امروزه با پيشرفت علم و گسترش صنعت، تغييرات گسترده و عظيمي در شيوه ي
زندگي و تغذيه ي افراد ايجاد شده است. نحوه ي تغذيه، الگوي غذاي مصرفي و
رفتارهاي تغذيه اي، دستخوش دگرگوني هاي وسيعي قرار گرفته که با گذشته تفاوت
هاي فاحشي دارد.
به طور يقين زندگي در شهرهاي صنعتي شلوغ و پرجمعيت، تغييراتي را در شيوه ي زندگي و تغذيه ي افراد ايجاد مي نمايد. از جمله آنکه به علت گرفتاري هاي فراوان و مسافت هاي طولاني، استفاده از وسايط نقليه رواج بيشتري پيدا کرده است. مشغله ي زياد مانع از انجام پياده روي و ورزش شده و در نتيجه زندگي افراد در اينگونه شهرها کم تحرک و ساکن مي باشد.
کمبود وقت براي ساکنان شهرهاي بزرگ و پرجمعيت، به علت درگيري هاي کاري و گرفتاري هاي زندگي، امکان تهيه ي غذاهاي خانگي را محدود نموده است. در چنين جوامعي، افراد اکثراً از غذاها و ميان وعده هاي آماده ي فرآوري شده که تهيه و حمل آن ها بسيار آسان است، استفاده مي نمايند.
به اين ترتيب مصرف مواد تازه ي حاوي فيبر غذايي مانند انواع سبزي ها، سالاد، ميوه هاي تازه و حبوبات، در الگوي غذايي افراد جايگاهي ندارد و جاي خود را به نوشابه هاي گازدار، آب ميوه هاي آماده و غذاهاي فرآوري شده داده اند.
غذاهاي فرآوري شده فاقد فيبر غذايي هستند. بنابراين مصرف کنندگان اين نوع غذاها، از خواص بسيار مهم و مفيد فيبر غذايي محروم مي مانند.
سبزي ها، ميوه ها و مواد تازه ي گياهي منابع خوبي از ويتامين ها و املاح
هستند که اين مواد مغذي در غذاهاي فرآوري شده کاهش قابل توجهي مي يابد.
لذا افرادي که غذاي مصرفي آنها منحصر به مواد آماده ي فرآوري شده است در
معرض کمبودهاي تغذيه اي به خصوص ويتامين ها و املاح قرار خواهند گرفت.
مکمل هاي دارويي قادر هستند مواد مغذي مورد نياز افراد را در مقادير متفاوت (برخي به مقدار زياد و بعضي به مقدار مورد نياز روزانه) تامين نمايند. در ضمن استفاده از قرص بسيار آسان تر و کم دردسرتر از تهيه ي غذاهاي خانگي است.
سئوالي که در اين جا مطرح مي شود اين است که آيا در همه ي موارد، مصرف مکمل هاي دارويي مفيد است و مي تواند به سلامت انسان کمک کند و در پيشگيري از بيماري هاي مرتبط با تغذيه موثر باشد؟
براي پاسخ به اين سوال لازم است خواص تغذيه اي مواد خوراکي و تاثير مکمل هاي دارويي بر سلامت انسان را بررسي کنيم.مواد غذايي گياهي (همان گونه که اشاره شد) منابع سرشار ويتامين ها هستند. ويتامين ها عمدتاً در انجام اعمال حياتي داخلي بدن نقش دارند.
بسياري از اعمال بيولوژيکي که براي حفظ سلامت انسان ضروري هستند، توسط ويتامين ها انجام مي شوند؛ از جمله : رشد، بينايي، فعاليت سلول هاي عصبي، حفظ مقاومت بدن در برابر ميکروب ها، سلامت و استحکام استخوان ها و ... .
همچنين املاح در بدن انسان وظايف مهمي را عهده دار هستند که چنانچه به مقدار کافي دريافت نشوند، اختلالات و عوارض زيادي در انسان ايجاد مي شود و سلامت شخص به مخاطره مي افتد.
براي مثال مواد معدني در بدن وظايفي از قبيل: تامين رشد، بلوغ جنسي، تنظيم ضربان قلب، اعمال و فعاليت هاي سيستم عصبي، متابوليسم مواد مغذي، خون سازي، سلامت دندان ها، پيشگيري از پوکي استخوان و ... را به عهده دارند.
لازم به ذکر است که اين دسته از مواد غذايي مهم و حياتي، يعني ويتامين ها و املاح، که کمبود آن ها عوارض بي شماري در انسان ايجاد مي نمايد، چنانچه بيش از حد لازم و متعارف دريافت گردند، در بدن تجمع پيدا کرده و باعث مسموميت و اختلالات جدي و خطرناکي مي شوند. اين مسئله به خصوص در مورد ويتامين هاي محلول در چربي نمايان تر است.
ويتامين هاي محلول در چربي به علت تجمع در بدن و دفع کم، چنانچه در
مقادير بالا به خصوص براي مدت طولاني مصرف شوند، باعث ايجاد مسموميت و
اختلالات ناگوار ناشي از آن مي گردند.
1- ويتامين هاي محلول در چربي: ويتامين هاي A , D , E , K .
2- ويتامين هاي محلول در آب: ويتامين هاي گروه B و ويتامين C .
با توجه به مطالب گفته شده سئوالات زير پيش مي آيد:
آيا ممکن است مصرف زياد و مکرر ميوه ها و سبزي هاي تازه که منابع سرشار ويتامين هاي A ، گروه B و C هستند، براي انسان زيان آور باشد؟آيا مصرف روزانه ي جوانه ها و غلات سبوس دار که حاوي مقادير قابل توجهي ويتامين E مي باشند، مي تواند در انسان مسموميت ايجاد کند؟
آيا استفاده ي مداوم از لبنيات که منبع سرشار کلسيم ، فسفر، روي و ويتامين هاي گروه B مي باشند در برنامه ي غذايي روزانه، ممکن است در انسان اختلالات ناشي از مسموميت ايجاد کند؟
آيا گنجاندن ماهي در برنامه ي غذايي (دو بار در هفته) که منبع سرشار ويتامين هاي گروه B، يد، آهن، روي و فلوئور است مي تواند موجب مسموميت حاصل از املاح و ويتامين ها و عوارض ناشي از آن در شخص شود؟
خوشبختانه تکرر مصرف مواد غذايي طبيعي معمولاً مسموميت و اختلالات ناشي
از انباشته شدن ويتامين ها و املاح را در انسان ايجاد نمي نمايد و اين
موضوع، به خصوص در مورد مواد گياهي بيشتر صدق مي کند. مثلاً چنانچه در مصرف
ميوه ها و سبزي هاي تازه زياده روي شود، هيچ نوع عارضه ي ناشي از مسموميت
ويتاميني يا مواد معدني در انسان ايجاد نمي شود.
برليانت بزرگمهر- کارشناس ارشد تغذيه
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر