جام جم آنلاين: سبز، زرد، قرمز، بنفش، نارنجي... با شنيدن نام اين رنگ‌ها، ياد چه چيزي مي‌افتيد؛ رنگين‌كمان؟ جعبه مدادرنگي؟ يا... اما اگر كمي بيشتر دقت كنيد، شايد تصوير يك ميز غذا در ذهن‌تان نقش ببندد كه همه اين رنگ‌ها را در خودش جاي داده است؛ ظرفي پر از رنگ‌هاي سبز و قرمز و زرد و كنارش يك ظرف سالاد كاهوي سبز رنگ با هويج‌هاي نارنجي و كلم‌هاي بنفش و يك كاسه هندوانه قرمز كه آماده شده تا پس از غذا ميل شود.
ديدن و چشيدن اين غذاهاي رنگارنگ، دلنشين است و هوس‌انگيز، اما در كنار طعم خوبشان نبايد از خواص بيشمار آنها هم غافل شويم؛ متخصصان و كارشناسان تغذيه بارها توصيه كرده‌اند از ميوه‌ها و سبزيجات رنگي و متنوعي كه در دسترس داريم، استفاده كنيم و علاوه بر زيبايي آنها، از صدها خاصيت‌شان بهره بگيريم.
ميترا زراتي، كارشناس ارشد تغذيه نيز در اين‌باره به «جام‌جم» مي‌گويد: همان طور كه سيستم ايمني بدن انسان براي پيشگيري از بروز بيماري‌هاي مختلف با انواع ويروس‌ها و باكتري‌ها مقابله مي‌كند، گياهان هم براي مبارزه با سموم، آفات، انگل‌ها و قارچ‌هاي موجود در محيط از موادي به نام «فيتوكميكال» كمك مي‌گيرند.
وي با بيان اين‌كه فيتوكميكال‌ها خاصيت آنتي‌اكسيداني هم دارد، چنين توضيح مي‌دهد: در‌واقع خداوند فيتوكميكال‌ها را به رنگ‌هاي مختلف در سبزيجات و ميوه‌ها قرار داده و انسان مي‌تواند با مصرف اين مواد كه سيستم دفاعي گياه به حساب مي‌آيد، از بدنش در مقابل راديكال‌هاي آزاد و مواد شيميايي مضري كه در هوا، آب و مواد غذايي آلوده وجود دارد، محافظت كند.
قرمزهاي دوست داشتني
خيلي‌ها رنگ قرمز را دوست دارند و از بين رنگ‌هاي مختلف، هميشه قرمز را انتخاب مي‌كنند؛ اما بايد بدانيد اين رنگ زيبا و پرطرفدار، وقتي در ميوه‌ها و سبزيجات جاي مي‌گيرد، نشان‌دهنده خواص زيادي هم هست و براي همين خيلي بيشتر بايد از آنها استفاده كرد.
زراتي ضمن تاكيد بر اين‌كه مي‌توان گفت ليكوپن كه در گوجه‌فرنگي، هندوانه، پرتقال‌هاي توسرخ و گريپ فروت وجود دارد، ضدسرطان‌ترين فيتوكميكال است، يادآور مي‌شود: ليكوپن عامل اصلي پيشگيري از بروز سرطان پروستات ميان آقايان به حساب مي‌آيد و علاوه بر اين، از ايجاد سرطان ريه بخصوص ميان افراد سيگاري، سرطان معده و سرطان كولون در هر دو جنس نيز جلوگيري مي‌كند. به همين دليل توصيه مي‌شود افرادي كه در خانواده آنها سابقه سرطان روده بزرگ وجود دارد، حتماً به مقدار كافي از ميوه‌ها و سبزيجات قرمز رنگ كه حاوي ليكوپن هستند، استفاده كنند.
وي تاكيد مي‌كند: خاصيت ضدسرطاني و آنتي‌اكسيداني ليكوپن موجود در گوجه فرنگي پخته نسبت به گوجه فرنگي خام بيشتر است؛ بنابراين به‌رغم اين‌كه هميشه مصرف ميوه‌ها و سبزيجات خام توصيه مي‌شود، بايد بدانيد اين مورد استثناء بوده و گوجه فرنگي پخته در مقايسه با گوجه فرنگي خام خواص آنتي‌اكسيداني بيشتري دارد.
بنفش‌ها براي حفظ سلامت قلب
حالا كه فصل شاتوت است و دربازار مي‌توان اين ميوه خوش طعم و خوش رنگ را پيدا كرد، حيف است به راحتي و بدون توجه به خواص آن از كنارش بگذريد. شاتوت سرشار از خاصيت است و نبايد به همين راحتي آن را از برنامه غذايي‌تان حذف كنيد.
زراتي در اين زمينه توضيح مي‌دهد: آنتوسيانين، رنگدانه‌اي است كه آن را مي‌توان از ميوه‌ها و سبزيجات بنفش و ارغواني رنگ مانند شاتوت، زغال اخته، انگور و كلم بنفش به دست آورد. آنتوسيانين براي كنترل قند خون ديابتي‌ها نيز مفيد است و كساني كه دچار مشكل افزايش كلسترول خون هستند مي‌توانند براي كاهش كلسترول از اين ماده غذايي استفاده كنند.
در ضمن يادتان باشد مصرف محصولات غني از آنتوسيانين، خطر ابتلا به بيماري‌هاي قلبي را نيز كاهش مي‌دهد. بنابراين توصيه مي‌شود وقتي اين ميوه‌ها در بازار وجود دارد، حتماً به مقدار كافي از آنها استفاده كنيد.
نارنجي‌هاي مفيد
ميوه‌ها و سبزيجاتي كه به رنگ زرد تيره يا نارنجي هستند، سرشار از بتاكاروتن بوده و خواص زيادي نيز دارند؛ به عنوان مثال هويج كه يكي از مهم‌ترين و شناخته‌شده‌ترين سبزيجات اين گروه به حساب مي‌آيد، حاوي مقدار زيادي «بتاكاروتن» است.
زراتي با اشاره به اين موضوع، خاطرنشان مي‌كند: بخش زيادي از ويتامين A مورد نياز بدن، از طريق مواد غذايي و به شكل پيش‌ساز ويتامين A يعني بتاكاروتن دريافت مي‌شود كه در نهايت در بدن به ويتامين A تبديل خواهد شد. البته نبايد فراموش كنيم اين ويتامين سرشار از خواص آنتي‌اكسيداني، ضدسرطاني و ضدالتهابي است كه به همين دليل مي‌تواند به نفع سلامت انسان باشد.
زرد، مثل زردآلو
يكي ديگر از رنگدانه‌هايي كه در سبزيجات و ميوه‌هاي رنگي وجود دارد، «گزانتوفيل» است؛ زردآلو، فلفل دلمه‌اي زرد و ساير سبزيجات زرد رنگ حاوي مقدار زيادي گزانتوفيل بوده و خواص آنتي‌اكسيداني زيادي نيز دارد.
به گفته زراتي بهتر است افرادي كه در كارخانه‌ها يا ساير مكان‌‌هاي آلوده كار مي‌كنند، از اين قبيل مواد غذايي بيشتر كمك بگيرند.
سبزهاي تيره؛ كلروفيل و امگا سه
تقريباً تمام سبزيجات حاوي رنگدانه سبزي به نام «كلروفيل» هستند كه يكي از آشناترين رنگدانه‌هاست. اما حالا اين سوال پيش مي‌آيد كه با وجود كلروفيل، چرا بعضي از سبزيجات و ميوه‌ها سبز هستند و گروهي به رنگ‌هاي ديگري وجود دارند؟
زراتي به اين سوال چنين پاسخ مي‌دهد: با اين‌كه در بسياري از ميوه‌ها و سبزيجات به دليل غالب بودن ساير رنگدانه‌ها، رنگ كلروفيل كمتر و محو مي‌شود، اما نبايد فراموش كنيم كلروفيل هم خواص آنتي‌اكسيداني زيادي دارد.
اين كارشناس ارشد تغذيه تاكيد مي‌كند: سبزيجاتي مانند برگ كاهو يا سبزي خوردن كه به دليل وجود كلروفيل رنگ‌شان سبز تيره است، منابع خوب اسيدهاي چرب امگاسه هم محسوب مي‌شود و به همين دليل نبايد مصرف آنها را ناديده بگيريم.
پرخاصيت‌هاي بي‌رنگ!
وقتي از خواص ميوه‌هاي رنگي صحبت مي‌شود، شايد به اشتباه فكر كنيم همه فيتوكميكال‌ها بايد رنگي باشند و به كمك رنگ‌شان شناخته شوند؛ در حاليكه زراتي مي‌گويد: برخي از فيتوكميكال‌ها با اين‌كه رنگي ندارند، ولي وجودشان در مواد غذايي گياهي ضروري و حياتي است؛ يكي از اين موارد فيتواستروژن يا استروژن گياهي است كه مقدار زيادي از اين تركيبات در سويا يافت مي‌شود.
به گفته وي، مشخص شده است احتمال بروز سرطان سينه ميان خانم‌هايي كه از دوران كودكي از اين منابع استفاده كرده‌اند، كمتر از ديگران خواهد بود. همچنين كساني كه دوران يائسگي را مي‌گذرانند و با مشكل گرگرفتگي روبه‌رو هستند، مي‌توانند با مصرف اين مواد از بروز اين مساله پيشگيري كنند.
اين كارشناس تغذيه ضمن تاكيد براين‌كه برخي فيتوكميكال‌هايي كه رنگ نداشته ولي براي سلامت ضروري است در خانواده كلم وجود دارد، مي‌گويد: تركيبات فيتوكميكال موجود در كلم از بروز سرطان دهان، معده و روده جلوگيري مي‌كند و علاوه بر اين، افرادي كه سابقه عفونت هليكوباكترپيلوري (عفونتي كه سبب زخم در معده مي‌شود) دارند با مصرف كلم مي‌توانند از بروز مشكل يا عود مجدد آن پيشگيري كنند.
ميوه بخوريد تا خونتان تصفيه شود
از قديم مي‌گفتند انار تصفيه‌كننده خون است؛ اما آيا واقعاً اين مطلب درست است و مي‌توان گفت انار خون را تصفيه مي‌كند؟ زراتي با اشاره به اين‌كه تمام ميوه‌ها و سبزيجات رنگي تصفيه كننده خون هستند، چنين توضيح مي‌دهد: در‌واقع فيتوكميكال‌ها يا رنگدانه‌هاي موجود در موادغذايي، مي‌تواند روي آنزيم‌هاي كبد تاثير گذاشته و فعاليت آنها را افزايش دهد تا كبد با قدرت بيشتري مواد سمي را از خون پاك كند؛ بنابراين مي‌توان گفت مواد آلوده‌اي كه از طريق هوا يا غذا وارد بدن مي‌شود با مصرف ميوه‌ها و سبزيجات خنثي خواهد شد.
به گفته اين كارشناس تغذيه، بايد از تمام ميوه‌ها و سبزيجات رنگي به صورت متعادل و متنوع در برنامه غذايي استفاده كنيم تا از خواص آنها بهره‌مند شده و از بروز مشكلات پيشگيري كنيم.
نيلوفر اسعدي‌بيگي - جام‌جم
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر