بادام با نام علمی Prunus amygdalus یکی از گیاهان تیره گل سرخ متعلق به دو لپه‌ایها می‌باشد. بادام یک درخت بومی آسیای غربی ، کرانه جنوبی دریای مدیترانه و مراکش است. این درخت اندازه ای متوسط ، برگهای نیزه‌ای با حاشیه دندانه‌دار و دارای گل در اوایل بهار است. میوه آن یک شفت با پوشش خارجی پرزدار است که برون‌بر نامیده می‌شود و پوسته سخت و شبکه‌دار یا درون‌بر را دربر‌می‌گیرد. دانه آن یک مغز است که بوسیله این پوششها محصور می‌گردد.مشخصات گیاه شناسی
درخت به ارتفاع تا ۸ متر ، شاخه‌های جوان بدون کرک ، اول سبز و بعد قهوه‌ای مایل به قرمز. شاخه‌های سال گذشته خاکستری ، برگها تخم مرغی- نیزه‌ای ، نیزه‌ای یا بیضی کشیده ، به طول تا ۱۰ ساتیمتر و عرض ۲ تا ۳ سانتیمتر ، قاعده گوه‌ای پهن تا مورب ، نوک باریک ، نوک کشیده و یا به ندرت نوک کند ، سطح فوقانی برگ بدون کرک ، سطح تحتانی برگ بدون کرک یا با مقدار کمی کرک در اوایل سبز شدن ، حاشیه برگ دندانهای- اره‌ای همراه با یک غده کوچک روی هر دندانه است.
دمبرگ ۱ تا ۲ سانتیمتر ، گل درشت به قطر تا ۴ سانتیمتر ، سفید یا صورتی ، دمگل کوتاه حداکثر تا ۵ میلیمتر. میوه تخم مرغی مورب تا تخم مرغی کشیده به طول ۲.۵ تا ۵ سانتی متر و ۱.۵ تا ۳ سانتی متر عرض ، دارای نوک کشیده ، پوشیده از کرکهای مخملی خاکستری ، هسته قایقی شکل ، بدون شیار طوی مشخص ، سوراخ‌دار و گاهی دارای شیار کوچک در قاعده و فصل گلدهی اواخر زمستان و اوایل بهار می‌باشد.
پراکندگی جغرافیایی
گیاه متعلق به منطقه ایرانو- تورانی ، ترکیه ، ایران ، قفقاز ، آسیای مرکزی و شمال آفریقا. نمونه تیپ از موریتانی واقع در شمال افریقا ، پراکندگی آن در ایران در شمال غرب و غرب می باشد.
انواع بادام
دو نوع درخت بادام وجود دارد یک نوع دارای گلهای صورتی بادام شیرین تولید می‌کند و نوع دیگر آن با گلهای سفید بادام تلخ دارد. مغز نوع اول حاوی روغن نافرار و امولسیون است. تا اوایل قرن بیستم از آن به صورت خوراکی در پزشکی استفاده می‌شد اما به این شرط که بادام نوع تلخ به آن اضافه نشده بود. در پزشکی نوین هم نسبتا متداول بود اما پزشکان دیگر آنرا تجویز نکردند. بادام تلخ نسبتا پهن‌تر و کوتاه‌تر از نوع شیرین است و حاوی تقریبا ۵۰ درصد روغن نافرار موجود در بادامهای شیرین می‌باشد. همچنین دارای امولسیون مخمر است که در حضور آب روی آمیگدالین و گلوکوئید اثر کرده ، تولید گلوکز ، سیانور و روغن عصاره‌ای بادام تلخ یا بنزالدئید می‌کند. ممکن است بادامهای تلخ بین ۶ تا ۸ درصد سیانید هیدروژن تولید نمایند.
بادام شیرین عملا فاقد نشاسته است بنابراین می‌توان از آن در تهیه کیک و بیسکویت برای بیماران دیابتی یا هر نوع دیگری از بیماریهای قندی استفاده کرد. همچنین عصاره بادام می‌تواند جایگزین مناسبی برای عصاره وانیل دربین بیماران دیابتی باشد. هر دو نوع بادام تلخ و شیرین بومی خاورمیانه است، اما قرنهاست که در اروپا و آمریکا نیز کاشته می‌شود. کالیفرنیا از زمان عرضه بادام در اواسط دهه اول قرن هجدهم ، بزرگترین تولید کننده این محصول به حساب آمده است و بادام هفتمین ماده غذایی صادراتی کلان کالیفرنیا محسوب می‌شود. بعد از کالیفرنیا دومین تولید کننده بزرگ بادام کشور اسپانیا است که انواع تجاری و عظیم بادامهای شیرین را تولید می‌کند.
ابعاد فرهنگــــــــی
بادام در بعضی از فرهنگها بسیار مقدس است. در بین یهودیان به علت گل آوری زود هنگام آن نماد هشیاری و تعهد می‌باشد در حالی که برای مردم چین نماد اندوه جاودانی و زیبایی زنان به حساب می‌آید. نمادگرایان مسیحی اغلب از شاخه‌های بادام به عنوان سمبلی برای تولد مسیح از مریم باکره استفاده می کنند. نقاشیها بیشتر شامل بادامهایی است که مسیح را در کودکی احاطه کرده‌اند و نمادی برای حضرت مریم می‌باشد. بادام بسیار مورد علاقه فراعنه مصر بوده است و آنها طعم بادام را در نان خود بسیار دوست داشتند. بادام در فرهنگ نژادی مناطق مختلف جایگاه مهمی داشته است. رومیها بادام را در مراسم عروسی به عنوان سمبل خوشبختی و باروری به عروس و داماد هدیه می‌دادند. این سنت هنوز هم در ایتالیا رواج دارد.
خواص دارویی
شیره میوه بادام با شکر سرفه را آسان و سینه و حنجره را نرم می‌کند و برای تنگی نفس و سینه پهلو مفید است و از خونریزی ریوی جلوگیری می‌کند. اگر پوست سخت میوه بادام را که سوخته و به سر حد خاکستر شدن نرسیده باشد گرد دندان نموده و به دندانهای خود بمالید لثه و دندان را محکم می‌کند و دندان را سفید می‌کند. بادام به سبب لعابی که دارد جهت زخم روده و مثانه و اسهال و پیچش شکم مفید است. مربای بادام در چاق کردن افراد لاغر اثری معجزه آسا دارد. مغز کهنه و فاسد شده بادام باعث زیاد شدن غم و غصه شده و اشتها را سد می‌کند و اگر ایجاد قی نکند تولید غش خواهد نمود.
۱- بادام شیرین Sweet Almond
۲- بادام تلخ Bitter Almond
میوه درخت بادام بصورت شفت می باشد كه قشر خارجی آن سبز رنگ و پوشیده از كرك است كه در داخل آن بادام با پوست سخت وجوددرد . در ابتدای تشكیل میوه پوشش خارجی سبز رنگ و گوشت در است كه پوشیده از كرك است و هنوز بدرستی رشد نكرده كه آنرا چغاله بادام Amandon می نامند كه دارای خواص مخصوص می باشد . پس از رسیدن بادام بتدریج پوشش خارجی سبز رنگ خشك شده و پوست آن نیز سفت و سخت می شود و مغز بادام در داخل آن رشد كرده و آماده استفاده می شود .
مغز بادام بیضی شكل و مسطح بوده كه یكطرف آن نوك تیز است . مغز بادام در داخل پوسته نارك قهوه ای رنگی می باشد كه می توان آنرا بكمك آب گرم از آن جدا كرد كه مغز بادام سفیدرنگ در داخل آن است .
مغز بادام شیرین و طعم ملایم و خوشمزه ای دارد و بسهولت از بادام تلخ تشخیص داده می شود .
از كلیه قسمت های درخت بادام شیرین مانند شكوفه ، برگ و میوه آن استفاده طبی می شود .
● تركیبات شیمیایی:
بادام شیرین دارای ۵۰ تا ۵۵ درصد و بادام تلخ دارای ۴۰ تا ۴۵ درصد روغن می باشد . بادام همچنین دارای ۲۵ درصد مواد سفیده ای و دیاستازی بنام امولسین (Emulsine) ، قند ، صمغ ، موسیلاژ و مواد معدنی می باشد
بادام تلخ دارای ماده مخصوصی ( ۱ تا ۳ درصد ) بنام آمیگدالین (Amygdlin ) می باشد كه از اثر آب بر روی این ماده اسید سیانیدریك و آلدئید بنزوئیك (Aldehyde benzoic) و گلوكز حاصل می شود .
اسانس بادام تلخ (آلدئید بنزوئیك ) در عطر سازی بكار می رود و همچنین از آن رنگ سبزی بنام مالاشیت Malachite درست می كنند .
اسانس بادام تلخ بدلیل اینكه دارای اسید سیانیدریك است كمی تلخ می باشد .مقدار اسید سیانیدریك در بادام تلخ ۰۰۰۰۲۵/. درصد است .
● در صد گرم مغز بادام شیرین خشك شده مواد زیر یافت می شود :
▪ آب ۴/۷ گرم
▪ انرژی ۵۹۸ كالری
▪ پروتئین ۱۸/۶ گرم
▪ روغن های اشباع نشده ۵۴/۲ گرم
▪ نشاسته ۱۹/۵ گرم
▪ كلسیم ۳۲۰ میلی گرم
▪ فسفر ۵۰۰ میلی گرم
▪ آهن ۴/۷ میلی گرم
▪ پتاسیم ۷۷۰ میلی گرم
▪ ویتامین ب ۱ ۰/۲۵ میلی گرم
▪ ویتامین ب ۲ ۰/۹ میلی گرم
▪ ویتامین ب ۳ ۳/۵ میلی گرم
● خواص داروئی:
بادام شیرین از نظر طب قدیم ایران كمی گرم و تر است .
۱) بادام ملین بوده و روغن بادام ضد یبوست است مخصوصا از روغن بادام می توان رفع یبوست برای بچه ها استفاده كرد .
۲)بادام سینه را نرم می كند .
۳)شیر بادام برای رفع سرفه ، ناراحتی حنجره و تنگی نفس مفید بوده و خلط آور است .
۴) بادام برای درمان زخم روده ها و مثانه و اسهال مفید است .
۵)بادام بو داده مقوی معده بوده و قابض است .
۶)بادام تقویت كننده نیروی جنسی است و تولید اسپرم را زیاد می كند .
۷)بادام را آسیاب كرده و با عسل مخلوط كنید برای درد كبد و سرفه مفید است .
۸)چغاله بادام لثه و ریشه دندان را تقویت می كند .
۹) چغاله بادام برای خشكی دهان مفید است .
۱۰)شكوفه بادام را دم كنید و بعنوان مسهل برای اطفال استفاده كنید .
۱۱)دم كرده پوست قهوه ای رنگ مغز بادام بهترین دارو برای تسكین درد و التهاب مجاری تنفسی است .(مقدار مصرف ۵ گرم در ۱۰۰ گرم آب )
۱۲)جوشانده برگ درخت بادام برای نارسائی كبد و كیسه صفرا مفید است .
۱۳)روغن بادام خواب آور است و بیخوابی را از بین می برد .
۱۴)برای صاف كردن سینه و نرم شدن روده ها و از بین بردن سرفه خشك باید روغن بادام را با شكر و كتیرا مخلوط كرده و بخورید .
۱۵)روغن بادام را با آب گرم مخلو ط كنید داروی خوبی برای رفع اسهال و دل پیچه بچه ها خواهد بود . ضمنا این مخلوط سنگ مثانه را خارج كرده و ادرار كردن را آسان می كند .
۱۶)برای درمان نقرس و رفع خمیدگی پیران ، مهره های پشت را با روغن بادام چرب كنید .
۱۷)برگ تازه درخت بادام مسهل و ضد كرم است .
۱۸)برگ خشك شده درخت بادام قابض بوده و اسهال را از بین می برد.
۱۹)روغن بادام شیرین بدلیل خاصیت نرم كنندگی و ضد التهاب در كرم ها و پمادها بكار می رود.
۲۰)برای رفع بیماریهای سینه ، روغن بادام شیرین را با هموزن آن عسل و یك زرده تخم مرغ مخلوط كنید كه بصورت خمیر یكنواختی داراید سپس به آن جوشانده گل ختمی اضافه كرده و یك قاشق چایخوری از انرا بفاصله هر سه ساعت بخورید .
۲۱)برای رفع خارش پوست بچه هائیكه كه سرخك و مخملك دارند روغن بادام را در تمام سطوح بدن آنها بمالید خارش را تسكین می دهد .
۲۲)مالیدن روغن بادام بر روی پوست التهاب را رفع كرده و سوختگی را درمان می كند.
۲۳) روغن بادام اگزما را رفع می كند .
● خواص بادام تلخ
چون بادام تلخ دارای اسید سیانیدریك است در مصرف آن باید نهایت دقت را بعمل آورد .
مغز بادام تلخ ازنظر طب قدیم ایران خیلی گرم و خشك است
۱-بادام تلخ را آسیاب كرده و با سركه مخلوط كنید ضماد خوبی برای سر درد می باشد همچنین مالیدن آن بر دور چشم برای تقویت بینایی مفید است .
۲- خوردن بادام تلخ برای تنگی نفس ، سرفه و ورم ریه مفید است .
۳-بادام تلخ رابا عسل بخورید كبد و طحال را تمیز می كند .
۴-برای رفع درد كلیه ها بادام تلخ را با نشاسته و نعناع بخورید .
۵- بادام تلخ را با عسل برای قولنج مفید است .
۶-برای از بین بردن سنگ كلیه و ناراحتی های كلیه ، بادام تلخ را با شیره انگور مخلوط كرده و بخورید .
۷-اگر عادت ماهیانه خانم ها عقب می افتد بهترین طرز درمان آن قرار دادن شیاف بادام تلخ در مهبل است .
۸-برای ازبین بردن لكه های صورت ، بادام تلخ را پودر كنید و با سركه مخلوط كرده و ضمادی از آن درست كنید و روی پوست بمالید .
۹-ضماد بادام تلخ برای درمان زخم های كهنه خارش و مخملك بكار میرود .
۱۰- ضماد ریشه درخت بادام تلخ برای درمان انواع دردها مفید است .
۱۱-ضماد ریشه درخت بادام برای پاك كردن طحال ، كلیه و دفع كرم روده بكار می رود .
۱۲-دم كرده ریشه درخت بادام تلخ برای پاك كردن طحال ، و دفع كرم روده بكار می رود .
۱۳-روغن بادام تلخ خاصیت مسهلی درد .
۱۴-روغن بادام تلخ برای تنگی نفس ، درد كلیه و خارج كردن سنگ مثانه مفید است .
۱۵-برای رفع زنگ زدن و صدا در گوش یك قطره از روغن بادام تلخ را در گوش بریزید .
۱۶-مالیدن روغن بادام تلخ روی صورت ، لكه ها و چین و چروك را از بین می برد .
۱۷-رغن بادام تلخ ترك دست و پا را كه از سرما ایجاد شده از بین می برد .
۱۸-آنهایی كه مبتلا به اگزما هستند اگر از بادام تلخ خمیری درست كنند و از آن بجای صابون برای شستن نقاطی كه مبتلا به اگزما است استفاده كنند بزودی بهبود می یابند .
۱۹-خمیر بادام تلخ برای رفع بوی بد پا و زیر بغل مفید است .
۲۰-روغن بادام تلخ برای درمان سیاه سرفه مفید است .
● طرز استفاده:
▪ روغن بادام : برای بدست آوردن روغن بادام ، مغز بادام را پس از تمیز كردن و خشك كردن خرد می كنند و بصورت خمیر در می آورند و سپس آنرا تحت فشار قرار داده و روغن آن را استخراج می كنند . این روغن را فشار اول می نامند .
تفاله بادام را كه از فشار اول باقیمانده تحت اثر حرارت و مواد شیمیایی قرار داده و روغن فشار دوم را بدست می آورند . بدلیل اینكه روغن بادام گران است معمولا تقلب كرده و آنرا با روغن های دیگر مانند روغن مغز هسته زردآلو و هلو مخلوط كرده و بنام روغن بادام می فروشند .
همانطور كه گفته شد اگر روغن بادام تلخ یا مغز زردآلو و یا هلو تحت اثر آّب قرار گیرند اسید سیانیدریك و آلدئید بنزوئیك تولید می شود كه سمی است بنابراین برای گرفتن روغن از این هسته ها نباید از آب استفاده كرد .
▪ اسانس بادام تلخ : این اسانس مایعی زلال و بیرنگ است كه در اثر كهنه شدن برنگ زرد كمرنگ در می آید . بوی آن قوی ، طعمش سوزاننده و تلخ و بسیار سمی است . اسانس بادام تلخ بسهولت با اكسیژن هوا تركیب و اكسید می شود . بنابراین باید همیشه محتوی آن كاملا پر و در بسته بوده و در جای تاریك و سرد نگاهدری شود .
▪ شكوفه و گل بادام : گل و شكوفه درخت بادام دارای بوی مطبوعی و طعم تلخ می باشد .
▪ پوست میوه بادام : بصورت جوشانده مصرف می شود . طرز تهیه آن به این صورت است كه ۵۰ گرم پوست بادام شیرین را در یك لیتر آب ریخته و مدت چند دقیقه آنرا می جوشانند سپس آنرا صاف كرده و مصرف می كنند .
▪ برگ درخت بادام: برای تهیه جوشانده برگ درخت بادام ۵۰ گرم برگ درخت را در یك لیتر آب می جوشانند و سپس صاف می كنند .
▪ مغز بادام : معمولا بصورت خشك شده و خام و یا بوداده مصرف می شود .
▪ شیر بادام : شیر بادام را از مغز بادام بو نداده و خام تهیه می كنند . برای تهیه آن ۵۰ گرم مغز بادام را كاملا آسیاب كرده كه بصورت پودر در آید . سپس مقدر ۵۰ گرم شكر یا قند به آن اضافه كرده و با یك لیتر آب مخلوط می كنند مایعی مانند شیر بدست می آید .
نوع دیگر شیر بادام برای كودكان شیر خوار و اطفال بسیار مفید است و می تواند جانشین شیر مادر و یا مكمل آن باشد بدین ترتیب بدست می آید كه مقدر ۵۰ گرم بادام را بمدت چند دقیقه در آب گرم قرار می دهند تا پوست آن كنده شود سپس آنرا آسیاب كرده و بصورت پودر در می آیند و مقدر كمی آب را بان اضافه می كنند و بهم می زنند تا بشكل خمیر در آید سپس خمیر حاصل را با یك لیتر آب مخلوط و بهم می زنند و سپس مقدر ۵۰ گرم عسل بآن اضافه می كنند تا كاملا حل شود . این مایع را از پارچه ململ می گذرانند تا مایعی مانند شیر از آن باقی بماند
البته اگر اشخاص بالغ بخواهند از شیر بادام استفاده كنند احتیاجی به صاف كردن آن نخواهد بود .
طریقه دیگری كه آسان تر است بدین صورت می باشد كه مقدر ۵۰ گرم بادام پوست كنده یك لیتر آب و ۵۰ گرم عسل یا شكر را در داخل مخلوط كن برقی بریزید و تا مایعی مانند شیر بدست آید .
● مضرات :
بادام از نظر اینكه دارای مواد مغذی بسیاری است بنابراین غذای بسیار خوبی است ولی چون سنگین و ثقیل الهضم می باشد نباید در خوردن آن افراط كرد و مقدار آن نباید در روز بیش از ده دانه باشد . بادام همچنین برای معده های ضعیف و سرد خوب نیست و اشخاصی كه معده ضعیف دارند بهتر است بادام را با شكر بخورد .
منبع : آفتاب
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر