نوشته : آسیه محمدزاده کارشناس ارشد تغذیه
در
مورد داروهاي لاغری كه امروزه تبلیغات زیادی برای آنها مي‌شود، سوالات
بسياري، به خصوص براي افراد مبتلا به اضافه وزن و چاقي وجود دارد. مطمئناً
شما هم چيزهايي در اين‌باره شنيده‌ايد و اين سؤال برايتان مطرح شده كه آيا
واقعاً داروهاي لاغري مؤثرند يا خير؟
درباره اثرات این داروها اخبار ضد و نقیض بسیاری وجود دارد. سایت‌های تبلیغاتی، از اثرات مفید این داروها و كاهش وزن بدون تحمل گرسنگی مي‌گويند، ولی در سایت‌های پزشكی مطالب دیگری مشاهده می‌شود. تحقیقات پزشكی و بررسی‌های آماری بر روی افرادی كه دارو مصرف كرده‌اند، نشان می‌دهد این داروها یا
بی‌اثر هستند یا اثر آنها بسیار كوتاه‌مدت است و پس از قطع دارو، وزن به حالت اولیه باز می‌گردد. اين داروها در بسیاری از افراد، عوارض جانبی ايجاد مي‌كنند و گاه اين عوارض آنقدر شدید است كه به جاي درمان چاقی، بیماری دیگری هم به وجود مي‌آيد. در هر صورت بايد گفت استفاده از این داروها، به هیچ عنوان راه كاهش وزن اصولی نیست و به رژیم غذایی مناسب زيرنظر متخصص تغذيه و فعالیت بدنی منظم نياز مي‌باشد.
مصرف داروهای لاغری برای چه افرادي مجاز است؟
استفاده از این داروها تنها برای افرادی مجاز است كه:
1- نمایه توده بدنی (BMI) آنها بالاتر از 30 باشد؛ بدین معنی كه در مرحله چاقی درجه 2 باشند و هیچ بیماری خاصی نداشته باشند. پس به افرادی كه كمی اضافه وزن دارند، توصیه می‌شود از این داروها استفاده نكنند و فقط افراد خیلی چاق مجاز به استفاده از این داروها هستند.
2- افرادی كه در اثر اضافه وزن و چاقی مبتلا به دو عارضه مزمن، مثلاً فشارخون بالا و ديابت، شده‌اند.
از میان این همه دارو كدام یك برای درمان چاقی توصیه می‌شوند؟
در حال حاضر تنها تعداد معدودی از قرص‌های موجود در بازار توسط سازمان غذا و دارو (FDA) تأیید شده‌اند و مصرف آنها تنها به مدت چند هفته و حداكثر چند ماه، تحت نظر پزشك يا متخصص تغذيه مجاز است. این داروها اگر پایه گیاهی داشته باشند، اثرات جانبی كمتری دارند. بیشتر آنها باعث كاهش اشتها مي‌شوند. اين داروها با افزايش تولید هورمون سروتونین و یا كاتكول آمین‌ها در مغز، بر رفتار غذایی فرد اثر گذاشته و منجر به احساس سیري مي شوند. نوع دیگر اين داروها، قرص‌های مهاركننده جذب چربی‌ها هستند؛ مانند xenical كه با چربی موجود در غذا تركیب شده و جذب آن را تا30 درصد كاهش می‌دهد. در صورتی كه می‌خواهید از داروهای لاغری استفاده كنید، حتماً پزشك يا متخصص تغذيه را از شرایط جسمی خود مطلع سازید. افراد مسن و كودكان نباید از این داروها استفاده كنند. اگر باردار یا شیرده هستید، حساسیت خاصی دارید، تحت درمان با داروی دیگری مي‌باشيد، مبتلا به دیابت، پرفشاري خون، بیماری قلبی، صرع، بیماری كلیوی، اعتیاد، پركاري تیروئید، افسردگی، سردرد میگرنی و افزايش فشار چشم هستید، قبل از مصرف هرگونه دارو، با پزشك و يا متخصص تغذيه مشورت كنيد.
آیا داروهای لاغری واقعاً مؤثرند؟
به طور كلی از بین این داروها تنها Xenical و Meridia تقریباً موثر بوده‌اند و به همراه رژیم غذایی موجب كاهش وزن به میزان 2 تا 10 كیلوگرم در مدت یك سال شده‌اند. پاسخ به اين داروها در افراد مختلف با شرایط جسمي متفاوت، فرق مي‌كند. هیچ دستور مشخصی هم وجود ندارد كه چه میزان از قرص تجویزشده مؤثر است و پزشك تنها با توجه به اطلاعات و تجربیاتش میزان مورد نیاز را تعیین می‌كند. افراد بسیار چاق با مصرف این داروها به مدت شش ماه، می‌توانند تا 10 درصد وزن شان را كاهش دهند. این میزان بسیار با اهمیت است و از ابتلا به فشار خون، دیابت و ساير بیماری‌های مزمن ناشي از چاقي جلوگیری می‌كند. با اين وجود، تحقیقات زیادی در مورد عوارض جانبی این داروها انجام نشده است.
عوارض جانبی مصرف داروهاي لاغری
هرچند داروهاي ذكر شده در بالا مورد تاييد FDA هستند، ولي مصرف آنها بدون عوارض جانبي نیست. به طور كلي، در صورتی كه این داروها به ميزان زياد و يا به مدت بیش از چند هفته مصرف شوند، عوارض زیر بروز می‌كند:
افزایش ضربان قلب افزایش فشار خون تعريق زیاد یبوست بي‌خوابی تشنگی زیاد سرگیجه پر بودن بینی سردرد
اضطراب خشكی دهان
افرادي كه دچار فشار خون نامنظم، بیماری قلبی، تپش قلب یا سابقه سكته هستند، نباید از دارویMeridia استفاده كنند و كلیه كسانی كه از این دارو استفاده می‌كنند، باید فشار خون‌شان را كنترل كنند. ازعوارض قرص Xenical كه مهار كننده جذب چربی است، مدفوع چرب، نفخ، افزایش گازهای روده‌ای، حرکت ناگهانی مدفوع و احساس عدم کنترل آن مي باشد. برای کاهش عوارض جانبی، سهم دریافت چربی از کل کالری دریافتی نباید بیشتر از ۳۰ درصد باشد .با مصرف اين قرص، به دلیل اختلال در جذب چربی‌ها، کمبود ویتامین‌های محلول در چربی (ويتامين‌هاي A، D، E، K) ايجاد مي شود؛ بنابراین در طول درمان با این دارو حتما باید مکمل اين ويتامين‌ها دو ساعت پس از مصرف دارو دریافت شود. Xenical همچنين باعث كمبود اسیدهای چرب ضروری امگا ۳ و امگا ۶ و نيز کاهش قند خون می‌شود؛ بنابراین بايد در مقدار انسولين و داروهاي پايين‌آورنده قندخون بيماران ديابتي، تغییراتی ایجاد شود. به همين دليل اين دارو را نمي‌توان به راحتي براي بیماران ديابتي تجويز کرد. در ضمن، احتمال بروز سنگ کلیه در افرادی که سابقه این مشکل را دارند، با مصرف Xenical افزایش می‌یابد. در صورت مصرف داروي سیکلوسپورین، اين دارو بايد دو ساعت قبل یا دو ساعت پس از Xenical مصرف شود. اگر از داروهای رقیق‌کننده خون مانند وارفارین استفاده مي كنيد، حتما به پزشکتان اطلاع دهید. درصورتی كه با مصرف Xenical به عوارضی مانند سوزش سر دل، قاعدگی همراه با درد، ورم بدن در قسمت پا و مچ، آكنه و احساس سرما دچار شديد، سریعاً به پزشك مراجعه كنيد. به طور کلی مصرف Xenical برای کودکان، زنان باردار و یا شیرده، افراد مبتلا به دیابت، فشار خون بالا، کلسترول بالا، بیماری‌های قلبی عروقی و پرکاری تیروئید توصیه نمی‌شود.
حفظ وزن كاسته شده، چگونه ممكن است؟
اثراین داروها كوتاه‌مدت است. اگر فرد بخواهد وزن جديد خود را به مدت طولانی حفظ كند، باید در تمام مدت مصرف قرص، عادات غذایی اش را تغییر دهد و فعالیت ورزشی منظمی داشته باشد تا پس از قطع دارو با پرخوری به وزن اولیه باز نگردد.
منابع در دفتر مجله موجود است.
منبع: دنیای سلامت ش ۵۹
درباره اثرات این داروها اخبار ضد و نقیض بسیاری وجود دارد. سایت‌های تبلیغاتی، از اثرات مفید این داروها و كاهش وزن بدون تحمل گرسنگی مي‌گويند، ولی در سایت‌های پزشكی مطالب دیگری مشاهده می‌شود. تحقیقات پزشكی و بررسی‌های آماری بر روی افرادی كه دارو مصرف كرده‌اند، نشان می‌دهد این داروها یا
بی‌اثر هستند یا اثر آنها بسیار كوتاه‌مدت است و پس از قطع دارو، وزن به حالت اولیه باز می‌گردد. اين داروها در بسیاری از افراد، عوارض جانبی ايجاد مي‌كنند و گاه اين عوارض آنقدر شدید است كه به جاي درمان چاقی، بیماری دیگری هم به وجود مي‌آيد. در هر صورت بايد گفت استفاده از این داروها، به هیچ عنوان راه كاهش وزن اصولی نیست و به رژیم غذایی مناسب زيرنظر متخصص تغذيه و فعالیت بدنی منظم نياز مي‌باشد.
مصرف داروهای لاغری برای چه افرادي مجاز است؟
استفاده از این داروها تنها برای افرادی مجاز است كه:
1- نمایه توده بدنی (BMI) آنها بالاتر از 30 باشد؛ بدین معنی كه در مرحله چاقی درجه 2 باشند و هیچ بیماری خاصی نداشته باشند. پس به افرادی كه كمی اضافه وزن دارند، توصیه می‌شود از این داروها استفاده نكنند و فقط افراد خیلی چاق مجاز به استفاده از این داروها هستند.
2- افرادی كه در اثر اضافه وزن و چاقی مبتلا به دو عارضه مزمن، مثلاً فشارخون بالا و ديابت، شده‌اند.
از میان این همه دارو كدام یك برای درمان چاقی توصیه می‌شوند؟
در حال حاضر تنها تعداد معدودی از قرص‌های موجود در بازار توسط سازمان غذا و دارو (FDA) تأیید شده‌اند و مصرف آنها تنها به مدت چند هفته و حداكثر چند ماه، تحت نظر پزشك يا متخصص تغذيه مجاز است. این داروها اگر پایه گیاهی داشته باشند، اثرات جانبی كمتری دارند. بیشتر آنها باعث كاهش اشتها مي‌شوند. اين داروها با افزايش تولید هورمون سروتونین و یا كاتكول آمین‌ها در مغز، بر رفتار غذایی فرد اثر گذاشته و منجر به احساس سیري مي شوند. نوع دیگر اين داروها، قرص‌های مهاركننده جذب چربی‌ها هستند؛ مانند xenical كه با چربی موجود در غذا تركیب شده و جذب آن را تا30 درصد كاهش می‌دهد. در صورتی كه می‌خواهید از داروهای لاغری استفاده كنید، حتماً پزشك يا متخصص تغذيه را از شرایط جسمی خود مطلع سازید. افراد مسن و كودكان نباید از این داروها استفاده كنند. اگر باردار یا شیرده هستید، حساسیت خاصی دارید، تحت درمان با داروی دیگری مي‌باشيد، مبتلا به دیابت، پرفشاري خون، بیماری قلبی، صرع، بیماری كلیوی، اعتیاد، پركاري تیروئید، افسردگی، سردرد میگرنی و افزايش فشار چشم هستید، قبل از مصرف هرگونه دارو، با پزشك و يا متخصص تغذيه مشورت كنيد.
آیا داروهای لاغری واقعاً مؤثرند؟
به طور كلی از بین این داروها تنها Xenical و Meridia تقریباً موثر بوده‌اند و به همراه رژیم غذایی موجب كاهش وزن به میزان 2 تا 10 كیلوگرم در مدت یك سال شده‌اند. پاسخ به اين داروها در افراد مختلف با شرایط جسمي متفاوت، فرق مي‌كند. هیچ دستور مشخصی هم وجود ندارد كه چه میزان از قرص تجویزشده مؤثر است و پزشك تنها با توجه به اطلاعات و تجربیاتش میزان مورد نیاز را تعیین می‌كند. افراد بسیار چاق با مصرف این داروها به مدت شش ماه، می‌توانند تا 10 درصد وزن شان را كاهش دهند. این میزان بسیار با اهمیت است و از ابتلا به فشار خون، دیابت و ساير بیماری‌های مزمن ناشي از چاقي جلوگیری می‌كند. با اين وجود، تحقیقات زیادی در مورد عوارض جانبی این داروها انجام نشده است.
عوارض جانبی مصرف داروهاي لاغری
هرچند داروهاي ذكر شده در بالا مورد تاييد FDA هستند، ولي مصرف آنها بدون عوارض جانبي نیست. به طور كلي، در صورتی كه این داروها به ميزان زياد و يا به مدت بیش از چند هفته مصرف شوند، عوارض زیر بروز می‌كند:
افزایش ضربان قلب افزایش فشار خون تعريق زیاد یبوست بي‌خوابی تشنگی زیاد سرگیجه پر بودن بینی سردرد
اضطراب خشكی دهان
افرادي كه دچار فشار خون نامنظم، بیماری قلبی، تپش قلب یا سابقه سكته هستند، نباید از دارویMeridia استفاده كنند و كلیه كسانی كه از این دارو استفاده می‌كنند، باید فشار خون‌شان را كنترل كنند. ازعوارض قرص Xenical كه مهار كننده جذب چربی است، مدفوع چرب، نفخ، افزایش گازهای روده‌ای، حرکت ناگهانی مدفوع و احساس عدم کنترل آن مي باشد. برای کاهش عوارض جانبی، سهم دریافت چربی از کل کالری دریافتی نباید بیشتر از ۳۰ درصد باشد .با مصرف اين قرص، به دلیل اختلال در جذب چربی‌ها، کمبود ویتامین‌های محلول در چربی (ويتامين‌هاي A، D، E، K) ايجاد مي شود؛ بنابراین در طول درمان با این دارو حتما باید مکمل اين ويتامين‌ها دو ساعت پس از مصرف دارو دریافت شود. Xenical همچنين باعث كمبود اسیدهای چرب ضروری امگا ۳ و امگا ۶ و نيز کاهش قند خون می‌شود؛ بنابراین بايد در مقدار انسولين و داروهاي پايين‌آورنده قندخون بيماران ديابتي، تغییراتی ایجاد شود. به همين دليل اين دارو را نمي‌توان به راحتي براي بیماران ديابتي تجويز کرد. در ضمن، احتمال بروز سنگ کلیه در افرادی که سابقه این مشکل را دارند، با مصرف Xenical افزایش می‌یابد. در صورت مصرف داروي سیکلوسپورین، اين دارو بايد دو ساعت قبل یا دو ساعت پس از Xenical مصرف شود. اگر از داروهای رقیق‌کننده خون مانند وارفارین استفاده مي كنيد، حتما به پزشکتان اطلاع دهید. درصورتی كه با مصرف Xenical به عوارضی مانند سوزش سر دل، قاعدگی همراه با درد، ورم بدن در قسمت پا و مچ، آكنه و احساس سرما دچار شديد، سریعاً به پزشك مراجعه كنيد. به طور کلی مصرف Xenical برای کودکان، زنان باردار و یا شیرده، افراد مبتلا به دیابت، فشار خون بالا، کلسترول بالا، بیماری‌های قلبی عروقی و پرکاری تیروئید توصیه نمی‌شود.
حفظ وزن كاسته شده، چگونه ممكن است؟
اثراین داروها كوتاه‌مدت است. اگر فرد بخواهد وزن جديد خود را به مدت طولانی حفظ كند، باید در تمام مدت مصرف قرص، عادات غذایی اش را تغییر دهد و فعالیت ورزشی منظمی داشته باشد تا پس از قطع دارو با پرخوری به وزن اولیه باز نگردد.
منابع در دفتر مجله موجود است.
منبع: دنیای سلامت ش ۵۹
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر