نوشته : بهارک آقاپور دانشجوی کارشناسی ارشد تغذیه
نزدیک
بودن دستگاه تناسلی زنان به دستگاه ادراری یکی از دلایل شیوع عفونت‌های
ادراری در زنان است، زیرا باکتری‌ها می‌توانند زودتر وارد دستگاه ادراری
آنان شوند. عفونت‌های ادراری در زنان و دختران بیماری شایعی است، به طوری
كه20 درصد از آنان سالانه یك بار به این بیماری مبتلا می‌شوند.
مردان معمولا كمتر دچار عفونت‌های ادراری می‌شوند، اما بیماری آنها در صورت ابتلا جدی‌تر است. حدود 90 درصد از عفونت‌هاي مثانه به علت آلودگی با باکتري E.Coli است و شیوع آن در زنان چهار برابر مردان است. ممکن است زنان به عفونت کلیه نیز دچار شوند که این بیماری خطرناک‌تر از عفونت مثانه است و از جمله علائم آن درد در ناحیه پهلو، سوزش ادرار و تب مي‌باشد و ممکن است حتی بیمار نیاز به بستری شدن پیدا کند. تماس جنسی و استفاده از قرص‌های ضد بارداری نیز از دیگر علل شیوع بیشتر عفونت‌های ادراری در زنان است.
پروستات در مردان مسن باعث انسداد مجاری ادراری می‌شود و زمینه ابتلا به عفونت‌های ادراری را فراهم می‌كند. مثانه می‌تواند به وسیله باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و یا انگل‌ها عفونی شود. در واقع یکی از شایع‌ترین راه‌های ابتلا به عفونت مثانه آن است که میکروارگانیسم‌ها از بیرون بدن وارد پیشابراه شود. در ديواره داخلي مثانه فضاهاي خالي کيسه مانندي وجود دارد که برخي از باکتري‌ها در آن پنهان مي‌شوند و از دسترس آنتي‌بيوتيک به دور مي‌مانند.
علائم ابتلا به این بیماری درد در ناحیه شکم، سوزش و تکرر ادرار، درد قسمت پایین کمر، تب خفیف، بی اختیاری ادرار، ادرار خونی، شب ادراری در کودک، تب و تحریک پذیری در شیرخوار است. این نوع بیماران بهتر به درمان جواب می‌دهند و مدت زمان درمان آنها کوتاه‌تر است.
تعداد بسیار زیادی از زنان به علت عدم رعایت بهداشت شخصی مبتلا به عفونت‌های رحمی نیز می‌شوند که یکی از مهم‌ترین علت نازایی در زنان عفونت‌های رحمی است. از علل ابتلای زنان مسن به عفونت‌های ادراری این است که زنان در سن یائسگی با كاهش استروژن مواجه می‌شوند و سیستم دفاعی آنها ضعیف‌تر می‌شود و در نتیجه مستعد عفونت‌های ادراری هستند.
خطر ابتلا به عفونت مثانه در چه کسانی بیشتر است؟
درصورت وجود موارد غیر طبیعی در ساختمان
مجاری ادراری که منجر به انسداد جریان ادرار گردد، همچنین در مردانی که
پروستات بزرگی دارند، یا از سوند استفاده می‌کنند و افرادی که مبتلا به
دیابت یا بیماری‌های سرکوب کننده سیستم ایمنی هستند ریسک این بیماری افزایش
می‌یابد.
دلايل‌اين بيماري
آسیب پیشابراه
باکتری‌هایی که از راه خون به مثانه وارد می‌شوند.
استفاده از کاتتر ادراری برای تخلیه مثانه، مثلاً پس از زایمان یا جراحی.
باکتری‌هایی که از راه پوست اطراف ناحیه تناسلی و مقعدی به مجاری ادراری راه می‌یابند.
آسیب پیشابراه
باکتری‌هایی که از راه خون به مثانه وارد می‌شوند.
استفاده از کاتتر ادراری برای تخلیه مثانه، مثلاً پس از زایمان یا جراحی.
باکتری‌هایی که از راه پوست اطراف ناحیه تناسلی و مقعدی به مجاری ادراری راه می‌یابند.
توصیه‌های تغذیه‌ای برای پیشگیری
قره‌قاط میوه‌ای است که مصرف آن مانع
چسبیدن باکتری E.coli به مثانه و سلول‌های اپیتلیوم واژینال می‌شود و از
عفونت دستگاه ادراری پیشگیری می‌کند. عصاره قره‌قاط و زغال‌اخته به دلیل
داشتن پروآنتوسیانیدین، پیوستن باکتری‌ها به بافت مثانه را مهار می‌کند.
نوشیدن آب قره قاط شیرین نشده به طور منظم به کاهش خطر عفونت مثانه و مجاری
ادراری کمک می‌کند، اما دقت داشته باشید که نوشیدن این عصاره‌ها عفونت
ادراری را درمان نخواهد کرد. پس اگر دارای علائم عفونت ادراری هستید، باید
به پزشک مراجعه کنید و آنتی بیوتیک دریافت نمایید. آب قره‌قاط باعث اسیدی
شدن ادرار نیز می‌شود. برخی از داروها وقتی ادرار اسیدی باشد، بهتر
عمل می‌كنند. قره قاط درختچه‌اي متعلق به خانواده Ericaceae مي‌باشد كه از
ديرباز به دليل اثرات كاهش قند و فشار خون در طب سنتي‌ايران استفاده
مي‌شده است. مهم‌ترين متابوليت‌هاي برگ و ميوه قره قاط را فنل‌ها و به ويژه
آنتوسيانين‌ها تشكيل مي‌دهند كه داراي خاصيت آنتي‌اكسيداني قوي هستند.
نتايج نشان مي‌دهند برگ و ميوه گياه دارويي قره‌قاط سرشار از ترکيبات فنلي
بوده و نيز خاصيت آنتي‌اكسيداني داشته، بنابراين مي‌توان از آن به عنوان يك
منبع گياهي كه داراي تركيبات آنتي اكسيداني است در صنايع غذا و دارو
استفاده كرد.
• مصرف ۸ لیوان آب در روز توصیه می‌شود. از مصرف بیش از حد کافئین پرهیز کنید، زیرا باعث تحریک مثانه می‌شود. به هنگام بروز عفونت ادراری باید سریعاً برای درمان مراجعه نمود.
• مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان مثل میوه‌هایی چون زغال‌اخته، گیلاس و سبزیجاتی مانند کدو حلوایی و گوجه فرنگی را بیشتر مصرف کنید.
• مصرف مواد غذایی حاوی فیبر مثل لوبیا، جو، ریشه سبزیجات مثل سیب زمینی و دانه پسیلیوم توصیه می‌شود.
• از مصرف زیاد مواد غذایی تصفیه شده مانند نان سفید، پاستا و به ویژه شکر اجتناب کنید.
• مصرف ۸ لیوان آب در روز توصیه می‌شود. از مصرف بیش از حد کافئین پرهیز کنید، زیرا باعث تحریک مثانه می‌شود. به هنگام بروز عفونت ادراری باید سریعاً برای درمان مراجعه نمود.
• مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان مثل میوه‌هایی چون زغال‌اخته، گیلاس و سبزیجاتی مانند کدو حلوایی و گوجه فرنگی را بیشتر مصرف کنید.
• مصرف مواد غذایی حاوی فیبر مثل لوبیا، جو، ریشه سبزیجات مثل سیب زمینی و دانه پسیلیوم توصیه می‌شود.
• از مصرف زیاد مواد غذایی تصفیه شده مانند نان سفید، پاستا و به ویژه شکر اجتناب کنید.
دلمه سيب‌زميني با زرشك
مواد لازم براي 2 نفر:
سيب‌زميني درشت 2 عدد 100 کیلوکالری
نمك به ميزان لازم 0 کیلوکالری
روغن زيتون 1 قاشق سوپخوري 135 کیلوکالری
سوياي دانه ريز خيس‌كرده 50 گرم 130 کیلوکالری
پيازچه خردكرده 10 ساقه 12 کیلوکالری
گوجه‌فرنگي رنده كرده 200 گرم 30 کیلوکالری
جعفري و گشنيز خردكرده 4 قاشق سوپخوري 15 کیلوکالری
زرشك 1 قاشق سوپخوري 7 کیلوکالری
زعفران حل‌‌كرده 1 قاشق چايخوري 5 کیلوکالری
فلفل و پودر سير به ميزان لازم 0 کیلوکالری
مواد لازم براي 2 نفر:
سيب‌زميني درشت 2 عدد 100 کیلوکالری
نمك به ميزان لازم 0 کیلوکالری
روغن زيتون 1 قاشق سوپخوري 135 کیلوکالری
سوياي دانه ريز خيس‌كرده 50 گرم 130 کیلوکالری
پيازچه خردكرده 10 ساقه 12 کیلوکالری
گوجه‌فرنگي رنده كرده 200 گرم 30 کیلوکالری
جعفري و گشنيز خردكرده 4 قاشق سوپخوري 15 کیلوکالری
زرشك 1 قاشق سوپخوري 7 کیلوکالری
زعفران حل‌‌كرده 1 قاشق چايخوري 5 کیلوکالری
فلفل و پودر سير به ميزان لازم 0 کیلوکالری
به طور کلی مصرف مواد غذایی غنی از آنتی
اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و فیبر رژیمی به علت توانایی آنها در پیشگیری از
عفونت مثانه و مجاری ادراری، در زنانی که مستعد ابتلا به عفونت هستند توصیه
می‌شود.
روش تهيه:
ابتدا سيب‌زميني‌ها را تميز كنيد و با
قدري آب و نمك به مدت 10 تا 15 دقيقه بپزيد تا نيم‌پز شوند. بعد صبر كنيد
تا كمي خنك شوند. آن‌گاه پوست آنها را بگيريد. در تابه مناسبي قدري روغن
بريزيد و روي اجاق بگذاريد. سويا و پيازچه را در آن تفت دهيد. سپس
گوجه‌فرنگي، جعفري و گشنيز را اضافه كنيد. زرشك را همراه با زعفران، نمك،
فلفل و پودر سير به مخلوط سويا بيفزاييد. اكنون به اندازه دايره‌اي به قطر 2
سانتيمتر از سر سيب‌زميني‌ها ببريد و داخل آنها را به كمك قاشق چايخوري
خالي كنيد و از مايه فراهم‌كرده، درون سيب‌زميني‌ها را پر كنيد و درشان را
ببنديد و در سيني فر بگذاريد و به مدت 15 دقيقه با دمای 180 درجه سانتيگراد
بپزيد تا كمي برشته شوند.
دلمه‌ها را در ديس زيبايي بچينيد.
يادآوري 1: در صورت تمايل، كمي شكر به زرشک اضافه کنید تا كمي شيرين شود.
يادآوري 2: اين غذا را به همراه سبزي خوردن ميل كنيد.
دلمه‌ها را در ديس زيبايي بچينيد.
يادآوري 1: در صورت تمايل، كمي شكر به زرشک اضافه کنید تا كمي شيرين شود.
يادآوري 2: اين غذا را به همراه سبزي خوردن ميل كنيد.
ساير توصیه‌ها
مصرف چربی را محدود کنید و روغن‌هایی مثل روغن زیتون یا روغن هسته انگور و روغن‌های گیاهی را مصرف نمایید.
مصرف اسیدهای چرب ترانس را در رژیم غذایی خود کاهش دهید یا در صورت امکان حذف کنید، این نوع اسیدهای چرب معمولا در مواد غذایی پخته شده در صنایع غذایی مثل کلوچه‌ها، کراکرها، سیب زمینی سرخ کرده، مواد غذایی فرآوری شده و مارگارین وجود دارند. کاهش دریافت چربی در رژیم غذایی، سیستم ایمنی را تحریک می‌کند و به همین دلیل نیز در زمان عفونت حاد، کاهش دریافت چربی پیشنهاد می‌شود.
از مصرف قهوه و سایر محرک‌ها مانند الکل و تنباکو پرهیز نمایید.
حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی به مدت 5 روز در هفته داشته باشید.
استفاده از گوشت قرمز را محدود کنید و بیشتر از گوشت‌های سفید (مرغ و ماهی‌ها)، سویا و لوبیاها به عنوان منابع خوب پروتئین مصرف نماييد.
برخی کمبودهای تغذیه‌ای نیز ممکن است زمینه ساز ایجاد عفونت مجاری ادراری باشند، به همین دلیل، دریافت این ریز مغذی‌ها به مقدار مورد نیاز و حتی به صورت مکمل می‌تواند کمک زیادی به بهبود بیماری نماید.
مصرف روزانه مولتی ویتامین شامل آنتی‌اکسیدان‌هایی چون ویتامین‌های C، A ،E و B کمپلکس و ریزمغذی‌هایی چون منیزیم، کلسیم، روی و سلنیوم توصیه می‌شود.
مصرف روزانه ویتامین C یا منابع غذایی آن به عنوان یک آنتی‌اکسیدان و تقویت کننده سیستم ایمنی توصیه می‌شود. ویتامین C رشد باکتری اشریشیاکلی را که مهم‌ترین عامل ایجاد عفونت مجاری ادراری است، مهار می‌کند. به علاوه مکمل یاری با ویتامینC، منجر به افزایش اسیدیته ادرار می‌گردد که محیطی ناامن برای رشد باکتری‌ها است؛ در تحقیقی در میان زنان بارداری که مکمل ویتامین C دریافت می‌کردند، نشان داده شد که ابتلا به عفونت مجاری ادراری در آنها
56 درصد کمتر از گروهی است که مکمل دریافت نکرده‌اند.
مصرف اسیدهای چرب ترانس را در رژیم غذایی خود کاهش دهید یا در صورت امکان حذف کنید، این نوع اسیدهای چرب معمولا در مواد غذایی پخته شده در صنایع غذایی مثل کلوچه‌ها، کراکرها، سیب زمینی سرخ کرده، مواد غذایی فرآوری شده و مارگارین وجود دارند. کاهش دریافت چربی در رژیم غذایی، سیستم ایمنی را تحریک می‌کند و به همین دلیل نیز در زمان عفونت حاد، کاهش دریافت چربی پیشنهاد می‌شود.
از مصرف قهوه و سایر محرک‌ها مانند الکل و تنباکو پرهیز نمایید.
حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی به مدت 5 روز در هفته داشته باشید.
استفاده از گوشت قرمز را محدود کنید و بیشتر از گوشت‌های سفید (مرغ و ماهی‌ها)، سویا و لوبیاها به عنوان منابع خوب پروتئین مصرف نماييد.
برخی کمبودهای تغذیه‌ای نیز ممکن است زمینه ساز ایجاد عفونت مجاری ادراری باشند، به همین دلیل، دریافت این ریز مغذی‌ها به مقدار مورد نیاز و حتی به صورت مکمل می‌تواند کمک زیادی به بهبود بیماری نماید.
مصرف روزانه مولتی ویتامین شامل آنتی‌اکسیدان‌هایی چون ویتامین‌های C، A ،E و B کمپلکس و ریزمغذی‌هایی چون منیزیم، کلسیم، روی و سلنیوم توصیه می‌شود.
مصرف روزانه ویتامین C یا منابع غذایی آن به عنوان یک آنتی‌اکسیدان و تقویت کننده سیستم ایمنی توصیه می‌شود. ویتامین C رشد باکتری اشریشیاکلی را که مهم‌ترین عامل ایجاد عفونت مجاری ادراری است، مهار می‌کند. به علاوه مکمل یاری با ویتامینC، منجر به افزایش اسیدیته ادرار می‌گردد که محیطی ناامن برای رشد باکتری‌ها است؛ در تحقیقی در میان زنان بارداری که مکمل ویتامین C دریافت می‌کردند، نشان داده شد که ابتلا به عفونت مجاری ادراری در آنها
56 درصد کمتر از گروهی است که مکمل دریافت نکرده‌اند.
منبع: دنیای تغذیه ش ۱۲۰
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر