نوشته : تهیه و تنظیم: مسعود نصیری كارشناس تغذیه، دانشگاه رازی كرمانشاه
مقدمهاین كوآنزیم، ماده ای ویتامینی یا شبه ویتامینی است كه در دامنه ی وسیعی از غذاها یافت شده و علا وه بر آن در بدن نیز سنتز می شود. كوآنزیم ۱۰تتنها آنتی اكسیدان محلول در چربی است كه در بدن ما سنتز می شود.
بیوسنتز ۱۰ت طی چندین مرحله ( ۱۷ مرحله) با كمک حداقل ۸ ویتامین و چندین عنصر معدنی از اسید آمینه ی تیروزین انجام می شود. كوآنزیم ۱۰ت در مركز زنجیره ی تنفسی در بخش جدار داخلی میتوكندریایی سلول (در واقع مركز ثقل جمع آوری الكترون های احیاء كننده در كمپلكس ها) حضور دارد. عملیات انتقال الكترون و پروتون توسط حلقه ی كینون، اصل حیاتی در كلیه اشكال حیات است، كه در حیوانات و جانداران به شكل یوبی كینون میتوكندریایی و در گیاهان تحت عنوان پلا ستوكینون در كلروپلا ست و مونوكینون در باكتری هاست. واژه ی بیوانرژیتیک توصیف كننده ی محدوده ی خاصی از تولید انرژی سلولی در بیوشیمی سلول زنده است.
# كمبود كوآنزیم ۱۰ت
محققین فراوانی تا به حال این كوآنزیم را در خون و بافت های افراد مختلف ارزیابی نموده اند. مقادیر كاسته شده ی آن در بدن حین بیماری های گوناگون در انسان و حیوان مورد بررسی قرار گرفته است. كمبود این فاكتور معمولا به سه شكل خود را نمایان می سازد. ابتدا كمبود این عامل در رژیم غذایی افراد، دوم نقص در بیوسنتز كوآنزیم در بدن و در نهایت مصرف بیش از حد كوآنزیم توسط سلول ها یا عواملی كه سبب دفع یا مهار آن از بدن شوند. بدیهی است در برخی موارد تركیبی از عوامل فوق می توانند نقش داشته باشند.
در برخی موارد، افراد دچار سوء تغذیه یا افراد كاشكتیک، كمبود كوآنزیم ۱۰ت را تجربه می كنند و در بعضـی مـوارد برخـی تركیبات دارویی مهاركننده، با مهار برخی آ‌نزیم ها می تواند بیوسنتز ۱۰ت-رٴ را نیز مهار نماید. بنابراین در چنین شرایطی بایستی برای دوری از اثرات مضر، مصرف خوراكی ۱۰ت-رٴ به شكل مكمل توصیه شود.
گاهی شرایط خاص مثل شوک حاد و وضعیت بیش متابولیكی برای بدن می تواند مقادیر قابل توجه ۱۰ت-رٴرا از بدن دفع نماید.
# ژن، آ‌نزیم، بیوسنتز ت
امروزه تمركز اصلی تحقیقات بر نقش های فیزیولوژیک ت در سطوح مولكولی است. در بررسی های انجام شده مشخص شده كه ژنی كه منجر به افزایش طول عمر می شود در بیوسنتز تضروری است و در واقع روند افزایش سن با سطوح تبدن مرتبط است. همچنین اثـرات قطعی آنتی اكسیدان بودن ۲بت/تدر مطالعه روی مخمرها مشخص شد.
# نقش كوآنزیم ۱۰ت در بیماری های قلبی
با توجه به ماهیت سلول های قلبی و مصرف انرژی فراوان توسط آ‌نها مقادیر تغلیظ یافته ی كوآنزیم ۱۰ت در ماهیچه های قلبی قابل شناسایی است. بطور كلی در ۱۴ سال گذشته حجم بالا ی آ‌زمایشات كلینیكی روی اثر كوآنزیم ۱۰ت در بیماری های قلبی تمركز داشته است. بطور خاص نارسایی احتقانی قلب بطور قابل ملا حظه ای با سطوح پایین كوآنزیم ۱۰ت همبستگی دارد. در واقع این نقصان می تواند به عنوان اولین فاكتور علت شناسی در انواع مشكلا ت عملكردی قلب نمایان شود. در عین حال در صورت عدم پیگیری علل كاهش این فاكتور روند رو به رشد نارسایی قلبی ادامه خواهد داشت. اولین گروه بیماران، افرادی بودند كه تاٴثیر كمبود كوآنزیم ۱۰ت را روی نارسایی قلبی خود به دلیلـی نامشخـص به شكـل ضعـف ماهیچه ی قلب )شخژچررشذرخحزچٴ ححژچدخح حخخژچررخحخ( تجربه نموده بودند.
چندین آ‌زمایش عملی با كمک مكمل ۱۰ت-رٴو دارونما )رچححچدر(بر عملكرد قلبی بیماران و پایش همزمان اكوكاردیوگرافی در آ‌نها صورت گرفت. ۱۰ت-رٴ داده شده به شكل خوراكی در مقادیر تقسیم شده در طول روز بشكل قرص جویدنی همراه یک وعده غذای چرب یا یک كپسول روغنی ژلا تینی مورد استفاده قرار گرفت. شاخص های قابل توجه بهبودی در علا ئم این بیماران از جمله خستگی، تنگی نفس، درد قفسه ی سینه و تپش قلب مشاهده گردید. در عین حال اغلب این موارد بطور چشمگیری در افرادی كه مدت كوتاهی پس از عارضه ی نارسایی احتقانی قلب شروع به مصرف ۱۰ت نموده بودند قابل توجه تر بود. در بسیاری از تحقیقات، تاثیر مطلوب و موöثر كوآنزیم ۱۰ت در درمان اشكال اولیه و ثانویه كاردیومیوپاتی نارسایی قلبی شناخته شده است.
در ارتباط با مقادیر مصرفی كوآنزیم ۱۰ت می توان گفت آ‌زمایشات كلینیكی طی ۲۰ سال گذشته مقادیر مصرف آ‌نرا به میزان كم (۴۵- ۳۰ میلی گرم در روز) و ارزیابی عكس العمل كلینیكی آن پس از مصرف در بیماران با نارسایی قلبی توصیه می كند.
توجه اخیر محققین به طور خاص بر نقش كوآنزیم ۱۰ت در تبدیل انرژی (جفت نمودن جریان الكترون ها و پروتون ها) در بخش داخلی جدار میتوكندریال سلول ها و خواص آنتی اكسیدانی آن تمركز یافته است.
# كوآنزیم ۱۰ت، محافظت كننده پوست در مقابل انواع رادیكال ها
بدون شک با افزایش سن، پوست دچار تغییراتی در سطح سلولی شده كه با تخلیه انرژی همراه است . از طرفی محافظت پوست در مقابل رادیكال های آ‌زاد و استرس های اكسیدكننده نیاز واقعی آن را در دریافت تركیبی منحصر به فرد در ارتقاء تولید انرژی سلولی مشهود می سازد.
بدیهی است كه عملكرد مناسب مواد تشكیل دهنده پوست ضامن سلا مت و زیبایی آن خواهد بود به همین دلیل حفظ و نگهداری طراوت آن و كند نمودن روند پیری از مهمترین مراقبت های آن محسوب می شود. در این راستا فرآ‌یند مكمل رسانی و ویتامینه كردن پوست در جهت محافظت آن ضروری است.
با توجه به ناپایدار بودن رادیكال های آ‌زاد، واكنش های مضر فراوانی در سطح پوست انجام گرفته كه منجر به پیر شدن آن در قالب پدیدار شدن چین و چروک، تیرگی و لكه دار شدن پوست می گردد.
بدون شک پوست سالم نیازمند انرژی كافی جهت مبارزه با روند پیری است. به همین دلیل بیشتر شركت های تولید كننده مواد بهداشتی در پی به كارگیری محصولا تی با قدرت ضد پیری بالا حاوی كوآنزیم ۱۰ت می باشند. اخیرا تركیب بخصوصی از یک سرم محافظت كننده حاوی كاروتنوئید های بدون رنگ و ویتامین ٴ و ئ به همراه شكل فعال كوآنزیم ۱۰ت فرمولا سیون بهینه ای را در جوان ماندن پوست ارائه نموده است.
# نقش كوآنزیم ۱۰تدر انواع بیماری ها
نتایج تحقیقات از چندین مركز علمی‑پژوهشی نشان داد كه تجویز كوآنزیم ۱۰تدر بهبود و كاهش روند از بین رفتن سلول های عصبی مغز یعنی پاركینسون، با بهبود بخشیدن عملكرد میتوكندریال سلولی در تنظیم انرژی موöثر واقع شد. از طرفی تحقیقات امیدواركننده ی دیگری در مطالعات انسانی در خصوص كاهش علا ئم بیماری آ‌لزایمر و به تعویق انداختن آن دیده شد. در مطالعاتی دیگر كاهش خفیف فشارخون در افراد مبتلا به پرفشاری خون با مصرف مكمل كوانزیم مشخص شد، همچنین در تحقیقات دیگر مبنی بر ارتباط مصرف مكمل كوآنزیم ۱۰تو بهبود یا به تاٴخیر انداختن برخی بیماری ها از جمله لثه و دندان، كاهش عوارض حاصل از دارو های شیمی درمانی، كاردیومیوپاتی، نارسایـی قلبـی، حمایت قلب حین جراحـی، ایدز، نارسایی كلیه ها، افزایش شمارش اسپرم ها، میگرن، بیماری های میتوكندریال سلول، دیستروفی ماهیچه ها، دیابت، بیماری هانتینگتون نقش خـود را نشان داده است. همچنین كـوآ‌نزیم ۱۰تدر بـدن زنانی كه مبتلا به سرطان سینه بود ه اند كاهش یافته و مصرف مكمل آن حین بیماری موöثر شناخته شده است.
منبع: دنیای تغذیه ش 73
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر