سـپـر غذايي در برابر آلزايمر

نوشته : انجمن آلزايمر ايران 

مغز انسان از مهم‌ترين ارگان‌هاي حياتي است كه نقش مهمي در سلامت كل بدن دارد. اگر چه اغلب افراد به سلامت آن كمتر توجه مي‌كنند اما مغز مثل ساير بخش‌هاي بدن با افزايش سن و روند پيري تغيير كرده و دچار تحليل و فرسودگي مي‌شود، اگر براي حفظ و مراقبت آن در طول زندگي كاري نكنيم، ممكن است رو به زوال برود. بيماري آلزايمر يكي از شايع‌ترين موارد «زوال مغز» است. از آنجايي كه وزاثت و پيري عوامل اصلي بروز اين بيماري مي‌باشد، راهي براي پيشگيري قطعي از آن  وجود ندارد؛ اما با تغيير شيوه زندگي مي‌توان عوامل خطر را كم كرد و در جهت حفظ سلامت مغز گام برداشت.

ده راهكار پيشگيرانه
تغذيه سالم، فعاليت‌هاي ذهني، فعاليت‌هاي اجتماعي، فعاليت‌هاي جسمي، آرامش روحي و رواني، جلوگيري از هر گونه ضربه به سر، پيشگيري و درمان بموقع بيماري‌ها، كنترل آلاينده‌ها، سبك زندگي سالم، معاينات دوره‌اي. با توجه به اهميت تغذيه مناسب در خصوص پيشگيري از بيماري آلزايمر در اين شماره از نشريه به نقش  تغذيه در آن خواهيم پرداخت. در شماره‌هاي آينده‌ نيز به بررسي ساير راهكار‌ها مي‌پردازيم.

نقش اصلي تغذيه
متاسفانه شيوه جديد زندگي ما آميخته با سرعت و راحتي شده است اينكه به سراغ غذاهاي حاضري و آماده بيرون برويم و يا غذايي را از فريزر در آورده و در مايكروويو سريع آماده كنيم به مراتب آسان‌تر از تهيه يك غذاي سالم و تازه است. اما نبايد فراموش كرد كه پاداش خوردن غذاهاي سالم در درازمدت داشتن اندامي متناسب، قلبي سالم و ذهني شفاف خواهد بود. پس بهتر است در تدارك يك برنامه غذايي متعادل و محتوي انواع مواد مفيد براي سلامتي و فعاليت مغز از گروه‌هاي غذايي مختلف باشيم.

گياهان دارويي موثر

نوشته : دكتر محمدحسين صالحي سورمقي 

آقاي دكتر صالحي سورمقي برخي گياهان، ميوه‌ها و سبزيجات مفيد براي پيشگيري، درمان و بهبود  سريع‌تر آنفلوانزا و سرماخوردگي را به شما معرفي مي‌نمايند و طريقه مصرف آنها را آموزش مي‌دهند.

مركبات
استفاده از مركبات در تمام فصول و به‌خصوص در فصل زمستان يكي از توصيه‌هاي مفيد است. مركبات با داشتن ويتامين C قابل ملاحظه و تركيباتي به نام فلاوونوئيدها مي‌توانند مقاومت و ايمني بدن را در مقابله با ميكروب و ويروس‌ها افزايش دهند و در جلوگيري از سرماخوردگي و تسريع درمان آن نقش مهمي داشته باشند. همچنين مصرف آبليمو يا مخلوط عسل و آبليمو در درمان سرماخوردگي، به ويژه براي بهبود سرفه و جلوگيري از خشونت صدا مفيد است.

خواص شلغم
متاسفانه مردم از ارزش واقعي شلغم و خواص آن اطلاع كافي ندارند. در اينجا به شيوع سرماخوردگي به‌طور خلاصه در مورد اين گياه صحبت مي‌كنيم. شلغم گياهي است دو ساله با ريشه متورم كه مورد استفاده قرار مي‌گيرد. شلغم داراي واريته‌هاي گوناگون و به رنگ‌هاي سفيد، سفيد با لكه‌هاي گلي يا بنفش، سبز، زرد و يا گلي مايل به قرمز است. اين گياه بومي غرب آسياست و قرن‌هاست به‌عنوان خوراك دام و انسان مصرف مي‌شود و قبل از پيدايش سيب‌زميني يكي از محصولات عمده خوراكي مردم اروپا بوده است. در طب سنتي آسيا عقيده بر اين بود كه خوردن شلغم باعث افزايش انرژي و سلامت خون مي‌شود. از ديگر خواص شلغم مي‌توان به رفع مشكلات دستگاه ادراري، كاهش اسيد اوريك و تا حدي درمان نقرس، دفع سنگ كليه، مشكلات تنفسي، مانند احتقان بيني، برونشيت، سرفه، زكام و سل اشاره كرد. از عصاره (آب) شلغم به صورت خوراكي مي‌توان استفاده نمود.

خواص ادويه‌ها

نوشته : تحریریه دنیای سلامت 

ادويه‌ها نه تنها، حس چشايي ما را برمي‌انگيزند، بلكه حاوي مواد مغذي، معدني، آنتي‌اكسيدان‌ها و ويتامين‌هايي هستند كه براي سلامت بدن بسيار ضروري است. قرن‌هاست كه در تهيه خوراك‌ها از ادويه‌ها استفاده مي‌شود و امروز آنها به بخشي از زندگي ما تبديل شده‌ و در سراسر دنيا استفاده مي‌شوند.
 
برگ بو
برگ‌هاي خشك برگ بو، از زمان‌هاي بسيار قديم مصارف دارويي و آشپزي داشته و به دليل داشتن عطر برگ‌ها، يكي از مواد ضروري بسياري از غذاها به حساب مي‌آمد. به لحاظ گياه‌شناسي، اين گياه متعلق به خانواده «Lauraceae» و زادگاه آن خليج لورل در آسياي صغير است؛ ولي به تدريج به سراسر مديترانه و آسيا نيز گسترش يافت. گل‌هاي ستاره‌اي شكل زرد و سفيد رنگي مي‌دهد كه به تدريج ارغواني تيره مي‌شوند و به صورت تك‌تخم شكل مي‌گيرند. برگ‌هاي چرمي تيره و براق اين گياه 5/7-10 سانتيمتر طول دارند و تقريباً ضخيم هستند. وقتي اين برگ‌ها از وسط نصف مي‌شوند عطر شيرين آنها به مشام مي‌رسد و وقتي آنها را خشك مي‌كنيد، به شدت معطر مي‌شوند. از ميوه‌هاي خشك اين گياه نيز به عنوان چاشني مي‌توان استفاده كرد.
 خواص پزشكي برگ بو:  يونانيان و رومي‌ها در بسياري از غذاهاي خود از برگ بو استفاده مي‌كردند و آن را نمادصلح و حفاظت مي‌دانستند.   اين ادويه‌ حاوي تركيبات فراواني از جمله مواد معدني و ويتامين‌هاست كه براي سلامت بسيار مفيد است.

مزاج شناسي در طب سنتي ايران

نوشته  : دكتر محمود خدادوست 

تمام جنبه‌هاي زندگي ما تحت تأثير طبيعت بدنمان قرار دارد. نوع غذايي كه مي‌خوريم مي‌تواند تأثيرات بسيار مهمي بر تمامي اعضاي بدن ما داشته باشد. بنابراين براي داشتن زندگي سالم و طبيعي، وزن مناسب و آرامش روحي، همه ما نيازمند به شناختن مزاج يا طبيعت خود هستيم. در شماره پيشين نشريه در مورد تشخيص مزاج‌ها و خصوصيات آنها و  روش صحيح زندگي بحث كرديم در اين شماره در ادامه مطالب پيش، به معرفي مزاج‌هاي ديگر خواهيم پرداخت. اميدواريم مفيد و سودمند واقع شود.

تركيب عناصر
روش زندگي صحيح:   در هواي سرد، خود را گرم و در هواي گرم، خود را سرد نگه‌دارند.  تقريباً از مقادير مساوي ميوه‌، سبزيجات و گوشت استفاده كنند. غذاهاي دريايي براي آنها سودمند است.  حدود 15-30 دقيقه به پياده‌روي يا دويدن صبحگاهي بپردازد.  6-7 ساعت خواب شبانه داشته باشند. براي همه افراد زود خوابيدن و زود بيدار شدن خوب است؛ ولي افراد داراي مزاج گرم و تر، حتي‌المقدور اين دستور را اجرا كنند. در تابستان نيم‌ساعت استراحت يا چرت بعد از غذا بسيار مفيد است. سعي كند بيشتر از 8 ساعت نخوابد.  از غذاهايي با فيبر بالا استفاده كنند تا اجابت مزاج طبيعي داشته باشند.  حجامت براي اين افراد عالي است و بهتر است اين كار در فصل بهار انجام شود.  از هوا، محيط، فعاليت‌ها و حالات رواني افزايش دهنده گرمي و تري پرهيز كنند. به خصوص در هواي مرطوب، فعاليت زياد و ورزش‌هاي سخت براي آنها مفيد نيست.  نگراني، خشم و هيجان بيش از اندازه نداشته باشد.  از مصرف مستمر يا افراط در مصرف مواد گرم و تر بپرهيزد.

تغذيه و خلق و خوي

نوشته  : تحریریه دنیای سلامت 

غذاهاي خوب به ما احساس اميدواري مي‌دهند و همه ما نياز به خوردن اين نوع غذاها داريم؛ اما در ابتدا بايد رابطه بين غذايي كه مي‌خوريم و تغييري كه در رفتارمان حاصل مي‌شود را بدانيم و اينكه عملكرد مغز چه تغييري مي‌كند. مغز ما توسط برخي مواد شيميايي كه از تك‌تك سلول‌هاي عصبي عبور مي‌كنند با ساير قسمت‌هاي بدن ارتباط برقرار مي‌كند. اين مواد شيميايي را انتقال دهنده‌هاي عصبي مي‌نامند و از غذاهايي كه مي‌خوريم به وجود مي‌آيند. انتقال دهنده‌هاي بسياري تحت تأثير رژيم غذايي و آنچه مي‌خوريم، هستند و سروتونين، نوارپينفرين و دپامين نام دارند. دپامين و نوراپينفرين مواد شيميايي هوشياري هستند كه به ما كمك مي‌كنند تا فكر كنيم و خيلي سريع واكنش نشان دهيم. سروتونين يك ماده شيميايي آرامبخش است كه استرس و اضطراب را از بين مي‌برد.

غذاهايي كه شما را بيدار نگه مي‌دارند
 ليمو: ليموها كاربرد زيادي دارند؛ از درمان آسم گرفته تا تحريك كبد. براي آنكه به كمك ليمو سر حال و به عبارتي دوباره شارژ شويد، كافي است فقط كمي آن‌را بو كنيد و يا چند قطره از آب آن را بنوشيد تا به شما حس سرزندگي و نشاط دهد. به خاطر همين ويژگي است كه در بيشتر خوشبو كننده‌ها از اسانس ليمو استفاده مي‌شود.
 بروكلي: اين سبزي حاوي «بورون» است كه باعث ايجاد هماهنگي بين چشم و دست و توجه و تمركز مي‌شود. غذاهايي كه سرشار از بورون هستند، استخوان‌ها را محكم نگاه مي‌دارند و قند خون را تنظيم مي‌كنند.
 سيب: سيب از ذهن محافظت و متعاقباً از زوال حافظه جلوگيري مي‌كند. سيب تقريباً تأثيري مشابه كافئين دارد.

خوب بخور؛خوب ببين!

نوشته  : سعيده نوباوه وطن 

سیاهی رفتن و ضعیف شدن چشم ناشی از افزایش سن و تغییر و تحول در ماکیولا (قسمت کوچکی از شبکیه چشم) مي‌باشد. مطالعات نشان داده‌اند، بيشتر مشکلات بینایی در افراد بالاي 50 سال، مربوط به همین تغییرات است. آب مروارید نیز از مشکلات شایعی است که نشانه آن تار شدن قسمتی از دید مي‌باشد. پژوهش‌هاي اخير نشان می‌دهند یک رژیم غذایی سالم تا چه حد در سلامت بینایی افراد موثر است.

لوتین و زاکسانتین
تا به حال بیش از 600 کاروتنوئيد، (نوعي از آنتی‌اکسیدان‌ها) شناسایی شده‌اند؛ اما فقط  لوتین و زاکسانتین، به میزان قابل توجهی در شبکیه چشم جمع می‌شوند. این كاروتنوئيدها با جلوگیری از ورود اشعه‌های خطرناک نور از چشم‌ها مراقبت مي‌كنند. بیشتر افراد اين مواد مغذی را به میزان لازم مصرف نمي‌كنند. مصرف روزانه 10 ميلي‌گرم لوتین و 2 ميلي‌گرم زاکسانتین توصیه شده است كه به بهبود سلامت چشم‌ها کمک مي‌كند. با خوردن برگ‌های سبز، مثل اسفناج و کلم پیچ، ذرت، تخم‌مرغ و پرتقال از چشم‌هاي‌تان محافظت کنید. فراموش نکنید لوتین و زاکسانتین دو ماده محلول در چربی هستند و اگر در کنار چربی‌های سالم، مثل روغن زیتون استفاده شوند، جذب آنها افزایش مي‌يابد.

خواص سيرابي

نوشته  : دكتر احمدرضا درستي 

سيرابي، مخاط معده گاو يا گوسفند است كه در بيشتر كشورها مورد استفاده قرار مي‌گيرد و خورده مي‌شود؛ چرا كه خواص تغذيه‌اي بي‌شماري دارد. مثلاً براي تهيه سوپ «menudo» در آمريكاي لاتين و يا سوپ فرانسوي سيرابي، از سيرابي گاو يا گوسفند استفاده مي‌گردد. سيرابي براساس نوع بافت به انواع مختلف طبقه‌بندي و نامگذاري مي‌شود؛ مثل بافت لانه‌زنبوري يا بافت صاف. بيشتر سيرابي‌هاي تازه‌اي كه در فروشگاه‌ها فروخته مي‌شود، سفيد رنگ است.

كلسيم
در هر 92 گرم سيرابي، حدود 81 ميلي‌گرم كلسيم وجود دارد كه 8 درصد نياز روزانه بدن به كلسيم مي‌باشد. FAO مقدار مورد نياز روزانه به كلسيم را 1000 ميلي‌گرم تعيين كرده است. كلسيم يكي از مواد معدني و ساختاري مهم در حفظ سلامت استخوان‌ها و دندان‌هاست كه به همراه منيزيم، به انقباض عضلات بدن كمك مي‌كند و موجب آرامش فرد مي‌شود.

پروتئين و چربي
در هر 92 گرم سيرابي، 7/11 گرم پروتئين وجود دارد كه در واقع 18 درصد از نياز روزانه بدن به پروتئين است. همين مقدار سيرابي حاوي 4 گرم چربي و 4/1 گرم چربي اشباع شده مي‌باشد. در واقع، پروتئين و چربي موجود در سيرابي تقريباً به اندازه نيمي از پروتئين و چربي موجود در گوشت گاو و مرغ است. با گنجاندن سيرابي در وعده‌هاي غذايي خود مي‌توانيد مصرف چربي را در رژيم غذايي خود كاهش دهيد.

غذاهاي اعتيادآور

نوشته : تحریریه دنیای سلامت 

در حالي كه همه ما از خطرات مصرف، داروها، سيگار و ساير موادمخدر آگاهيم، نمي‌دانيم اعتياد به غذاهايي كه به شدت به آنها علاقه داريم نيز مي‌تواند بسيار خطرناك باشد؛ از تغييرات مهمي كه در مواد شيميايي مغز ايجاد مي‌كنند تا افزايش ميل به خوردن بيشتر آنها. برخي از اعتيادآورترين مواد غذايي عبارتند از:
 
شكلات كاكائويي
افراد زيادي هستند كه ادعا مي‌كنند شكلات‌خور هستند؛ اما آنها در واقع به خوردن شكلات اعتياد دارند؛ زيرا در شكلات كاكائويي تركيبات شيميايي مثل تئوبرومين، فنيتيلامين، آنانداميد و تريپتوفان وجود دارد كه ايجاد لذت مي‌كنند؛ چيزي شبيه تأثيري كه داروها روي مغز دارند. در ضمن شكلات كاكائويي حاوي آلكالوئيد است و اين ماده در الكل نيز وجود دارد. پژوهش‌هاي بسياري نشان مي‌دهند كه مواد شيميايي موجود در شكلات‌هاي كاكائويي در ساير مواد غذايي نيز وجود دارند؛ ولي ممكن است هوس خوردن‌شان به سر شما نزند. مواد شيميايي موجود در شكلات آنقدر زياد نيست كه منجر به اعتياد شود. از طرفي شكلات‌هاي كاكائويي در تمام دنيا بيشترين طرفدار را هم به دلايل رواني و هم اعتياد جسمي دارند.

برگرها و ساير گوشت‌هاي فرآوري شده
تا به حال تحقيقات زيادي در مورد گوشت‌هاي فرآوري شده و مضرات آنها به عمل آمده است كه نشان مي‌دهند غذاهاي بي‌ارزش فرآوري شده كه بسيار هم چرب هستند (مثل برگرها)، واقعاً اعتيادآورند. تركيبات چربي، نمك و شكر موجود در اين مواد غذايي باعث مي‌شود كه هوس خوردن آنها را كنيم. بررسي‌هايي كه روي موش‌هاي آزمايشگاهي انجام شد، نشان داد پاسخ مغز به اين دسته از غذاها و گوشت‌هاي فرآوري شده چرب، همان پاسخي است كه مغز هنگام مصرف كوكائين و هروئين از خود نشان مي‌دهد. اين گوشت‌ها نيز همانند شكلات، پنير و شكر باعث آزاد شدن ماده‌اي شبيه اُپي‌ايت در حين گوارش مي‌شوند و به همين دليل است كه هوس خوردنشان را مي‌كنيم.

هله‌هووله خورها بخوانند...

نوشته : دكتر الهام اميرآذر 

خشم و تمايل به خوردن
اولاً بدانيد كه اين وضعيت به احتمال قوي ريشه در حالت روحي شما دارد. اگر دقت كنيد، زماني كه اضطراب يا خشم فرو خورده داريد، تمايل شما به خوردن افزايش مي‌يابد؛ چرا كه خوردن شيريني باعث ترشح موادي مي‌شود كه آرامش آني ولي گذرا ايجاد نموده و از طرفي شما را وابسته و معتاد مي‌كند. پس اولين قدم تكنيك‌هاي آرام‌بخش، طب سوزني، مشاوره درماني، يوگا، كلاس‌هاي خودشناسي و بالاخره ارتقاي دانش كردن مي‌باشد.

گرسنگي و افت قندخون 
هرگز نگذاريد گرسنگي بر شما غلبه كند؛ چرا كه در اين صورت قند خون شما افت مي‌كند و تمايل به خوردن چيزي پيدا مي‌كنيد كه قند خون‌تان را بالا ببرد؛ بنابراين به دنبال شيريني‌جات يا غذاهاي پركالري مي‌گرديد. پس حتماً بين صبحانه و ناهار و بين ناهار و شام ميان‌وعده (شامل ميوه‌هاي فصل، سالاد ميوه، عسل و ...) ميل كنيد.

نوشيدني‌ها و مواد مغذي
 هر وقت تمايل زياد به شيريني داريد، مي‌توانيد از نوشيدني‌هاي شيرين (با شيريني‌هاي طبيعي) و يا شيريني‌هاي طبيعي بخوريد. خوردن شيريني‌هاي طبيعي با شير و پنير بسيار مفيد است. مثال‌هاي زير را امتحان كنيد.  دو عدد ميوه فصل مثل هلو، زردآلو، توت‌فرنگي، سيب، آناناس و ... را با كمي شير و 1 قاشق عسل طبيعي ميكس كنيد؛ خواهيد ديد كه نوشيدني لذيدي به دست مي‌آيد كه هم آرام‌بخش و مقوي است و هم بسيار سالم‌تر از نوشابه، بستني، شير كاكائو و ... است. 

9روش براي دستيابي به عادت خوب غذايي

نوشته : تحریریه دنیای سلامت 

عادت‌هاي غذا خوردن از رفتارهايي هستند كه ما آنها را مي‌آموزيم و ذاتي نيستند، بنابراين تمام عاداتي كه كودكان در دوران كودكي خود به دست مي‌آورند، تا بزرگسالي و حتي تا آخرين لحظه زندگي همراه آنهاست. سال‌هاست كه مردم مواد غذايي بسته‌بندي و فريز شده را به جاي مواد غذايي تازه مورد استفاده قرار مي‌دهند. آنها بسيار كمتر از گذشته مواد غذايي سالم و تازه مصرف مي‌كنند؛ چرا كه تهيه آنها بسيار زمان بر است و غذاهاي فرآوري شده، بسته‌بندي شده و فريز شده به راحتي در دسترس قرار دارند. بسياري از پدر و مادرها مي‌دانند كه بايد به كودكان خود غذاهاي سالم‌تري بدهند؛ اما به دلايل مختلف، راه آسان‌تر را انتخاب مي‌كنند. براي بهبود عادت‌هاي غذا خوردن كودكان از كجا بايد شروع كرد و چگونه مي‌توان يك برنامه غذايي متعادل و متناسب براي آنها و ساير افراد خانواده در نظر گرفت تا در طولاني‌مدت به سلامت آنها كمك كند؟

براي آنها يك الگوي خوب باشيد
اغلب پدر و مادرها شكايت دارند كه كودكان‌شان از خوردن غذاهاي سالم خودداري مي‌كنند. آنها در جستجوي قطره يا دارويي معجزه آسا هستند تا تمام كمبودهاي‌شان را جبران كند! اكثر ما به خوردن غذاهاي آماده عادت كرده‌ايم، تا جايي‌كه حتي فراموش‌مان شده چه غذايي سالم و خوب است. كابينت‌ها و يخچال‌هاي‌مان را از انواع غذاهاي كنسروي و نوشابه‌ها پُر مي‌كنيم و توقع داريم كودكان‌مان عادات غذا خوردن سالمي داشته باشند! براي آنكه بتوانيم الگوي خوبي براي فرزندانمان باشيم، بايد ابتدا سطح آگاهي و دانش خود را افزايش دهيم.