كلسترول: خوب، بد يا زشت

نوشته: تحريريه دنياي تغذيه 

كلسترول ماده‌اي از جنس چربي است كه در تمام سلول‌هاي بدن وجود دارد و در ساخت ديواره سلولي و برخي هورمون‌ها نقش مهمي را عهده‌دار است. ملكول‌هاي چربي پس از جذب از روده در سيستم گردش خون توسط كلسترول حمل مي‌شوند، افزايش اين ماده در خون افراد با افزايش خطر بيماري‌هاي قلبي و عروقي همراه است. متخصصان بر اين باورند كه كلسترول اضافي در خون در جدار رگ‌ها رسوب كرده و موجب سخت و باريك شدن عروق و در نهايت سكته قلبي مي‌شود.
نظر به اهميت اين موضوع و با هدف اطلاع‌رساني دقيق به خوانندگان گرانقدر درخصوص كلسترول، ميزان طبيعي آن در بدن، چگونگي تنظيم و كنترل آن و....، بحث اين شماره برداشت آزاد را به آن اختصاص داده‌ايم.
در تنظيم اين گزارش صاحبنظران و اساتيد گرانقدري در رشته پزشكي و تغذيه به شرح ذيل با ما همكاري داشته‌اند:
- آقاي دكتر احمدرضا درستي مطلق، متخصص تغذيه
- دكتر اكبر كوشانفر، استاد دانشگاه شهيد بهشتي و متخصص كودكان
- آقاي دكتر ولي‌الله قاسمي، رزيدنت بيماري‌هاي قلب و عروق
- آقاي دكتر محمدحسين صالحي سورمقي، دكتراي تخصصي فارماكوگنوزي از انگلستان و استاد دانشكده داروسازي دانشگاه تهران؛
- آقاي محمد حضوري، دانشجوي دكتراي تغذيه دانشگاه تهران

نقــش تغـذيه در كاهـــش عـــوارض دوران قاعـــدگي

نوشته : تحريريه دنياي تغذيه 

عوارض و ناراحتي‌هاي دوران قاعدگي (PMS) مدت‌هاست مورد بحث و بررسي قرار گرفته است. بيش از 10 درصد خانم‌ها از درد دوران قاعدگي خود رنج مي‌برند و تقريبا دو روز در ماه اين درد به حدي است كه برخي از آنها در انجام فعاليت‌هاي شخصي و روزانه خود دچار مشكل مي‌شوند.
عوارض قبل از دوران قاعدگي شامل بي‌حوصلگي، زودرنجي، افسردگي و عوارض فيزيكي شامل اسهال و استفراغ و همچنين شكم‌درد مي‌باشد.

علت ايجاد درد دوران قاعدگي چيست؟
در سال 1960 مشخص شد كه علت ايجاد اين ناراحتي گروهي از مواد شيميايي به نام پروستاگلاندين‌ها مي‌باشند. اين مواد از گروهي از چربي‌ها تشكيل مي‌شوند و در سلول‌هاي بدن ذخيره شده و باعث انقباض ماهيچه‌ها، انعقاد خون و درد مي‌شوند.

نقش تغذیه در بهبود برخی از مشکلات دستگاه گوارش

نوشته  : دكتر احمدرضا درستی مطلق متخصص تغذیه و رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی كشور 

سرطان حفره دهانی و جراحی آن:
بیمار مبتلا به يکی از سرطان‌های حفره دهان، حلق یا مری از همان ابتدا با مشکلات تغذیه ای و سختی غذا خوردن ناشی از وجود تومور، انسداد، عفونت و زخم دهانی یا الکسیم (که خود عموما منجر به اين بيماری‌ها می‌شود)، روبروست. ممکن است در هنگام درمان (شامل جراحی برداشت بخشی از بافت و یا تراش دادن آن، اشعه درمانی منطقه‌ای و یا شیمی درمانی)، کمبودهای تغذيه‌ای ایجاد شده و يا تشدید گردند. عمل جویدن، بلع، ترشح بزاق و حس چشایی عموما تحت تاثیر درمان قرار می‌گیرد. پوسیدگی گسترده دندان‌ها، نکروز (مرگ بعضی از سلول‌ها) استخوان در اثر اشعه درمانی و عفونت اغلب اتفاق می‌افتد. شیمی‌درمانی نیز ممکن است با ایجاد حالت تهوع، استفراغ و
بی اشتهایی همراه باشد.

بيماري فشارخون علل، توصيه‌ها و راهكارها

نوشته : دكتر منصور شهركي دكتراي تخصصي تغذيه و رژيم درماني استاديار گروه تغذيه دانشكده پزشكي زاهدان 

بيماري افزايش فشار خون يا پرفشاري خون (hypertension) شايع‌ترين مشكل كشورهاي در حال توسعه است. پر فشاري خون باعث ايجاد بيماري‌هايي نظير: نارسايي مزمن كليوي، بيماري‌هاي عروق محيطي (شامل سكته قلبي و مغزي) و اختلال در بینایی مي‌گردد.
عواملي همچون افزايش وزن و چاقي، رژيم غذايي حاوي نمك يا چربي‌هاي اشباع‌شده زياد، مصرف الكل، پشت ميز‌نشيني(عدم تحرك كافي)، سابقه خانوادگي، استرس و فشارهای عصبی، سيگار كشيدن، مقاومت در برابر انسولین (بيماري ديابت)، نژاد، جنسيت مذكر، بيماري مزمن كليه، تنگي سرخرگ آئورت، اختلال در بعضي از غدد درون‌ريز، تصلب شرائين، مصرف قرص‌هاي ضد بارداري، استروئيدها و بعضي از انواع داروهاي مهاركننده اشتها، درافزايش فشارخون مؤثرند.

ايمني غذا براي مادر و كودك

نوشته  : مهندس مسيح انصاري

اصولا يكي از گروه‌هاي پرخطر در مقابل عدم رعايت ايمني غذا، مادران باردار و كودكان‌شان مي‌باشند، علاوه بر اين، گروه، سالمندان، خردسالان، افرادي كه سيستم ايمني بدن آنها ضعيف است و افرادي كه بيماري‌هاي خاص مانند سرطان، ايدز و... دارند، نيز در صورت عدم رعايت ايمني غذا، جزو گروه‌هاي پرخطر محسوب مي‌شوند. در اين نوشتار به مقوله ايمني غذا براي مادران و كودكان در حال تولد مي‌پردازيم.
ايمني غذا و رعايت توصيه‌هاي مربوط به آن براي خانم‌هاي باردار و رژيم غذايي آنان بايد هميشه مدنظر قرار گيرد؛ زيرا هر نوع بيماري در فرد باردار مي‌تواند براي جنين خطرساز باشد؛ به ويژه آنكه سيستم ايمني بدن مادر باردار بر روي سيستم ايمني فرزند اثرگذار است.
نكاتي در مورد ايمني غذا
- هرگز گوشت قرمز را كه به درستي پخته نشده مصرف نكنيد. اين حالت در همبرگرها، كباب‌هاي كوبيده و يا برگ قابل مشاهده است.

اهميت مصرف مايعات و كربو هيدرات در حين ورزش

نوشته : محمد حضوري دانشجوي دكتراي تغذيه 

1- مقدمه:
چكيده آنچه در مجموعه مقالات قبلي پيرامون ارتباط تغذيه و ورزش ارائه شد، اين نكته است كه تغذيه صحيح يك نياز اساسي براي ورزشكار بوده و بايد براي هر يك از مراحل ورزش، با توجه به مشخصات فردي ورزشكار، نوع و شدت فعاليت ورزشي، ميزان آمادگي جسماني فرد و حتي شرايط محيطي كه فعاليت ورزشي در آن انجام مي‌شود، برنامه خاص تغذيه‌اي طراحي نمود.
بسياري از انديشمندان عرصه تغذيه ورزشي، برنامه تغذيه‌اي را براي يك ورزشكار به سه مرحله تغذيه قبل، حين و پس از ورزش دسته بندي نموده و براي هر يك از اين مراحل، اصولي خاص را در تنظيم برنامه تغذيه‌اي فرد به كار مي‌گيرند. براي آنكه در هر يك از اين شرايط راهكارهاي تغذيه‌اي صحيحي ارائه گردد، نخست ‌بايد از تغييرات فيزيولوژيك در بدن ورزشكار، آگاه گرديد و بر اساس تغييرات و نيازهاي بدن، توصيه‌ها و راهكارهاي مناسبي را در نظر گرفت. بر اين اساس در ادامه به بررسي برخي تغييرات فيزيولوژيك در بدن ورزشكار مي‌پردازيم.

حقايقي در مورد تخم مرغ

نوشته  : مترجم: مهدی رام کارشناس مسؤول مواد غذایی اداره نظارت بندرعباس 

تخم‌مرغ‌ها چقدر سالم هستند؟
خطر ایجاد بیماری از طریق تخم‌مرغ بسیار كم است؛ اگرچه مواد مغذی موجود در تخم‌مرغ که آن را به صورت یک غذای با کیفیت برای انسان در می‌آورند، محل خوبی برای رشد باکتری‌ها هستند. باکتری‌ها علاوه بر غذا به رطوبت، دمای مناسب و زمان برای تکثیر نیاز دارند. در موارد نادری که تخم‌مرغ آلوده به باکتری می‌باشد با سرد کردن در دمای مناسب و حذف عامل بیماری‌زا از طریق پختن می‌توان خطر بیماری را کاهش داد. اگر تخم‌مرغ با احتياط مصرف شود، نسبت به سایر غذاهای فساد پذير خطر بیماری‌زایی بیشتری نخواهد داشت.
اصولا محتوای داخلی تخم‌مرغ استریل در نظر گرفته می‌شود؛ ولی در سال‌های اخیر درون تعداد معدودی از تخم‌مرغ‌ها باکتری سالمونلا انتری تیدیس (Se) یافت شد. دانشمندان حدس می‌زنند که به طور متوسط از هر 20000 تخم‌مرغ یکی ممکن است حاوی باکتری باشد. بنابراين احتمال اینکه یک تخم‌مرغ آلوده به (Se) باشد، بی نهایت کم است (005/0%) با این نسبت اگر شما در حد متوسط تخم‌مرغ مصرف كنيد، احتمال دارد که در هر 84 سال با یک تخم‌مرغ آلوده روبرو شوید. (اين نسبت مربوط به ايالات متحده است و در ايران صادق نمي‌باشد).

حلوا ارده خوشمزه و سرشار از انرژی

نوشته  : آمیتیس آسایی اردکانی کارشناس اداره استاندارد و تحقیقات صنعتی کاشان 

پیشینه تاریخی
ابداع و نحوه دستیابی به فن آوری تولید حلواارده را به شیخ بهایی نسبت می‌دهند. به طوری که در تاریخ آمده است: شاه عباس به دنبال جیره غذایی مناسبی برای سربازانش بود که اولا، مقوی و انرژی‌زا، ثانیا حمل و نقل آن آسان و ثالثا برای شرایط جنگی مناسب بوده و برای مصرف نیاز به گرم کردن نداشته باشد. به دنبال این قضیه بود که مرحوم شیخ بهایی با همکاری شیرینی سازان آن زمان چیزی را که امروز به نام حلواارده معروف است اختراع نمود. البته بدیهی است کیفیت و نحوه ساخت آن با حلواارده امروزی تا حدودی متفاوت می‌باشد. در حال حاضر در دیگر کشورهای جهان از قبیل: یونان، ترکیه، یوگسلاوی، لبنان، عربستان و کشورهای شوروی سابق نیز حلواارده تولید می‌شود که البته که از نظر کیفیت، نحوه تولید و مواد تشکیل دهنده با حلواارده ایرانی تفاوت دارد. حلواارده‌ای که در استان یزد و به ویژه در شهرستان اردکان تولید می‌شود، به دلیل این که فاقد هرگونه افزودنی شیمیایی است و هنوز به روش سنتی و تا حدودی دستی تولید می‌شود، طعم و مزه طبیعی و نسبت به حلواارده‌ای که به روش صنعتی تولید می‌شود، طرفداران بیشتری دارد.

تغذيه در باي‌پس معده

نوشته : علي شفيعي كارشناس تغذيه

تعريف
جراحي باي‌پس معده نوعي جراحي است كه با تغيير آناتومي ‌سيستم ‌هاضمه، ميزان غذاي مصرفي و كالري دريافتي را كنترل و عمل هضم و جذب را منظم‌تر مي‌كند. در واقع، با اين روش بافت معده نسبت به حالت اوليه آن كوچك‌تر شده و با اتصال به بخشي از روده (عمدتا بخش مياني روده كوچك به نام ژژنوم)، منجر به باي‌پس غذا توسط روده كوچك مي‌شود. بنابراين، شخص (نسبت به شرايط قبل از عمل)، ظرف مدت كوتاهي احساس سيري و پري زودرس مي‌كند؛ چرا كه گنجايش دستگاه گوارش وي كاهش يافته است.
چه كساني كانديد انجام عمل باي‌پس معده هستند؟
اعمال جراحي و از جمله باي‌پس معده زماني انجام مي‌گيرد كه چاقي مفرط به هر طريق ممكن قابل كنترل نباشد و ماندن در اين وضعيت، منجر به بروز مشكلات عمده و مخاطرات عديده‌اي گردد. از آنجايي كه اين عمل خطرات خاص خود را دارد و گاه موجب بروز تغييرات دائمي‌ در شيوه زندگي مي‌شود، لذا انجام يك فرايند غربالگري دقيق و جامع براي تعيين افراد كانديد، امري لازم و ضروري است.

رازهاي تغــذيه‌اي در پيشگـيري از پيـري پــوسـت

نوشته  : دكتر سيدمرتضي صفوي فوق تخصص تغذيه و عضو هيأت علمي گروه تغذيه دانشگاه علوم پزشكي اصفهان 

رژيم مناسب براي پيشگيري از پيري پوست و حفظ سلامت آن، تقريبا همان رژيمي است كه براي سلامت كل بدن مورد نياز است. اين رژيم، فرآيند پيري سلولي را كند مي‌سازد و پوست نيز به عنوان جزيي از بدن با اين رژيم سلامتي بيشتري به دست مي‌آورد. رعايت برخي نكات خاص در مورد پوست اهميت خاصي دارد. تعادل و تنوع در رژيم غذايي ضروري است. در رژيم متعادل، دريافت كافي كليه مواد مغذي مورد نياز است تا فرد دچار سوء تغذيه پروتئين و كمبود ويتامين و املاح نشود. اجراي چنين برنامه‌اي نقش مهمي در زندگي بسياري از افراد، به خصوص كساني كه علاقه زيادي به مصرف غذاي بيرون از منزل را دارند، ايفا مي‌كند.
استفاده از هرم غذايي و برنامه راهنماي روزانه غذا يك شيوه آسان و قابل درك براي اطمينان از داشتن يك رژيم متعادل است. براي انجام اين امر، مصرف 6 تا 11 واحد نان و غلات، 3 تا 5 واحد سبزي‌ها، 2 تا 4 واحد از ميوه‌ها، 2 تا 3 واحد گوشت يا جانشين‌هايش (ماهي، مرغ، تخم‌مرغ، حبوبات و دانه‌ها) و 2 واحد شير و محصولات لبني توصيه مي‌شود. براي اينكه مطمئن باشيم كليه مواد مغذي در حد نياز تامين شده‌اند، بهتر است در هر گروه غذايي از مواد متنوعي استفاده كنيم.