در اکثر نقاط ایران عزیز مخصوصاْ مشهد مقدس . سبزوار . سلطان آباد . تربت حیدریه . کرمان . ملایر . کردستان و شیراز به دست می آید .
مسکن درد کلیه و مثانه بوده و از حرارت ادار می کاهد و برای افراد لاغر خوب است چون اثر چاقی دارد . خوردن کمی از کتیرا جدار معده و روده ها را روغن می زند . خون را رقیق و اصلاح می کند . برای درمان سرفه و نرم کردن سینه و گلو و زخم شش و گرفتگی تجویز می شود .
نرم کننده و تقویت کننده پوست . ضد موخوره و شفاف کننده و حالت دهنده مواست .
خیلی بیشتر در باره کتیرا بدانیم .
از بعضي انواع «گون» در اثر شكاف طبيعي يا مصنوعي به دست ميآيم، براي تهيه من معمولا «گون» را تيغ ميزنند، تمام گونه هاي گون، كتيرا دارند. ولي معمولا انواع پر صمغ را كه گون كتيرا با علف كتيرا ناميده ميشوند انتخاب ميكنند. من يكي از اقلام صادراتي ايران هستم و در صنعت موارد استعمال زياد دارم. من در آب حل نميشوم، ولي آب را به خود جذب كرده متورم شده و به صورت صمغ و چسب در ميآيم. در صنايع نساجي، كاغذسازي و كفاشي از من جهت تهيه چسب استفاده ميشود، و در اكثر نقاط ايران، مخصوصا مشهد، سبزوار، سلطان آباد،تربت حيدريه، كرمان، ملاير، كردستان، و شيراز به دست ميآيم در ايران حدود پانصد گونه «گون» مول كتيرا به عمل ميآيد، و در حقيقت در هر نقطه ايران نوعي خاص وجود دارد. صمغ من كمي تفاف، بيمزه و لزج است، و به رنگهاي سفيد، زرد، قهوهاي كم رنگ و قهوهاي پررنگ ديده ميشود. سه نوع من در بازار معروف است: كتيراي ورقي، كتيراي معمولي و كتيراي مفتولي. نوع ورقي من از تيغ زدن ساقه به دست ميآيد. كتيراي مفتولي را از فرو بردن سيخ يا ميخي در ساقه فراهم ميسازند، و كتيراي معمولي كه چندان مرغوب نيست به شكل لوله يا مدور است. قسمت عمده محصول ايران كتيراي ورقي است.
خوردن كمي از من جداره معده و رودهها را روغن ميزند و همراه با ادويه، از مضار وحدت آنها ميكاهد و خون رقيق را اصلاح ميكند. كمي مسهل است، ضماد من ورمهاي سخت را نرم ميكند، سرمه من با ادويه جهت زخم چشم مفيد است. خوردن من با شير تازه جوشيده، خونريزي سينه و معده را بند ميآورد. مكيدن من براي سرفه و نرم كردن سينه و گلو و زخم شش و گرفتگي آواز تجويز ميشود و چون با عسل مرا مخلوط كرده حب يا قرص نمايند و در دهان گذاشته، پس از مكيدن آب آن را فرو برند، جهت امراض سينه و گلو مفيد ميباشم، خوردن من مقوي معده بوده، براي درمان ورم معده و روده مفيد است.
مسكن درد كليه و مثانه بوده، و از حرارت ادرار ميكاهم. من از سميت داورهاي سمي ميكاهم.
براي چاق شدن اشخاص خيلي لاغر به آنها دستور دهيد كه روزانه كمي از مرا با مغز بادام و نشاسته به صورت پاستيل در آورده، ميل نمايند و بعد نارگيل را در شير جوشانده، روي آن بنوشند. در استعمال خارجي ماليدن من پوست را نرم ميكند، ترك لب را التيام ميدهد، و ماليدن آن با سركه لكههاي پوستي و كك و مك را برطرف ميسازد، و براي برص نيز تا اندازهاي مفيد ميباشد، و با مهر گياه از چند شقه شدن مو جلوگيري ميكند. شستن موهاي خشك با من و زرده تخم مرغ بسيار نافع بوده، و از شكنندگي آن جلوگيري مينمايم و شوره را بر طرف ميسازم. ضماد من با گوگرد جهت جرب و آكله بسيار نافع است.
در داروسازي جديد، مرا جهت معلق نگاه داشتن داروهاي غير محلول و تهيه قرصهاي صمغي و براي نرم كردن سينه به كار ميبرند و همچنين براي تهيه «موسيلاژ»ها و گرد كتيرا از من استفاده ميشود.
گون «بر وزن لبن»
فارسي من گون است، به من علف كتيرا هم ميگويند. من بوتهاي علفي بوده، و انواع من بيشتر خاردار ميباشد. به انواع من «نوارس مسواك القياد» مسواكالمسيح، شجرهالقدس هم ميگويند. در كتب داروسازي سنتي مرا قتاو خواندهاند، ولي فارسي صحيح من گم بر وزن قم ميباشد، و در زبان فرانسوي اين لغت را از فارسي گرفته، به انواع صمغ اطلاق مينمايند و در شيراز به من بالش عاشقان گويند. خارهاي بوته من نوك تيز و خم شده به سوي پايين است، ساقه گياه من بيخار بوده، و مانند ني ميباشد
شتر به خوردن گياه من چندان راغب نيست، مگر در سالهاي خشكي كه باران نباريده و علف سبز نشده باشد، و چون مواشي از گياه من چرا نمايند، فربه خواهند شد. ميوه من شبيه هسته خرما است. نوشيدن آب بوته من جهت سرفه، تنگ نفس و زخم ريه سودمند است، و چون ساقه مرا با عسل بر روي لكههاي پوستي بمالند، آنها را بر طرف خواهد نمود. ريشه گياه من چرب بوده و مانند مشعل ميسوزد، براي پاك كردن لكههاي جلدي ميتوانيد ريشه مرا خشك كرده، كوبيده و با سركه مخلوط كرده، به كار بريد.
نوارس
من نوعي گون هستم كه بيشتر به من شجرةالقدس و مسواكالمسيح ميگويند. من در غرب ايران مانند كرمانشاه و همدان و كردستان ميرويم، شاخههاي گياه من باريك و بلند بوده، طول آنها به سه ذرع ميرسد. برگهاي گياه من ريز دندانه دار بوده و داراي كركي شبيه به پشم ميباشد. گلهاي من زرد و خوشبو و طعم آنها تند است. خار من مانند سوزن است. كتيراي من سرخ و قهوهاي پررنگ ميباشد.
نوشيدن عصاره آبي گياه من جهت معالجه سل و زخم ريه و ذات الجنب دارويي كم نظير است، و پادزهر سموم گياهي است. ضماد بيخ من براي التيام جراحات اعصاب مفيد بوده و به همين جهت مرا شجرةالعصب هم ناميدهاند. جوشانده و دمكرده شكوفه من جهت درد اعصاب و گرفتگي اعضا و در رفتگي استخوان و عضلات مفيد ميباشد. جوشانده گياه و گل من قائم المقام كتيرا بوده، و نوشيدن آن از خونريزي سينه و خونريزي معده جلوگيري مينمايد.
منبع: http://zabanekhorakiha.blogfa.com/post-112.aspx
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر