سکنجبین

من سكنجبين هستم!
اسمم سكنجبين است و در بريدن صفرا شهرت فراوان دارم، نام اصلي من سر كنگبين است، چون سابقا مرا با سركه و عسل درست ميكردند و گاهي با شيره و در اين صورت نام من سركه شير بوده، اما حالا مرا فقط خاك قند يا شكر درست ميكنند و به اين جهت من آن مقام و منافع گذشته را ندارم. اگر بگويم سودمندترين نوشابهها هستم، شايد شما آن را قبول نداشته و حمل بر خودستايي كنيد به اين جهت اجازه ميخواهم رشتهي سخن را بدست حكيم محمد بن زكرياي رازي پزشك و غذاشناس بزرگ ايراني بدهم و آن چه را كه آن استاد گرانمايه در وصف من گفته است بازگو نمايم:

يكي از نوشابه هايي كه زياد مصرف ميشود سكنجبين است كه نوشيدن آن منافع بسيار دارد، يكي از منافع سكنجبين آن است كه چون آن را با يخ خنك كرده، و بنوشند، صفرا را ميبرد و از التهاب حرارت معده ميكاهد، و آن چه بلغم در معده و رودهها باشد، خارج ميكند. اگر سكنجبين را با ريشه و تخم كاسني بسازند و كمي گلاب به آن اضافه كنند، نوشابهاي پر سود و شگفتآور خواهد شد مخصوصا براي آنهايي كه جگر و معدهاي گرم داشته و يا دچار گرفتگي معدي شدهاند و نيز براي كساني كه مبتلا به نفخ ميباشند منافع زياد دارد، ولي براي مبتلايان به زخم معده و روده، زيانبخش است. باري من يك شربت ايراني هستم و تمام منافع سركه را دارم، ولي ضررم به اندازه آن نيست، مخصوصا اگر مرا مثل گذشته با عسل و ساير قندهاي طبيعي درست نمايند، چه در غير اينصورت سركه با قند تركيب شده، و جلو زيان سركه را ميگيرد، ولي اگر در موقع تهيه من، مراعات نسبت را ننمايند و ترش باشم، براي اعصاب ضرر فراواني خواهم داشت. آنهايي كه معدهاي ضعيف دارند و همچنين مبتلايان به اسهال و درد سينه مخصوصا مسلولين نبايد به من نزديك شوند و كساني كه دچار سرماخوردگي شدهاند و آنهايي كه مبتلا به رعشه و دردهاي عصبي هستند، حتما بايد از من دوري نمايند. مبتلايان به سختي ادرار، بايد از من پرهيز نمايند.
موقعي كه براي تهيه من سركه را با مواد قندي جوشانديد، و من در اثر حرارت به عمل آمدم، قبل از سرد شدن يك دسته نعناي تازه در من فرو بريد و مدتي بگذاريد تا عطر نعنا در من حل شده، بعد دسته نعنا را بيرون بكشيد و در بالاي ديگ نگاه داريد تا تمام قطرات آن چكيده شود، و در اين صورت من داراي عطر و طعمي مطبوع شده، و خواص بيشتري خواهم داشت.
مثل گذشته از ميهمانان خود با شربت سكنجبين پذيرايي ميكنم و اگر به آن خيار رنده كرده اضافه كنيد، در حق ميهمانان خود محبت فراواني نمودهايد، شما كه عادت داريد كاهو را با من ميخوريد، چه ضرر دارد كه در موقع تهيه سالاد مرا به عنوان سس به آن اضافه كنيد، و اين سنت را براي من كه چاشني وطني هستم حفظ نماييد!