي در پشت آخرين دنده قرار گرفته است. كار كبد، متابوليزه كردن و سم‌زدايي داروها و موادي است كه براي بدن مضر هستند. همچنين كبد محل توليد فاكتورهاي انعقاد خون، پروتئين‌ها و آنزيم‌ها، تنظيم هورمون‌ها و محل ذخيره ويتامين‌ها و مواد معدني است.
صفرا، مايعي كه به وسيله كبد توليد مي‌شود، مستقيماً به روده كوچك ترشح مي‌گردد تا به هضم چربي‌ها كمك كند (البته قسمتي از آن هم در كيسه صفرا تغليظ مي‌شود تا به مصارف بعدي برسد). بعضي از بيماري‌ها و عفونت‌ها، الكل، داروها، سموم و ... ممكن است موجب آسيب مزمن كبدي شوند. آسيب‌هاي جدي به كبد ممكن است قبل از ظهور علائمي نظير يرقان، ادرار پررنگ، مدفوع كمرنگ، تهوع، خستگي، اسهال، خارش و كاهش وزن سريع، وارد شوند، بنابراين تشخيص به‌موقع و زودهنگام براي كاهش و به حداقل رساندن آسيب‌هاي كبدي بسيار مهم است.

ریه سالمتر با تغذیه بهتر

نوشته  : آسیه محمدزاده کارشناس ارشد تغذیه 

بیماری‌های انسدادی مزمن ریه ممکن است در نتیجه آمفیزم، آسم، برونشیت مزمن و یا سایر موارد ایجاد شود که با انسداد مجاری هوایی پایینی همراه است. مصرف سیگار، شایع‌ترین علت ابتلا به این بیماری‌ها می‌باشد. علائم و عوارض COPD شامل تنفس کوتاه، هیپوکسی (کاهش اکسیژن) مکرر، کاهش حجم بازدمی و تخریب بستر مویرگی آلوئولی می‌باشد. در COPD، مقدار کل هوا سریع تر خارج می‌شود.
برونشیت مزمن شامل برونش‌های ملتهب و تولید زیاد موکوس می‌باشد. علائم و عوارض این بیماری عبارتند از: سرفه‌های مزمن (به مدت 3 ماه در هر سال)، کوتاهی تنفس، بزرگ شدن قلب و نارسایی آن وکاهش وزن.
در آمفیزم، مجاری هوایی متسع و تخریب می‌شوند. این بیماری منجر به کاهش وزن و لاغری می‌شود. آمفیزم ممکن است در اثر مصرف سیگار یا آلودگی هوا ایجاد شود. خس خس سینه، کوتاهی تنفس و سرفه‌های خفیف مزمن از علائم این بیماری می‌باشند. کمبودهای تغذیه‌ای در افراد مبتلا به آمفیزم نسبت به افراد مبتلا به برونشیت مزمن، بیشتر است. بی‌اشتهایی، سرفه‌های کوتاه و استرس ناحیه معدی- روده‌ای در بیماران مذکور ممکن است منجر به کاهش وزن شدید شود.

راهنماي کنترل و پيشگيري از بيماري كبد چرب غيرالكلي

وقتي كبد گرفتار چربي مي‌شود

نوشته  : زير نظر: دکتر سلطانعلي محبوب استاد و قائم مقام موسسه آموزش عالي ربع رشيدي تهيه وتنظيم: اميد توپچيان

کليات
بيماري کبد چرب غيرالکلي (NAFLD) با تجمع چربي در کبد در افرادي­که مقادير قابل ملاحظه‌اي الکل مصرف مي‌کنند مشخص مي‌شود. امروزه اين بيماري به يک مشکل بهداشت عمومي مبدل شده است، به طوري­که تنها در آمريکا حدود 70 ميليون نفر به اين بيماري مبتلا هستند. اين بيماري به‌طور معمول (اما نه هميشه) با اضافه وزن همراه است. ديابت يا مقاومت به انسولين و سطوح بالاي کلسترول يا تري‌گليسيريد از ديگر عواملي هستند که در ابتلا به اين بيماري نقش کليدي دارند. در صورتي که مصرف چربي غذايي يا توليد چربي در داخل بدن از مصرف چربي بيشتر باشد، اين امر منجر به تجمع چربي به صورت تري­‌گليسيريد در بافت‌هاي بدن و نيز کبد مي‌شود. مصرف زياد کربوهيدرات­‌ها نيز مي­‌تواند از طريق کاهش مصرف چربي­‌هاي بدني در تجمع چربي کبدي موثر باشد. تشخيص کبد چرب عمدتا به کمک سونوگرافي کبدي انجام مي‌شود. در اغلب موارد سطوح آنزيم‌‌هاي کبدي نيز افزايش مي­‌يابد.

خميرترش يا جوش شيرين كدام بهتر است؟

نوشته  : نیلوفر خراسانچی کارشناس ارشد مهندسی علوم و صنایع غذایی 

مقدمه
نان غذای اصلی مردم بسیاری از کشورهای جهان را تشکیل می‌دهد و قدمت مصرف آن در تغذیه انسان به 6000 سال قبل برمی‌گردد. محصولات نانوایی، روزانه قسمت اعظم انرژی و پروتئین مورد نیاز انسان را تأمین می‌کنند، به‌علاوه سهم مهمی در تامین فیبر‌های رژیمی، برخی املاح مانند آهن و کلسیم و ویتامین‌های گروهB به ویژه تیامین دارند. مصرف سرانه نان در ایران به‌طور متوسط اعم از جمعیت شهری و روستایی، حدود 160 کیلوگرم است و این در حالی است که در کشورهای پیشرفته اروپایی این رقم در حدود یک‌سوم می‌باشد. بدین ترتیب ایران یکی از بالاترین ارقام مصرف سرانه نان را در دنیا به خود اختصاص داده است. با توجه به برهه زمانی حال که در کشور ما مشکل افت شدید کیفیت نان متأثر از تکنیک های تولید مشهود است و سالانه منابع مالی هنگفتی در قالب ضایعات نان اتلاف می‌گردد، لزوم توجه به عوامل موثر بر کیفیت نان امری اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد.

اقدامات مفيد تغذیه‌ای در مراكز عمومي

نوشته : مهندس مسعود خبازی کارشناس مسؤول اداره استاندارد و تحقیقات صنعتی کاشان 

مقدمه
از جمله موضوعات مهم جامعه امروز ما موضوع «تغذیه» می‌باشد که رویکرد متولیان مربوطه بايد معطوف به فرهنگ‌سازی در اصلاح عادت‌های غذایی مردم باشد. گزارشات موجود حاکی از آن است که کشور ما با انواع مشکلات تغذیه‌ای ناشی از کم‌خوری و پر‌خوری مواجه است، مشکلاتي از قبيل کم‌خوری به شکل سوءتغذیه (کوتاه‌قدی، کم‌وزنی و لاغری) در کودکان زیر 5 سال کشور، کمبود ریز‌مغذی‌ها به‌ویژه کمبود آهن و کم‌خونی ناشی از آن، کمبود ید و گواتر، کمبود کلسیم و پوکی استخوان و... و از سوی دیگر پرخوری و تغییر عادات غذایی به‌صورت افزایش مصرف مواد قندی و چربی موجب شیوع روز‌افزون بیماری‌های غیرواگیر نظیر بیماری‌های قلب و عروق از جمله فشار خون بالا، دیابت، چاقی و انواع سرطان‌ها در کشور و به خصوص در شهر‌‌های بزرگ شده است که ضمن کاهش طول عمر، هزینه‌های درمانی سنگینی را به کشور تحمیل می‌کند.

براي كمتر خوردن چه بخوريم؟!

نوشته  : نازلي نمازي دانشجوي كارشناسي تغذيه تبريز 

از آنجا كه شيوع چاقي به دليل تغيير در الگوهاي غذايي و رفتاري نه تنها در ايران بلكه در سراسر دنيا در حال افزايش است و با ماشيني شدن زندگي از ميزان تحرك كاسته شده است، به اين ترتيب با رو آوردن افراد به غذاهاي آماده و فست فود، ميزان انرژي بالا در حجم پايين حاصله در نتيجه كم تحركي در بدن، به جاي مصرف، ذخيره مي‌شود و به چاقي، افزايش ليپيدهاي خوني، آترواسكلروز، بيماري‌هاي قلبي- عروقي و ... مي‌انجامد. در اين وضعيت، با تغيير عادات غذايي به سوي مصرف موادي كه با انرژي كمتر قدرت سيركنندگي بيشتري داشته باشند، مي‌تواند سودمند باشد.
در اين راستا در اين مقاله، به بررسي سه ماكرونوترينت (كربوهيدرات، پروتئين و چربي) مي‌پردازيم:

راهكارهاي علمي و عملي دكتر مظهري در كاهش وزن

خوش بود گر محك تجربه آيد به ميان!

نوشته  : دكتر سيدضياءالدين مظهري متخصص تغذيه و رژيم درماني رئيس انجمن علمي غذا و تغذيه حامي سلامت ايران 

مقدمه
بعد از سال‌هاي طولاني بررسي و كسب تجربه علمي و عملي نتايجي را به دست آورده‌ام كه مي‌خواهم با شما همراهان نازنين و دوست‌داشتني در ميان بگذارم. برخلاف نوشتارهاي قبلي خود اين بار به تجزيه، تحليل و جمع‌بندي پرونده‌هاي متعدد و مختلفي پرداخته مي‌شود كه شايد شباهت نزديكي با روحيات و خلقيات شما هم داشته باشد. در مسيري كه در نظر دارم شما بزرگواران را با خود به همراهي دعوت نمايم، با مسائل و اصطلاحاتي آشنا خواهيد شد كه شايد تاكنون به‌دليل واقعي آن پي نبرده باشيد. اگر موافق و همراه مي‌باشيد بار سفر بربنديد كه راه بس طولاني را پيش رو داريم تا با فراز و فرودهايي كه در راستاي دست‌يابي به خواسته خود داريم آشنا گرديم.
ايستگاه اول:
 در قبال اصطلاح «يويو افكت» چه تفكر و انديشه‌اي داريد. همان بازي مورد علاقه بچه‌ها يا رفت و برگشت فرفره‌اي كه به نخ متصل بوده و به‌طور مرتب و سريع به طرف پايين سرازير مي‌شود و سپس بدون لحظه‌اي درنگ فوراً به مبدأ خود برمي‌گردد. درست شبيه عزيزاني كه در كوتاه‌ترين زمان بالاترين موفقيت را در قبال كاهش وزن كسب كرده و در چشم برهم‌زدني همه دستاوردها نيست و نابود مي‌گردد و حتي جريمه‌اي را نيز به‌صورت چند كيلوگرم بار اضافي‌تر از وزن قبلي خود بر دوش خواهند كشيد.

عدس؛ ضامن سلامتي

نوشته  : بهارك آقاپور دانشجوي كارشناسي ارشد دانشگاه بين الملل شهيد بهشتي 

عدس گياهي كوچك شبيه نخود و از خانواده حبوبات است كه منشا آن به كشور هندوستان برمي‌گردد. عدس يك غذاي كامل مي‌باشد و انرژي لازم را براي فعاليت‌هاي بدن تامين مي‌كند. دانه عدس منبع غني پروتئين است و به دليل دارا بودن كربوهيدرات‌هاي پيچيده، فيبر محلول، ميزان بالاي پروتئين، اسيد فوليك، آهن، ويتامينA، B كمپلكس، كلسيم، فسفر و مقدار كمي ويتامين C، منبع غذايي خوب و ارزان قيمتي به‌شمار مي‌رود.
عدس يك ماده غذايي بدون چربي است و مصرف آن به خاطر حضور فيبرهاي محلول، باعث كاهش خطر بيماري‌هاي قلبي مي‌شود. يكي از مهم‌ترين مواد غذايي موجود در عدس اسيد فوليك است. يك ليوان عدس پخته 90 درصد مقدار مورد نياز اسيد فوليك (بيشتر از هر غذاي غني‌نشده ديگري) را در روز تامين مي‌كند. عدس منبع خوبي از آهن به‌ويژه براي دختران و زنان (كه نياز آنها به آهن بيشتر است) مي‌باشد، بنابراين بهتر است اين افراد عدس را در برنامه غذايي خود قرار دهند. همچنين مصرف اين ماده غذايي همراه با منابع ويتامين C مانند گوجه‌فرنگي، فلفل سبز، كلم بروكلي، مركبات و يا آبميوه سبب جذب بهتر و موثرتر آهن آن، در بدن مي‌شود.