نوشته : دكتر كوروش جعفريان متخصص تغذيه
آيا برنامه غذايي شما به دندانهايتان آسيب مي‌رساند؟ براي داشتن لبخند زيبا و سالم، چه چيزي بايد بخوريد و چه چيزي بنوشيد؟
اسيد، ميناي دندان‌ها را فرسوده و ساييده كرده و باعث فساد دندان‌ها و كرم خوردگي آنها مي‌شود.
نوشيدني‌هايي كه به مقدار زياد اسيدي هستند، مثل آب ليمو، مي‌توانند ميناي دندان‌ها را فرسوده كنند؛ اما معمولاً مصرف آب ليمو آنقدر زياد نيست كه مشكل جدي ايجاد كند. برخي ديگر از آب‌ميوه‌ها (مركبات) نيز اسيدي هستند، اما چندان خطرساز نيستند. آب‌ميوه‌‌هاي شيرين كمتر اسيدي هستند، ولي مقدار زيادي قند دارند؛ بنابراين در مورد استفاده از آنها بهتر است بيشتر دقت كنيد؛ چرا كه علاوه بر دندان‌ها ممكن است مشكلات ديگري نيز ايجاد كنند.دغدغه اصلي، غذاهايي هستند كه به دندان‌ها مي‌چسبند. قندها و نشاسته‌ها وقتي گوارش مي‌شوند، باكتري‌ها آنها را به محصولات تجزيه‌شده اسيدي تبديل مي‌كنند. هر چه اين مواد اسيدي مدت طولاني‌تري با دندان‌ها در تماس باشند، احتمال فساد و خرابي دندان‌ها بيشتر مي‌شود. غذاهاي چسبنده قند و نشاسته بيشتري دارند و به راحتي در فضاي ميان دندان‌ها جاي مي‌گيرند و آسيب‌هاي جدي ايجاد مي‌كنند. نان، شيريني‌ها، كلوچه‌ها، چيپس، حبوبات و غلات از اين قبيل هستند. توصيه پزشكان اين نيست كه از مصرف اين مواد غذايي پرهيز كنيد؛ اما براي جلوگيري از به وجود آمدن چنين شرايطي بايد دندان‌ها را مسواك زد و از نخ دندان استفاده نمود. بهتر است بعد از هر وعده غذايي دهان و دندانهايتان را بشوييد. استفاده از دهانشويه نيز مفيد است؛ زيرا برخي باكتري‌ها را از بين مي‌برد.
چه زماني بايد دندان‌ها را مسواك زد؟
به‌‌طور كلي دندانپزشكان توصيه مي‌كنند كه هر روز دوبار دندان‌ها را مسواك بزنيم. يك‌بار قبل از خواب و يك‌بار در طول روز. اگر در طول روز عادت به خوردن ميان‌وعده بيشتري داريد، بهتر است سه بار مسواك بزنيد. با دقت و به درستي مسواك بزنيد تا باكتري‌هايي كه به سطح دندان‌ها و حتي زبان‌تان چسبيده‌اند، از بين بروند. اين باكتري‌ها نه تنها باعث فساد دندان‌ها، بلكه موجب بيماري‌هاي دهاني نيز مي‌شوند.مسواك زدن بهتر است بعد از غذا خوردن باشد؛ زيرا برخي غذاها و نوشيدني‌ها باعث مي‌شوند باكتري‌هاي داخل دهان اسيدهايي ترشح كنند كه به ميناي دندان‌ها آسيب مي‌رسانند. وقتي كه از غذاهاي شيرين و پر نشاسته استفاده مي‌كنيد، باكتري‌هاي دهان، اسيدهايي را توليد مي‌كنند كه تا 20 دقيقه و حتي بيشتر قادرند به ميناي دندان‌ها صدمه بزنند. غذاهاي مغذي كه كربوهيدرات و قند كمتري دارند و نوشيدن آب زياد، توليد اين اسيدها را كاهش مي‌دهد.دندانپزشكان مي‌گويند كه بهتر است تا 30 دقيقه بعد از خوردن نوشيدني‌هاي اسيدي مثل آب پرتقال، دندانهايتان را مسواك نزنيد، زيرا اسيد موجود در آنها باعث تضعيف ميناي دندان مي‌شود و مسواك زدن بلافاصله بعد از نوشيدن آنها باعث ضعيف‌تر شدن دندان‌ها مي‌شود. مسواك زدن به تنهايي قادر به از بين بردن عوامل فساد دندان‌ها نيست؛ استفاده از نخ دندان، دست كم روزي يك‌بار، خارج كردن باقيمانده مواد غذايي از لابه‌لاي دندان‌ها نيز اهميت بسياري دارد.
تأثيرغذا روي سلامت دندان‌ها
شير و ماست: شير و ماست بدون مواد شيرين‌كننده، اسيد بسيار اندكي دارند و از تخريب دندان‌ها پيشگيري مي‌كنند. در ضمن، سرشار از كلسيم هستند كه حافظ سلامت دندان‌هاست.
پياز: پياز داراي تركيب ضد باكتري بنام سولفور است كه به سلامت دندان‌ها كمك مي‌كند. كمبود ويتامين‌هاي B12,C، ريبوفلاوين، مواد معدني مثل روي و آهن روند ترميم نسوج دهاني را كُند مي‌كند.
سرطان دهان در اثر استفاده بيش از حد از تنباكو و الكل ايجاد مي‌شود. از بيماري‌هاي ديگر كه روي دندان‌ها اثر مي‌گذارد، ديابت است كه باعث سوزش زبان و خشكي دهان مي‌شود.
ميوه‌ها: ميوه‌هايي همچون سيب، توت‌فرنگي، مركبات و كيوي مقدار زيادي ويتامين C دارند و باعث محكم شدن ديواره سلول‌ها مي‌شوند.
سبزيجات: كدو، هويج و بروكلي سرشار از ويتامين A و براي تشكيل ميناي دندان مناسب هستند؛ در ضمن لثه‌ها را نيز تميز مي‌كنند.
تصورات اشتباه
بيشتر مردم تصور مي‌كنند كه جرم‌گيري دندان موجب نازك شدن ميناي دندان و پوسيدگي آن مي‌شود. وقتي كه جرم روي دندان‌ها تشكيل مي‌شود، لايه‌اي روي دندان‌ها قرار گرفته و آن را از تحريكات سرما و گرما حفظ مي‌كند. با جرم‌گيري اين لايه برداشته شده و حساسيت به سرما و گرما بيشتر مي‌شود؛ به همين دليل افراد فكر مي‌كنند ميناي دندان‌شان در اثر جرم‌گيري از بين رفته و نازك‌تر شده است. برخي از خانم‌ها تصور مي‌كنند كه در هر بار بارداري يك دندان از دست مي‌دهند؛ در حالي‌كه اين طرز فكر اشتباه است و اين اتفاق در اثر بي‌توجهي به بهداشت دهان و دندان و استفاده از مواد غذايي پر قند مي‌افتد. جنين كلسيم را از دندان‌هاي مادر نمي‌گيرد؛ بلكه از مواد غذايي كه مادر مي‌خورد، دريافت مي‌كند.
براي حفظ سلامت دندان‌ها چه بايد كرد؟
از فلورايد استفاده كنيد. فلورايد باعث استحكام دندان‌ها شده و از پوسيدگي آنها جلوگيري مي‌كند. در خمير دندان‌ها و دهانشويه‌ها، فلورايد وجود دارد.
از كشيدن سيگار و مصرف بي‌رويه چاي و قهوه خودداري كنيد.
كيفيت تغذيه خود را بهبود ببخشيد.
ويتامين‌هاي آنتي‌اكسيدان، مثل ويتامين C، باعث مقاومت لثه و ساير بافت‌هاي آن و جلوگيري از عفونت‌هاي ميكروبي مي‌شوند.
مواد قندي غير ضروري را حذف كنيد. مصرف انواع شكلات‌ها، مرباها و آب‌نباتها كه چندان مورد نياز بدن نيستند را به كمترين ميزان برسانيد. مواد قندي را در زمان مناسب مصرف كرده و سعي كنيد در ميان وعده‌هاي غذايي مواد قندي مصرف نكنيد. بسياري از مردم به علت نخوردن صبحانه كافي، در طول روز مجبور به مصرف موادي از قبيل كيك، بيسكويت، شيريني و يا شكلات مي‌شوند. اگر علاقه زيادي به خوردن اين نوع مواد غذايي شيرين داريد، پس از مصرف آنها بلافاصله دندان‌ها را مسواك بزنيد و يا دست كم چند بار آنها را بشوييد.
پنير به سلامت دندان‌ها كمك زيادي مي‌كند. اين ماده غذايي چه به صورت پخته و چه سرد، باعث آزاد شدن كلسيم فراوان مي‌شود كه در تشكيل ساختار و پلاك روي دندان شركت مي‌كند و باعث محافظت دندان در مقابل اسيد آزاد شده از ميكروب‌ها مي‌شود.
منبع: دنیای سلامت ش 86
اسيد، ميناي دندان‌ها را فرسوده و ساييده كرده و باعث فساد دندان‌ها و كرم خوردگي آنها مي‌شود.
نوشيدني‌هايي كه به مقدار زياد اسيدي هستند، مثل آب ليمو، مي‌توانند ميناي دندان‌ها را فرسوده كنند؛ اما معمولاً مصرف آب ليمو آنقدر زياد نيست كه مشكل جدي ايجاد كند. برخي ديگر از آب‌ميوه‌ها (مركبات) نيز اسيدي هستند، اما چندان خطرساز نيستند. آب‌ميوه‌‌هاي شيرين كمتر اسيدي هستند، ولي مقدار زيادي قند دارند؛ بنابراين در مورد استفاده از آنها بهتر است بيشتر دقت كنيد؛ چرا كه علاوه بر دندان‌ها ممكن است مشكلات ديگري نيز ايجاد كنند.دغدغه اصلي، غذاهايي هستند كه به دندان‌ها مي‌چسبند. قندها و نشاسته‌ها وقتي گوارش مي‌شوند، باكتري‌ها آنها را به محصولات تجزيه‌شده اسيدي تبديل مي‌كنند. هر چه اين مواد اسيدي مدت طولاني‌تري با دندان‌ها در تماس باشند، احتمال فساد و خرابي دندان‌ها بيشتر مي‌شود. غذاهاي چسبنده قند و نشاسته بيشتري دارند و به راحتي در فضاي ميان دندان‌ها جاي مي‌گيرند و آسيب‌هاي جدي ايجاد مي‌كنند. نان، شيريني‌ها، كلوچه‌ها، چيپس، حبوبات و غلات از اين قبيل هستند. توصيه پزشكان اين نيست كه از مصرف اين مواد غذايي پرهيز كنيد؛ اما براي جلوگيري از به وجود آمدن چنين شرايطي بايد دندان‌ها را مسواك زد و از نخ دندان استفاده نمود. بهتر است بعد از هر وعده غذايي دهان و دندانهايتان را بشوييد. استفاده از دهانشويه نيز مفيد است؛ زيرا برخي باكتري‌ها را از بين مي‌برد.
چه زماني بايد دندان‌ها را مسواك زد؟
به‌‌طور كلي دندانپزشكان توصيه مي‌كنند كه هر روز دوبار دندان‌ها را مسواك بزنيم. يك‌بار قبل از خواب و يك‌بار در طول روز. اگر در طول روز عادت به خوردن ميان‌وعده بيشتري داريد، بهتر است سه بار مسواك بزنيد. با دقت و به درستي مسواك بزنيد تا باكتري‌هايي كه به سطح دندان‌ها و حتي زبان‌تان چسبيده‌اند، از بين بروند. اين باكتري‌ها نه تنها باعث فساد دندان‌ها، بلكه موجب بيماري‌هاي دهاني نيز مي‌شوند.مسواك زدن بهتر است بعد از غذا خوردن باشد؛ زيرا برخي غذاها و نوشيدني‌ها باعث مي‌شوند باكتري‌هاي داخل دهان اسيدهايي ترشح كنند كه به ميناي دندان‌ها آسيب مي‌رسانند. وقتي كه از غذاهاي شيرين و پر نشاسته استفاده مي‌كنيد، باكتري‌هاي دهان، اسيدهايي را توليد مي‌كنند كه تا 20 دقيقه و حتي بيشتر قادرند به ميناي دندان‌ها صدمه بزنند. غذاهاي مغذي كه كربوهيدرات و قند كمتري دارند و نوشيدن آب زياد، توليد اين اسيدها را كاهش مي‌دهد.دندانپزشكان مي‌گويند كه بهتر است تا 30 دقيقه بعد از خوردن نوشيدني‌هاي اسيدي مثل آب پرتقال، دندانهايتان را مسواك نزنيد، زيرا اسيد موجود در آنها باعث تضعيف ميناي دندان مي‌شود و مسواك زدن بلافاصله بعد از نوشيدن آنها باعث ضعيف‌تر شدن دندان‌ها مي‌شود. مسواك زدن به تنهايي قادر به از بين بردن عوامل فساد دندان‌ها نيست؛ استفاده از نخ دندان، دست كم روزي يك‌بار، خارج كردن باقيمانده مواد غذايي از لابه‌لاي دندان‌ها نيز اهميت بسياري دارد.
تأثيرغذا روي سلامت دندان‌ها
شير و ماست: شير و ماست بدون مواد شيرين‌كننده، اسيد بسيار اندكي دارند و از تخريب دندان‌ها پيشگيري مي‌كنند. در ضمن، سرشار از كلسيم هستند كه حافظ سلامت دندان‌هاست.
پياز: پياز داراي تركيب ضد باكتري بنام سولفور است كه به سلامت دندان‌ها كمك مي‌كند. كمبود ويتامين‌هاي B12,C، ريبوفلاوين، مواد معدني مثل روي و آهن روند ترميم نسوج دهاني را كُند مي‌كند.
سرطان دهان در اثر استفاده بيش از حد از تنباكو و الكل ايجاد مي‌شود. از بيماري‌هاي ديگر كه روي دندان‌ها اثر مي‌گذارد، ديابت است كه باعث سوزش زبان و خشكي دهان مي‌شود.
ميوه‌ها: ميوه‌هايي همچون سيب، توت‌فرنگي، مركبات و كيوي مقدار زيادي ويتامين C دارند و باعث محكم شدن ديواره سلول‌ها مي‌شوند.
سبزيجات: كدو، هويج و بروكلي سرشار از ويتامين A و براي تشكيل ميناي دندان مناسب هستند؛ در ضمن لثه‌ها را نيز تميز مي‌كنند.
تصورات اشتباه
بيشتر مردم تصور مي‌كنند كه جرم‌گيري دندان موجب نازك شدن ميناي دندان و پوسيدگي آن مي‌شود. وقتي كه جرم روي دندان‌ها تشكيل مي‌شود، لايه‌اي روي دندان‌ها قرار گرفته و آن را از تحريكات سرما و گرما حفظ مي‌كند. با جرم‌گيري اين لايه برداشته شده و حساسيت به سرما و گرما بيشتر مي‌شود؛ به همين دليل افراد فكر مي‌كنند ميناي دندان‌شان در اثر جرم‌گيري از بين رفته و نازك‌تر شده است. برخي از خانم‌ها تصور مي‌كنند كه در هر بار بارداري يك دندان از دست مي‌دهند؛ در حالي‌كه اين طرز فكر اشتباه است و اين اتفاق در اثر بي‌توجهي به بهداشت دهان و دندان و استفاده از مواد غذايي پر قند مي‌افتد. جنين كلسيم را از دندان‌هاي مادر نمي‌گيرد؛ بلكه از مواد غذايي كه مادر مي‌خورد، دريافت مي‌كند.
براي حفظ سلامت دندان‌ها چه بايد كرد؟
از فلورايد استفاده كنيد. فلورايد باعث استحكام دندان‌ها شده و از پوسيدگي آنها جلوگيري مي‌كند. در خمير دندان‌ها و دهانشويه‌ها، فلورايد وجود دارد.
از كشيدن سيگار و مصرف بي‌رويه چاي و قهوه خودداري كنيد.
كيفيت تغذيه خود را بهبود ببخشيد.
ويتامين‌هاي آنتي‌اكسيدان، مثل ويتامين C، باعث مقاومت لثه و ساير بافت‌هاي آن و جلوگيري از عفونت‌هاي ميكروبي مي‌شوند.
مواد قندي غير ضروري را حذف كنيد. مصرف انواع شكلات‌ها، مرباها و آب‌نباتها كه چندان مورد نياز بدن نيستند را به كمترين ميزان برسانيد. مواد قندي را در زمان مناسب مصرف كرده و سعي كنيد در ميان وعده‌هاي غذايي مواد قندي مصرف نكنيد. بسياري از مردم به علت نخوردن صبحانه كافي، در طول روز مجبور به مصرف موادي از قبيل كيك، بيسكويت، شيريني و يا شكلات مي‌شوند. اگر علاقه زيادي به خوردن اين نوع مواد غذايي شيرين داريد، پس از مصرف آنها بلافاصله دندان‌ها را مسواك بزنيد و يا دست كم چند بار آنها را بشوييد.
پنير به سلامت دندان‌ها كمك زيادي مي‌كند. اين ماده غذايي چه به صورت پخته و چه سرد، باعث آزاد شدن كلسيم فراوان مي‌شود كه در تشكيل ساختار و پلاك روي دندان شركت مي‌كند و باعث محافظت دندان در مقابل اسيد آزاد شده از ميكروب‌ها مي‌شود.
منبع: دنیای سلامت ش 86
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر