نياز ‌تغذيه‌اي ‌كودك از‌خانه تا مهد

جام جم آنلاين: در گذشته‌اي نه‌چندان دور، بچه‌هاي خردسال هر ساعتي كه دوست داشتند از خواب بيدار مي‌شدند، صبحانه‌شان را مي‌خوردند، كمي بازي مي‌كردند تا مادر ميان‌وعده‌اي خوشمزه برايشان آماده كند و پس از خوردن ميان‌وعده و تماشاي تلويزيون هم آماده صرف ناهار مي‌شدند.

با اين حال فشردگي و تراكم زندگي اين دوران، برنامه زندگي بچه‌ها را هم تغيير داده است و بيشتر آنها ناچارند صبح زود راهي مهدكودك شوند و تا عصر با برنامه محيط بيرون از خانه هماهنگ باشند.

شاغل‌بودن مادر و تنها بودن كودك در خانه از جمله عللي است كه باعث مي‌شود تعداد بچه‌هايي كه به مهدكودك فرستاده مي‌شوند، همواره افزايش يابد اما نكته مهم آن است كه والدين در هر شرايطي، چه در خانه و چه در مهدكودك به فكر حفظ سلامت و تغذيه صحيح فرزندشان باشند.

زهرا فرهناك، كارشناس ارشد تغذيه با اشاره به اين‌كه سال‌هاي كودكي، دوران طلايي شكل‌گيري عادت‌هاي صحيح غذايي است، به جام‌جم مي‌گويد: به دليل اهميت شكل‌گيري عادت‌هاي صحيح غذايي در سنين كودكي، والدين و مسوولان مهدهاي كودك بايد با همكاري يكديگر براي ايجاد اين عادت‌ها و هدايتشان در مسير صحيح ‌تلاش كنند.

وي ضمن بيان اين‌كه با اين كار مي‌توان به دو هدف مهم دست يافت، توضيح مي‌دهد: با توجه به اين‌كه نوع تغذيه افراد با مشكلات و بيماري‌هايي كه ممكن است در آينده برايشان ايجاد شود در ارتباط است، اگر در اين سال‌ها بتوانيم عادات غذايي صحيح را ايجاد كنيم، به طور حتم سلامت بچه‌ها در سال‌هاي بعد هم تضمين مي‌شود. علاوه بر اين، در سنين نوجواني نيز درگيري خانواده‌ها با بچه‌ها بسيار كمتر خواهد شد؛ به اين معني كه مشكلاتي مانند شيرنخوردن، بي‌ميلي به سبزيجات و ميوه‌ها، مصرف بيش از حد فست‌فودها و ... به حداقل مي‌رسد.

لزوم هماهنگي خانه و مهدكودك

فرهناك با اشاره به اين‌كه در برخي از مهدها، وعده‌هاي اصلي غذا در كنار ميان‌وعده‌ها براي كودكان آماده مي‌شود، توضيح مي‌دهد: نوع تغذيه بچه‌ها در مهدكودك و در محيط خانه نبايد خيلي متفاوت باشد، تا بچه در مورد انتخاب مواد غذايي دچار تضاد نشود؛ به اين معني كه اگر كودك در مهد، شير، ماست و غذاهاي سالم را مصرف كند و هنگامي كه در خانه است، به جاي آب يا دوغ هميشه نوشابه را سرسفره ببيند، برايش اين سوال مطرح مي‌شود كه دوغ خوب است يا نوشابه؟ اگر دوغ خوب است، چرا پدر و مادر من نوشابه مي‌خورند و اگر نوشابه سالم است چرا مسوولان مهد به ما نوشابه نمي‌دهند؟

وي تاكيد مي‌كند: علاوه بر اين‌كه براي دسترسي به الگوي تغذيه صحيح، خانواده‌ها بايد هماهنگ با مسوولان مهد عمل كنند، نبايد نقش مادر را نيز ناديده گرفت؛ به طوري كه اگر مادر شير مصرف نكند يا ميوه دوست نداشته باشد، نمي‌توان از كودك هم انتظار برخورد مناسبي را داشت.

به گفته اين كارشناس ارشد تغذيه، نبايد فراموش كرد كودكان از والدين خود تبعيت مي‌كنند و به همين دليل تمام اعضاي خانواده بايد از يك الگوي غذايي صحيح پيروي كنند.

نياز غذايي كودك را بشناسيم

با توجه به اين‌كه كودكان در سن رشد هستند حتماً بايد توجه داشت كه برنامه غذايي‌شان شامل همه انواع مواد مورد نياز باشد. اما شايد پدر و مادر بدرستي ندانند كودك به چه موادي نياز دارد و چطور مي‌توان آنها را فراهم كرد.

فرهناك در اين باره توضيح مي‌دهد: پدر و مادر بايد ظرف غذاي كودك را مطابق با نيازهاي غذايي او آماده كنند؛ به اين صورت كه در وعده‌ اصلي حتماً يك منبع كربوهيدرات پيچيده وجود داشته باشد تا انرژي كودك تامين شود؛ برنج، نان و ماكاروني منابعي از كربوهيدارت‌هاي پيچيده هستند كه با توجه به وعده غذايي مي‌توان يكي از آنها را انتخاب كرد.

به گفته وي خوب است كودكان را با نان‌هاي سبوسدار هم آشنا كنيم تا از خواص آنها بهره‌مند شوند.

فرهناك درباره لزوم وجود منابع پروتئين در غذاي اصلي كودك‌ توضيح مي‌دهد: چون بچه‌ها در سنين رشد هستند، علاوه بر انرژي به پروتئين‌ها هم نياز دارند؛ انواع گوشت، مرغ، ماهي و حبوبات منابع خوبي از پروتئين است و براي وعده صبحانه هم مي‌توان با استفاده از پنير يا تخم‌مرغ پروتئين مورد نياز را تامين كرد.

به گفته وي، مواد لبني مختلف حتما بايد در وعده‌هاي اصلي مصرف شود كه به اين منظور مي‌توان از شير، ماست يا دوغ استفاده كرد.

اين كارشناس ارشد تغذيه ضمن بيان اين‌كه سبزيجات نيز بايد جزئي از برنامه غذاي روزانه كودكان باشد، مي‌گويد: بهتر است در غذاي كودك از سبزيجات رنگارنگ و متنوع استفاده شود؛ با اين كار هم غذا ظاهر بهتري پيدا مي‌كند و هم مي‌توانيد سبزيجات مختلف را كه خواص متفاوتي دارد به كودك معرفي كنيد.

به گفته وي رنگ ظرف، نوع چيدمان و رنگ غذا و ايجاد ظاهري زيبا تاثير زيادي بر اشتهاي كودك دارد و مي‌تواند او را تشويق به غذا خوردن كند يا برعكس، اشتهاي او را كاهش دهد.

وي با تاكيد بر اين كه اين چهار ماده غذايي حتماً بايد در وعده‌هاي اصلي غذاي بچه‌ها قرار گيرد، درباره ميان‌‌وعده‌هاي مناسب مي‌گويد: بهترين انتخاب براي ميان‌وعده‌ها انواع ميوه و سبزيجات است كه براساس سن كودك مي‌توانيم از آنها استفاده كنيم.

لقمه‌هاي كوچك و ساده‌اي مانند نان و پنير و گردو، نان و عسل يا نان و خرما و شير يا مخلوط آن با ميوه‌ها نيز از ديگر ميان‌وعده‌هايي است كه مصرف آنها براي كودكان بسيار مناسب است.

ميان‌وعده‌ها متناسب براي بچه‌ها

اين كارشناس ارشد تغذيه مي‌گويد: برخي بچه‌ها طعم شير را دوست ندارند، اما اين دليل خوبي براي كنار گذاشتن آن نيست؛ از آنجا كه والدين بايد بتدريج عادت مصرف شير را به كودك بياموزند، مي‌توانند شير را مخلوط با ميوه‌هاي مختلف به كودك بدهند؛ شير موز، شير و توت فرنگي، شير انبه و ... نوشيدني‌هاي خوش طعمي است كه خاصيت خوبي نيز دارد. البته يادمان باشد مخلوط كردن شير با چاي، قهوه و كاكائو جذب كلسيم آن را پايين مي‌آورد.

به گفته وي خوراك‌هايي مانند عدسي، فرني، خوراك لوبيا و همچنين انواع مغزها نيز از ديگر انتخاب‌هاي مناسب براي ميان‌وعده‌هاست.

فرهناك با بيان اين‌كه بهتر است كمتر از انواع آبميوه‌ها و بخصوص آبميوه‌هاي صنعتي، كيك، شكلات و بيسكويت استفاده شود، خاطرنشان مي‌كند: اين نوع خوراكي‌ها به علت چسبندگي‌‌ مي‌تواند عاملي براي پوسيدگي دندان‌هاي كودك نيز باشد و به همين دليل بايد تا حد امكان مصرف آنها را كم كرد.

مراقب باشيد كودك مسموم نشود

گاهي والدين مواد غذايي را همراه كودك به مهد مي‌فرستند؛ اما با توجه به گرم شدن هوا همان چند ساعتي كه غذا در كيف كودك مي‌ماند ممكن است باعث خراب شدن غذا و در نتيجه مسموميت كودك شود.

فرهناك در اين زمينه به والدين توصيه مي‌كند: در هواي گرم تا حد امكان نبايد غذاهايي كه حاوي گوشت و تخم‌مرغ و مواد فاسد شدني است، براي كودك بگذاريد و بهتر است به جاي اين مواد از لقمه‌هاي ساده‌تر، انواع مغزها، ميوه‌ها و سبزيجات استفاده كنيد.