نوشته : آمنه چوپاني
پرخوري عصبي يا جوع، نوعي اختلال در غذا خوردن است كه فرد پس از خوردن غذا احساس چاقي ميكند و به علت ترس از چاقي دچار عذاب وجدان شده و كاري انجام مي‌دهد كه منجر به تهوع و برگشت غذا از معده به بيرون شود. اين افراد معمولاً هيچ كنترلي روي غذا خوردن ندارند و تا آنجا كه مي‌توانند غذا مي‌خورند؛ ولي اغلب وزن طبيعي و ايده‌آل دارند. افرادي كه از اين بيماري رنج مي‌برند، اغلب به نخوردن غذا و روزه گرفتن و يا استفاده از ملين‌ها (مسهل‌‌ها) يا مدرها (ادارآورها) و يا به ورزش بيش از حد روي مي‌آورند. آنها با انجام اين كارها خودشان را تنبيه ميكنند تا زياد غذا نخورند و بدين طريق از شر كالري‌هاي اضافي راحت شوند. اين بيماري در ميان زنان شايع‌تر از مردان است و معمولاً فرد در سنين نوجواني و يا جواني به اين بيماري مبتلا مي‌شود، چون در اين سنين، افراد، بيشتر نگران ظاهر خود هستند و حساسيت بيشتري به اندام خود دارند. اين بيماران هميشه نگران نظر ديگران نسبت به ظاهر خود هستند. بيشتر كساني كه از اين بيماري رنج مي‌برند، در ظاهر علامت و نشانه خاصي ندارند و خوب و سلامت به نظر مي‌رسند. وقتي كاري به طور مداوم تكرار شود، در قسمت ناخودآگاه مغز ثبت خواهد شد؛ مثل رانندگي كردن و يا دوچرخه‌سواري؛ به همين دليل است كه اكثر بيماران بعد از حالت تهوع، هميشه با خود مي‌گويند اين آخرين باري است كه اين كار را انجام دادم؛ اما مطمئناً آخرين بار نخواهد بود.
بالا آوردن غذا موجب جلوگيري از افزايش وزن نخواهد شد و بيشتر مبتلايان نمي‌دانند كه با تهوع نمي‌توانند جلوي افزايش وزن خود را بگيرند؛ زيرا بدن از همان لحظه كه غذا وارد دهان مي‌شود، كار خود را آغاز و جذب كالري را شروع ميكند. حتي ملين‌ها و مدرها نيز چندان مؤثر نخواهند بود. ملين‌ها، فقط 10 درصد از كالري غذاي خورده شده را دفع ميكنند و با تهوع 50 درصد كالري، مدرها هم عملا بي‌تأثير هستند و در دفع كالري نقشي ندارند. البته ممكن است بعد از مصرف اين داروها، وزن بدن كاهش يابد؛ اما دليل اين كاهش از دست دادن آب بدن است و نه كالري. ورزش كردن بعد از صرف غذا هم فقط موجب دل درد مي‌شود.
علت بيماري
اگرچه علت دقيق اين بيماري هنوز مشخص نيست، اما عوامل گوناگوني در شكل‌گيري آن نقش دارند كه عبارتند از: پژوهش‌ها نشان مي‌دهد عوامل ژنتيكي و همچنين خانواده در شكل‌گيري بيماري نقش دارند. ترشح سروتونين در مغز باعث افسردگي باليني شده و در نهايت مي‌تواند فرد را به سمت اين بيماري سوق دهد. جامعه نيز در اين زمينه نقش مهمي دارد. در جوامعي كه روي تغذيه و لاغري خيلي تأكيد مي‌شود، تمايل افراد به لاغر ماندن و مورد پسند بودن و زمينه ايجاد بيماري بيشتر فراهم خواهد شد. يكي از دلايل مهم اين بيماري كمبود اعتماد به نفس است. به عنوان مثال، فرد فكر ميكند مفيد نيست و هيچ‌كس او را دوست ندارد. عدم توانايي كنترل احساسات. برخي افراد هرگاه دچار استرس، نگراني و افسردگي و يا هيجان مي‌شوند، به طور ناخودآگاه اشتهاي آنها براي غذا خوردن بيشتر مي‌شود. دغدغه زيبا و خوش‌اندام بودن كه اين حس بيشتر در خانم‌ها وجود دارد و اگر تبديل به وسواس شود، مشكل آفرين خواهد بود. مانكن‌ها، دونده ها، كشتي‌گيران، ژيمناستيك‌كارها، رقاصان و بازيگران سينما از جمله افرادي هستند كه به واسطه شغل‌شان بيشتر در معرض ابتلا قرار دارند. تغييرات فيزيكي استرس‌زا؛ مثلا تغييرات فيزيكي بدن در سن بلوغ، رفتن به دانشگاه، ازدواج، از دست دادن يك رابطه عشقي و ... .
نشانه‌هاي بيماري
عدم كنترل در هنگام غذا خوردن: فرد وقتي شروع به غذا خوردن ميكند، نمي‌تواند جلوي پرخوري خود را بگيرد و آنقدر غذا مي‌خورد كه احساس ناراحتي و درد ميكند.
كم‌خوري و روزه‌گرفتن: به ندرت پيش مي‌آيد كه بيماران به اندازه غذا بخورند؛ آنها يا بيش از حد غذا مي‌خورند و يا اصلاً غذا نمي‌خورند! خوردن غذا به صورت مخفيانه: اين افراد معمولاً در جمع كمتر غذا مي‌خورند و زماني كه بقيه افراد خانواده خواب هستند، وارد آشپزخانه شده و شروع به غذا خوردن ميكنند! آنها معمولاً در مكان‌هاي مخفي و تنهايي غذا مي‌خورند. رفتن به دستشويي بعد از غذا: مبتلايان درست بعد از غذا خوردن، به دستشويي يا حمام مي‌روند و يا با اعمال فيزيكي و تحريك‌آميز دچار تهوع شده و يا به لحاظ رواني و از روي عادت غذا را بالا مي‌آورند. ورزش بعد از غذا: مبتلايان سعي ميكنند با حركات ورزشي و ايروبيك، كالري زيادي بسوزانند. استفاده از ملين‌ها يا مدرها: اگر در ميان اطرافيان و خانواده شما كسي وجود دارد كه از اين قرص‌ها زياد استفاده ميكند، به او شك كنيد، زيرا ممكن است دچار اين بيماري باشد. به سئوالات زير پاسخ دهيد. اگر پاسخ بيشتر سوالات مثبت بود. نگران شويد و حتماً با يك روانپزشك مشورت كنيد، زيرا ممكن است به اين بيماري و يا اختلال تغذيه‌اي ديگري مبتلا شده و يا در معرض آن باشيد.
1) آيا بدن و وزن شما دائما فكر و ذهن‌تان را به خود مشغول كرده است؟ 2) آيا غذا و رژيم‌هاي غذايي، زندگي شما را تحت الشعاع خود قرار داده است؟ 3) آيا كنترل غذا خوردن براي‌تان سخت است؟ 4) آيا بعد از خوردن غذا، احساس گناه، خجالت و افسردگي ميكنيد؟ 5) آيا براي كنترل وزن‌تان از ملين‌ها استفاده ميكنيد؟ 6) آيا آنقدر غذا مي‌خوريد تا احساس ضعف و بيماري كنيد؟
عوارض جانبي
تغيير رنگ‌دانه‌ها: به علت برگشت غذا، از معده به دهان و اسيدي شدن آن، اغلب دندان‌‌هاي اين بيماران خراب، كرم‌خورده و زردرنگ است. مبتلايان به بيماري پرخوري عصبي: جسم و روح و حتي زندگي‌‌شان در معرض خطر قرار دارد. خطرناك‌ترين عارضه اين بيماري از دست دادن بيش از حد آب بدن به علت تهوع و يا استفاده از ملين‌ها است كه در بدن ناهماهنگي الكتروليته ايجاد ميكند و باعث كاهش ميزان پتاسيم بدن و كمبود پتاسيم موجب خواب آلودگي، سرگيجه، بي‌نظمي ضربان قلب و نارسايي كليه مي‌شود. تقريباً 98 درصد پتاسيم مورد نياز بدن در سلول‌ها انباشته مي‌شود و عضلات براي محكم بودن نياز به اين پتاسيم دارند. كاهش ميزان پتاسيم بدن باعث تحليل رفتن سلول‌ها و ضعف عمومي مي‌شود. زخم معده و زخم دستگاه گوارش آسيب‌ديدگي رگ‌هاي خوني چشم خواب رفتن دست و پا احساس تشنگي زياد ورم و درد گلو كم‌شدن قاعدگي در زنان جويدن ناخن دست‌ها افزايش اضطراب و استرس
درمـــان
اين بيماري هر چه سريع‌تر تشخيص و درمان شود، بهتر است؛ زيرا با گذشت زمان، درمان نيز به مراتب مشكل‌تر خواهد شد. اولين و مهم‌ترين مسأله اين است كه بيمار بپذيرد مشكل دارد و اين مشكل حل شدني و قابل درمان است. بيشتر مبتلايان با مراجعه به پزشك يا روانپزشك، درمان مي‌شوند و نيازي به بستري شدن در بيمارستان نيست؛ مگر در موارد خاص كه بيمار دچار مشكل جدي شده باشد (مثل از دست دادن مقدار زيادي پتاسيم). از آنجا كه اين بيماري بيشتر جنبه رواني دارد، بايد درمان در محيطي صورت گيرد كه اطرافيان، بيمار را حمايت كنند. درمان‌هاي گروهي معمولاً نتيجه بهتري مي‌دهد. بدون اينكه نگران باشيد بقيه چه فكري در مورد شما ميكنند، با شخص مورد اعتماد خود حرف بزنيد و بدانيد كه در طي درمان تنها نيستيد و آن شخص شما را حمايت خواهد كرد. بيمار بايد به جاي قرص‌هاي ملين و مدر، از قرص‌هاي مولتي ويتامين و مواد معدني استفاده كند، زيرا اكثر اين افراد دچار كمبود ويتامين هستند. از نگاه كردن به كانال‌هاي مد و آشپزي و يا خواندن مجلات مد و كتاب‌هاي آشپزي خودداري كنيد. از رفتن به باشگاه‌هاي بدنسازي و ورزشي اجتناب ورزيد. تا مدتي از ديدن دوستاني كه در رژيم هستند، بپرهيزيد، زيرا موضوع اصلي صحبت آنها با شما راجع به كاهش وزن‌شان خواهد بود. رژيم نگيريد و نگران جذب كالري نباشيد. با غذا خوردن به روش معمول مي‌توانيد بدن سالم‌تري داشته باشيد و با يك دكتر متخصص تغذيه مشورت كنيد تا با آموزش صحيح، سرزندگي و شادابي را دوباره به شما بازگرداند. مصرف غذاهاي سالم را در برنامه روزانه غذائي خود قرار دهيد و از خوردن مواد ناسالم خودداري كنيد. مثبت فكر كنيد و احساس واقعي خود را بشناسيد و احساس‌هاي ناخوشايند (مثل كم‌خوري، پرخوري، تهوع) را از خود دور كنيد. در نهايت اينكه از اين بيماري غفلت نكنيد؛ زيرا مي‌تواند سلامت روحي و جسمي شما را به خطر بيندازد.
منبع: http://www.zendegionline.ir/inside.php?page=magnum&numid=197&cat=67&articleid=3969
بالا آوردن غذا موجب جلوگيري از افزايش وزن نخواهد شد و بيشتر مبتلايان نمي‌دانند كه با تهوع نمي‌توانند جلوي افزايش وزن خود را بگيرند؛ زيرا بدن از همان لحظه كه غذا وارد دهان مي‌شود، كار خود را آغاز و جذب كالري را شروع ميكند. حتي ملين‌ها و مدرها نيز چندان مؤثر نخواهند بود. ملين‌ها، فقط 10 درصد از كالري غذاي خورده شده را دفع ميكنند و با تهوع 50 درصد كالري، مدرها هم عملا بي‌تأثير هستند و در دفع كالري نقشي ندارند. البته ممكن است بعد از مصرف اين داروها، وزن بدن كاهش يابد؛ اما دليل اين كاهش از دست دادن آب بدن است و نه كالري. ورزش كردن بعد از صرف غذا هم فقط موجب دل درد مي‌شود.
علت بيماري
اگرچه علت دقيق اين بيماري هنوز مشخص نيست، اما عوامل گوناگوني در شكل‌گيري آن نقش دارند كه عبارتند از: پژوهش‌ها نشان مي‌دهد عوامل ژنتيكي و همچنين خانواده در شكل‌گيري بيماري نقش دارند. ترشح سروتونين در مغز باعث افسردگي باليني شده و در نهايت مي‌تواند فرد را به سمت اين بيماري سوق دهد. جامعه نيز در اين زمينه نقش مهمي دارد. در جوامعي كه روي تغذيه و لاغري خيلي تأكيد مي‌شود، تمايل افراد به لاغر ماندن و مورد پسند بودن و زمينه ايجاد بيماري بيشتر فراهم خواهد شد. يكي از دلايل مهم اين بيماري كمبود اعتماد به نفس است. به عنوان مثال، فرد فكر ميكند مفيد نيست و هيچ‌كس او را دوست ندارد. عدم توانايي كنترل احساسات. برخي افراد هرگاه دچار استرس، نگراني و افسردگي و يا هيجان مي‌شوند، به طور ناخودآگاه اشتهاي آنها براي غذا خوردن بيشتر مي‌شود. دغدغه زيبا و خوش‌اندام بودن كه اين حس بيشتر در خانم‌ها وجود دارد و اگر تبديل به وسواس شود، مشكل آفرين خواهد بود. مانكن‌ها، دونده ها، كشتي‌گيران، ژيمناستيك‌كارها، رقاصان و بازيگران سينما از جمله افرادي هستند كه به واسطه شغل‌شان بيشتر در معرض ابتلا قرار دارند. تغييرات فيزيكي استرس‌زا؛ مثلا تغييرات فيزيكي بدن در سن بلوغ، رفتن به دانشگاه، ازدواج، از دست دادن يك رابطه عشقي و ... .
نشانه‌هاي بيماري
عدم كنترل در هنگام غذا خوردن: فرد وقتي شروع به غذا خوردن ميكند، نمي‌تواند جلوي پرخوري خود را بگيرد و آنقدر غذا مي‌خورد كه احساس ناراحتي و درد ميكند.
كم‌خوري و روزه‌گرفتن: به ندرت پيش مي‌آيد كه بيماران به اندازه غذا بخورند؛ آنها يا بيش از حد غذا مي‌خورند و يا اصلاً غذا نمي‌خورند! خوردن غذا به صورت مخفيانه: اين افراد معمولاً در جمع كمتر غذا مي‌خورند و زماني كه بقيه افراد خانواده خواب هستند، وارد آشپزخانه شده و شروع به غذا خوردن ميكنند! آنها معمولاً در مكان‌هاي مخفي و تنهايي غذا مي‌خورند. رفتن به دستشويي بعد از غذا: مبتلايان درست بعد از غذا خوردن، به دستشويي يا حمام مي‌روند و يا با اعمال فيزيكي و تحريك‌آميز دچار تهوع شده و يا به لحاظ رواني و از روي عادت غذا را بالا مي‌آورند. ورزش بعد از غذا: مبتلايان سعي ميكنند با حركات ورزشي و ايروبيك، كالري زيادي بسوزانند. استفاده از ملين‌ها يا مدرها: اگر در ميان اطرافيان و خانواده شما كسي وجود دارد كه از اين قرص‌ها زياد استفاده ميكند، به او شك كنيد، زيرا ممكن است دچار اين بيماري باشد. به سئوالات زير پاسخ دهيد. اگر پاسخ بيشتر سوالات مثبت بود. نگران شويد و حتماً با يك روانپزشك مشورت كنيد، زيرا ممكن است به اين بيماري و يا اختلال تغذيه‌اي ديگري مبتلا شده و يا در معرض آن باشيد.
1) آيا بدن و وزن شما دائما فكر و ذهن‌تان را به خود مشغول كرده است؟ 2) آيا غذا و رژيم‌هاي غذايي، زندگي شما را تحت الشعاع خود قرار داده است؟ 3) آيا كنترل غذا خوردن براي‌تان سخت است؟ 4) آيا بعد از خوردن غذا، احساس گناه، خجالت و افسردگي ميكنيد؟ 5) آيا براي كنترل وزن‌تان از ملين‌ها استفاده ميكنيد؟ 6) آيا آنقدر غذا مي‌خوريد تا احساس ضعف و بيماري كنيد؟
عوارض جانبي
تغيير رنگ‌دانه‌ها: به علت برگشت غذا، از معده به دهان و اسيدي شدن آن، اغلب دندان‌‌هاي اين بيماران خراب، كرم‌خورده و زردرنگ است. مبتلايان به بيماري پرخوري عصبي: جسم و روح و حتي زندگي‌‌شان در معرض خطر قرار دارد. خطرناك‌ترين عارضه اين بيماري از دست دادن بيش از حد آب بدن به علت تهوع و يا استفاده از ملين‌ها است كه در بدن ناهماهنگي الكتروليته ايجاد ميكند و باعث كاهش ميزان پتاسيم بدن و كمبود پتاسيم موجب خواب آلودگي، سرگيجه، بي‌نظمي ضربان قلب و نارسايي كليه مي‌شود. تقريباً 98 درصد پتاسيم مورد نياز بدن در سلول‌ها انباشته مي‌شود و عضلات براي محكم بودن نياز به اين پتاسيم دارند. كاهش ميزان پتاسيم بدن باعث تحليل رفتن سلول‌ها و ضعف عمومي مي‌شود. زخم معده و زخم دستگاه گوارش آسيب‌ديدگي رگ‌هاي خوني چشم خواب رفتن دست و پا احساس تشنگي زياد ورم و درد گلو كم‌شدن قاعدگي در زنان جويدن ناخن دست‌ها افزايش اضطراب و استرس
درمـــان
اين بيماري هر چه سريع‌تر تشخيص و درمان شود، بهتر است؛ زيرا با گذشت زمان، درمان نيز به مراتب مشكل‌تر خواهد شد. اولين و مهم‌ترين مسأله اين است كه بيمار بپذيرد مشكل دارد و اين مشكل حل شدني و قابل درمان است. بيشتر مبتلايان با مراجعه به پزشك يا روانپزشك، درمان مي‌شوند و نيازي به بستري شدن در بيمارستان نيست؛ مگر در موارد خاص كه بيمار دچار مشكل جدي شده باشد (مثل از دست دادن مقدار زيادي پتاسيم). از آنجا كه اين بيماري بيشتر جنبه رواني دارد، بايد درمان در محيطي صورت گيرد كه اطرافيان، بيمار را حمايت كنند. درمان‌هاي گروهي معمولاً نتيجه بهتري مي‌دهد. بدون اينكه نگران باشيد بقيه چه فكري در مورد شما ميكنند، با شخص مورد اعتماد خود حرف بزنيد و بدانيد كه در طي درمان تنها نيستيد و آن شخص شما را حمايت خواهد كرد. بيمار بايد به جاي قرص‌هاي ملين و مدر، از قرص‌هاي مولتي ويتامين و مواد معدني استفاده كند، زيرا اكثر اين افراد دچار كمبود ويتامين هستند. از نگاه كردن به كانال‌هاي مد و آشپزي و يا خواندن مجلات مد و كتاب‌هاي آشپزي خودداري كنيد. از رفتن به باشگاه‌هاي بدنسازي و ورزشي اجتناب ورزيد. تا مدتي از ديدن دوستاني كه در رژيم هستند، بپرهيزيد، زيرا موضوع اصلي صحبت آنها با شما راجع به كاهش وزن‌شان خواهد بود. رژيم نگيريد و نگران جذب كالري نباشيد. با غذا خوردن به روش معمول مي‌توانيد بدن سالم‌تري داشته باشيد و با يك دكتر متخصص تغذيه مشورت كنيد تا با آموزش صحيح، سرزندگي و شادابي را دوباره به شما بازگرداند. مصرف غذاهاي سالم را در برنامه روزانه غذائي خود قرار دهيد و از خوردن مواد ناسالم خودداري كنيد. مثبت فكر كنيد و احساس واقعي خود را بشناسيد و احساس‌هاي ناخوشايند (مثل كم‌خوري، پرخوري، تهوع) را از خود دور كنيد. در نهايت اينكه از اين بيماري غفلت نكنيد؛ زيرا مي‌تواند سلامت روحي و جسمي شما را به خطر بيندازد.
منبع: http://www.zendegionline.ir/inside.php?page=magnum&numid=197&cat=67&articleid=3969
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر