بر
اساس نوشتههاى چينى متعلق به 2000 سال قبل از ميلاد، زردآلو از آسياى
شرقى نشأت گرفته و به وسيله عربها به اروپا انتقال يافت و مردم مناطق
مديترانهاى توسط رومانيايىهاى با اين ميوه آشنا شدند.
پرثمرترين
درختان زردآلو در سطح كشور كه ميوه آن علاوه بر مصارف داخلى، جنبه صادراتى
داشته و به صورت برگه زردآلو، قيسى، آفتاب خشك و هسته آن نيز به صورت مغز
هسته تلخ و شيرين به خارج از كشور صادر مىگردد، به ترتيب در استانهاى
آذربايجان شرقى، خراسان، آذربايجان غربى، سمنان، همدان، زنجان و استان
مركزى به عمل مىآيد. زردآلوى ايران از نظر كيفيت، كميت، رنگ و طعم در دنيا
مشهور است و انواع زيادى تاكنون شناخته شده كه تعداد آنها از 130 نوع
متجاوز مىباشد.
به
فارسى انواع آن را «زردآلو»، «شكرپاره»، «قيسى» و در كردستان «مشمش» نامند
و خشككرده آن را برگه زردآلو و برگه قيسى و خوبانى گويند. در كتب طب سنتى
قديم با نام «مشمش» آمده است.
زردآلو
ميوه درختى است كه آن را به فرانسوى Abricotier و به انگليسى Apricottree
گويند. گياهى است از خانواده Rosaceae، نام علمى آن Prunus Armeniacalاست.
طعم
شيرين آن به علت مقدار زياد ساكارز (نوعى كربوهيدرات دوقندى كه همان شكر
متداول مصرفى ما است) مىباشد و رنگ زرد مايل به نارنجى بافت و پوست آن به
علت رنگدانه آنتىاكسيدان (مواد ضد سرطان) به نام بتا ـ كاروتن مىباشد
(پيشساز ويتامين A در بدن).
مشخصات
درخت
زردآلو به بلندى 4 تا 6 متر با تاج كروى است. پوست تنه آن در جوانى ظريف
به رنگ سبز مايل به قهوهاى و پس از آن در سنين پيرى و در درختان كهن به
رنگ مايل به قرمز در آمده و تركهاى محسوسى مىخورد.
برگهاى
آن ساده، قلبىشكل، ليز به رنگ سبز درخشان و زيبا كه كناره آن دندانهدار
است، مىباشد و دمبرگ درازى دارد. گلهاى آن در اوايل بهار به رنگ سفيد يا
صورتى بدون دمگل به طور منفرد يا دوتايى ظاهر مىشود. ميوه آن كه در
گونههاى وحشى كوچك است، در انواع پرورش يافته نسبتا درشت، خوشطعم، شيرين،
كروىشكل، كمى تخممرغى و بافت آن به رنگ زرد روشن و در داخل آن هستهاى
قرار دارد كه داراى پوست سخت و برخلاف هلو، صاف است و معمولاً در اغلب
انواع به گوشت نمىچسبد. در داخل هسته، مغزى به شكل بادام با پوست نازك
وجود دارد كه طعم آن شيرين و در برخى موارد تلخ است. ميوه زردآلو معمولاً
در اقليم مناطق معتدل ايران در تير و مرداد مىرسد.
زردآلو
بومى منچورى، مغولستان و شمال چين است و ابتدا آن را بومى ارمنستان
مىدانستند و به همين علت نام آن را منسوب به ارمنستان گذاردهاند. در
ايران در مناطق استپى كشت مىشود و انواع متنوعى دارد. تكثير زردآلو از
طريق پيوند آن انجام مىگيرد و هسته زردآلو فقط به منظور به دست آوردن پايه
براى پيوند كاشته مىشود. پيوند زردآلو شكمى و پايههايى كه بيشتر براى
پيوند انتخاب مىشوند عبارتند از: براى خاكهاى عميق و مناطق گرم و آفتابى
معمولاً از پايه حاصله از هسته زردآلو استفاده مىشود و در مناطقى با
خاكهاى آهكى، بادام به عنوان پايه زردآلو به كار مىرود. پيوند زردآلو را
معمولاً در ارتفاع 8 تا 10 سانتىمترى از سطح خاك مىزنند.
تركيبات شيميايى
در هر 100 گرم بافت زردآلو مواد زير وجود دارد:
آب
85 گرم، كربوهيدرات 7 گرم، پروتئين 1 گرم، كلسيم 15 ميلىگرم، فسفر 23
ميلىگرم، آهن 1 ميلىگرم، سديم 1 ميلىگرم، پتاسيم 270 ميلىگرم، پيشساز
ويتامينA 405 ميكروگرم، ويتامين C 6 ميلىگرم، ويتامين B1 03/0 ميلىگرم،
ويتامين B204/0 ميلىگرم، نياسين 6/0 ميلىگرم، منيزيوم 11 ميلىگرم، مس
12/0 ميلىگرم، روى 02/0 ميلىگرم.
زردآلوى
تازه با رنگ زرد مايل به نارنجى پررنگ سرشار از بتا ـ كاروتن (پيشساز
ويتامين A) است و برگه آن منبع غنى پتاسيم مىباشد. (جدول 1)
چه مقدار زردآلو مصرف كنيم؟
6
عدد زردآلو با اندازه متوسط، تقريبا 13 درصد دريافت روزانه توصيه شده آهن
براى خانمها را تأمين مىكند. مصرف منظم زردآلو خطر كمخونى را كاهش
مىدهد.
جدول 1 ـ «مواد مغذى اصلى زردآلو و برگه آن»
مواد مغذى اصلى (در 100 گرم خام)
|
زردآلوى تازه
|
برگه زردآلو
|
انرژى (كالرى)
|
31
|
158
|
كربوهيدرات (گرم)
|
7
|
37
|
چربى (گرم)
|
1/0
|
6/0
|
فيبر (گرم)
|
6
|
2
|
فيبر محلول (گرم)
|
4
|
1
|
پتاسيم (ميلىگرم)
|
270
|
1380
|
بتاكاروتِن (ميكروگرم)
|
405
|
545
|
ويتامينC (ميلىگرم)
|
6
|
1
|
آهن (ميلىگرم)
|
1
|
3
|
كلسيم (ميلىگرم)
|
15
|
73
|
خريد و نگهدارى زردآلو
به
جاى انواع زرد و سفت، زردآلوهاى نرم و درشت را انتخاب كنيد. به هنگام خريد
زردآلوى خشك و برگه آن، انواعى را كه رنگ روشنى دارند انتخاب نكنيد زيرا
به وسيله دىاكسيد سولفور نگهدارى شدهاند. زردآلوها را در يك پاكت كاغذى
پيچيده و در دماى اتاق نگهدارى كنيد. به منظور نگهدارى در يخچال آنها را در
كيسه پلاستيكى قرار داده و در طى چند روز آنها را مصرف كنيد. زردآلو به
صورت تازه و پخته در آب يا بخارپز شده جهت مصرف در تهيه بستنى، مربا، سالاد
ميوه و ... قابل استفاده مىباشد.
خواص شفابخش زردآلو:
كاربرد سنتى:
در
طب سنتى چينى به علت محتواى مس زياد شناخته شده و امروزه در چين جهت درمان
كمخونى به كار مىرود. همچنين جهت مرطوب نمودن ريهها به كار مىرود. لذا
در شرايطى كه ريهها خشك مىشوند از قبيل آسم و همين طور به منظور برطرف
نمودن خشكى گلو و تشنگى مصرف آن مفيد است.
در
كشور كره از مغز هسته آن به عنوان داروى سينه و معالجه خشكى حلق و گلو
استفاده مىشود و براى بيماريهاى ورم حنجره (لارنژيت) و بيماريهاى ريه و
آبسهها به كار مىرود. در چين و ژاپن به عنوان تصفيهكننده خون و ضد سرفه،
مسكن ناراحتيهاى مركز تنفسى، مقوى، ضد تشنج و براى سرماخوردگىهاى سخت و
آسمهاى برونشيتى، روماتسيم، ورمهاى پا و يبوست تجويز مىشود. جوشانده برگه
پخته زردآلو اشتهاآور است.
بازكننده
گرفتگىهاى مجارى رگها و نرمكننده گرفتگىهاى عضلانى است. زردآلوى شيرين
سبب برطرف نمودن يبوست مىگردد و براى رفع بدبويى دهان مفيد است. خوردن آب
پخته يا خيسكرده برگه آن مسهل است. سبب برطرف نمودن التهاب معده و نفخ
مىشود. علاوه بر كاربرد سنتى، خواص ويژه زردآلو به طور عملى نيز به اثبات
رسيده است كه در زير به آن اشاره مىشود.
خصوصيات ويژه:
ـ سرطان معده و ريه:
زردآلو،
همان طور كه اشاره گرديد، منبع مفيدى از بتاكاروتن است. مؤسسه تحقيقات
سرطان جهانى پس از مطالعه در باره ارتباط بين سرطان معده و بتاكاروتن در
سال 1377 (1998) چنين گزارش كرد كه دريافت بالاى كاروتنوئيدها احتمالاً
مىتواند خطر اين بيمارى را كاهش دهد. به نظر مىرسد كه نقش حفاظتى در
برابر سرطان ناشى از توانايى بتاكاروتن در پاكسازى بدن از موادى است كه
عامل ايجاد تغييرات سرطانزايى در سلولها هستند.
به
علاوه نتايج تحقيق اين مركز، چنين نشان داده است كه كاروتنها احتمالاً در
برابر سرطان ريه هم در افراد سيگارى و هم غير سيگارى و به طور مشابه در
خانمها و آقايان، داراى نقش حفاظتى مىباشند. قرار دادن منظم زردآلو در
رژيم غذايى سبب افزايش دريافت كاروتنها مىگردد.
ـ فشار خون بالا:
برگه
زردآلو منبع غنى پتاسيم است كه در هر 100 گرم از آن، 4/1 گرم پتاسيم وجود
دارد. مصرف 5/2 تا 9/3 گرم پتاسيم در رژيم غذايى به طور روزمره،
در افراد داراى فشار خون طبيعى و بالا سبب كاهش فشار خون مىگردد.
ـ افسردگى در سالمندان:
پوره زردآلو يك دسر عالى براى سالمندانى است كه از افسردگى و فراموشى ناشى از كمبود پتاسيم در رژيم غذايى رنج مىبرند.
ـ شبكورى:
فقدان
مصرف غذاهاى غنى از كاروتن منجر به ضعف بينايى خصوصا در سالمندان كه اغلب
ميوه و سبزيجات تازه كمى مصرف مىكنند، مىگردد. زردآلو منبع خوبى از
كاروتن است.
ـ تخليه انرژى:
زردآلوى
تازه به آهستگى هضم مىگردد و بنابراين به آرامى سبب ورود مقاديرى قند به
جريان خون مىشود. افرادى كه به طور منظم ورزش مىكنند، چندين ساعت قبل و
بين جلسات ورزش جهت تأمين انرژى براى عضلات، به چنين منبع غذايى احتياج
دارند.
ـ مشكلات وزنى:
زردآلوى
تازه طعم شيرينى دارد در حالى كه نسبتا انرژى كمى آزاد مىكند. زردآلو
همچنين داراى فيبر است و فرمى از قند را كه به آهستگى در بدن مىسوزد، به
درون جريان خون وارد مىسازد.
لذا براى افرادى كه مراقب وزن خود هستند، منبع غذايى عالى كم انرژى، خصوصا به عنوان ميان وعده، مىباشد.
ـ سلامتى لثه ها:
زردآلو
به علت دارا بودن ويتامين C نقش مهمى در حفظ سلامت لثهها ايفا مىكند.
لذا افرادى كه به هر علتى دچار خونريزى لثه مىشوند يا تحت اعمال جراحى لثه
و دندان قرار مىگيرند لازم است حتما منابع ويتامين C و از جمله زردآلو
مصرف نمايند.
نظرى به تحقيقات جديد در مورد خواص درمانى زردآلو:
طبق
تحقيقات علمى جديد، زردآلو در رديف بالاى فهرست ميوههاى ضد سرطان جاى
دارد. همان طور كه اشاره گرديد، علت اين اثر مفيد وجود مقدار زيادى ماده
بتاكاروتن يا پيشساز ويتامين Aدر زردآلو و ساير ميوهها و سبزيهاى نارنجى و
سبز تيره مىباشد كه براى پيشگيرى و تا حدودى كنترل انواعى از سرطانها
بسيار مؤثر است. توصيه محققين اين است كه براى داشتن بهترين نتيجه، برگه
زردآلو خورده شود زيرا
تراكم
بتاكاروتن در آن خيلى بيشتر از زردآلوى تازه است. طبق بررسيهاى جديد روشن
شده است كه در مغز هسته زردآلو يك ماده شيميايى به نام آميگدالين وجود
دارد. مصرف هسته زردآلو به علت دارا بودن اين ماده موجب توليد سيانيد در
بدن مىشود كه مسمومكننده است. بنابراين توصيه مىشود از مصرف زياد مغز
هسته زردآلو خصوصا در كودكان پرهيز گردد.
يك دستور غذايى ساده و مفيد با استفاده از زردآلو:
پوره زردآلو
مواد لازم:
زردآلوى تازه بدون هسته5/0 كيلوگرم
شكر21 پيمانه
گلاب21 پيمانه
خلال بادام21 قاشق غذاخورى
خلال پسته21 قاشق غذاخورى
آببه مقدار لازم
طرز تهيه:
ابتدا
زردآلوهاى بدون هسته را ريز خورد مىكنيم و با مقدار كمى آب بخارپز
مىكنيم به نحوى كه بافت آن كاملاً نرم شود. سپس آن را از صافى رد مىكنيم و
در حالى كه زردآلو صاف شده را روى شعله كم حرارت مىدهيد، تدريجا شكر و
گلاب را مىافزاييم تا شكر كاملاً درون گلاب و پوره حاصله حل شود. سپس قبل
از سرد شدن پوره حاصله، آن را در يك بشقاب تخت ريخته و سطح آن را صاف
مىكنيم و با خلال بادام و پسته تزيين مىكنيم. اين پوره خصوصا به هنگام
گرماى هوا يك ميانوعده مناسب براى كودكان و ساير افراد از جمله سالمندان
مىباشد.
چنانچه
زردآلو خيلى شيرين و رسيده باشد، مىتوانيد از مقدار كمترى آب و شكر براى
تهيه پوره آن استفاده نماييد. اين پوره را مىتوان به محض آماده شدن مصرف
نمود و يا در صورت تمايل مدتى در يخچال گذاشت تا خنك شود .
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر