غـذا با طعـم استـروژن

نوشته  : سودابه علی‌اشرفی دانشجوی کارشناسی ارشد تغذیه 

استروژن نام گروهی از هورمون‌های جنسی زنانه است که در انسان در سیکل طبیعی تخمدان از تخمک آزاد می شود. استروژن هورمونی استروئیدی است که به طور عمده از کلسترول سنتز می‌شود و علاوه بر تخمدان قشر فوق کلیه نیز این هورمون را ترشح می‌کند. سه هورمون استروژن مهم كه در بدن خانم‌ها توليد مي‌شوند، استريول، استراديول، و استرون هستند. بتااستریول استروژن اصلی تولید شده در تخمدان است. در طول چرخه قاعدگي، استروژن دستگاه تناسلي زنانه را به محيط مناسبي براي فرآيند لقاح، لانه‌گزيني جنين و تغذيه جنين در مراحل ابتدايي مبدل مي‌سازد.
استروژن باعث رشد و توسعه دستگاه توليدمثلي زن و ايجاد صفات زنانه مي‌شود. استروژن‌ها فعاليت استخوان‌سازي را نيز افزايش مي‌دهند و بنابراين در هنگام بلوغ افزايش قد دختران سريع‌تر از قبل مي‌شود. استروژن‌ها همچنين توزيع چربي را در بدن به فرم زنانه درمي‌آورند، يعني بيشتر در سينه‌ها، باسن و ران‌ها. استروژن‌ها يك اثر جالب نيز بر روي پوست دارند، به اين معني كه باعث نرمي ‌و لطافت پوست مي‌شوند. بعد از يائسگي تقريبا هيچ استروژني در بدن توليد نمي‌شود و بنابراين فعاليت استخوان‌سازي در بدن بسيار كاهش مي‌يابد. اين حالت اگر شديد باشد، منجر به بروز پوكي‌استخوان در سنين بعد از يائسگي در زنان مي‌شود. استروژن در دوران بارداري نيز نقش‌هاي مهمي ‌در بدن زن ايفا مي‌كند كه همگي آنها در راستاي آماده‌سازي بدن مادر براي پذيرش نوزاد هستند. اين هورمون در دوران حاملگي از جفت نيز ترشح مي‌شود و باعث بزرگ شدن رحم و سينه‌ها و رشد مجاري شيري در آنها مي‌شود. 

غذاهاي پركالري

نوشته  : مینا عبدالهی و نیاز محمدزاده هنرور 

همانگونه که چاقی و اضافه‌وزن بیش از حد مشکلات عمده‌ای برای سلامتی افراد ایجاد می‌کند، لاغری بیش از حد نیز می‌تواند تهدید‌کننده‌ حیات فرد باشد. از جمله علل احتمالی لاغری مي‌توان مصرف مقادیر ناکافی غذا، فعالیت زیاد مانند ورزش، سوء‌جذب، مصرف غذاهای ناصحیح، استرس روانی یا احساسی را نام برد. بهرحال افراد لاغر باید از لحاظ پزشکی مورد بررسی قرار گیرند تا در صورت وجود علل پاتولوژيكي ايجاد كننده لاغري درمان‌هاي مناسب در اين زمينه صورت گيرد.
میان‌وعده‌هاي پيشنهادي برای افزایش انرژی دریافتی در افراد لاغر

*میان‌وعده‌هایی که سبب افزایش دریافت حدودا 500 کیلوکالری در روز مي‌شوند
1- 1 لیوان غلات صبحانه + 1 عدد موز + 1 لیوان شیر کامل + 1 تکه نان تست + 1 قاشق کره‌ بادام زمینی
2 - 8 عدد کراکر نمکی + 30 گرم پنیر + 1 لیوان بستنی
3- 6 عدد بیسکویت تهیه شده از گندم + 2 قاشق غذاخوری کره بادام‌زمینی + 1 لیوان آب پرتقال + 2 قاشق غذاخوری کشمش
*میان‌وعده‌هایی که سبب افزایش دریافت حدودا 1000 کیلوکالری در روز مي‌شوند
1- 1 لیوان ماست تهیه شده از شیر کامل + 1 تکه نان + 60 گرم پنیر + 1 عدد سیب + یک چهارم از یک پیتزای پنیر + 1 عدد موز کوچک

ورزش و ویتامین‌ها

نوشته  : دكتر محمد حضوری 

ویتامین‌ها از مواد مغذی ضروری مي‌باشند. واژه ضروری بدان معنی است که بدن ما قادر به سنتز و تولید این ترکیبات نبوده و نیاز به مواد مغذی ضروری باید از طریق برنامه غذایی تامین شود. ویتامین‌ها به دو گروه ویتامین‌های محلول در آب و محلول در چربی قابل تقسیم هستند. گروه نخست ویتامین‌های محلول در آب مي‌باشند که همانگونه که از نام آنها مشخص مي‌شود، در آب محلول بوده و به راحتی در خون منتقل مي‌شوند. این گروه ویتامین‌ها شامل ویتامین‌های گروه B و ویتامین C مي‌باشد. ویتامین‌های گروه B شامل تیامین (B1)، ریبوفلاوین (B2)، نیاسین (B3)، پیریدوکسین (B6)، فولات، B12، بیوتین و پانتوتنیک اسید مي‌باشند. مقادیر اضافی ویتامین‌های محلول در آب از طریق ادرار دفع مي‌شود. به استثنای ویتامین B12 که ذخایر آن در بدن قابل توجه و در مقادیر زیاد مي‌باشد، سایر ویتامین‌های محلول در آب ذخایر اندکی در بدن داشته و باید به طور روزانه منابع این ویتامین‌ها در برنامه غذایی گنجانده شوند.
گروه دوم از ویتامین‌ها، ویتامین‌های محلول در چربی مي‌باشند که در آب انحلال مناسبی نداشته و برای جذب و انتقال آنها از دستگاه گوارش، وجود مقادیري از ترکیبات چربی، ضروری است. ویتامین‌های محلول در چربی شامل ویتامین‌های A، D، E و K مي‌باشند. ویتامین‌های محلول در چربی در بدن ذخیره مي‌شوند و به همین دلیل، دریافت مقادیر زیاد این ویتامین‌ها ممکن است موجب بروز مسمومیت شود.

طب سنتي و خواص غذاها

نوشته : بهناز عباسي‌مقدم كارشناس ارشد تغذيه 

هر فصلي خوراكي مخصوص به خود دارد و اين امر حاكي از آن است كه با تغيير آب و هوا همانطور كه خلق‌وخوي  ما تغيير مي‌كند، درون بدن‌ هم از اين امر مستثني نيست. تغييراتي در كارايي سيستم گوارشي ما رخ مي‌دهد كه مصرف بعضي غذاها را مثلاً در تابستان كمتر مي‌توانيم تحمل كنيم. در زمستان حرارت بدن ميل به درون دارد، پس مي‌توان غذاهاي غليظ‌تر و سنگين‌تر مصرف كرد، چون قدرت هضم بيشتر است، ولي در تابستان كه حرارت به سطح پوست مي‌آيد و قدرت هضم كمتر مي‌شود، بايد غذاهاي سبك‌تر ميل كرد. همينطور مزاج شب و روز متفاوت است، مزاج شب سرد است، قابليت هضم كمتر مي‌شود و بهتر است غذاهاي گرم مثل خرما، انجير و... ميل گردد. مصرف ماست دوغ، لبنيات، هندوانه و غذاهاي داراي طبع سرد در فصل تابستان مفيد و در فصل زمستان موجب بيماري فراوان (آرتروز و روماتيسم) مي‌شود. همينطور غذاهاي گرم در تابستان بهتر است با مصلح‌شان مصرف شوند، نمونه‌هاي سنتي ماست و خيار كه به‌همراه كشمش پلويي استفاده مي‌شوند يا انواع اشكنه كه با گردو ميل مي‌شوند نمونه‌‌هايي از تركيب صحيح غذاها هستند.
 
 غذا بايد با سن و فعاليت انسان نيز تناسب داشته باشد. فرد كم‌تحرك با استرس بالا اگر سرخ‌كردني بخورد، دچار كبد چرب مي‌شود.
 مصرف ادويه‌جات به‌همراه غذا براي آرتروز، درد مفاصل، نفخ معده، كم‌حافظه‌گي، شب‌ادراري و افسردگي نيز مفيد است، زيرا بلغم و سوداي معده را كاهش مي‌دهد. 

اثر تركيبات غذا بر سطح کلسترول خون

نوشته  : الهام رزم پوش زير نظر: دکتر مصطفی نوروزی و دکتر رزا زاوشی 

عوامل بسیاری اعم از نوع رژیم غذایی و میزان فعالیت‌های بدنی بر سطوح کلسترول خون تاثیر دارند. در این میان اکثر افراد از اثر مضر رژیم غذایی پرچرب و یا حاوی کلسترول بالا بر میزان چربی خون خود مطلع می‌باشند، ولی ذکر این نکته ضروری است که لزوما مصرف مواد غذایی حاوی کلسترول بالا باعث افزایش چربی خون نشده و یا تنها، محدود کردن چربی از رژیم غذایی باعث کاهش کلسترول خون نمی‌شود، بلکه دیگر مواد غذایی نیز بر کاهش یا افزایش کلسترول خون موثر می‌باشند. کلسترول، نوعی استرول بوده و جنس آن از چربی است. استرول از نظر ساختمانی به دو دسته کلسترول و فیتوسترول تقسیم می‌شود. کلسترول استرولی است که در حیوانات یافت می‌شود، در حالیکه فیتوسترول و مشتقات آن در گیاهان موجود می‌باشد. کلسترول در جریان خون، اعضای مختلف بدن و فیبر عصبی وجود دارد و حضور آن در بدن، به دلیل اعمال مهم آن، بسیار ضروری است. منشا کلسترول داخلی و خارجی می‌باشد، به این معنا که هم در درون بدن ساخته می‌شود، و هم ازطریق مواد غذایی به بدن می‌رسد. قسمت اعضم کلسترول در بدن، داخلی است و در کبد تشکیل می‌شود و تنها 20 درصد آن از مواد غذایی منشا می‌گیرد. با این حال، مواد غذایی مختلفی اعم از گیاهی و حیوانی به علت مواد تشکیل دهنده آنها بر میزان کلسترول خون تاثیر دارند.

فست‌فود خورها افسرده‌ترند!

نوشته  : دکتر مجید حاجی فرجی 

افسردگی بیماری ناتوان‌کننده و شایع در سراسر دنیا است و شامل کاهش قدرت تفکر، کاهش اعتماد به‌نفس و علاقه به فعالیت‌های طبیعی زندگی است. افزایش شیوع افسردگی در کودکان و بزرگسالان در سال‌های اخیر زنگ‌خطری برای جوامع است. حدود 121 میلیون نفر در سراسر دنیا دچار این اختلال هستند. داروهای ضد‌افسردگی نیز غالبا تاثیر چندانی نداشته و تنها علائم بیماری را مي‌‌پوشانند و با وجود استفاده گسترده از این داروها، هنوز شیوع این بیماری در حال افزایش است.
فست‌فودها و خطر افسردگی
محققان دریافتند که خوردن فست‌فودها خطر افسردگی را بیش از 50 درصد افزايش مي‌دهد. غذایی که ما مي‌‌خوریم، مواد لازم برای متابولیسم، ساخت و ترمیم بافت‌ها و سلول‌ها، بویژه در مغز را تامین مي‌‌کند. بخش خاکستری مغز عمدتا از اسیدهای چرب امگا- 3 ، DHA و EPA تشکیل مي‌‌شود و این اسیدهای چرب فراوان‌ترین اسیدهای چرب با چند باند دوگانه در بافت‌های عصبی هستند. وقتی رژیم غذایی ما مناسب نباشد و مواد ساختمانی لازم را بویژه در دوران رشد برای بدن تامین نکنیم، بدن مجبور است از مواد در دسترس خود استفاده کند، برای مثال اگر رژیم ما حاوی مقدار زیادی چربی‌های مضر (که عمدتا در فست‌فودها و غذاهای فرآوری شده هستند) و در عوض چربی‌های مفید کمتری باشد، بدن از همان چربی‌های مضر استفاده مي‌‌کند.
براساس گزارش محققان، شیوع افسردگی در افرادی‌که بیشتر از غذاهای صنعتی و فرآوری شده مانند کیک‌ها، دونات‌ها و فست‌فودها مانند همبرگر،‌هات‌داگ و پیتزا استفاده مي‌‌کنند، 51 درصد بیشتر است. گزارش شده که ابتلا به افسردگی با مقدار مصرف این نوع غذاها ارتباط دارد و هرچه میزان مصرف غذاهای آماده بیشتر باشد، خطر افسردگی نیز بیشتر خواهد شد. 

كلينيك تغذيه

نوشته  : تحريريه دنياي تغذيه

دكتر سيدضياءالدين مظهري
متخصص تغذيه و رژيم درماني
رئيس انجمن علمي غذا و تغذيه حامي سلامت ايران
مدير گروه تغذيه دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات
 
با سلام، ‌نوزاد ما 2 ماهه است، خيلي شير بالا مي‌آورد، ‌البته وزنش اضافه كرده،‌ ولي نگران هستم نكند مشكلي باشد. و اينكه آيا به دليل نفخ مي‌توان به نوزاد خاكشير يا داروهاي خانگي و گياهي داد؟

در صورتي كه بالا آوردن شير داده شده بيشتر از حد معمول باشد، در اولين فرصت به يك متخصص گوارش كودكان جهت علت‌يابي مراجعه فرماييد. شايد بچه سركار ريفلاكس يا بيماري متابوليكي دارد كه ‌بايد سريعاً تشخيص داده شود و درمان گردد. در غير اينصورت اقدامات زير توصيه مي‌شود:
1- تغيير پوزيسيون يا شكل شيردهي بصورت‌هاي گوناگون و هدايت نوك و قسمتي از هاله سينه به دهان بچه، گرفتن گاز معده بعد از اتمام شيردهي و در صورت لزوم حتي بين شيردهي، به اين صورت كه بچه را به‌طور عمودي ولي كمي مورب به شانه خود تكيه بدهيد و به آرامي ضرباتي را با دست به پشت بچه وارد نماييد تا هواي مكيده شده خارج گردد. توجه داشته باشيد گاهي همراه با خروج هوا دلمه‌هايي از شير نيز به بيرون رانده مي‌شود كه طبيعي بوده و جاي هيچ نگراني نيست، ولي توصيه مي‌شود كه اگر بعد از شيردهي قصد خروج از منزل را داريد، مواظب باشيد كه بالا آوردن بچه، لباس شما را آلوده نكند.

چقدر مي‌توانيم بخوريم؟

نوشته  : برليانت بزرگمهر 

تأثير مهم و اساسي تغذيه بر سلامت، شادابي، تحرك و طول عمر انسان، امروزه امري ثابت شده است. متخصصين تغذيه معتقدند براي حفظ هر چه بيشتر سلامت و پيشگيري از انواع اختلالات و عوارضي كه در كمين انسان نشسته و زندگي و حيات بشر را تهديد مي‌كند، لازم است افراد از تغذيه صحيح، سالم، متعادل و متنوع برخوردار باشند. به خصوص در جهان امروزي با توجه به ارتباطات گسترده جوامع مختلف، صنعتي شدن كشورها و تغييرات فاحشي كه در شيوه زندگي افراد رخ داده است، احتمال بروز بيماري‌ها و عوارض خطرناك به خصوص بيماري‌هاي مزمن، معلوليت‌ها و مرگ و مير گسترده ناشي از آن هر روز بيشتر و شايع‌تر مي‌شود.
براي مبارزه با اين مشكلات و حفظ هر چه بيشتر سلامت افراد چه بايد كرد؟ عوامل مختلفي در اين امر دخالت دارند، همان‌گونه كه گفته شد، شيوه زندگي در حفظ سلامت يا بروز بيماري‌ها در انسان تأثير بسزايي دارد كه يكي از مهم‌ترين و اساسي‌ترين عوامل مرتبط با شيوه زندگي، نحوه تغذيه افراد است.
متخصصين تغذيه با معرفي 5 گروه غذايي، توصيه مي‌كنند كه هر فردي موظف است با استفاده صحيح و مناسب از اين گروه‌هاي غذايي در برخورداري از تغذيه‌اي كافي، متعادل و متنوع، تلاش بنمايد.
حال سوالاتي در ذهن خوانندگان علاقه‌مند مجله مطرح مي‌شود كه؛

تهديدهاي غذايي براي جنين

نوشته : فاطمه مفیدی دانشجوی دکترای تغذیه دانشگاه 

امروزه محققان روي يکي ديگر از دلايل ناشناخته سقط مکرر يعني تغذيه تمرکز کرده‌‌اند. پيش از اين بررسي‌ها‌ نشان داده بود چاقي يا لاغري مفرط تاثير منفي بر باروري و تخمک‌‌گذاري دارند و حتي مي‌توانند در صورت بارداري خانم، سبب سقط جنين شوند. اين موضوع به ويژه زماني که نمايه توده بدني پايين‌‌تر از 5/18 يا بالاتر از 30 باشد بيشتر مي‌شود، اما بيش از وزن، آنچه اهميت مي‌يابد، چربي‌ها‌ي دور شکم است و از آنجا که کنترل قند خون را تحت تاثير قرار مي‌دهد مي‌تواند سبب سقط جنين شود.
جالب است بدانيد داشتن وزن بالا، بر تخمدان، آندومتر و رحم هم تاثير مي‌گذارد و هر ميزان اضافه‌ وزن بالاتر برود، کيفيت تخمک پايين‌تر آمده و رشد جنين را تحت تاثير قرار مي‌دهد، به همين دليل است که توصیه می‌شود خانم‌ها‌يي که مايل به بارداري ‌هستند، ابتدا بايد وزن خود را، در صورت داشتن اضافه ‌وزن، کاهش دهند.
به‌علاوه تحقيقات نشان داده‌اند زناني که دچار سقط مکرر مي‌شوند، کمبود ويتامين B9 يا اسيد فوليک دارند که کمبود آن مي‌تواند اثر مُضري بر جنين بگذارد. همين دسته از زنان در صورتي که به‌طور مرتب ويتامين‌ها‌ي گروه B را مصرف کنند، از سقط پيشگيري خواهند کرد و در صورتي که طي دوران بارداري و قبل از آن اسيد فوليک مصرف کنند، سقط جنين 57 درصد کاهش خواهد يافت.
همچنین برخي بيماري‌ها نظير سلياک يا عدم تحمل گلوتن نيز مي‌تواند يکي ازدلايل سقط جنين باشد. اين بيماري گرچه شايع است، اما در برخي موارد تشخيص داده نمي‌شود و در نتيجه بدون درمان باقي مي‌ماند. از جمله نشانه‌ها‌ي ابتلا به اين بيماري اسهال شديد و لاغري است. اين ناراحتي مي‌تواند بر تخمک‌‌گذاري نيز تاثير گذاشته و عامل ناباروري يا سقط جنين باشد. خانم‌‌هايي که مبتلا به اين ناراحتي هستند، با دريافت رژيم بدون گلوتن مي‌توانند از بروز سقط پيشگيري کنند.

ویژگی‌ها و ارزش غذایی نودل

نوشته : مهندس مسعود خبازی 

سال‌ها است که در کشورمان شاهد حضور غذاهایی همانند ماکارونی بر سر سفره‌ها هستیم که غذایی محبوب در بین خانواده‌ها و به خصوص کودکان بوده و در مدت زمان نسبتا کوتاهی آماده مي‌شود. با این وجود خانواده‌ها دنبال غذا‌هایی هستند که در زمان بسیار کمتری تهیه شود.
نودل از جمله این محصولات است که تنها در 3 دقیقه آماده شده و دارای طعم‌های مختلف مانند: طعم گوشت، مرغ، سبزیجات، قارچ، پیتزا، سس‌گوجه فرنگی تند، کاری و زعفران مي‌باشد و به جهت ارزان بودن نسبی محصول، باعث شده که به سرعت جای خود را بر سر سفره‌ها باز نماید.
نودل از نظر ارزش غذایی، تقریبا غذایی کامل، ولي کم‌کالری و حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی بوده و به عنوان یک غذای رژیمي ‌و همچنین میان‌وعده مناسب جهت کودکان مي‌باشد.
البته به دليل كمي سبوس موجود در آرد آن، ارزش غذايي آن از ماكاروني كمتر بوده و فقط مصرف گاه به گاه آن قابل توصيه است. ضمنا برخي چاشني‌هاي همراه نودل، نمك فراواني دارند كه بايد مصرف آنها را كاملا محدود كرد.
در این مقاله ویژگی‌های فرآورده نودل برگرفته از استاندارد ملی ایران (شماره11981) بیان مي‌شود.