نوشته شده توسط : تحريريه دنياي تغذيه
دكتر سيدضياءالدين مظهريكودكي با وزن موقع تولد 1950 گرم و قد 42 سانتيمتر دارم. الان كه 22 ماهه است، وزنش 5/9 كيلوگرم و قدش 77 سانتيمتر است. آيا مناسب مي‌باشد؟ همه مي‌گويند خيلي كوچك است. چه كنم؟
قد و وزن اعلام شده زمان تولد نمايانگر نارس به دنيا آمدن كودك مورد اشاره مي‌باشد، ولي در چندمين هفتگي زمان تولد معلوم نمي‌باشد. اگر به طور متوسط قد نوزاد رسيده در زمان تولد حدود پنجاه سانتيمتر باشد، در پايان اولين سال تولد به ميزان پنجاه درصد به قد تولد افزوده مي‌شود (يعني 25 سانتيمتر) و در سال دوم اين ميزان افزايش قد 5/12 و در سال سوم 25/6 سانتيمتر مي‌باشد. در مورد وزن نيز اگر شرايط محيطي و تغذيه مناسبي برقرار باشد، وزن زمان تولد در پايان 5 ماهگي دو برابر وزن تولد و در يكسالگي 3 برابر و در سه سالگي 4 برابر زمان تولد مي‌شود.
ولي در قبال نوزادان نارس كه زودتر از زمان تولد متولد گرديده باشند، گرچه قد و وزن كمتري در زمان تولد دارند، ولي سرعت رشد قدي و افزايش وزن‌شان بسيار سريع‌تر از بچه‌هاي فول‌ترم مي‌باشد و بطور معمول در صورت تغذيه مناسب، خودشان را به قد و وزن كودكان مورد اشاره مي‌رسانند، البته اين موضوع در قبال نوزاداني كه تأخير رشد رحمي (IugRها) دارند، صدق نمي‌كند، كما اينكه كودك مورد اشاره كه با وزن 950/1 كيلوگرم و قد 42 سانتيمتر به دنيا آمده، در طول 22 ماه بعد از تولد به وزن او 550/7 كيلوگرم و به قد او 35 سانتيمتر افزوده شده است و اگر از نظر رشد مغزي، دور سر و توان يادگيري مشكلي نداشته باشد، در صورت داشتن تغذيه متناسب، متعادل و متنوع و خواب كافي مخصوصاً زود خوابيدن در شب و ادامه يافتن مكمل آهن تجويزي و احياناً روي، واماندگي رشد وزن و قد خود را جبران خواهد نمود، چرا كه كودكان نارس در طول 18 ماهگي دور سرشان به حد ساير كودكان و وزن آنها تا 24 ماهگي و قد آنها تا 40 ماهگي به حد سايرين رسيده و كمبودهاي اوليه‌شان برطرف مي‌گردد.
ضمناً از اين فرصت به دست آمده استفاده نموده نحوه تصحيح ضريب سن به شرح زير به اطلاع علاقه‌مندان رسانيده مي‌شود:
1- اينكه نوزاد در چندمين هفته حاملگي متولد شده را مشخص فرماييد (معمولاً اكثر متولدين فول‌ترم بين 39 و 40 هفتگي به‌دنيا مي‌آيند).
2- تعداد هفته قبل از تولد بچه را از 40 كه دوران طبيعي رشد رحمي مي‌باشد كم نماييد.
3- با تفريق سن تقويمي كودك يعني سن پس از تولد ضريب اصلاح سن را محاسبه نماييد.
مثال: اگر نوزادي پس از هفته سي‌‌ام بارداري متولد گرديده باشد و در سن 5 ماهگي بخواهيد اندازه‌هاي بدن او را در سن مورد اشاره تعيين نماييد طبق عمليات زير محاسبه مي‌گردد.
عدد 30 را از عدد 40 كم كنيد (10= 30-40) يعني 5/2 ماه ضريب تصحيح مي‌باشد.
عدد به دست آمده را از سن فعلي كم كنيد (5/2= 5/2-5) يعني دور سر و قد بچه بايد در سن 5 ماهگي، با يك بچه رسيده 5/2 ماهه فول‌ترم محاسبه و مقايسه گردد.
البته چنين محاسبه ضريب تصحيح سن تا سن 18 ماهگي، براي دور سر تا 24 ماهگي، براي وزن و تا 40 ماهگي، براي قد بايد در نظر گرفته شود. اكنون با آگاهي از زمان زود متولد شدن كودكتان مي‌توانيد طبق محاسبه فوق تفاوت قد و وزن را در زمان‌هاي تعيين شده محاسبه فرماييد.
دكترمحمد حسین صالحی سورمقی
لطفاً در مورد گياهان دارويي مفيد براي پيشگيري و درمان سنگ كيسه صفرا توضيح بفرماييد.
9021*** 0917
كليه گياهان دارويي كه خاصيت صفراآور دارند تا حدي براي جلوگيري و يا به تاخير انداختن تشكيل سنگ صفرا مفيد مي‌باشند. بسياري از اين گياهان بطور مداوم در تغذيه مصرف مي‌شوند، مانند زردچوبه كه يكي از بهترين صفراآورها است، اما گياهان مهم ديگر صفرآور شامل آلو، آناناس، زيره سياه، نخود، علف چشمه (بولاغ اوتي)، زرشك، كاسني، شاه‌تره، قاصدك و خارمريم مي‌باشند كه مي‌‌توان از خود گياه و يا فرآورده‌هاي دارويي صنعتي آنها استفاده نمود، اما در صورتي كه سنگ كيسه صفرا تشكيل شده باشد با داروي گياهي قابل درمان و يا دفع نمي‌باشد و بايد به متخصصين داخلي مراجعه و چاره‌انديشي نمود.
دكتر احمدرضا درستی
با سلام، سوالي از حضورتان داشتم، ما از شيرهاي كيلويي استفاده مي‌كنيم. طعم آن كمي فرق دارد، اما وقتي آنها را مي‌جوشانيم، نمي‌برند. از كجا بفهميم جوش شيرين در آن ريخته‌اند يا فاسد است؟
0551*** 0251
تمام انواع آلودگی در شير، منجر به بريده شدن شير هنگام جوشاندن آن نمی‌شود. مثلا آلودگی به باکتري‌هايی که توليد اسيد نمی‌کنند و همچنين آلودگی به قارچ‌های تک سلولی و سموم مترشحه آنها را می‌توان نام برد. آفلاتوکسين سمی است که توسط قارچ تک سلولی ترشح می‌شود و ممکن است برخی شيرهای فله را آلوده کند که با جوشاندن از بين نمی‌رود و طعم و رنگ و بو و ظاهر شير را هم عوض نمی‌کند؛ ولی بشدت برای سلامتی مصرف کننده خطرساز است.
از طرف ديگر، بريدن شير، هميشه به معنی فساد جدی آن نيست. رشد باکتری‌های توليد کننده اسيد در شير منجر به بريدن آن هنگام جوشاندن می‌شود و اگر مدت فعاليت اين باکتری‌ها ادامه يابد، ترکيبات ايجاد شده در اين شير ممکن است موجب ناراحتی گوارشی (گاها شديد) از قبيل اسهال شود؛ ولی مسموميت ناشی از سموم که به سلامتی فرد لطمه بزند، اتفاق نمی‌افتد. البته وقتی شير هنگام جوشيدن بريد، نمی‌توان اطمينان داشت که فقط با باکتری‌های بی‌آزار مولد اسيد آلوده شده بوده، بلکه ممکن است باکتري‌های خطرناکی نيز به آن وارد شده باشند که خوردن اين شير موجب ايجاد بيماری گردد.
بنابر توضيحات فوق، نمی‌توان از ظاهر و شکل و احتمال بريده شدن شير با اطمينان در مورد سلامت آن قضاوت کرد. ضمنا روش ساده‌ای که در منزل بتوان به وجود جوش شيرين در شير پی برد، وجود ندارد. لذا توصيه می‌شود ترجيحا شير را بصورت بسته‌بندی از شرکت‌های معتبر مورد تاييد استاندارد و وزارت بهداشت خريداری کنيد. در غير اينصورت حداقل لبنيات را از فروشگاهی بسيار مطمئن خريداری نماييد که فروشنده تاييد کند اصول نگهداری و تغذيه بهداشتی دام رعايت شده و در دوشيدن، نگهداری و حمل و نقل و فروش شير و محصولات مربوطه نيز تمام اصول بهداشت، مورد توجه بو‌ده‌اند.
با سلام، خانمي هستم با قد 163 سانتيمتر و وزن 106، اشتهاي زيادي دارم. تحت نظر دكتر هستم. هيچگونه بيماري ندارم. دكتر غدد گفته‌اند مشكل هورموني دارم. هميشه با آمپول پروژسترون سيكل مي‌شوم. دليل آن را دكترها چاقي مي‌دانند. قرص قند مي‌خورم. با قرص قند اشتهايم كمتر مي‌شود. لطفا مرا راهنمايي كنيد.
بهتر بود سرکار خانم محترمی که سوال را مطرح نموده‌اند، سن و فعاليت و استخوان بندی خود را نيز ذکر می‌کردند. با اين حال، اين وزن برای تمام خانم‌ها (در هر شرايطی نيز که باشند)، بالا است و فقط شدت اضافه وزن برای افراد مختلف، متفاوت است. مشکلات هورمونی توسط چربی بالای بدن افراد چاق بوجود می‌آيند و يا تشديد می‌شوند، و از طرف ديگر به هم ريختگی‌های هورمونی روی اشتها و ازدياد چربی در بدن و در نتيجه وزن گيری افراد، اثر نامطلوب بجای می‌گذارند.
مصرف قرص قند برای افرادی که مبتلا به ديابت نيستند، مثل زدن عينک طبی برای کسانی است که چشمانی سالم دارند! اين کار در دراز مدت می‌تواند منجر به ايجاد لطماتی جدی در سلامتی فرد گردد. لذا توصيه می‌شود بدون نظر متخصص هرگز اقدام به مصرف دارو نکنيد. حتی داروهای مسکن موجود در اغلب فروشگاه‌ها (حتی غير داروخانه‌ها) نيز می‌توانند پيامد‌های منفی بر سلامتی بجای گذارند.
توصيه جدی می‌شود سرکار خانم خواننده گرامی مجله و ديگر افراد مشابه حتما ضمن باقی ماندن زير نظر متخصص غدد، برای داشتن رژيم غذايی مناسبی که به کنترل اشتها و وزن ايشان کمک کند و در عين حال سلامتی ايشان را حفظ کرده و ارتقا دهد، به متخصص تغذيه مراجعه فرمايند؛ زيرا متاسفانه يک دستورالعمل ساده و قابل ارائه به عموم در اين مورد، وجود ندارد.
دکتر فرزاد شیدفر
خانمي هستم كه مبتلا به خشكي چشم مي‌باشم. ژل و قطره مصرف مي‌كنم. لطفاً بفرماييد مصرف چه مواد غذايي براي من مفيد است؟
0254**** 021
معمول‌ترين علت خشكي چشم از ديدگاه علم تغذيه، كمبود ويتامين A مي‌باشد، چون ويتامين A در سلامت غشاهاي مخاطي مانند مجاري تنفسي، لوله گوارش، پوست و چشم نقش دارد. در كمبود ويتامين A، خشكي چشم، رشد ضعيف، كاهش ديد و قدرت بينايي در شب بروز مي‌كند. اين خشكي چشم در صورت ادامه كمبود ويتامين A منجر به خشكي پوست مي‌گردد.
پوست خشك، پوسته پوسته و زبر مي‌گردد. منابع غذايي ويتامين از غني به ضعيف شامل گوشت بوقلمون، سيب‌زميني شيرين، هويج خام، اسفناج پخته، كدو حلوايي، زردآلو، گرمك، كلم بروكلي، گوجه‌فرنگي و هلو مي‌باشند. البته غلظت بسيار زياد ويتامين A در روغن كبد ماهي يافت مي‌شود و همچنين در چربي شير و تخم‌مرغ نيز ويتامين A وجود دارد.
چون ويتامين A محلول در چربي است، مصرف مقادير زياد آن با علائم مسموميت مانند درد و شكستگي استخوان، بزرگ شدن سر، پوست خشك، ناخن‌هاي شكننده، ريزش مو، خستگي، بي‌اشتهايي و بزرگ شدن كبد همراه است، بنابراين اين خواهر محترم بايد توجه داشته باشند در صورتي كه از ژل و قطره حاوي ويتامين A مصرف مي‌كنند، مصرف غذاهاي غني از ويتامين A حتما بايد با مشورت با متخصص تغذيه باشد. گاهي كمبود ويتامين A مرتبط به كمبود دريافت غذايي ويتامين A نمي‌باشد و عوامل ديگري مانند دريافت ناكافي چربي، اختلال لوزالمعده، سيستم صفراوي و كمبود روي نيز ميتواند در ايجاد علائم كمبود ويتامين A نقش داشته باشد.
همچنين كمبود مصرف پروتئين‌ها نيز ميتواند در ايجاد علائم كمبود ويتامين A نقش داشته باشد بنابراين مشورت با متخصص تغذيه براي بررسي دقيق و علمي نوع كمبود و علت كمبود براي اين خانم ضروري است. ضمنا منابع غذايي روي شامل جگر، گوشت بوقلمون، گوشت گاو، نخود سبز، ماست، گردو، بادام زميني و اسفناج مي‌باشند كه ميتواند در برخي شرايط در رفع علائم كمبود ويتامين A موثر باشد.
دكترسيد مسعود كيمياگر
من 31 سال دارم و قدم 168 سانتيمتر است. قبل از بارداري وزنم 73 كيلوگرم بود. وزن بعد از بارداري من 83 كيلوگرم است. حالا فرزندم 20 ماهه است. با چه رژيم و ورزشي مي‌‌توانم لاغر شوم؟
7212*** 0917
اين خانم محترم ننوشته‌اند آيا هنوز به فرزندشان شير مي‌دهند يا خير. اگر شير نمي‌دهند با توجه به ميزان فعاليت روزانه ميتوانند با رژيم 1000 تا 1200 كيلوكالري هفته‌اي 750گرم (يعني ماهي 3 كيلوگرم) لاغر شوند. ميزان ورزش در روز حدود 45 دقيقه تا يكساعت (پياده‌روي يا استفاده از دستگاه گام‌زن) كفايت مي‌كند. اگر روزي چند نوبت شير مي‌دهند ميتوانند با رژيم 1400كيلوكالري همان ماهي 3كيلوگرم را لاغر كنند، بدون اينكه مشكلي براي شيرخوار پيش بيايد.
آيا درست است كه مي‌گويند خواب زياد باعث لاغري مي‌شود؟
4216*** 0918
خير، خواب نه چاق مي‌كند و نه لاغر. در مورد ارتباط خواب با چاقي يا لاغري بايد بگوييم كه ارتباط مستقيمي وجود ندارد. عده‌اي استدلال مي‌كنند افراد پرخواب كم فعاليت هستند و در نتيجه چاق مي‌شوند. گروه ديگري مي‌گويند آنهايي كه بيشتر مي‌خوابند كمتر غذا مي‌خورند و بنابراين لاغر مي‌شوند. واقعيت امر اين است كه خواب ارتباط مستقيمي با چاقي و لاغري ندارد. افرادي هستند كه زياد مي‌خوابند و در بيداري هم كاملا فعالند، پس چاق نمي‌شوند. از سوي ديگر افرادي كه كم مي‌خوابند لزوماً غذاي زيادي دريافت نمي‌كنند و اضافه وزن پيدا نخواهند كرد. پس خواب نقش ثانويه و غير مستقيم در چاقي و لاغري دارد و بايد به عامل اصلي توجه شود.
بهناز عباسي‌مقدم
آيا پياز سرخكرده در مقايسه با پياز آبپز ارزش غذايي كمتري دارد؟ چقدر؟
2251*** 0935
پياز سبزي بسيار مفيد و پر خاصيتي است، چون حاوي مقادير مناسبي ويتامين C و ويتامين‌هاي گروه B است. هر 100 گرم آن حاوي 25 ميلي‌گرم ويتامين C و 250 ميلي‌گرم پتاسيم است كه به كنترل فشار خون كمك شاياني مي‌كند. پياز خاصيت بسيار مهم ديگري دارد كه خاصيت ضد عفوني كنندگي آن است كه توصيه مي‌شود حتما در هنگام سرماخوردگي يا حتي مسافرت مصرف پياز فراموش نشود، اما وقتي پياز سرخ مي‌شود عمده ويتامين‌هاي آن به خصوص ويتامين C كه حساس به حرارت است را از دست مي‌دهد. لازم است ذكر كنيم در حد تفت دادن در زمان كوتاه در آشپزي اشكالي ندارد، ولي نوعي كه در مغازه‌ها هم امروزه مشاهده مي‌شود كه كاملا قهوه‌اي است، هم ارزش غذايي پاييني دارد هم اينكه تمام فيبر آن از بين رفته است. بهتر است پياز به صورت خام نگهداري و موقع مصرف پخته شود، چون اگر ما پياز يا هر ماده‌اي را از قبل پخته يا سرخ كرده و آماده كنيم، چون موقع مصرف فقط در حد گرم شدن حرارت مي‌بيند، در صورت وجود آلودگي، به غذا منتقل مي‌شود، اما مواد خام اگر آلودگي هم داشته باشند در حين پخت، آن سموم از بين مي‌روند. سبزيجات بهترين منابع ويتامين روزانه هستند. پس بهتر است آنها را به صورت تازه و روزانه مصرف كنيم و از انجماد يا سرخ كردن طولاني و نگهداري بلندمدت آنها خودداري نماييم.
دکتر لادن گیاهی
فردي كه خشكي دهان و بيني دارد، با اين فرض كه آزمايشات او هيچ مورد خاصي را نشان نداده و به هيچ بيماري خاصي مبتلا نيست، چه توصيه‌هاي غذايي به او پيشنهاد مي‌نماييد؟
8621*** 0912
خشکی دهان همیشه ناشی از عارضه بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا، دیابت، کم‌خونی، آرتریت روماتوئید، ایدز و یا بیماری‌های خودایمنی نیست. گاهی اوقات استفاده از مسکن‌ها، داروهای ضد حساسیت و داروهای ضد افسردگی نیز باعث خشکی دهان مي‌شوند. در زنان نیز نزدیک شدن به سن یائسگی و دریافت ناکافی کلسیم و ویتامین‌ها و مشکلات روحی باعث بروز خشکی دهان مي‌شود.
فردی که بدون مصرف سیگار، ابتلا به بیماری‌های ذکر شده و مصرف داروهای فوق به خشکی دهان مبتلا است، باید در قدم اول نسبت به دریافت آب کافی (حداقل 5 لیوان در روز) و ترکیب مناسب مایعات در طی روز اطمینان حاصل کند. اگر فردی در طی روز بیش از 3 لیوان چای بنوشد و یا از نوشیدنی‌های کافئینه مثل انواع نسکافه، قهوه، کوکاکولا، پپسی و همچنین آبمیوه‌ها، شربت‌ها و نوشیدنی‌های شکردار زیاد استفاده نماید، باید جهت رفع خشکی دهان ابتدا این عادت‌ها را تعدیل نموده و مصرف این قبیل نوشیدنی‌ها را ابتدا به نصف مقدار مصرف فعلی و سپس به میزان بیشتری کاهش دهد. این اقدام در حفظ مایعات بدن و جلوگیری از تشدید خشکی بسیار کلیدی است.
بعلاوه خاطر نشان مي‌شود نوشیدنی‌های الکل‌دار نیز باعث تحریک خشکی دهان مي‌شوند، بنابراین به افراد مبتلا به خشکی دهان تاکید مي‌شود همواره یک بطری آب هنگام خروج از منزل با خود داشته باشند و در فواصل منظم از آن بنوشند. ضمن آنكه نوشیدن یک لیوان آب قبل از خواب را فراموش نفرمایند. این افراد ميتوانند مقداری لیمو ترش تازه و 1 قاشق چایخوری عسل نیز به آبی که در طی روز مي‌نوشند اضافه نمایند.
استفاده از آدامس‌های بدون قند نیز در طی روز موثر است، اما باید توجه داشته باشند که از مصرف آدامس‌های قنددار و آبنبات‌های قنددار باید خودداری شود. استفاده از مرکبات، زیتون، دارچین و نعنا به طور محسوسی به افزایش بزاق کمک مي‌کند. گنجاندن منابع ویتامین A نظیر جگر، زرده تخم مرغ، هویج، زردآلو، انبه، هلو و سبزیجات برگی سبز رنگ در وعده‌های غذایی بسیار موثر است. جویدن روزانه سیب، هویج، کرفس، جوانه ماش و سایر حبوبات که از منابع غنی فیبر هستند نیز به افزایش بزاق کمک مي‌کند.
منبع: دنیای تغذیه ش 122
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر