 همیشه یک پارچ شربت خاکشیر و آبلیموی تازه در یخچال مادربزرگم آماده بود. هر وقت از راه می رسیدیم، آن را در کاسه چینی های گل قرمزش می ریخت و دستمان می داد و می گفت حتما در فصل تابستان شربت خاکشیر و آبلیمو بخوریم نه نوشابه...
در حیاط خلوت خانه اش هم پر بود از انواع عرقیات گیاهی که برایمان از خواص آنها می گفت. آن زمان نوشیدنی هایی که بین مردم مرسوم بود، هم متنوع تر بودند و هم پرخاصیت اما حالا دوای تشنگی مان شده ماءالشعیر، نوشابه و آبمیوه های صنعتی. اخیرا تحقیقی در انستیتو تحقیقات تغذیه کشور انجام شده که وضعیت مصرف مایعات را در کشور نشان می دهد. دکتر عصمت ناصری، متخصص تغذیه و رژیم درمانی و عضو هیات علمی انستیتو تحقیقات تغذیه کشور، مسوول این تحقیق هستند که ما با ایشان در این باره گفت وگو کرده ایم.
▪ به تازگی تحقیقی در مورد میزان مصرف مایعات بین مردم انجام دادید. این پژوهش در بین چه گروه های سنی ای انجام شد و مهم ترین نتایج آن چه بود؟
پژوهش ما در سال گذشته بین ۵۷۲ نفر که نیمی از آنها زن و نیم دیگر مرد بودند و در سطوح اقتصادی اجتماعی مختلف یعنی مرفه، متوسط و کم درآمد قرار داشتند، اجرا شد. این تحقیق توصیفی نشان داد میانگین مصرف روزانه مایعات در تهران ۱۹۰۰ میلی لیتر یا ۹/۱ لیتر برای هر نفر است. علاوه بر آن، ۲۵ درصد مردم در روز حدود ۱ لیتر و ۲۵ درصد دیگر ۳ لیتر مایعات مصرف می کنند. ۳ گروه سنی مدنظر ما بودند؛ ۱۸ تا ۲۹ سال، ۳۰ تا ۴۹ سال و ۵۰ تا ۶۵ سال. نتایج این تحقیق نشان دهنده این بود که مصرف مایعات روزانه در زنان ۷/۱ لیتر و در مردان ۲/۲ لیتر است که این اختلاف با توجه به نیاز بیشتر مردان به مایعات، قابل پیش بینی بود.
▪ در تحقیق شما بیشترین مایعاتی که مردم مصرف می کردند، چه بودند؟
از میان مایعات مختلف، ۵۰ درصد آب، ۲۵ درصد نوشیدنی ها ی داغ مانند چای، ۹ درصد شیر و سایر فرآورده های لبنی مانند دوغ و ۶ درصد نوشابه های گازدار مصرف می شود، اما در بین گروه سنی
۱۸ تا ۲۹ سال، مصرف نوشابه های گازدار، انرژی زا و آبمیوه بیشتر از سایر مایعات است. لازم است به جوانان در این زمینه هشدار داده شود چون تحقیقات نشان داده در افرادی که در نوجوانی و جوانی نوشابه های گازدار مصرف می کنند، در آینده بیشتر خواهد بود. همچنین این تحقیق نشان می دهد مردان بیشتر از زنان آب، چای، نوشابه های گازدار و آبمیوه مصرف می کنند.
▪ کدام طبقه اجتماعی مایعات بیشتری مصرف می کنند؟
مصرف مایعات در مناطق کم درآمد بیشتر است و اضافه وزن و چاقی نیز در مناطق کم درآمد بیشتر مشاهده می شود و از آنجا که افراد چاق مایعات بیشتری مصرف می کنند، این نتایج قابل توجیه است. درحقیقت مصرف بیشتر مایعات در مناطق کم درآمد به دلیل آگاهی آنها نیست و بیشترین مایعاتی که می خوردند، شامل آب و چای بود.
▪ آیا می توان گفت ایرانیان مایعات کم مصرف می کنند؟
بله، به طور کلی و با توجه به میانگین مصرف مایعات نسبت به توصیه های بین المللی می توانیم بگوییم مصرف مایعات به خصوص در گروهی از جمعیت کم است. در تحقیقی که انجام شد، دلایل مردم برای خوردن مایعات را نیز بررسی کردیم. بیشترین علت مصرف، رفع تشنگی عنوان شده و دومین علت از روی عادت و کمتر از
۱۰ درصد گفتند برای رفع نیاز روزانه بدن، مایعات می خورند و البته در این بین بیشتر افراد علت خوردن چای را به دست آوردن آرامش می دانستند. این آمارها نشان می دهد مردم اطلاعات کافی در مورد نوشیدنی ها، خواص آنها و نیاز بدن ندارند. شاید بتوانیم بگوییم در کشور ما تنوع نوشیدنی و مایعات کم است و نوشیدنی های مرسوم، فقط دوغ و نوشابه هستند.
▪ به نظر شما، چگونه می توانیم در خوردن مایعات، تنوع ایجاد کنیم؟
مصرف مایعات کافی خیلی به تنوع ربطی ندارد چون معمولا تمایل مردم به مایعاتی که قابل دسترس تر هستند و راحت تر آماده می شوند، بیشتر است. از سوی دیگر، زمانی که صحبت از تنوع می شود، ناخودآگاه بحث نوشیدنی های صنعتی به میان می آید که آنها نیز بی نقص نیستند. در قدیم مردم عرقیات گیاهی زیاد مصرف می کردند که بسیار سالم و مفید بودند، اگر بتوانیم این عرقیات را در بطری های کوچک و با کیفیت مناسب تولید کنیم، مردم از این نوشیدنی ها استقبال خواهند کرد. نکته مهم دیگر این است که بسیاری از مردم که هر روز در بیرون از منزل فعالیت می کنند، به دلیل آنکه سرویس بهداشتی در سطح شهر نیست، از خوردن مایعات صرف نظر می کنند و در منزل نیز تمایل به مصرف مایعات ندارند بنابراین باید به مردم در مورد الگوی صحیح مصرف مایعات آموزش داد و امکانات بهداشتی را برایشان فراهم کرد.
▪ هر فرد به طور متوسط به چه میزان مایعات نیاز دارد؟
کار بسیار مشکلی است که یک توصیه کلی برای مصرف مایعات داشته باشیم چون براساس وزن بدن، شرایط آب وهوا، میزان تعریق، نوع فعالیت، سن و نوع لباس، میزان مورد نیاز مایعات تفاوت می کند، اما سازمان جهانی بهداشت توصیه می کند هر زن روزانه ۲/۲ لیتر و هر مرد ۹/۲ لیتر مایعات مصرف کند. عوارض مصرف کم مایعات کم کم بروز پیدا می کند و سردرد، از دست دادن قدرت تمرکز و بی خوابی از این عوارض هستند. به خصوص در سالمندان از دست دادن قدرت تمرکز و بی خوابی بسیار شایع است ولی در بیشتر موارد این گروه از ترس تکرر ادرار شبانه، از بعدازظهر مایعات نمی خورند که همین کار باعث غلیظ شدن ادرار و بروز بیماری های کلیوی در آنها خواهد شد.
▪ در گرما و در روزهای اوج آلودگی هوا چه نوشیدنی هایی را توصیه می کنید؟
در روزهای گرم سال شربت آبلیمو و خاکشیر برای پیشگیری از گرمازدگی و رفع تشنگی مناسب است. علاوه بر آن، عرقیاتی که طبع سرد دارند برای تابستان توصیه می شوند، اما در زمان آلودگی هوا، بهترین نوشیدنی ها، آبمیوه های طبیعی هستند که به دلیل آنتی اکسیدان های شان تاثیرات آلودگی هوا بر بدن را کم می کنند.
| 
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر