آيا مي‌توان جلوي روند پيري را گرفت؟، آيا مي‌توان قرص ضد پيري را به دست آورد؟
پيري فرايندي است كه در آن پا به سن مي‌گذاريم، همه ما پير شدن را با شمارش سالهاي زندگي و جشن تولد خود اندازه‌گيري مي‌كنيم، دانشمندان پيري را زوال تمام اعضاء و سيستم‌هاي بدن در گذر زمان مي‌دانند و معتقدند پير شدن شامل كاهش توانايي‌هاي بدن در پاسخگويي به استرس‌ها و عدم تعادل واكنش‌هاي سيستم‌هاي مختلف بدن مي‌باشد. پير شدن بخش مهمي از زندگي ماست و مي‌توان آن را مرحله نهايي تكامل و رشد انسان دانست. فرايندي بسيار پيچيده كه مكانيزم‌ها و دلايل بسيار متفاوتي اين حالت را كنترل مي‌كند.
در تمام آزمايشگاه‌هاي جهان، دانشمندان در جستجوي قرصي هستند كه باعث افزايش طول عمر و نيروي جواني شود. به نظر مي‌رسد تحقيق روي «محدود كردن كالري» راه رسيدن به اين هدف را نشان دهد.
به گفته دانشمندان، تا ماه مي 2002 هيچ دارويي به بازار عرضه نشده است كه بتواند پير شدن را در انسان به تعويق بيندازد. منظور از پير شدن (aging) كاهش توانايي‌هاي بدني به واسطه افزايش تخريب مولكول‌ها و سلول‌هاي بدن است. به نظر مي‌رسد با استفاده از يك رژيم غذايي كم كالري كه از نظر مواد غذايي متعادل باشد، طول عمر و سلامتي در بسياري از حيوانات به طور باور نكردني افزايش مي‌يابد. تحقيقات نشان مي‌دهد كه محدود كردن كالري مي‌تواند عمل پير شدن در انسان را نيز به تعويق بيندازد.
متأسفانه، مردم براي آنكه بيشترين استفاده را از محدود كردن كالري ببرند. بايد كالري روزانه خود را از 2500 به 1750 برسانند كه معادل كاهش 30 درصدي كالري روزانه مي‌باشد و تنها معدودي از انسان‌ها مي‌توانند اين رژيم غذايي سخت را (مخصوصا در سال‌هايي پاياني عمر) تحمل كنند. ولي بسيار مطلوب خواهد بود اگر قرصي توليد شود كه بتواند اثرات فيزيولوژيك كم‌خوري را تقليد كند بدون آنكه فرد را وادار به تحمل گرسنگي كند.
آيا اين تركيب كه آن را مقلد محدوديت كالري (Caloric _ Restriction mimetic) مي‌نامند، خواهد توانست سلامت مردم را براي مدت طولاني‌تري تضمين كند و آيا مي‌تواند اختلالات ناشي از افزايش سن مانند ديابت، تصلب شرائين، بيماري‌هاي قلبي و سرطان را به تاخير بيندازد؟
حال چرا كاهش عملكرد ميتوكندري در ساخت ATP باعث كند شدن فرآيند پير شدن مي‌شود؟ جواب قاطعي نمي‌توان به اين سوال داد ولي دانشمندان چندين نظريه را مطرح كرده‌اند، يكي از اين نظريه‌ها بيان مي‌كند كه مولكول‌هايي به نام راديكال‌هاي آزاد مسئول عمل پير شدن هستند كه بخش اعظم اين مولكول‌هاي بسيار فعال باعث ايجاد آسيب‌هاي دائمي در قسمت‌هاي مختلف سلول مي‌شوند. راديکال‌های آزاد اثر منفی خود را از طریق حمله مستقیم به قسمت‌های مختلف سلول‌ها اعم از کربو هیدرات‌ها و پروتیین‌ها و DNA عمل می‌کنند و نهایتا تاثیرات منفي‌شان را در 3 حالت عمده در بدن اعمال مي‌کنند.
كاهش ميزان تقسیم سلولی بافت‌های بدن از دو طريق:
الف) كاهش ميزان اكسيژن رساني
ب) كاهش طول تلومر كروموزوم‌ها
الف) كاهش ميزان اكسيژن‌رساني:
از يك طرف، حمله مستقیم به سلول‌های دیواره مویرگ‌ها و تخریب مويرگ‌ها نموده و در نتيجه باعث کاهش خون رسانی به بافت‌ها مي‌شود و از طرف ديگر با مرور سن ميزان مواد اكسيداتيو از جمله پلاك‌ها و چربي‌ها از قبيل تري گليسيريد و كلسترول در سطح داخلی مويرگ‌ها افزايش يافته و اين خود مي‌تواند مانعي در رساندن اكسیژن به بافت‌ها باشد. علاوه بر آن كه سخت شدن ديواره سلول مويرگ‌ها آن‌ها را غير قابل انعطاف نموده و باعث كاعش حجم دريافتي خون در آن‌ها مي‌شود. در نتيجه، تمام اين عوامل باعث کاهش اكسيژن دريافتي و نهايتا كاهش قدرت تقسیمی و ترمیمی سلول‌هاي بدن می‌شود از جمله بیماری‌های مربوطه می‌توان چین و چروک پوست و كاهش كيفيت عملكردي سلول‌هاي عصبي و آتروفی سلول‌های ماهیچه ای و در نتيجه کاهش قدرت آن‌ها را نام برد.
ب) كاهش طول تلومر كروموزوم‌ها:
راديكال‌هاي آزاد باعث تغيیر طول فیزیکی ماده ای به نام تلومر که در انتهای کرومزوم‌ها قرار دارد شده و کاهش طول تلومر با کاهش میزان تقسیم سلولی در ارتباط است.
2- تخریب و تغیر مواد شیمیا یی درون سلول‌ها و ایجاد التهاب در آن‌ها و نهايتا ايجاد تغييرات ساختماني فيزيكي و شيميائي در هورمون‌ها، آنزيم‌ها و بافت‌هاي مهم بدن.
3- تغیيرات در ساختمان DNA سلول‌ها و احتمال ایجاد انواع سرطان‌ها
تا به اين جاي كار اثبات شده است كه مهار متابوليسم گلوكز، مي‌تواند بسياري از اثرات محدود كردن كالري در بدن را ايجاد كند. تحقيقات نشان مي‌دهد كه با استفاده از 3 روش به ترتيب الويت
1- تغذيه درماني (مواد خاص)
2- استفاده از پمادهاي ويتاميني و مينرالي
3- استفاده از هورمون درماني به صورت دقیق و زير نظر متخصصان مربوطه
مي‌توان روند سرعت مرور سن را كند كرد.
در اين بحث سعي شده تاكيد بيشتر بر روي تغذيه درماني بشود.
اساس عملکرد مناسب برای مبارزه با رادیکال‌های آزاد به 3 طريق زیر می‌باشد:
1- حمله مستقیم به رادیکال‌های آزاد:
الف) استفاده از آنزیم‌های آنتی اکسیدانت: مانند سوپراكسيدديسموتاز (SOD) و کاتالاز و گلوتاتیون که برای فعالیت خود به مواد معدني از جمله روی و منگنز و مس برای فعالیت آنزیم (SOD) و سلنیومبرای کارکرد بهتر آنزیم گلوتاتیون نياز دارند تا کارکردشان به نحوه احسن باشد.
ب) استفاده از ویتامین‌ها و مواد آنتی اکسیدانت: مانند ویتامین C وE ، لیکوپن، لوتیین، بتاکاروتن، اسید آلفالیپوییک و یک نوع اسید آمینه به نام سیستیین.
2- جبران تاثیرات منفی رادیکال‌های آزاد:
الف) كاهش التهابات ناشي از اين مواد: التهابات ناشی از این مواد علاوه بر اينكه خود باعث تخريب ساختمان مولكولي سلول مي‌شود نهايتا موجب تحريك گسترده سيستم ايمني بدن عليه اين سلول‌ها مي‌شود. به عنوان مثال با استفاده از مواد ضد التهابات طبیعی مانند مواد موجود در روغن زیتون و زنجبیل و استفاده از اسید های چرب غیر اشباع (امگا-3) مي‌توان باعث كاهش التهابات شد.
ب) ترمیم ضایعات به وجود آمده: به عنوان مثال توسط موادی مانند ویتامین A وC و سولفات روي مي‌توان باعث افزایش روند کلاژن‌سازي در ضایعات مربوطه شده و آن‌ها را ترمیم كرد.
ج) جبران کاهش تقسیمات سلولی از طرق مختلف: از جمله:
1- افزایش میزان خون‌رساني به بافت‌ها (از طریق ورزش‌های هوازی و استفاده از مواد رقيق كننده خون مانند جينكيگوتيدي به علت داشتن فلاونوئيد خاصش و سير به علت داشتن ماده آلسين و شكلات كه حاوي نوعي فلاونوئيد به نام كاتچين است) 2- استفاده از مواد تحريك كننده تقسيم سلولي به عنوان مثال اثر ويتامين B9 يا همان اسيد فوليك در زياد كردن تقسيم سلولي به اثبات رسيده است و يا استفاده از پمادهای حاوی مواد لایه بردار مانند اسید های میوه (AHA) كه در افزايش میزان سلول‌هاي لايه اپيدرم پوست مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
د) جبران سطح هورمون‌ها و آنزيم‌هاي كاهش يافته در سطح پلاسماي خون: که از آن جمله می‌توان كنترل سطح پلاسمایی هورمون استروژن estrogen و تستسترون testosterone و هورمون رشد را نام برد که کاهش هر یک از آن‌ها خود به تنهائی به طور مستقيم و غير مستقيم مي‌توانند باعث تسريع فرایند مرور سن بشوند و احتمال دارد كه با مرور زمان مقدار اين هورمون‌ها در سطح خون کمتر می‌شود. به نظر مي‌رسد بالا رفتن مقدار راديكال‌هاي آزاد در بدن باعث كاهش سلول‌هاي توليد كننده اين هورمون‌ها مي‌شود كه در قسمت دوم مقاله در اين ارتباط توضيح خواهيم داد.
3- دوري جستن از منابع راديكال‌هاي آزاد حاصل از محيط: نور خورشيد، اشعه ايكس X-ray، سوخت‌هاي صنعتي، سوخت‌هاي ناقص حاصل از اتومبيل، دود سيگار، تماس با فلزات سنگين مانند كادميوم وجيوه، الكل و اسيدهاي چرب غير اشباع، منابع عمده‌اي از راديكال‌هاي آزاد مي‌باشند.
امروزه قوي‌ترين علت پيري را مواد سمي به نام راديكال‌هاي آزاد مي‌دانند كه باعث حمله به سلول‌هاي سالم بدن اعم از سلول‌هاي پوست و سلول‌هاي قلب و غيره شده كه خود باعث التهاب اين بافت‌ها و نهايتا موجب تحريك و حمله گسترده سيستم ايمني بدن به اين قسمت‌ها و اضمحلال آن‌ها مي‌شوند يعني سيستم خود ايمني بدن عليه خود بدن اشتباها به كار مي‌رود.
اما ما با استفاده از 3 روش كه روش تغذيه درماني در آن الويت دارد و با تلفيق سه روش فوق در ارتباط با اساس مبارزه با راديكال‌هاي آزاد كند كردن سرعت اين روند را مورد ارزيابي قرار مي‌دهيم.
در پايان اين قسمت، لازم به ذكر است در اين مقاله سعي شده که از انواع مواد طبيعي و گياهي و كاملا بدون عوارض جانبي استفاده شود و بيشتر بخش تغذيه درماني مورد توجه قرار بگيرد البته در پايان ذكر مي‌شود كه در ادامه اين مقاله به صورت عام به مسئله جلوگيري از پيري از 3 طريق:
1ـ تغذيه درماني 2ـ استفاده از لوسين‌ها و 3ـ هورمون درماني خواهيم پرداخت.
منبع: دنیای تغذیه ش 63
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر