پنيرك در شيراز «خطمي»، «نان كلاغ» و در گيلان «پين ديره» ناميده مي‌شود. در كتب طب سنتي انواع آن را با نام «خبازي»، «خيرو» و «ملوخيا» ذكر مي‌كنند. به هندي نيز برخي گونه پنيرك را «خبازي» و «خباجي» مي‌نامند. به فرانسوي به انواع آن noegamarF و evuaM و به انگليسيwollaM گويند. در ايران دو گونه از آن مي‌رويد پنيرك كبير و پنيرك صغير.
پنيرك كبير
در فارسي پنيرك و در كتب طب سنتي به آن «خطمي» گويند. گياهي است علفي پايايا دوساله، بلندي آن 08 -04 سانتي‌متر و گل‌هاي آن درشت است.در ماه‌هاي ارديبهشت تا تير ماه به رنگ قرمز مايل به بنفش ظاهر مي‌شود. ريشه‌هاي آبدار و سفيدرنگي دارد و ساقه آن استوانه‌اي شكل و راست است. برگ‌هاي بزرگ و داراي دم برگ است. گل‌هاي آن پس از خشك شدن به رنگ آبي درمي‌آيند.
پنيرك صغير
از نظر ارتفاع، برگ و گل در تمام قسمت‌ها كوچك‌تر از پنيرك كبير است. گل‌هاي آن سفيد با رگه‌هاي قرمز يا قرمز ارغواني است. در بيشتر نقاط ايران مي‌رويند از جمله در دامنه‌هاي البرز، اطراف تهران، شمال ايران، قوچان، شيراز، كرمان، اصفهان، دليجان، خراسان، بلوچستان، اراك، سمنان، جزيره قشم، آذربايجان و ديگر نواحي مي‌رويند.پنيرك گياه خودرويي است و پرورش آن چندان كار سختي نيست. اين گياه به طور وسيعي در مكان‌هاي خشك و آفتابي مي‌رويد. از نظر طب سنتي گياه پنيرك را معتدل مي‌دانند. اخلاط غليظ را رقيق و اخلاط خيلي رقيق را معتدل مي‌كند. ساييدگي برگ آن براي شكستگي اعضاء نافع است. تركيب آن با روغن زيتون براي سوختگي و عقرب‌گزيدگي مفيد است. دم كرده ساقه و برگ آن با شكر، گرفتگي صدا را برطرف مي‌سازد. در درمان التهاب‌هاي تنفسي و جوش‌هاي پوستي كاربرد دارد. داراي ويتامين A و B و C است و در درمان بيماري‌هاي كليه و مثانه بسيار مؤثر است. ضدسرفه و مرهم سينه است.
برگ وريشه پنيرك اگر به شكل ضماد درآيد و روي دمل و يا كورك قرار گيرد باعث مي‌شود تا فوراً سرباز كنند. جوشانده آن براي عفونت‌هاي مثانه، اسهال خوني و سرفه‌هاي شديد موثر و مفيد است. دم كرده آن براي كساني كه دچار يبوست و داراي معده و روده‌هاي تنبلي هستند، توصيه مي‌شود. در درمان برونشيت و استفراغ نيز استفاده مي‌شود. به صورت غرغره در رفع تحريكات مخاط دهان و درد گلو اثر مفيدي دارد و همچنين براي رفع سوزش مجراي ادرار مفيد است. براي رفع جوش‌هاي صورت نيز مي‌توان از پنيرك استفاده كرد ضمن اينكه درد و ناراحتي‌هاي محل جوش را تسكين مي‌دهد و به صورت كمپرس يا لوسيون در درمان سوختگي‌ها موثر است. در هندوستان از گياه پنيرك به عنوان داروي لعابدار نرم‌كننده و خنك‌كننده استفاده مي‌شود، 003 گرم برگ خشك پنيرك را در يك ليتر آب مي‌جوشانند و به عنوان مسكن مي‌خورند. استعمال جوشانده آن به صورت كمپرس گرم و حمام، در رفع ناراحتي‌هاي بواسير، بعضي تومورها، ورم پلك چشم و غيره بين مردم معمول است.
از جوشاندن گل و برگ آن در نيم ليتر آب، محلولي به دست مي‌آيد كه اثر نرم‌كننده در پوست بدن دارد و به صورت لوسيون ماليدن بر روي پوست، آرامش و نرمي خاصي به افرادي كه داراي پوست حساس و لطيف دارند مي‌بخشد. براي تسكين ناراحتي‌هاي ناشي از تابش گرماي خورشيد و آفتاب‌زدگي، جوشانده 005 گرم گل يا ريشه گياه را در يك ليتر آب تهيه كرده و پس از صاف كردن به ملايمت در محل سوختگي مي‌مالند، براي رفع سردردهاي يك طرفه شديد، دل پيچه، ورم لوزه‌ها، درد گلو و آنژين اثر مفيد دارد.
منبع:http://zabanekhorakiha.blogfa.com/8902.aspx
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر