نوشته : تحریریه دنیای سلامت
عادتهاي غذا خوردن از رفتارهايي هستند كه ما آنها را ميآموزيم و ذاتي نيستند، بنابراين تمام عاداتي كه كودكان در دوران كودكي خود به دست ميآورند، تا بزرگسالي و حتي تا آخرين لحظه زندگي همراه آنهاست. سالهاست كه مردم مواد غذايي بستهبندي و فريز شده را به جاي مواد غذايي تازه مورد استفاده قرار ميدهند. آنها بسيار كمتر از گذشته مواد غذايي سالم و تازه مصرف ميكنند؛ چرا كه تهيه آنها بسيار زمان بر است و غذاهاي فرآوري شده، بستهبندي شده و فريز شده به راحتي در دسترس قرار دارند. بسياري از پدر و مادرها ميدانند كه بايد به كودكان خود غذاهاي سالمتري بدهند؛ اما به دلايل مختلف، راه آسانتر را انتخاب ميكنند. براي بهبود عادتهاي غذا خوردن كودكان از كجا بايد شروع كرد و چگونه ميتوان يك برنامه غذايي متعادل و متناسب براي آنها و ساير افراد خانواده در نظر گرفت تا در طولانيمدت به سلامت آنها كمك كند؟
براي آنها يك الگوي خوب باشيد
اغلب پدر و مادرها شكايت دارند كه كودكانشان از خوردن غذاهاي سالم خودداري ميكنند. آنها در جستجوي قطره يا دارويي معجزه آسا هستند تا تمام كمبودهايشان را جبران كند! اكثر ما به خوردن غذاهاي آماده عادت كردهايم، تا جاييكه حتي فراموشمان شده چه غذايي سالم و خوب است. كابينتها و يخچالهايمان را از انواع غذاهاي كنسروي و نوشابهها پُر ميكنيم و توقع داريم كودكانمان عادات غذا خوردن سالمي داشته باشند! براي آنكه بتوانيم الگوي خوبي براي فرزندانمان باشيم، بايد ابتدا سطح آگاهي و دانش خود را افزايش دهيم.
انعطافپذير باشيد
به خاطر داشته باشيد كه همه چيز در حد متعادل خوب است. اگر نان شيريني، چيپس سيبزميني و حتي نوشابه ميخوريد، حتماً تعادل را رعايت كنيد. خوردن روزانه يك عدد شيريني و در كنار آن حفظ تعادل غذايي، يعني تمرين داشتن يك برنامه غذايي سالم. اگر هميشه براي خانواده سالمترين غذاها را تهيه كرده و اصرار داشته باشيد كه به هيچ وجه از غذاهاي فرآوري شده و آماده استفاده نكنيد، بعد از مدتي آنها از ادامه اين برنامه خسته ميشوند؛ در حاليكه با كمي انعطافپذيري ميتوان به تداوم اين برنامه اطمينان بيشتري يافت. مثلاً در كنار مصرف غذاهاي سالم، گاهي اوقات پيتزا، شيريني، نوشابه، چيپس، پفك و ... نيز بخوريد؛ اما به مقدار كنترل شده و متناسب. اين مسأله هيچ آسيبي به كودكان نميرساند و باعث ميشود آنها رابطه خوبي با غذاها پيدا كنند.
هنگام خريد كودكان را همراه خود ببريد
متأسفانه ما نزديك مزرعه يا سوپر ماركتهايي كه محصولات كشاورزي را به فروش ميرسانند زندگي نميكنيم؛ بنابراين احساس رابطه و نزديكي با مواد غذايي فرآوري نشده و سالم و تازه كار بسيار دشواري است. يكي از روشهايي كه كمك ميكند تا به كودكان اين موضوع را ياد بدهيد، اين است كه هنگام خريد آنها را نيز همراه خود ببريد. هر چقدر هم كه تنها خريد كردن بسيار آسانتر است، ولي اينكه آنها مواد غذايي را به صورت خام و نپخته ببينند، بسيار مهم است؛ زيرا سئوالات زيادي از ذهنشان ميگذرد و با پرسيدن آنها، چيزهاي زيادي ياد ميگيرند. وقتي براي خريد هيچ عجلهاي نداريد، با خيالي راحت در فروشگاهها بچرخيد و مواد غذايي و نحوه تهيه آنها را به كودكان ياد بدهيد. ماهي فروشي، گوشت فروشي، ميوهفروشي، سبزي فروشي و ... به آنها كمك ميكنند تا بيشتر با ميوهها و سبزيجات آشنا شوند. فكر نكنيد كه كودك شما از اينكار خوشش نميآيد؛ بعد از بازگشت به خانه خودش تصميم ميگيرد كه اينكار را ادامه بدهد و باز هم با شما بيايد يا نه. به جرأت ميتوان گفت كه تقريباً تمام كودكان علاقمند ميشوند ميخواهند بيشتر از دانهها، رنگها، طعمها، بوها، اندازهها و... بدانند.
زمان خاص غذا خوردن
ما ميتوانيم كارهاي زيادي انجام دهيم تا زمان غذا خوردن مشخص و ثابتي داشته و از غذا خوردن لذت زيادي ببريم. بايد زماني را به آموزش طعمها و مزهها به كودكان اختصاص داده و البته اينكار را به صورتي كاملاً شاد و سرگرم كننده انجام دهيد. برخي از كودكان هنگام غذا خوردن نميتوانند يك جا بنشينند و همواره بدون آرام و قرار در حال بازي كردن هستند و به زمان غذا خوردن اهميتي نميدهند. در چنين مواقعي هيچ اشكالي ندارد كه به آنها اجازه دهيد يك يا دو بار از جايشان بلند شوند و در همان حال آنها را تشويق كنيد كه تا پايان غذا خوردن از سرجايشان بلند نشوند. براي كودكاني كه به خوبي همه چيز را درك ميكنند، توضيح دهيد كه وقت غذا خوردن، وقت مهمي است و همه افراد خانواده در اين زمان كنار هم مينشينند و تا پايان غذا از كنار يكديگر بلند نميشوند. كودكان كم سن كه قادر به درك اين مسائل نيستند، بايد از طريق ايجاد برخي جذابيتها مثل شمع و يا استفاده از مواد غذايي رنگي و زيبا جذب غذا شوند.
تغيير عادتهاي غذايي
آيا مجبوريد يك نوع غذا براي افراد بزرگسال خانواده و يك نوع براي كودك تهيه كنيد و اين شما را خسته كرده است؟ كمي صبورتر باشيد. كودكان هميشه در پي يافتن چيزهاي جديد هستند. قوانين شما گاهي اوقات آنها را خسته ميكند و در فكر فرار از آنها بر ميآيند. آيا بعد از تهيه غذا براي كودكتان و منع او از غذا خوردن، احساس دلسردي ميكنيد؟ پژوهشها نشان ميدهند كه معمولاً 10-12 بار تلاش لازم است تا كودكان علاقهمند و يا متمايل به خوردن يك غذاي جديد شوند؛ مگر آنكه خودشان در امر آماده كردن غذا شركت كنند. بهتر است براي تمام افراد خانواده يك نوع غذا تهيه كنيد؛ به اضافه آنكه مقداري مواد غذايي ديگر را كه مورد علاقه كودكتان است، در بشقاب غذاي او بگذاريد و يا اينكه گاهي اوقات چيزهاي جديد به غذاي او اضافه نماييد. اگر كسي از اينكار شما خوشش نيامد، هيچ بحثي در اينباره نكنيد. اينكار را يكبار ديگر نيز انجام دهيد؛ ولي سعي كنيد حدود يك هفته فاصله بيندازيد. در نهايت خواهيد ديد كه آنها بعد از چند بار، دست كم يكبار آن را ميچشند و كمي از آن را ميخورند.
حذف غذاهاي مضر از برنامه غذايي كودك
كودك شما نياز به ناگت مرغ، مرغ يخزده، گوشت فرآوري شده، پيتزا، چيپس و ... ندارد تا خوشحال شود. اين مواد غذايي معمولاً سرشار از مواد شيميايي، چربيهاي مضر، مواد اعتياد آور، شيرينكنندههاي مصنوعي و رنگها هستند. حتي يك كودك سه ساله هم ميفهمد كه چرا نوشابه براي ما مضر است و چرا نبايد غذاهاي پرچرب و پر نمك خورد! در اين ميان تلويزيون نقش بسيار مهمي دارد. بايد تماشاي برنامههاي تلويزيون را محدود كرده و بيشتر كانالهايي را براي تماشا انتخاب كنيد كه تبليغات كمتري براي اين مواد غذايي و خوراكي دارند. حتي ميتوانيد از برنامههاي ويدئويي بدون تبليغات استفاده نماييد. شما نميتوانيد براي هميشه غذاهاي فرآوري شده را از برنامه غذايي فرزندتان حذف كنيد؛ اما هر چه دير به ديرتر از آنها استفاده كنيد، به سلامت او بيشتر كمك خواهيد كرد و كودكتان با آگاهي بيشتري به سراغ استفاده از مواد غذايي سالم ميرود. بهتر است هيچگاه از رنگ غذا، مواد نگهدارنده و طعمدهندههاي مصنوعي براي غذاهاي كودك خود استفاده نكنيد. بيش از 5/2 ميليون كودك دچار اختلال بيش فعالي و كمبود توجه (ADHD) هستند كه طبق تحقيقات، عامل مهم آن مصرف غذاهاي اعتيادآور و غذاهاي حاوي اين مواد مضر است و آمار مربوط به اين اختلال روزبهروز افزايش مييابد. 73 درصد از كودكاني كه براي اين تحقيقات مورد آزمايش قرار گرفتند، با تغيير برنامه غذايي و عدم استفاده از مواد غذايي حاوي مواد شيميايي، طعمدهنده و نگاهدارنده، تا حد زيادي درمان شدند.
از غذا براي پاداش، يا تنبيه استفاده نكنيد
هيچگاه كودك خود را به خاطر اينكه نتواسته است غذاي خاصي را بخورد، تنبيه نكنيد. اينكار نه تنها رابطه شما و او را خدشهدار ميكند، بلكه اثر ناخوشايندي روي كودك و غذا دارد. در ضمن به آنها وعده ندهيد كه اگر فلان نمره را بگيرند يا در فلان مسابقه برنده شوند، براي او بستني يا غذاي مورد علاقهاش را ميخريد. در واقع غذاها نبايد در كودكان ايجاد انگيزه براي پيروزي كنند. شما ميتوانيد پس از گرفتن نتيجه دلخواه از عملكرد كودكتان، يك بار او را بيرون برده و غذايي را كه دوست دارد برايش بخريد؛ اما هيچگاه از قبل به او نگوييد كه اگر در مسابقه برنده شود، اينكار را برايش انجام ميدهيد و اگر برنده نشود، از خوردن فلان غذا محروم ميشود.
اجازه دهيد كودكتان وارد آشپزخانه شود
كودك خود را تشويق كنيد تا در آشپزخانه به شما كمك كند. حتي يك كودك دو ساله نيز ميتواند در پوست گرفتن هويج و سيبزميني به شما كمك كند. ميتوانيد از برخي وسايل مطمئن كه به آنها آسيب نميرسانند استفاده كنيد و اجازه دهيد آنها نيز اين تجربه را در كنار شما داشته باشند. اگر كودك شما تمايل زيادي به حضور در آشپزخانه دارد، او را از اين كار منع نكنيد. با حمايت خود و ايجاد امنيت بيشتر ميتوانيد اينكار را انجام دهيد. كودكان عاشق خوردن غذاهايي هستند كه خودشان آماده كردهاند. به اين ترتيب حتي ميتوانيد غذاهاي جديد را نيز در كنار خودشان تهيه كنيد تا تمايل بيشتري براي خوردن آنها نشان دهند.
كودكتان را به خوردن صبحانه عادت دهيد
صبحانه مهمترين وعده غذايي است و بايد به آن اهميت ويژهاي داد. بعد از 10-12 ساعت غذا نخوردن، بسيار مهم است كه دوباره خود را شارژ كرده و انرژي تازه كسب كنيم. اگر كودك شما صبحانه نخورد، خيلي زودتر خسته ميشود و تا زمان ناهار نيز نميتواند فكرش را متمركز كند. متابوليسم بدن بايد از صبح شروع شود. برخي از كودكان نياز به تمرين خوردن صبحانه دارند. بايد از خوردن غذاهاي كمتر شروع كنيد و هر بار مقدار آن را افزايش دهيد. كودكان حدود 500 كالري از طريق صبحانه دريافت ميكنند و شما ميتوانيد از طريق مواد غذايي مختلف اين مقدار را تأمين كنيد. صبحانه بايد حاوي پروتئين، چربيهاي سالم، كربوهيدراتها، ويتامينها و املاح باشد.
منبع:دنیای سلامت ش 76
براي آنها يك الگوي خوب باشيد
اغلب پدر و مادرها شكايت دارند كه كودكانشان از خوردن غذاهاي سالم خودداري ميكنند. آنها در جستجوي قطره يا دارويي معجزه آسا هستند تا تمام كمبودهايشان را جبران كند! اكثر ما به خوردن غذاهاي آماده عادت كردهايم، تا جاييكه حتي فراموشمان شده چه غذايي سالم و خوب است. كابينتها و يخچالهايمان را از انواع غذاهاي كنسروي و نوشابهها پُر ميكنيم و توقع داريم كودكانمان عادات غذا خوردن سالمي داشته باشند! براي آنكه بتوانيم الگوي خوبي براي فرزندانمان باشيم، بايد ابتدا سطح آگاهي و دانش خود را افزايش دهيم.
انعطافپذير باشيد
به خاطر داشته باشيد كه همه چيز در حد متعادل خوب است. اگر نان شيريني، چيپس سيبزميني و حتي نوشابه ميخوريد، حتماً تعادل را رعايت كنيد. خوردن روزانه يك عدد شيريني و در كنار آن حفظ تعادل غذايي، يعني تمرين داشتن يك برنامه غذايي سالم. اگر هميشه براي خانواده سالمترين غذاها را تهيه كرده و اصرار داشته باشيد كه به هيچ وجه از غذاهاي فرآوري شده و آماده استفاده نكنيد، بعد از مدتي آنها از ادامه اين برنامه خسته ميشوند؛ در حاليكه با كمي انعطافپذيري ميتوان به تداوم اين برنامه اطمينان بيشتري يافت. مثلاً در كنار مصرف غذاهاي سالم، گاهي اوقات پيتزا، شيريني، نوشابه، چيپس، پفك و ... نيز بخوريد؛ اما به مقدار كنترل شده و متناسب. اين مسأله هيچ آسيبي به كودكان نميرساند و باعث ميشود آنها رابطه خوبي با غذاها پيدا كنند.
هنگام خريد كودكان را همراه خود ببريد
متأسفانه ما نزديك مزرعه يا سوپر ماركتهايي كه محصولات كشاورزي را به فروش ميرسانند زندگي نميكنيم؛ بنابراين احساس رابطه و نزديكي با مواد غذايي فرآوري نشده و سالم و تازه كار بسيار دشواري است. يكي از روشهايي كه كمك ميكند تا به كودكان اين موضوع را ياد بدهيد، اين است كه هنگام خريد آنها را نيز همراه خود ببريد. هر چقدر هم كه تنها خريد كردن بسيار آسانتر است، ولي اينكه آنها مواد غذايي را به صورت خام و نپخته ببينند، بسيار مهم است؛ زيرا سئوالات زيادي از ذهنشان ميگذرد و با پرسيدن آنها، چيزهاي زيادي ياد ميگيرند. وقتي براي خريد هيچ عجلهاي نداريد، با خيالي راحت در فروشگاهها بچرخيد و مواد غذايي و نحوه تهيه آنها را به كودكان ياد بدهيد. ماهي فروشي، گوشت فروشي، ميوهفروشي، سبزي فروشي و ... به آنها كمك ميكنند تا بيشتر با ميوهها و سبزيجات آشنا شوند. فكر نكنيد كه كودك شما از اينكار خوشش نميآيد؛ بعد از بازگشت به خانه خودش تصميم ميگيرد كه اينكار را ادامه بدهد و باز هم با شما بيايد يا نه. به جرأت ميتوان گفت كه تقريباً تمام كودكان علاقمند ميشوند ميخواهند بيشتر از دانهها، رنگها، طعمها، بوها، اندازهها و... بدانند.
زمان خاص غذا خوردن
ما ميتوانيم كارهاي زيادي انجام دهيم تا زمان غذا خوردن مشخص و ثابتي داشته و از غذا خوردن لذت زيادي ببريم. بايد زماني را به آموزش طعمها و مزهها به كودكان اختصاص داده و البته اينكار را به صورتي كاملاً شاد و سرگرم كننده انجام دهيد. برخي از كودكان هنگام غذا خوردن نميتوانند يك جا بنشينند و همواره بدون آرام و قرار در حال بازي كردن هستند و به زمان غذا خوردن اهميتي نميدهند. در چنين مواقعي هيچ اشكالي ندارد كه به آنها اجازه دهيد يك يا دو بار از جايشان بلند شوند و در همان حال آنها را تشويق كنيد كه تا پايان غذا خوردن از سرجايشان بلند نشوند. براي كودكاني كه به خوبي همه چيز را درك ميكنند، توضيح دهيد كه وقت غذا خوردن، وقت مهمي است و همه افراد خانواده در اين زمان كنار هم مينشينند و تا پايان غذا از كنار يكديگر بلند نميشوند. كودكان كم سن كه قادر به درك اين مسائل نيستند، بايد از طريق ايجاد برخي جذابيتها مثل شمع و يا استفاده از مواد غذايي رنگي و زيبا جذب غذا شوند.
تغيير عادتهاي غذايي
آيا مجبوريد يك نوع غذا براي افراد بزرگسال خانواده و يك نوع براي كودك تهيه كنيد و اين شما را خسته كرده است؟ كمي صبورتر باشيد. كودكان هميشه در پي يافتن چيزهاي جديد هستند. قوانين شما گاهي اوقات آنها را خسته ميكند و در فكر فرار از آنها بر ميآيند. آيا بعد از تهيه غذا براي كودكتان و منع او از غذا خوردن، احساس دلسردي ميكنيد؟ پژوهشها نشان ميدهند كه معمولاً 10-12 بار تلاش لازم است تا كودكان علاقهمند و يا متمايل به خوردن يك غذاي جديد شوند؛ مگر آنكه خودشان در امر آماده كردن غذا شركت كنند. بهتر است براي تمام افراد خانواده يك نوع غذا تهيه كنيد؛ به اضافه آنكه مقداري مواد غذايي ديگر را كه مورد علاقه كودكتان است، در بشقاب غذاي او بگذاريد و يا اينكه گاهي اوقات چيزهاي جديد به غذاي او اضافه نماييد. اگر كسي از اينكار شما خوشش نيامد، هيچ بحثي در اينباره نكنيد. اينكار را يكبار ديگر نيز انجام دهيد؛ ولي سعي كنيد حدود يك هفته فاصله بيندازيد. در نهايت خواهيد ديد كه آنها بعد از چند بار، دست كم يكبار آن را ميچشند و كمي از آن را ميخورند.
حذف غذاهاي مضر از برنامه غذايي كودك
كودك شما نياز به ناگت مرغ، مرغ يخزده، گوشت فرآوري شده، پيتزا، چيپس و ... ندارد تا خوشحال شود. اين مواد غذايي معمولاً سرشار از مواد شيميايي، چربيهاي مضر، مواد اعتياد آور، شيرينكنندههاي مصنوعي و رنگها هستند. حتي يك كودك سه ساله هم ميفهمد كه چرا نوشابه براي ما مضر است و چرا نبايد غذاهاي پرچرب و پر نمك خورد! در اين ميان تلويزيون نقش بسيار مهمي دارد. بايد تماشاي برنامههاي تلويزيون را محدود كرده و بيشتر كانالهايي را براي تماشا انتخاب كنيد كه تبليغات كمتري براي اين مواد غذايي و خوراكي دارند. حتي ميتوانيد از برنامههاي ويدئويي بدون تبليغات استفاده نماييد. شما نميتوانيد براي هميشه غذاهاي فرآوري شده را از برنامه غذايي فرزندتان حذف كنيد؛ اما هر چه دير به ديرتر از آنها استفاده كنيد، به سلامت او بيشتر كمك خواهيد كرد و كودكتان با آگاهي بيشتري به سراغ استفاده از مواد غذايي سالم ميرود. بهتر است هيچگاه از رنگ غذا، مواد نگهدارنده و طعمدهندههاي مصنوعي براي غذاهاي كودك خود استفاده نكنيد. بيش از 5/2 ميليون كودك دچار اختلال بيش فعالي و كمبود توجه (ADHD) هستند كه طبق تحقيقات، عامل مهم آن مصرف غذاهاي اعتيادآور و غذاهاي حاوي اين مواد مضر است و آمار مربوط به اين اختلال روزبهروز افزايش مييابد. 73 درصد از كودكاني كه براي اين تحقيقات مورد آزمايش قرار گرفتند، با تغيير برنامه غذايي و عدم استفاده از مواد غذايي حاوي مواد شيميايي، طعمدهنده و نگاهدارنده، تا حد زيادي درمان شدند.
از غذا براي پاداش، يا تنبيه استفاده نكنيد
هيچگاه كودك خود را به خاطر اينكه نتواسته است غذاي خاصي را بخورد، تنبيه نكنيد. اينكار نه تنها رابطه شما و او را خدشهدار ميكند، بلكه اثر ناخوشايندي روي كودك و غذا دارد. در ضمن به آنها وعده ندهيد كه اگر فلان نمره را بگيرند يا در فلان مسابقه برنده شوند، براي او بستني يا غذاي مورد علاقهاش را ميخريد. در واقع غذاها نبايد در كودكان ايجاد انگيزه براي پيروزي كنند. شما ميتوانيد پس از گرفتن نتيجه دلخواه از عملكرد كودكتان، يك بار او را بيرون برده و غذايي را كه دوست دارد برايش بخريد؛ اما هيچگاه از قبل به او نگوييد كه اگر در مسابقه برنده شود، اينكار را برايش انجام ميدهيد و اگر برنده نشود، از خوردن فلان غذا محروم ميشود.
اجازه دهيد كودكتان وارد آشپزخانه شود
كودك خود را تشويق كنيد تا در آشپزخانه به شما كمك كند. حتي يك كودك دو ساله نيز ميتواند در پوست گرفتن هويج و سيبزميني به شما كمك كند. ميتوانيد از برخي وسايل مطمئن كه به آنها آسيب نميرسانند استفاده كنيد و اجازه دهيد آنها نيز اين تجربه را در كنار شما داشته باشند. اگر كودك شما تمايل زيادي به حضور در آشپزخانه دارد، او را از اين كار منع نكنيد. با حمايت خود و ايجاد امنيت بيشتر ميتوانيد اينكار را انجام دهيد. كودكان عاشق خوردن غذاهايي هستند كه خودشان آماده كردهاند. به اين ترتيب حتي ميتوانيد غذاهاي جديد را نيز در كنار خودشان تهيه كنيد تا تمايل بيشتري براي خوردن آنها نشان دهند.
كودكتان را به خوردن صبحانه عادت دهيد
صبحانه مهمترين وعده غذايي است و بايد به آن اهميت ويژهاي داد. بعد از 10-12 ساعت غذا نخوردن، بسيار مهم است كه دوباره خود را شارژ كرده و انرژي تازه كسب كنيم. اگر كودك شما صبحانه نخورد، خيلي زودتر خسته ميشود و تا زمان ناهار نيز نميتواند فكرش را متمركز كند. متابوليسم بدن بايد از صبح شروع شود. برخي از كودكان نياز به تمرين خوردن صبحانه دارند. بايد از خوردن غذاهاي كمتر شروع كنيد و هر بار مقدار آن را افزايش دهيد. كودكان حدود 500 كالري از طريق صبحانه دريافت ميكنند و شما ميتوانيد از طريق مواد غذايي مختلف اين مقدار را تأمين كنيد. صبحانه بايد حاوي پروتئين، چربيهاي سالم، كربوهيدراتها، ويتامينها و املاح باشد.
منبع:دنیای سلامت ش 76
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر